S. AURELII AUGUSTINI HIPPONENSIS EPISCOPI SOLILOQUIORUM LIBRI DUO .

 CAPUT PRIMUM. Precatio ad Deum.

 2. Deus universitatis conditor, praesta mihi primum ut bene te rogem, deinde ut me agam dignum quem exaudias, postremo ut liberes. Deus per quem omnia

 3. Te invoco, Deus veritas, in quo et a quo et per quem vera sunt, quae vera sunt omnia. Deus sapientia, in quo et a quo et per quem sapiunt, quae sap

 4. Quidquid a me dictum est, unus Deus tu, tu veni mihi in auxilium una aeterna vera substantia, ubi nulla discrepantia, nulla confusio, nulla transi

 5. Jam te solum amo, te solum sequor, te solum quaero, tibi soli servire paratus sum, quia tu solus juste dominaris tui juris esse cupio. Jube, quaes

 6. Ad te ambio, et quibus rebus ad te ambiatur, a te rursum peto. Tu enim si deseris, peritur: sed non deseris, quia tu es summum bonum, quod nemo rec

 CAPUT II. Quid amandum.

 CAPUT III. Cognitio Dei.

 CAPUT IV. Certa scientia quae.

 10. R. Ergo lineam in duas lineas per longum scindi, manifestum tibi est nullo modo posse? A. R. A. R. A. R. A. R. A. R. 0875 A. R.

 CAPUT V. Dissimilium eadem aut par scientia.

 CAPUT VI. Sensus animae in quibus percipit Deum.

 13. Cum ergo sanos habuerit oculos, quid restat? A. Ut aspiciat. R.

 CAPUT VII. Fides, spes, charitas quo usque necessariae.

 CAPUT VIII. Quae ad cognoscendum Deum necessaria.

 CAPUT IX. Amor nostri.

 CAPUT X. Amor rerum corporis et externarum.

 CAPUT XI. Externa commoda non propter se, sed propter alia vera bona possunt admitti verius quam expeti.

 19. R. Ita istud dicis, quasi ego nunc requiram quid speres. Non quaero quid negatum non delectet, sed qui delectet oblatum. Aliud est enim exhausta p

 CAPUT XII. Nihil expetendum nisi quatenus conducit ad summum bonum, nihil horrendum nisi quatenus avocat.

 21. R. Dolor corporis restat, qui te fortasse vi sua commovet. A. 0881 R

 CAPUT XIII. Quomodo et quibus gradibus perspiciatur sapientia. Amor verus.

 23. R. Prorsus tales esse amatores sapientiae decet. Tales quaerit illa cujus vere casta est, et sine ulla contaminatione conjunctio. Sed non ad eam u

 CAPUT XIV. Ipsa sapientia medetur oculis ut videri possit.

 25. R. Hoc modo posset et iste oculus corporis dicere: Tum tenebras non amabo, cum solem videro. Videtur enim quasi et hoc ad ordinem pertinere, quod

 26. A. Tace, obsecro, tace. Quid crucias? quid tantum fodis alteque descendis? Jam flere non duro, jamjam nihil promitto, nihil praesumo, ne me de ist

 CAPUT XV. Anima quomodo cognoscitur. Fiducia erga Deum.

 28. R. Quid? cum castus aliquis moritur, censes mori etiam castitatem? A. R. A. R. A. R. A. R. A. R. A. R. A.

 29. R. Verane tibi videtur ista sententia: Quidquid est, alicubi esse cogitur? A. R. A. R. A. R. A. R. A. R.

 30. A. Habeo gratiam, et ista mecum atque adeo tecum, quando in silentio sumus, diligenter cauteque tractabo , si nullae se tenebrae immittant, suique

 LIBER SECUNDUS. In eo secum Augustinus de vero et falso copiose disputat, ut demum veritatis perpetuitate bene perspecta, animam ipsam hominis, quae v

 CAPUT PRIMUM. De immortalitate hominis.

 CAPUT II. Veritas perpetua.

 CAPUT III. Si falsitas semper erit, et sine sensu esse non poterit, sequitur animam aliquam semper exstituram.

 4. R. Illud nunc responde, utrum tibi videatur posse fieri ut aliquando falsitas non sit. A. R. A. R. A. R. A. R.

 CAPUT IV. Ex falsitatis seu veritatis perpetuitate possitne colligi animae immortalitas.

 6. R. Videnturne tibi quaeque corporea, id est sensibilia, intellectu posse comprehendi? A. R. A. R. A. R. A. R. A. R. A.

 CAPUT V. Verum quid sit.

 8. R. Defini ergo verum. A. R. A. 0889 R. A. R. A.

 CAPUT VI. Unde falsitas, et ubi.

 10. R. Prius quid sit falsum, etiam atque etiam ventilemus. A. R. A. R. A. R. A. R. A. R. A.

 11. R. Sed haec omnis silva, nisi me fallit, in duo genera dividi potest. Nam partim aequalibus in rebus, partim vero in deterioribus est. Aequalia su

 12. R. Atqui oportet patienter feramus, donec nobis caeteri sensus renuntient in veri similitudine habitare falsitatem. Nam et in ipso auditu totidem

 CAPUT VII. De vero et simili. Soliloquia cur dicta.

 14. R. Ridiculum est si te pudet, quasi non ob idipsum elegerimus hujusmodi sermocinationes: quae quoniam cum solis nobis loquimur, Soliloquia vocari

 CAPUT VIII. Unde verum aut falsum.

 CAPUT IX. Quid falsum, quid fallax et quid mendax.

 17. A. Perge, quaeso nunc enim fortasse de falsis non falsa docere coepisti: sed jam illud genus exspecto quale sit quod dixisti, esse tendit et non

 CAPUT X. Quaedam eo vera quo falsa.

 CAPUT XI. Disciplinarum veritas. Fabula quid. Quid sit grammatica.

 20. R. Quid ipsa grammatica? nonne si vera est, eo vera est quo disciplina est? Disciplina enim a discendo dicta est: nemo autem quae didicit ac tenet

 21. R. Responde nunc quae disciplina contineat definitionum, divisionum, partitionumque rationes. A. R. A. R. A. R. A. R. A.

 CAPUT XII. Quot modis quaedam sint in alio.

 CAPUT XIII. Immortalitas animae colligitur.

 24. R. Noli gemere, immortalis est animus humanus. A. R. A. R. A. R. 0897

 CAPUT XIV. Excutitur superior syllogismus.

 26. R. Vides quam non frustra tantos circuitus egerit nostra ratiocinatio. Quaerebamus enim quid sit veritas, quod ne nunc quidem in hac quadam silva

 CAPUT XV. Veri et falsi natura.

 28. R. Ex eo, quantum memini, veritatem non posse interire conclusimus, quod non solum si totus mundus intereat, sed etiam si ipsa veritas, verum erit

 29. R. Numquidnam ergo dicitur veritas, nisi qua verum est quidquid verum est? A. R. A. R. A. R. A. 0899 R. A. R. A. R. A. R. A. R. A.

 CAPUT XVI. An meliora deteriorum nominibus vocari possint.

 CAPUT XVII. Num aliquid ex omni parte falsum sit aut verum.

 CAPUT XVIII. An vere sit corpus.

 CAPUT XIX. Veritas immortalis arguit animae immortalitatem.

 CAPUT XX. Quaedam vera credimus, quaedam recordamur quaedam nec sensu, nec phantasia, sed tantum ratione deprehenduntur.

 35. R. Tales sunt qui bene disciplinis liberalibus eruditi siquidem illas sine dubio in se oblivione obrutas eruunt discendo, et quodammodo refodiunt

 36. Haec dicentur operosius atque subtilius, cum de intelligendo disserere coeperimus, quae nobis pars proposita est, cum de animae vita quidquid soll

18. R. Thou hast made great progress: yet those things which remain in order to the seeing of that light, very greatly impede. But I am aiming at something which appears to me very easy to be shown; that either nothing remains to us to be subdued, or that we have made no advance at all, and that the taint of all those things which we believed cut away remains. For I ask of thee, if thou wert persuaded that thou couldst live with the throng of those dearest to thee in the study and pursuit of wisdom on no other terms than as possessed of an estate ample enough to meet all your joint necessities; would you not desire and seek for wealth? A. I should. R. How, if it should also be clear, that you would be to many a master of wisdom, if your authority in teaching were supported by civil honor, and that even these your familiars would not be able to put a bridle on their cravings except as they too were in honor, and that this could only accrue to them through your honors and dignity? would not honor then be a worthy object of desire, and of strenuous pursuit? A. It is as thou sayest. R. I do not consider the question of a wife; for perhaps no such necessity could arise of marrying one: although if it were certain that by her ample patrimony all those could be sustained whom thou wouldst fain have live at ease with thee in one place, and that moreover with her cordial consent, especially if she were of a family of such nobility as that through her those honors which you have just granted, in our hypothesis, to be necessary, could easily be attained, I do not know that it would be any part of your duty to contemn these advantages, thus obtained. A. But how could I hope for such things?

CAPUT XI. Externa commoda non propter se, sed propter alia vera bona possunt admitti verius quam expeti.

18. R. Multum profecisti: ea tamen quae restant ad videndam illam lucem, plurimum impediunt. Sed molior aliquid quod mihi videtur facile ostendi; aut nihil edomandum nobis remanere, aut nihil nos omnino profecisse, omniumque illorum quae resecta credimus tabem manere. Nam quaero abs te, si tibi persuadeatur aliter cum multis charissimis tuis te in studio sapientiae non posse vivere, nisi ampla res aliqua familiaris necessitates vestras sustinere possit; nonne desiderabis divitias et optabis? A. Assentior. R. Quid, si etiam illud appareat, et multis te persuasurum esse sapientiam, si tibi de honore auctoritas creverit, eosque ipsos familiares tuos non posse cupiditatibus suis modum imponere, seque totos convertere ad quaerendum Deum, nisi et ipsi fuerint honorati, idque nisi per tuos honores dignitatemque fieri non posse? nonne ista etiam desideranda erunt, et ut proveniant magnopere instandum. A. Ita est ut dicis. R. Jam de uxore nihil disputo; fortasse enim non potest, ut ducatur, existere talis necessitas: quanquam, si ejus amplo patrimonio certum sit sustentari posse omnes quos tecum in uno loco vivere otiose cupis, ipsa etiam concorditer id sinente, praesertim si generis nobilitate tanta polleat, ut honores illos quos esse necessarios jam dedisti, per eam facile adipisci possis, nescio utrum pertineat ad officium tuum ista contemnere. A. Quando ego istud sperare audeam?