CAPUT Xl.

De incipientibus ab M littera quae est undecima.

Magnes sive magnetes lapis est ferraginei coloris, qui secundum plurimum in mari Judico invenitur,et in tantum abundare dicitur, quod periculosum est in eo navigare navibus quae superiores clavos habent. Invenitur etiam in Traconitidis regionibus. Ego vidi inveniri in partibus Teutoniae in ea provincia quae Francia Orientalis vocatur, unum magnae quantitatis et maximae efficaciae, et fuit valde niger, ac si esset ferrum rubiginosum et combustum cum pice. Virtus autem ejus est mirabilis in attractione ferri, ita quod virtutem ejus transmittat in ferrum, ut illud etiam attrahat: et aliquando multae acus hoc modo suspensae ad se invicem videntur. Unctus autem lapis allio non trahit: si supponitur ei adamas, iterum non attrahit, ita quod parvum adamas magnum ligat magnetem. Inventus autem est nostris temporibus magnes, qui ab uno angulo traxit ferrum, et ab alio fugavit: et hunc Aristoteles ponit aliud genus esse magnetis. Narravit mihi unus ex nostris sociis curiosus cxperimentator,quod vidit Frederieun Imperatorem habere magnetem, qui non traxit ferrum, sed ferrum vice versa traxit lapidem. Aristoteles dicit quod est quoddam genus aliud magnetis quod trahit carnes hominis. In magicis autem traditur quod phantasias mirabiliter commovet,principaliter seu praecipue si consecratus obsecratione et charactere sit, sicut docetur in magicis. Ferunt etiam hoc cum mulsa acceptum curare hydropisim. Aiunt etiam hunc lapidem capiti mulieris dormientis suppositum, statim eam movere ad amplexum mariti sui si casta est. Si autem est adultera, prae nimio timore phantasmatum dicitur cadere de lecto. Dicunt etiam quod fures in domum intrantes positis carbonibus in quatuor angulis domus, lapidem hunc contritum superspergunt : et tunc dormientes in domo ita phantasmatibus tenentur, quod fugientes aedes relinquunt : et tunc fures furantur quid volunt.

Magnesia quem quidam magnosiam vocant, lapis est niger quo frequenter utuntur vitrarii : hic lapis distillat et fluit in magno et forti igne, et non aliter : et tunc immixtus vitro ad puritatem vitri deducit substantiam.

Marchasita sive marchasida, ut quidam dicunt, est lapis in substantia et habet multas species, quare colorem accipit cujuslibet metalli, et sic dicitur marchasida argentea et aurea, et sic de aliis. Metallum tamen quod colorat eum, non distillat ab ipso, sed evaporat in ignem : et sic relinquitur cinis inutilis : et hic lapis notus est apud Alchimicos, et in multis locis invenitur.

Margarita lapis est in obscuris conchilibus inventus. Meliores ab India veniunt: multi autem a Britannico mari, quod nunc Anglicum dicitur: et versus Flandriam et Teutoniam inveniuntur, ita quod ego habui in ore meo decem in una mensa, quae in comedendo ostrea inveni. Juvenes enim concliae habent meliores : quaedam autem ex eis perforata) sunt, et quaedam integrae : coloris sunt ac si parva lux penetraret in multum album, et ideo nitent, cum tamen sint albae. Fertur etiam quod in tonitru quasi abortiendo eas ostreae evomunt : et ideo in flumine inveniuntur, in Mosella et quibusdam Galliae fluviis inter arenas. Est autem virtus earum experta ad confortationem spirituum et contra cardiacam et syncopim :

valet etiam contra fluxum sanguinis et con tra fluxum lientericum et contra dianam.

Medius lapis esse dicitur quia regione Medorum ubi plures inveniuntur, sic vocatus. Sunt autem duae species hujus : unus niger, alter viridis. Virtutem ejus esse dicunt contra veterem podagram et oculorum caecitatem et nefreticarn : refovere etiam dicitur fessos et lassos et debiles. Ferunt autem quod ejus qui niger est, si fragmenta in aqua calida resoluta fuerint, et se aliquis illa aqua laverit, incurrit membrorum excorialionem : et si biberit ex eo, peribit vomendo.

Meloghites quem quidam melonitem vocant, lapis est Arabicus grossae viriditatis, sed non translucidus, sicut smaragdus, et est mollis. Fertur autem quod virtutem habet custodiendi gestantem se a nocivis casibus, et similiter cunabula infantium.

Mempiiites lapis est a civitate aegypti quae Memphis vocatur, dictus, qui dicitur ut ignis calere virtute quidem, quod videtur actu : hic tritus et aqua mixta in potu elatus urendis vel secandis, inducit insensibilitatem ne sentiatur cruciatus.