APPENDIX II. 185

consensu eius, et sic remanere cum secundo marito cum quo illa su- scepit prolem?

VIII. Apud quosdam infideles detestabilis viget consuetudo iuxta quam vir post commissum adulterium cum uxore alterius, administrat remedium uxori adulterae, cuius effectus erit inferre mortem super legitimum maritum eo ipso quod postea habiturus sit connexionem cum uxore sua. Unde postulatur utrum vir legitimus qui nolit cohabitare cum uxore sua post adulterium commissum, si convertitur ad fidem, poterit dispensan a vinculo matrimonii sui contracti in infidelitate, et ducere alteram uxorem, etiamsi infidelis uxor adultera vellet et ipsa baptizari?

R. Emi ac Rmi PP. ad singula postulata responderunt iuxta se- quentem modum, hisce tamen praenotatis: Primo: Suprascripta postu- lata intelligi de privilegio a Christo Domino in favorem fidei concesso, et per Apostolum Paulum 1 ad Corinth. VII 12 seqq. promulgato. Se- cundo: Hoc privilegium divinum in eo consistere, quod stante matri- monio legitime in infidelitate contracto, et consummato, si coniugum alter christianam fidem amplectitur, renuente altero in sua infidelitate obdurato cohabitare cum converso, aut cohabitare quidem volente, sed non sine contumelia Creatoris, hoc est non sine periculo subversionis coniugis fidelis, vel non sine execratione SSmi Nominis Christi, et chri- stianae religionis despicientia: tunc integrum fit converso transire ad alia vota, postquam infidelis interpellatus, aut absolute recusaverit cum eo cohabitare, aut animum sibi esse ostenderit cum illo quidem coha- bitandi, sed non sine Creatoris contumelia. Tertio: Iuxta idem divinum- privilegium coniugem conversum ad fidem, in ipso conversionis puncto non intelligi solutum a vinculo matrimonii cum infideli adhuc super- stite contracti, sed tunc, si coniux infidelis renuat, acquirere ius trans- eundi ad alias nuptias cum tamen coniuge fideli. Ceterum tunc solum coniugii vinculum dissolvi quando coniux conversus transit cum effectu ad alias nuptias. Hinc :

Ad I. Si quando evenerit ut, stante duorum infidelium matrimo- nio, alter coniugum ad fidem conversus baptismum • susceperit, atque cum infideli coniuge pacifice, et sine contumelia Creatoris cohabitaverit, si postmodum infidelis (quin tamen pars fidelis rationabile motivum de- derit discedenti) ne dum converti recusaverit, sed insuper, fracta fide de pacifica cohabitatione, aut odio religionis discesserit, aut sine con- tumelia Creatoris cohabitare noluerit, vel fidelem ad peccatum mor- tale, aut ad infidelitatem trahere tentaverit, integrum erit coniugi fideli ad alia vota transire.