280 LITTERAE ENCYCLICAE

leges ind ica re v i d e a n t u r : a l ios p r a e t e r e a s e n s u s , vel a d d o g m a t a i l l u s t r anda vel ad c o m m e n d a n d a p r a e c e p t a vitae, ipse l i t teralis s e n s u s profecto adscisc i t . Q u a m o b r e m dif f i tendum n o n es t reli- g io sa q u a d a m obscur i t a t e s a c r o s L i b r o s involvi , u t ad eos , nis i a l iquo v iae d u c e , n e m o ing red i poss i t (1) : Deo q u i d e m sic p r o - v iden te (quae v u l g a t a est opinio Ss . P a t r u m ) , u t h o m i n e s m a i o r e c u m des ider io c t s tud io illos p e r s c r u t a r e n t u r , r e s q u e inde ope- r o s e p e r c e p t a s m e n t i b u s a n i m i s q u e al t ius inf lgerent ; intellige- r e n t q u e p r a e c i p u e , S c r i p t u r a s D e u m t r ad id i s se Eccles iae , ' q u a scilicet d u c e e t m a g i s t r a in l egend is t r a c t a n d i s q u e e loqui is su i s ce r t i s s ima u t e r e n t u r . Ubi e n i m c h a r i s m a t a Dornini pos i t a sint, ibi d i s c e n d a m e s s e ve r i t a t em, a t q u e ab illis, a p u d q u o s sit suc - cessio aposto l ica , S c r i p t u r a s nu l lo c u m pe r i cu lo expon i , i a m s a n c t u s docui t I r e n a e u s (2) : c u i u s q u i d e m c e t e r o r u m q u e Pa- t r u m d o c t r i n a m S y n o d u s V a t i c a n a a m p l e x a est, q u a n d o Tri- d e n t i n u m d e c r e t u m de divini ve rb i scr ipt i i n t e rp re t a t i one r eno- v a n s , hanc ulitis mentem esse declaravit, Ut in rebus fidei et morum, ad aedificationem doctrinae christianae pertinentium, is pro vero sensu sacrae Scripturae habendus sit, quem tenuit ac tenet sancta Mater Ecclesia, cuius est iudicare de vero sensu et interpretatione Scripturarun sanctarum ; atque ideo nemini licere contra hunc sensum aut etiam contra unanimem consen- sum Patrum ipsam Scripturam sacram interpretari (3). - Q u a p l e n a sap ien t iae lege n e q u a q u a m Eccles ia p e r v e s t i g a t i o n e m scientiae bibl icae r e t a r d a t a u t c o e r c e t ; sed e a m po t iu s a b er- r o r e i n t e g r a m p r a e s t a t , p l u r i m u m q u e a d v e r a m a d i u v a t p r o - g r e s s i o n e m . N a m p r iva to cu ique doc to r i m a g n u s pa t e t c a m p u s , in quo , tu t i s vestigiis, s u a i n t e r p r e t a n d i i ndus t r i a p r a e c l a r e ce r t e t Ecc le s i aeque utiliter. In locis q u i d e m d iv inae S c r i p t u r a e qui ex- pos i t ionem c e r t a m et def in i tam a d h u c des ide ran t , effici ita pot- est, ex s u a v i Dei p rov iden t i s consil io, ut, q u a s i p r a e p a r a t o s tu- dio, iud ic ium Eccles iae m a t u r e t u r ; in locis v e r o i a m definitis potes t p r i v a t u s doc to r a e q u e p r o d e s s e , s i e o s vel e n u c l e a t i u s a p u d f i d e l i u m p l e b e m e t i ngen ios iu s a p u d doc tos ed issera t , ve l insignit is ev inca t a b a d v e r s a r i i s . Q u a p r o p t e r p r a e c i p u u m san - c t u m q u e sit ca thol ico in te rpre t i , u t illa S c r i p t u r a e tes t imonia ,

(1) S. Hier, ad Paulin, de studio Script, ep. 1 , 1 1 1 . 4. (2) C haer. iv , 26, 5. (3) Sess. i n , cap. I I , de revel.: cf. Conc. Trid. sess. iv , decr. de edit. et

usu sacr. libror.