188 APPENDIX II.

Ius Paulus concedit mulieri fideli manendi cum viro infideli pacificae cohabitationi consentiente; an vero eiusmodi privilegium pertineat dum- taxat ad primam omnium uxorum cum caeterarum exclusione.

5. Quatenus impossibilis sit pacifica cohabitatio cum marito, in sua infidelitate obstinato, an missionarius debeat exigere separationem, etiam si adsit periculum mortis, et mulier nondum fuerit baptizata.

6. Quatenus privilegium Pauli Apostoli ad primam uxorem tan- tummodo spectet cum exclusione reliquarum,'posteriorum, utrum si qua ex his uxoribus posterioribus cupiat fieri christiana, possit bapti- zari remanens passiva in sua uxoris vel potius veri mancipii conditione, et praeseferens dispositionem cedendi dumtaxat violentiae , sed nun- quam quaerendi debitum coniugale; an exigi omnino debeat separatio etiam cum probabili mortis periculo.

R. Exploratissimum principium est, matrimonium infidelitatis tem- pore a viro cum femina celebratum, vivente alia cum qua anteriori se coniugio obstrinxerat, nullum et irritum esse tum lege divina tum na- turali. Hinc ubi constet virum infidelem voluisse verum matrimonium non simplex contubernium inire cum prima quam accepit muliere, nec ullum huic matrimonio obstitisse iuris naturalis impedimentum, prima illa mulier habenda est pro iusta ac legitima uxore ; omnes autem aliae quibus, illa non adhuc morte sublata, vir postea nupseri t , pro adulteris et concubinis. Debet igitur polygamus uxorem tempore prio- rem , quae sola iusta ac legitima uxor est , ret inere; ceterasque tam- quam adulteras et concubinas dimittere. Atque haec obligatio a lege divina et naturali dimanans, nedum per polygami conversionem rela- xetur, magis e contrario magisque urget ; ita ut nullo modo liceat ba- ptizare polygamum, qui ad praedictam obligationem implendam minime promptum ac paratum se exhibeat. Uno tantum casu cessat haec obli- gatio, et liberum fit polygamo ad christianam religionem converso vinculum coniugale dissolvere prioris solius legitimae uxoris , et alias contrahere nuptias cum femina, quam ipse maluerit, quando nimirum locus esse potest privilegio in favorem fidei a Christo Domino concesso et a Paulo Apostolo promulgato.. . . Ea est privilegii Paulini vis ut ma- trimonium ab infidelibus in statu infidelitatis initum et consummatum solvatur cum, altero coniugum ad fidem converso, alter neque converti vult, neque sine contumelia Creatoris cohabitare consentit. Patet proinde d. hoc privilegium competere dumtaxat vero legitimoque marito erga veram legitimamque uxorem et viceversa; patet 2. non posse coniugem conversum hoc privilegio., frui nisi post susceptum baptisma et post interpellationem alteri coniugi rite factam de evangelica veritate am-