S. AURELII AUGUSTINI HIPPONENSIS EPISCOPI SOLILOQUIORUM LIBRI DUO .
CAPUT PRIMUM. Precatio ad Deum.
CAPUT IV. Certa scientia quae.
CAPUT V. Dissimilium eadem aut par scientia.
CAPUT VI. Sensus animae in quibus percipit Deum.
13. Cum ergo sanos habuerit oculos, quid restat? A. Ut aspiciat. R.
CAPUT VII. Fides, spes, charitas quo usque necessariae.
CAPUT VIII. Quae ad cognoscendum Deum necessaria.
CAPUT X. Amor rerum corporis et externarum.
21. R. Dolor corporis restat, qui te fortasse vi sua commovet. A. 0881 R
CAPUT XIII. Quomodo et quibus gradibus perspiciatur sapientia. Amor verus.
CAPUT XIV. Ipsa sapientia medetur oculis ut videri possit.
CAPUT XV. Anima quomodo cognoscitur. Fiducia erga Deum.
CAPUT PRIMUM. De immortalitate hominis.
CAPUT IV. Ex falsitatis seu veritatis perpetuitate possitne colligi animae immortalitas.
8. R. Defini ergo verum. A. R. A. 0889 R. A. R. A.
CAPUT VI. Unde falsitas, et ubi.
10. R. Prius quid sit falsum, etiam atque etiam ventilemus. A. R. A. R. A. R. A. R. A. R. A.
CAPUT VII. De vero et simili. Soliloquia cur dicta.
CAPUT VIII. Unde verum aut falsum.
CAPUT IX. Quid falsum, quid fallax et quid mendax.
CAPUT X. Quaedam eo vera quo falsa.
CAPUT XI. Disciplinarum veritas. Fabula quid. Quid sit grammatica.
CAPUT XII. Quot modis quaedam sint in alio.
CAPUT XIII. Immortalitas animae colligitur.
24. R. Noli gemere, immortalis est animus humanus. A. R. A. R. A. R. 0897
CAPUT XIV. Excutitur superior syllogismus.
CAPUT XV. Veri et falsi natura.
CAPUT XVI. An meliora deteriorum nominibus vocari possint.
CAPUT XVII. Num aliquid ex omni parte falsum sit aut verum.
CAPUT XVIII. An vere sit corpus.
13. R. Now give heed, while we run over the same things once more, that what we are endeavoring to show may come more plainly to view. A. Lo, here I am, speak what thou wilt. For I have once for all resolved to endure this circuitous course, nor will I be wearied out in it, hoping so ardently to arrive at length whither I perceive that we are tending. R. You do well. But take note whether it seems to you, when we see a resemblance in eggs, that we can justly say that any one of them is false. A. Far from it. For if all are eggs, they are true eggs. R. And when we see an image reflected from a mirror, by what signs do we apprehend it to be false? A. By the fact that it cannot be grasped, gives forth no sound, does not move independently, does not live, and by innumerable other properties, which it were tedious to detail. R. I see you are averse to delay, and regard must be borne to your haste. Then, not to recall every particular, if those men also whom we see in dreams, were able to live, speak, be grasped by waking men, and there were no difference between them and those whom when awake and sane we address and see, should we then have any reason to call them false? A. What possible right could we have to do so? R. Therefore if they were true, in exact proportion as they were likest the truth, and as no difference existed between them and the true and false so far as they were, by those or other differences, convicted of being dissimilar; must it not be confessed that similitude is the mother of truth, and dissimilitude of falsehood? A. I have no answer to make, and I am ashamed of my former so hasty assent.
CAPUT VII. De vero et simili. Soliloquia cur dicta.
13. R. Nunc attende, dum eadem rursum recurrimus, quo fiat apertius quod conamur ostendere. A. Eccum, loquere quod vis. Nam ego circumitum istum semel statui tolerare, neque in eo defatiscar spe tanta perveniendi quo nos tendere sentio. R. Bene facis. Sed attende utrum tibi videatur, cum ova similia videmus, 0891 aliquod eorum falsum esse recte nos posse dicere. A. Nullo modo videtur. Omnia enim si ova sunt, vera ova sunt. R. Quid, cum de speculo resultare imaginem videmus? quibus signis falsam esse comprehendimus? A. Scilicet quod non tenetur, non sonat, non per se movetur, non vivit, et caeteris innumerabilibus, quae prosequi longum est. R. Video te nolle immorari, et properationi tuae mos gerendus est. Itaque, ne singula repetam, si et illi homines quos videmus in somnis, vivere, loqui, teneri a vigilantibus possent, nihilque inter ipsos differret, et eos quos expergefacti ac sani alloquimur et videmus, numquidnam eos falsos diceremus? A. Quo pacto istud recte diceretur? R. Ergo si eo veri essent, quo veri simillimi apparerent, nihilque inter eos et veros omnino distaret, eoque falsi quo per illas vel alias differentias dissimiles convincerentur; nonne similitudinem veritatis matrem, et dissimilitudinem falsitatis esse fatendum est? A. Non habeo quid dicam, et pudet me tam temerariae consensionis meae superioris.