40

φύσιν τήν τρισυπόστατον ἀνερμήνευτον πάντῃ! Θεοῦ γάρ οὔτε ὄνομα, οὐ φύσιν, οὐκ ἰδέαν, οὐ μορφήν, οὐχ ὑπόστασιν τῶν ἀνθρώπων τις ἔγνω, ἵνα εἴπῃ καί γράψῃ καί μεταδῷ τοῖς ἄλλοις, ἀλλ᾿ ὥσπερ λάμπων ἥλιος τοῖς νέφεσιν εἰσδύνει καί οὐχ ὁρᾶται μέν αὐτός, οὐδ᾿ ὅλως φωτί φαίνει, ἀλλ᾿ ἀμυδρόν τοῖς ἐν τῇ γῇ τό φῶς αὐτοῦ παρέχει, οὕτω μου νόει τόν Θεόν ἀφ᾿ ἡμῶν κεκρυμμένον καί σκότος μέγα βαθύ πάντας ἡμᾶς κατέχον. Ἀλλά τό θαυμαστότερον νόει πάντως ἐνταῦθα˙ Θεοῦ γάρ οὐ συστέλλεται τό φῶς, ὡς τοῦ ἡλίου, ἀλλά λάμπει πανταχοῦ καί φωτίζει τά πάντα˙ καί μέσον ἐγώ τοῦ παντός περιέχομαι σκότει καί τοῦ ἐμέ ποιήσαντος φωτός ἀποστεροῦμια. Τίς οὖν ἐμέ μή κλαύσειε καί τίς ἄν οὐ πενθήσῃ καί τίς οὐκ ἄν στενάξειεν ἐπ᾿ ἐμοί καί δακρύσῃ, ὅτι Θεός ἐν ἅπασι καί πανταχοῦ ὑπάρχει καί φῶς ὅλος αὐτός ἐστιν, ἐν ᾧ οὐκ ἔστιν ὅλως οὐ τροπῆς ἀποσκίασμα, οὐ νυκτός παρουσία, (74) οὐ σκότος παρεμποδισμός ἐγγίνεται εἰς ἅπαν, ἀλλ᾿ ἐφήπλωται τῷ παντί καί ἀπροσίτως λάμπει καί τοῖς ἀξίοις προσιτός καί ληπτός καθορᾶται, ὀλίγον μέν, ὡς ἔφαμεν, πρός ὅλην τήν ἀκτῖνα καί πρός τόν ἥλιον αὐτόν, ὅτε φανεῖται ὅλος, πολύ δέ πάντως πρός αὐτούς τούς σκότει καθημένους, ὅτι κατηξιώθησαν μικράν αὐγήν ἰδέσθαι. Ἐγώ δέ, ὁ ταλαίπωρος, προτιμῶμια τό σκότος καί μεριμνῶ τά ἐν αὐτῷ καί προστιθῶ τόν ζόφον, καί γίνεται παχύτερον τῇ ταπεινῇ ψυχῇ μου, ἐξ οὖ τά πάθη τρέφονται καί ἐν ἐμοί ζωοῦνται καί δράκοντές μοι γίνονται καί ἑρπετά καί ὄφεις διαταράσσοντες ἀεί τῆς ψυχῆς μου τά μέλη˙ καί γάρ ἡ δόξα δάκνει με, ἡ κενή καί ματαίᾳ, καί τούς ὀδόντας πέπηγεν ἐν τῇ ἐμῇ καρδίᾳ˙ ἐξ ἧς ἀδυνατήσαντος καί ἐκλυθέντος ὅλως ἦλθον κύνες οἱ ἄγριοι, ἦλθεν θηρίων πλῆθος, καί εὑρόντα με κείμενον κατεμασήσαντό με. Τρυφή γάρ καί ὁ ἔπαινος μυελόν καί τά νεῦρα διέσπασάν μου, τῆς ψυχῆς ἰσχύν καί προθυμίαν. Ἀφῃρηκότα ἀπ᾿ ἐμοῦ, οἴμοι, πῶς πάντα γράψω; Οἴησιν δέ καί ὄκνον μοι ὡς λῃστάς ἐπιθέντες, ἡδονήν τε καί μέριμναν, πῶς ἀνθρώποις ἀρέσω,