CAPUT II. De materia lapidum.

Incipientes igitur tractare de lapidum natura, in genere dicimus omnis lapidis materiam esse aut speciem cujusdam terrae, aut speciem quamdam aquae. Vincit eniniinlapidibus alterum istorum elementorum, et in his etiam in quibus quaedam species aquae dominari videntur, est etiam aliquid terrae simul dominans.Hujus autem signum est fere omnium lapidum genera mergi sub aqua, quae abundare in terrae materia diximus in scientia Caeli et Mundi. Si enim essent dominantia in eis superiora elementa, procul dubio natarent super aquam : nunc autem nullum genus lapidum natat, nisi sit spongiosum, vel adustum, et per adustionem spongiosum et porosum factum, sicut pumex, et lapis quem evomunt thermae vel ignis Vulcani, qui etiam si in pulverem redigatur, pulvis ipse sub aqua mergitur. Adhuc autem si in lapidibus perspicuis cum aqua non esset terrestre terminativum humidi admixtum, non mergerentur sub aqua, sicut crystallus et beryllus, sicut non mergitur glacies et caetera in quibus pura vel superabundans est aqua. Adhuc autem lapides omnes qui generantur in renibus et vesicis animalium, generantur ex viscosa grossa et terrestri humiditate. Oportet igitur quod talis sit materia lapidum.

Specialiter autem loquentes de his lapidibus in quibus materia est terra, facile patere potest quod in his non solum terra est materia : illa enim non continuaretur ad soliditatem lapidis. Dicimus enim quod causa continuationis et commixtionis est humidum : hoc enim sua subtilitate aliam partem terrae facit fluere ad aliam, et haec est causa bonae permixtionis partium materiae. Si autem utique et hoc humidum non bene ubique partibus terrestribus esset infusum, nec esset retentivum et in coagulatione lapidis evaporaret, tunc remaneret pulvis terrae non continuus : et propter hoc oportet quod sit viscosum et glutinosum, ita quod partos ejus cum terrestribus conjaceant sicut hami catenarum. Tunc siccum terrestre retinet humidum, et humidum aqueum existens intra.siccum fa-

cit continuationem. Et hoc testatur Avicenna, cum dicit quod terra pura lapis non fit : quia continuationem terra non facit sua siccitate, sed potius comminuitionem. Vincens enim in ea siccitas non permittit fieri conglutinationem. Rationem dicit idem Philosophus, quod aliquoties desiccatur lutum et fit medium inter lapidem et lutum, et deinde in spatio temporis fit lapis. Dicit iterum, quod lutum aptius ad hoc quod transmutetur in lapidem, est unctuosum : quod enim tale non est cornminutivum sive comminuibile in pulverem, est propter facilem humiditatis separabilitatem ab eodern. Signum autem hujus est, quod in lapidibus ipsis frequenter remanent venae terrae, et est terra dura sicca, quae cum comprimitur vel contunditur, fit pulvis. Cujus causa alia non est, nisi quia humiditas ejus non satis unctuosa et viscosa evaporavit ab ea in lapidis coagulatione : et ideo remansit terra dura comminuibilis propter virtutem coagulationis lapidis circum stantis. Est autem et aliud. hujus signum : quia cum lapides non continui generantur, sed per modum asserum, ita quod unus generatur super alium, non continue unietur interposita talis terra comminuitionem patiens in compressione vel concussione,et est dura : cujus causa est quam supra diximus. Quod autem humiditas viscosa et unctuosa sit quae est continuativa materiae lapidis, significatur ex hoc quod animalia quae testudines vocantur, frequentissime cum suis conchis generantur in lapidibus : et hoc frequentissimum est in lapidibus qui inveniuntur parvis, quibus plurima foramina sunt habentia figuras concharum testudinum,quas quidam lunares appellant. Causa enim hujus est humiditas quae ad locum illum evaporavit, et a circumstante retenta,in se convoluta est, et exterius primum constans intra se circumacta, spiritum vitalem accepit , sicut diximus in quarto Meteororum. Haec . igitur in communi est materia lapidum eorum qui non perspicui nec simi- lares sunt. Diversificantur autem in diversis, sicut in sequentibus apparebit.