CAPUT II. De propria materia metallorum.

Per artem autem quae jam in Metcoris tradita est, scimus quod omnium liquabilium prima materia est aqua : omne enim liquabile quamdiu liquatum est, quaerit terminum alienum non quiescens inter terminos : hanc rationem humidi diximus in secundo libro Peri geneseos. Cum igitur omne liquabile non ob aliam causam sit liquabile, nisi quia humidum quod erat ligatum in ipso, solutum est et redactum ad actum proprium et virtutem, haec cognitio quae est secundum nomen, cum dicitur humidum liquidum, ad quod per demonstrationem dicitur liquefactum : non enim potest esse quin omne fluens et quaerens terminum continentis extrinsecus, causetur a causa una, videlicet illa cui essentialiter et primo convenit termino alieno et non proprio contineri: hoc autem est humidum, sicut alibi est determinatum. Omnia igitur liquefactibilia sunt fluentia, abundante humido aqueo incorporato, quod est in ipsis. Amplius autem quaecumque congelantur a frigido, ostendimus esse aquea in materia sua prima in secundo et Meteorum : non autem dubium est metallica congelari frigido aquae : igitur humor erit omnium horum materia. Propter quod etiam Aristoteles, Peripateticorum princeps, in quinto Metaphysicae, dicit omnium liquabilium materiam esse unam quae est aqua. Scimus ex his quae in Meteoris probata sunt, aqueum humidum esse de facili evaporativum. Indicant etiam experimenta alchimica, quoniam si aqua vel ea quae simpliciter aqueam habent humiditatem, sive naturalem et propriam, sive alienam et infusam, in alembico supposito lento igne vaporant per modicum ignem et operationem, et distillat ex eis aqua, et arida ipsa remanent. Mctallica autem videmus omnia suas etiam in magnis ignibus retinere humiditates. Oportet igitur humiditates materiales metallorum non osse simpliciter aquae, sed aliquid passae ab elementis aliis. Si autem consideremus eas humiditates quae difficile separantur ab his quibus sunt naturales, non invenimus aliquas nisi uiictuosas et viscosas : quia sicut in Meleoris determinatum est, harum partes connectuntur sicut catenae, et una earum de facili evelli non potest : cum ergo etiam magna adustione de metallis humiditates eorum non evellantur ex eis, oportet ipsas esse uiictuosas. Signum autem hujus est omnem radicalem humiditatem in qua calor naturalis animalium calescit, esse unctuosam: quod procul dubio sapiens non provideret natura, nisi quia difficulter separabilis est, et difficulter siccabilis: natura enim desiderat permanere in esse diu et in individuo, et perpetuo in specie: et ideo in alimentum caloris vitalis hujusmodi ordinavit humidum. Cum igitur similiter m calore liquante metalla hujusmodi inseparabile videatur humidum, erit absque dubio humidum illud quod est metallorum materia, unctuosum. Sed adhuc videmus unctuosum in oleo et in omni pingui esse de facili inflammabile et adustivum eorum quibus cognatum est. Et videmus quod ignis non recedit ab ipsis donec consumantur, sicut videmus in oleo lampadis et in humido radicali ethicorum : nihil tamen omnino tale videmus

in humido metallorum : videbitur igitur alicui non esse forte humidum unctuosum materia metallorum.

Nos autem ad omnia hujusmodi objecta excusamur per hoc quod diximus in quarto Meteororum nostrorum, quoniam videlicet duplex est unctuositas in multis rebus : quarum una est quasi extrinseca, subtilis valde, nihil faetulentum vel cremabile habens admixtum : et haec non est intlammabilis, et intrinseca rei retenta in radicibus rei, ne per ignem possit evelli et epotari: et nos dedimus de hoc exemplum in liquore, qui eliquatur ex vino, in quo una est unctuositas supernatans intlammabilis, et facile astringibilis et quasi accidentalis. Altera commixta toti substantiae liquoris ipsius, non separabilis ex ipsa substantia liquoris, nisi per defectionem substantiae : et haec non est cremabitis. Idem etiam est in omnibus quae profert natura. Signum autem hujus est, quod Addemus in arte alchimiae fieri, quae inter omnes artes maxime naturam imitatur : haec enim cum vidit nullo modo meliori fieri citrinum olisir quam per sulphur, in sulphure autem vidit unctuositatem ustivam vehementer, ita ut omnia metalla adurat, et adurendo denigret super quae liquefacta projicitur,praecipitlavaria cutisloturisetdecoqui sulphur,ita diu donec ab ipso decocto aqua non eitrina egrediatur, et sublimari loturas has, donec tota unctuositas ab eo cremabitis egrediatur, eo quod tunc tantum subtile unctuosum manet quod subtinet ignem et non crematur ab igne. Oportet igitur simile unctuosum humidum abundare in metallorum materiis, quae a natura producuntur : et hoc esse causam ductibilitatis et liquabilitatis eorum : et hoc expresso dicunt auctores, Avicenna et Hermes et multi alii peritissimi in naturis metallorum. Adhuc autem in omnibus metallorum generibus videmus, quod liquefacta non reddunt humida infundendo ea super quae funduntur, neque quiescunt in superficie una,neque omnino dilatantur in ipsa : sicut videmus fere omne humi- dum aqueum unctuosum, sicut aquam, vinum, cervisiam, oleum : omnia enim haec superfusa super lapidem, terram, vel lignum, quando planam inveniunt superficiem, infundendo superficiem humefaciunt eam, et dilatantur in ipsa : metalla autem liquefacta nihil horum faciunt , neque adhaerent tangentibus , neque diffunduntur in toto, sed potius et constant secundum aliquid, et defluunt secundum aliquid. Oportet igitur quod humidum subtile unctuosum non sit solum materia eorum, sed perfecte mixtum cum terrestri subtili, quod non siuit ipsum adhaerere tangenti, neque in toto defluere, sed quasi per globulos constare : eo quod ubique in ipso terrestre subtile apprehendit et quasi glutiendo tenet humidum, et terminat ipsum ad hoc quod non siuit ipsum adhaerere alii quam sibi, et humidum ubique sit, extra seipsum educit siccum terreum quod fluit et currit in superficie plana : si enim esset non ubique protectum ab humido siccum terreum, profecto in igne liquante combureretur et efficeretur scabrosum, sicut omno siccum terrestre quod non coopertum humido invenit ignis in ferro, adurit ipsum et facit scabrosum: idem autem est fere in metallis omnibus. Patet igitur primam materiam esse metallorum humidum unctuosum subtile, quod est incorporatum terrestri subtili fortiter commixto, ita quod plurimum utriusque non tantum cum plurimo utriusque, sed etiam in plurimo utriusque.