S. AURELII AUGUSTINI HIPPONENSIS EPISCOPI SOLILOQUIORUM LIBRI DUO .

 CAPUT PRIMUM. Precatio ad Deum.

 2. Deus universitatis conditor, praesta mihi primum ut bene te rogem, deinde ut me agam dignum quem exaudias, postremo ut liberes. Deus per quem omnia

 3. Te invoco, Deus veritas, in quo et a quo et per quem vera sunt, quae vera sunt omnia. Deus sapientia, in quo et a quo et per quem sapiunt, quae sap

 4. Quidquid a me dictum est, unus Deus tu, tu veni mihi in auxilium una aeterna vera substantia, ubi nulla discrepantia, nulla confusio, nulla transi

 5. Jam te solum amo, te solum sequor, te solum quaero, tibi soli servire paratus sum, quia tu solus juste dominaris tui juris esse cupio. Jube, quaes

 6. Ad te ambio, et quibus rebus ad te ambiatur, a te rursum peto. Tu enim si deseris, peritur: sed non deseris, quia tu es summum bonum, quod nemo rec

 CAPUT II. Quid amandum.

 CAPUT III. Cognitio Dei.

 CAPUT IV. Certa scientia quae.

 10. R. Ergo lineam in duas lineas per longum scindi, manifestum tibi est nullo modo posse? A. R. A. R. A. R. A. R. A. R. 0875 A. R.

 CAPUT V. Dissimilium eadem aut par scientia.

 CAPUT VI. Sensus animae in quibus percipit Deum.

 13. Cum ergo sanos habuerit oculos, quid restat? A. Ut aspiciat. R.

 CAPUT VII. Fides, spes, charitas quo usque necessariae.

 CAPUT VIII. Quae ad cognoscendum Deum necessaria.

 CAPUT IX. Amor nostri.

 CAPUT X. Amor rerum corporis et externarum.

 CAPUT XI. Externa commoda non propter se, sed propter alia vera bona possunt admitti verius quam expeti.

 19. R. Ita istud dicis, quasi ego nunc requiram quid speres. Non quaero quid negatum non delectet, sed qui delectet oblatum. Aliud est enim exhausta p

 CAPUT XII. Nihil expetendum nisi quatenus conducit ad summum bonum, nihil horrendum nisi quatenus avocat.

 21. R. Dolor corporis restat, qui te fortasse vi sua commovet. A. 0881 R

 CAPUT XIII. Quomodo et quibus gradibus perspiciatur sapientia. Amor verus.

 23. R. Prorsus tales esse amatores sapientiae decet. Tales quaerit illa cujus vere casta est, et sine ulla contaminatione conjunctio. Sed non ad eam u

 CAPUT XIV. Ipsa sapientia medetur oculis ut videri possit.

 25. R. Hoc modo posset et iste oculus corporis dicere: Tum tenebras non amabo, cum solem videro. Videtur enim quasi et hoc ad ordinem pertinere, quod

 26. A. Tace, obsecro, tace. Quid crucias? quid tantum fodis alteque descendis? Jam flere non duro, jamjam nihil promitto, nihil praesumo, ne me de ist

 CAPUT XV. Anima quomodo cognoscitur. Fiducia erga Deum.

 28. R. Quid? cum castus aliquis moritur, censes mori etiam castitatem? A. R. A. R. A. R. A. R. A. R. A. R. A.

 29. R. Verane tibi videtur ista sententia: Quidquid est, alicubi esse cogitur? A. R. A. R. A. R. A. R. A. R.

 30. A. Habeo gratiam, et ista mecum atque adeo tecum, quando in silentio sumus, diligenter cauteque tractabo , si nullae se tenebrae immittant, suique

 LIBER SECUNDUS. In eo secum Augustinus de vero et falso copiose disputat, ut demum veritatis perpetuitate bene perspecta, animam ipsam hominis, quae v

 CAPUT PRIMUM. De immortalitate hominis.

 CAPUT II. Veritas perpetua.

 CAPUT III. Si falsitas semper erit, et sine sensu esse non poterit, sequitur animam aliquam semper exstituram.

 4. R. Illud nunc responde, utrum tibi videatur posse fieri ut aliquando falsitas non sit. A. R. A. R. A. R. A. R.

 CAPUT IV. Ex falsitatis seu veritatis perpetuitate possitne colligi animae immortalitas.

 6. R. Videnturne tibi quaeque corporea, id est sensibilia, intellectu posse comprehendi? A. R. A. R. A. R. A. R. A. R. A.

 CAPUT V. Verum quid sit.

 8. R. Defini ergo verum. A. R. A. 0889 R. A. R. A.

 CAPUT VI. Unde falsitas, et ubi.

 10. R. Prius quid sit falsum, etiam atque etiam ventilemus. A. R. A. R. A. R. A. R. A. R. A.

 11. R. Sed haec omnis silva, nisi me fallit, in duo genera dividi potest. Nam partim aequalibus in rebus, partim vero in deterioribus est. Aequalia su

 12. R. Atqui oportet patienter feramus, donec nobis caeteri sensus renuntient in veri similitudine habitare falsitatem. Nam et in ipso auditu totidem

 CAPUT VII. De vero et simili. Soliloquia cur dicta.

 14. R. Ridiculum est si te pudet, quasi non ob idipsum elegerimus hujusmodi sermocinationes: quae quoniam cum solis nobis loquimur, Soliloquia vocari

 CAPUT VIII. Unde verum aut falsum.

 CAPUT IX. Quid falsum, quid fallax et quid mendax.

 17. A. Perge, quaeso nunc enim fortasse de falsis non falsa docere coepisti: sed jam illud genus exspecto quale sit quod dixisti, esse tendit et non

 CAPUT X. Quaedam eo vera quo falsa.

 CAPUT XI. Disciplinarum veritas. Fabula quid. Quid sit grammatica.

 20. R. Quid ipsa grammatica? nonne si vera est, eo vera est quo disciplina est? Disciplina enim a discendo dicta est: nemo autem quae didicit ac tenet

 21. R. Responde nunc quae disciplina contineat definitionum, divisionum, partitionumque rationes. A. R. A. R. A. R. A. R. A.

 CAPUT XII. Quot modis quaedam sint in alio.

 CAPUT XIII. Immortalitas animae colligitur.

 24. R. Noli gemere, immortalis est animus humanus. A. R. A. R. A. R. 0897

 CAPUT XIV. Excutitur superior syllogismus.

 26. R. Vides quam non frustra tantos circuitus egerit nostra ratiocinatio. Quaerebamus enim quid sit veritas, quod ne nunc quidem in hac quadam silva

 CAPUT XV. Veri et falsi natura.

 28. R. Ex eo, quantum memini, veritatem non posse interire conclusimus, quod non solum si totus mundus intereat, sed etiam si ipsa veritas, verum erit

 29. R. Numquidnam ergo dicitur veritas, nisi qua verum est quidquid verum est? A. R. A. R. A. R. A. 0899 R. A. R. A. R. A. R. A. R. A.

 CAPUT XVI. An meliora deteriorum nominibus vocari possint.

 CAPUT XVII. Num aliquid ex omni parte falsum sit aut verum.

 CAPUT XVIII. An vere sit corpus.

 CAPUT XIX. Veritas immortalis arguit animae immortalitatem.

 CAPUT XX. Quaedam vera credimus, quaedam recordamur quaedam nec sensu, nec phantasia, sed tantum ratione deprehenduntur.

 35. R. Tales sunt qui bene disciplinis liberalibus eruditi siquidem illas sine dubio in se oblivione obrutas eruunt discendo, et quodammodo refodiunt

 36. Haec dicentur operosius atque subtilius, cum de intelligendo disserere coeperimus, quae nobis pars proposita est, cum de animae vita quidquid soll

25. R. In this way too the bodily eye might say: I shall not love the darkness, when I shall have seen the sun. For this too seems, as it were, to pertain to the right order though it is far otherwise. For it loves darkness, for the reason that it is not sound; but the sun, unless sound, it is not able to see. And in this the mind is often at fault, that it thinks itself and boasts itself sound; and complains, as if with good sight, because it does not yet see. But that supernal Beauty knows when she should show herself. For she herself discharges the office of physician, and better understands who are sound than the very ones who are rendered sound. But we, as far as we have emerged, seem to ourselves to see; but how far we were plunged in darkness, or how far we had made progress, we are not permitted either to think or feel, and in comparison with the deeper malady we believe ourselves to be in health. See you not how securely yesterday we had pronounced, that we were no longer detained by any evil thing, and loved nothing except Wisdom; and sought or wished other things only for her sake? To thee how low, how foul, how execrable those female embraces seemed, when we discoursed concerning the desire of a wife! Certainly in the watches of this very night, when we had again been discoursing together of the same things, thou didst feel how differently from what thou hadst presumed those imaginary blandishments and that bitter sweetness tickled thee; far, far less indeed, than is the wont, but also far otherwise than thou hadst thought: so that that most confidential physician of thine set forth to thee each thing, both how far thou hast come on under his care, and what remains to be cured.

25. R. Hoc modo posset et iste oculus corporis dicere: Tum tenebras non amabo, cum solem videro. Videtur enim quasi et hoc ad ordinem pertinere, quod longe est secus. Amat enim tenebras, eo quod sanus non est; solem autem nisi sanus videre non potest. Et in eo saepe fallitur animus, ut sanum se putet et sese jactet; et quia nondum videt, veluti jure conqueritur. Novit autem illa pulchritudo quando se ostendat. Ipsa enim medici fungitur munere, meliusque intelligit qusint sani, quam iidem ipsi qui sanantur. Nos autem quantum emerserimus, videmur nobis videre: quantum autem mersi eramus, et quo progressi fueramus, nec cogitare, nec sentire permittimur, et in comparatione gravioris morbi sanos esse nos credimus. Nonne vides quam veluti securi hesterno die pronuntiaveramus, nulla jam nos peste detineri, nihilque amare nisi sapientiam; 0883 caetera vero non nisi propter istam quaerere aut velle? Quam tibi sordidus, quam foedus, quam exsecrabilis, quam horribilis complexus femineus videbatur, quando inter nos de uxoris cupiditate quaesitum est! Certe ista nocte vigilantes, cum rursus eadem nobiscum ageremus, sensisti quam te aliter quam praesumpseras, imaginatae illae blanditiae et amara suavitas titillaverit; longe quidem longe minus quam solet, sed item longe aliter quam putaveras; ut sic tibi secretissimus ille medicus utrumque demonstraret, et unde cura ejus evaseris, et quid curandum remaneat.