CAPUT I.

De his quae conveniunt mediis in communi.

Superest in hoc quinto Mineralium investigare naturas eorum quae media inter naturas lapidum et metallorum esse videntur. Licet enim Avicenna in quatuor dividat corpora mineralia, in lapides, liquabilia, sulphura, et sales, tamen videtur nobis sulphur plus esse mineralium per se quam argentum vivum : cedit enim in materiae partem et unum in alterum. Loquentes igitur de mediis dicamus primo in communi de mediorum naturis, et postea sub compendio tangemus aliqua eorum in speciali, et in hoc complebimus nostram in isto libro intentionem ,

Omne igitur quod in aliquo participat passionem lapidum, et in aliquo participat passionem metalli., dicimus esse medium : est enim proprietas lapidis non liquefieri et proprietas metalli quam habet ex materia, est liquefieri calido sicco : et ideo lapides sunt in genere aridorum et terrae, metalla autem sunt in genere humidorum et aquae. Media igitur sunt quae secundum aliquid sunt terrae et secundum aliquid aquae : et quaedam quidem horum quae sunt interiora terrae, illa constant calido et sicco : quaedam autem viciniora aquae, et ab illis distillat aqua per calidum siccum, sicut est gemma. Adhuc autem et media sunt, quaecumque liquescunt calido sicco, sed postea ad frigus et etiam ad ignem incipiunt constare elixata : non enim liquesceret, nisi essent secundum aliquid aquea : neque constarent per elixationem, nisi secundum aliquid essent terrea, sicut colligitur ex doctrina Meteororum. Amplius autem media sunt, quaecumque ex amborum substantiis componuntur, licet non liquescant ad siccum calidum : sic enim media sunt omnes scoriae quae a mineris cum lapidosis partibus resolvuntur : et sic media est omnis marcliasita, quae quidem non liquescit in Igne sicut lapis, sed tamen ipse color et pondus naturam in ea indicat esse metallicam, Amplius autem quaecumque comminutiva sunt in substantia, et sunt aquae eorum multum consolidativae et restrictivae, quamdam mediorum habent materiam, sicut est alumen omne. Omne etiam atramentorum genus medium esse videtur, eo quod aliquid lapidosum in substantiis eorum invenitur.

Causa autem istorum mediorum est permixtio vaporabiliter facta materiae lapidis et metallorum vel materiae liquabilium : permiscetur enim cum multo sulphure, et humor habens aliquid de natura argenti vivi, et ex taliter permixtis humoribus et vaporibus et caeteris materiis convenit quaedam media inter utraque produci a natura. Sapiens enim et diligens natura quae omnis materiae complet aptitudinem, ab extremo ad extremum non transit, ut dicit Aristoteles, nisi compleat omne medium. Fecit ergo multa media inter lapides non liquabiles et metalla liquabilia, ut in omnibus exhibeat convenientia et desiderium boni quod habet unumquodque quod est per omnem modum materiae possibilem ut compleatur. Mediorum autem natura summe notanda ad transmutationem metallorum : quia in eis consistit plurima scientia eorum qui unum in aliud convertere nituntur : media enim sunt quasi materialia : et jam superius ostendimus, quod ille qui convenienter intendit metallum ad metallum convertere, oportet quod primo deducat ipsum ad naturam

primam, hoc est, generi metallico proximam. Tunc enim aptitudine sua juvata virtutibus disponentium, facile naturam accipit et veram speciem metalli quod intenditur. Physicae et rationes quae in physico auditu determinatae sunt, ostendunt quod non est motus de extremo ad extremum nisi per medium. Est autem, omnium metallorum proprium, quod videntur incompleta esse in specie, et ideo in quodlibet convertibilia : medium enim proprie dictum habet informem naturam quam formatam distinctam extrema retinent, sicut in scientia de sensibilibus docebitur. In medio aliquo modo secundum formas confusas sunt extrema. Propter quod extrema per ingenium et naturam de mediis reducuntur, quando unitur virtus unius extremi super alterum. Sic igitur dictum sit de mediis in communi : non oportet enim plura dicere, quia cognitio mediorum est per sua extrema.