CAPUT I.

De congelatione et liquefactione metallorum.

Oportet etiam et accidentia cognoscere quaecumque per se accidunt metallis, sicut liquabilia esse et ductibilia et colores ipsorum et sapores et odores et cremabilitates et quaecumque talia videntur per se accidere ipsis. Est autem liquabilitas metallorum aliquid habens proprium ab aliis quae liquantur : alia autem quae liquantur, diffluant, nec remanet pars cum parte, sicut cera et saI et hujusmodi, sive calido sicco, sive frigido humido liquantur. In metallis autem non recedit a sicco humidum, sed in ipso solvitur, et cum solutum est, movetur in eo quasi ipsum doglutiverit terreum et moveatur in visceribus ejus. Propter quod etiam dicit Hermes, quod genitrix metalli est terra quae portat ipsum in ventre suo : et haec causa est, quod non adhaeret tangenti, neque humefacit ipsum : eo quod siccum terreum prohibet ipsum humefacere et adhaerere. Humidum autem prohibet siccum quiescere : et sic utrumque agit in alterum, et patitur ab altero. Cum autem metallum est in aliquo non bene commixtum, eo quod non utrumque continetur in utroque, tunc in igne aduritur terreum, et evaporat humidum : eo quod humidum non extinguit terreum defendendo ipsum ab igne, et terreum non tenet humidum prohibens evaporationem humidi : tale metallum in liquatione sua frigidum habet multum et faetidum propter sulphuris foetorem, et scoriam et faecem relinquit plurimam propter ferrei ipsius adustionem. Si quod autem habet haec pura valde et optime commixta, hoc non evaporat humidum in quantitate quae sensibilis sit, nec etiam aduritur in eo terreum : et ideo funium paucum habet non foetidum, et faecem quasi nullam, sicut aurum. Coagulatio autem ipsorum non est adeo differens sicut liquatio ipsorum. Coagulatio enim ipsorum est a frigido comprimente in centro sicci : humiditas autem si sit pura radicalis, sive impura superflua, et sive sit bene commixta, sive sit malo commixta, comprimitur uno

modo et eodem : occultata enim in centro ligatur, ne intret macula sicci ferrei. Idem autem de his quae calido sicco non liquescunt, sed mollescunt, sicut frigidum : mollities enim non provenit nisi ex solutione humidi, quod moveri incipit intra siccum in quo continetur invisceratum.

Ea autem quae balbutientem, ut dicit Aristoteles , habent mixturam, sicut stannum, quo plus liquescunt, eo sicciora sunt et fragiliora, eo quod volant ab ipso partes humidae, et remanent siccae non bene glutinatae, propter quod franguntur citius. Vocatur autem balbutiens mixtura, quae in aliquibus partibus mixtionis rationem attingit, et in quibusdam non, sed est compositio quasi minima, sicut homo balbutiens quaedam verba attingit et quaedam non. Et quia illa non ad plenum mixta sunt, ideo etiam quando liquescunt, facile evaporant : eo quod non bene collectae partes dimittunt se invicem : et tunc humidum non protegit siccum ab intensione, et siccum non retinet humidum ab effusione et vaporatione. Signum autem ejus quod diximus, est quod quando plumbum et stannum coagulata aliquandiu jacuerunt, tunc exterius quamdiu contrahunt scabiositatem, erunt fusca, et forte nigra per longitudinem temporis : quod contingit absque dubio duabus de causis, quarum una est: quia cum comprimitur per frigus ad interiora humidum, relinquit exterius terreum et siccum : et tunc hoc inducit fuscum colorem. Secunda autem est, quia modicum humidum quod exterius est, evaporat calore circumstantis aeris, et tunc iterum remanebit fuscum terreum colorans superficiem. Propter quod etiam plumbum plumbo non consolidatur, cum extremitas utriusque liquescit ferro candente, nisi prius dura superficies radatur et tollatur siccum terreum quod impedit conglutinationem : eo quod conglutinatio unius cum altero est per virtutem hu- midi quod influit in aliud, et non per virtutem sicci quod stat in seipso. Sed neque conglutinatio fit, nisi postquam rasum est, ungatur sepo vel aliquo quodam pingui unctuoso : quod ideo fit, quia argentum vivum quod in plumbo est, habet humidum unetuosum, sicut saepius dictum est, et ideo non adhaeret superficiei, nisi per aliquod habens symbolum in natura. aes autem conglutinat ferrum, et argentum prae aliis, cum liquescit, est conglutinativum metallorum : et causa est, quia argentum vivum in eis est bonum et subtile et purum, et gratia humoris viscosi qui est in illo, fit conglutinatio : et cum est tale, propter cognationem et symbolum naturae penetrat in ea quae conglutinantur, et fortiter continet ea simul. Haec igitur de liquabilitate et coagulatione metallorum dicta sunt : quoniam in Meteoris in communi diximus de natura liquabilium.