CAPUT XVII.

De incipientibus a decima septima, littera quae est S.

Saphirus lapis est, valde notus, et secundum plurimum ejus venit ab Oriente ex India. Invenitur etiam in hypodrcmo apud Thodanum provinciae regionem, et civitatem, sed non est adeo pretiosus ut per omnia sit similis Orientali. Est autem in colore perspicuus flavus sicut caelum serenatum : sed vincit in eo flavus color : et ideo est melior qui est non satis perlucidus. Optimus autem, qui nubes habet obscuras ad rubedinem declinantes. Invenitur etiam bonus, qui albidas habet imbecillas. Substantia sua fit sicut fusca nubes aliquantulum transparens. Hujus autem virtutem ergo vidi, quod anthraces duos fugavit. Aiunt etiam hunc lapidem hominem castum reddere, et interiorem ardorem refrigerare, sudorem stringere, dolorem curare frontis et linguae. Vidi ego unum in oculum intrare, et sordes ex oculis purgare : sed ante vult poni in aquam frigidam, et post similiter. Quod autem dicunt, quod amittit virtutem et colorem postquam semel fugavit anthracem, est falsum : quia vidi unum qui successive iutorjecto spatio fere annorum quatuor, fugavit anthraces duos. Dicunt etiam quod corpus invegetat, et paces conciliat, pium et devotum ad Deum efficit, et animam firmat in bonis. Hic lapis alio nomine sir ites, vel ut aliis placuit, sirtites vocatur : eo quod in sudibus invenitur.

Sarcophagum lapis est devorativus cadaverum mortuorum. Graece enim AdminBookmark sonat carnem, cpayw autem comedere. Antiqui autem quidam hoc lapide primo fecerunt arcas mortuorum : eo quod in spatio tringinta dierum cadaver consumit. Ob hoc autem nostra monumenta lapidea sarcophagi sunt vocata.

Sarda, quod alii dicunt sardo, lapis est qui se habet ad tabulas ligni sicut magnes ad ferrum : et ideo adhaeret ita fortiter tabulis navium, quod evelli non possit, nisi abscindatur cum ipso ea pars tabulae cui inhaeserit. Est autem in colore purissimus nitens.

Sardinus lapis est ab antiquissimo tempore inter pretiosos lapides connumeratus. Est autem ruborem spissum habens cum substantia obscure pervia, sicut si pervietas imaginaretur in rubea terra : et secundum hanc diversitatem invenitur quinque modis, ita quod aliquis in hoc habet de pervietate : et forte est ille matrix aliorum et domus in qua generatur. In Sardis autem civitate prius esse repertus dicitur : ideo sic vocatur. Aiunt autem hunc accendere animam ad gaudium et acuere ingenia, per virtutes contrarias ligare a nocumento onychinum.

Sardonyx, quem quidam sardonycem vocant, etiam compositus est ex duobus lapidibus, sardo videlicet et onyce. Est ergo rubeus, et hic color supereminet in ipso ex sardio : est etiam albus et niger, et coloris unguis proferens ex onyce. Laudabilior autem est erui hos colores magis habet distinctos, et qui densioris est substantiae. Invenitur autem quinque modis et forte pluribus propter diversam colorum commixtionem, et substantiae diversam densitatem, et frequentius invenitur in India et Arabia. Fertur autem luxuriam depellere, et hominem castum reddere et pudicum. Est autem maxima hujus virtus in hoc quod cum onychinus sit, hic nocere non potest, sardium sibi in substantia habens admixtum.

Sarmius lapis est a Sarmia insula in qua invenitur, dictus. Hoc autem lapide politur aurum. Fertur autem quod potatus vertiginem sedat, et mentem solidat : habere autem hoc vitium dicitur, quod alligatus manui parturientis, impedit partum et continet ipsum in matrice.

Silenites lapis est de quo varia referuntur. Dicunt enim quidam hunc nasci in quodam genere tcstudinis Indico, et esse varium rubeo albo purpureo quoque colore pulcherrimum. Alii autem dicunt hunc virentem et in Persidis partibus frequentius inveniri. Dicunt autem hunc crescere luna crescente, et luna decrescente decrescere : gestatum autem ferunt conferre praescientiam quamdam futurorum, si sub lingua portatur, praecipue prima luna et decima existente : dicunt enim, quod mane prima luna una tantum hora habet hanc virtutem : decima autem existente luna habet virtutem in prima hora et sexta. Modus autem divinationis est, quod cum portatur sub lingua, cogitatur de aliquo negotio utrum fieri debeat vel non : et si fieri debet, cordi tenaciter infigitur, ita quod evelli non potest : si autem non debet fieri, statim cor resilit ab ipso. Fertur etiam quod curat ptisicos languentes et debiles.

Smaragdus lapis pretiosior multis aliis et non rarus, et est color ejus varidissimus translucens, ita quod vicinum acrem sua videtur tingere viriditate. Figura sua melior est planities superficiei : quia tunc una pars non obumbrat aliam. Melior autem est quae nec lumine nec umbra variatur. Hujus, propter planitiei et coloris varietatem, dicunt esse diversitates duodecim : eo quod aliquando quoddam fel nigrum per modum virgularum permixtum habet,. Sunt autem a locis dicti Scythici, vel Britannici et Niliaci : et qui in venis aeris nascuntur, et maculosi quidam, et quidam calcedonii, eo quod

admixturam habent cum illo lapide. Meliores omnibus sunt Scythici. Fertur autem quod illi de nidis griphonum auferuntur, qui lapidem hunc cum crudelitate magna custodiunt : dixit enim unus de Graecia veniens veridicus et curiosus experirnentator, quod ille lapis nascitur in rupibus qui sunt sub aqua maris, et quod ibi frequenter invenitur. Rationale etiam est quod in venis aeris in perspicuo quod ad aeris substantiam non venit, nascitur : quia rubiginis aeris habet viriditatem. Expertum autem est temporibus nostris, quod hic lapis si vere bonus et verus est, non sustinet coitum : propter quod rex Ungariae, qui nostris temporibus regnat, in coitu cum uxore sua lapidem hunc in digito habuit, et propter coitum in tres partes fractus fuit. Et ideo probabile est quod dicunt, quod hic lapis gestantem se ad castitatem inclinat . Ferunt etiam quod auget opes, et in causis dat verba persuasoria, et quod collo suspensus, curat emitriteum et caducos morbos. Expertum autem, quod visum debilem confortat, et oculos conservat. Dicunt etiam quod bonam facit memoriam, et quod tempestatem avertit, et valet divinantibus : propter quod a magicis quaeritur.

Specularis lapis vocatur, eo quod ad modum vitri perspicuus sit. Dicitur autem in Hispaniarum urbe Segobia primitus inventus. Ego autem vidi illum abundanter inveniri , ita quod currus indo onerantur in diversis partibus Tcutoniae : vidi etiam in Gallia inveniri cum gypso, quia gypsi extremitas quaedam est : effossus autem scinditur in quaslibet tenues partes, et fiunt inde fenestrae sicut de vitro, nisi quod loco plumbi oportet ponere lignum leve abignum. Sunt, ut videtur, tres species ejusdem, unum scilicet lucidum ut vitrum, aliud nigrum penitus quasi atramentum, tertium citrinum quod vocant auripigmentum vel arsenicum, sicut supra diximus, quod carius est et nobilius.

Suetinus lapis est crocei coloris, quem Graeci eliciam vocant. Invenitur enim aliquando translucens ut vitrum. Vocabulum autem trahit a materia : quia succo vel. gumma arboris nascitur, quae pinus vocatur : vulgariter autem lubra vocatur. Conlocatus autem trahit folia, paleas, et fila, sicut magnes ferrum. Dicunt autem quod confert portantibus se castitatem. De expertis autem est quod fugat serpentes incensus, et praegnantibus valet ad facilem parturitionem. Melior autem est qui fit de succo qui in aestate calida prosilit, obscurior autem qui fit de succo alterius corporis.

Syrus est lapis a Syria dictus, ut dicit Isidorus, qui integer natat, et comminutus fluctuat. Profecto hujus (causa est, quia in poris integrum aerem continet, qui evanescit a pulvere comminuti lapidis .