SCEPUSIEN. 23

habeat ut sororem. Si autem, quod nunquam se invicem co- gnoverint, ambo fatentur, cum septima manu propinquorum vel vicinorum bonae famae (si propinqui defuerint) factis sacrosanctis evangeliis uterque iureiurando dicat, quod nun- quam per carnis copulam una caro effecti fuissent ; et tunc videtur, quod mulier valeat ad secundas nuptias convolare. Verum si ille aliam duxerit, tunc h i , qui iuraverant, R E I P E R I U R I I T E N E A N T U R , e t P E R A C T A P O E N I T E N T I A COGANTUR A D

CONNUBIA P R I O R A R E D I R E » .

Praefatum caput, prouti iacet, recitavi, quia plus semel vidi causidicos qui contendebant, etsi infausto prorsus omine, Caelestinum III ad excludendum fraudis et collusionis peri- culum, quod confessiones, in quibus coniuges iurant se mi- nime coivisse, suspectas reddit, contentum esse septimae manies testibus, qui huiusmodi coniuges a periurio alienos et omni fide dignos habeant. At casus a Caelestino Papa in praesenti capite expensus, a nostro casu et a casibus omnibus in quibus agitur de dispensatione super matrimonio rato et non consummato, distat quantum a coelo terra, finitum ab infinito.

Re namque vera in specie Caelestino III proposita ma- trimonii consummationi obstabat viri F R I G I D I T A S N A T U R A L I S , quam vir ipse profitebatur. Ideoque collusionis atque fraudis suspicio facile cessabat, quia vir, genio aptus, caput potius dat quam semet in inutile lignum traduci permittat. At no- stra in controversia nullum ex collusione detrimentum viro provenit, quia sua potentia extra omnem dubitationis aleam posita est. Deinde, Pontifex cavet ut « si ille (vir) aliam duxerit,, tunc iii, qui iuraverant, rei periurii teneantur et peracta poenitentia cogantur ad CONNUBIA P R I O R A R E D I R E » . Minime sunt ad coilusiones proclives coniuges cum probe sciunt se incassum laborare, quia, si alias nuptias concilient, multis et poenis coguntur ad connubia priora, redire. E contra nostro in casu aerumnoso matrimonio faustissimas substituendi nuptias in iisque impune ad vitam permanendi spe ambo coniuges inflammantur ; et proin invincibili, ut ita