76

καί τῇ ἀγάπῃ τῇ πολλῇ ἐκ καρδίας ζητεῖται, ἐπιστραφέν δέ καί φανέν καί λάμψαν φιλανθρώπως ἐκκλίνειν τοῖς διώκουσιν, συστέλλεσθαι ποιέ δέ, καί τό πολλά ἐκζητηθέν ἀποπέμπεσθαι φόβῳ, ὡς οὐκ ἀξίως τοῦ καλοῦ, τοῦ ὑπέρ πᾶσαν κτίσιν. Ὤ δώρου, ὤ χαρίσματος θείου καί ἀνεκφράστου! Τί γάρ καί οὐκ ἐργάζεται, τί δέ καί οὐχ ὑπάρχει; Τοῦτο τερπνότης καί χαρά, πρᾳότης καί εἰρήνη, ἔλεος ἀναρίθμητον, ἄβυσσος εὐσπλαγχνίας, ἀόρατον βλεπόμενον, χωρητόν ἀχωρήτως, ἀναφές ἀψηλάφητον, κρατητόν ἐν νοΐ μου. Τοῦτο ἔχων οὐ καθορῶ, θεωρῶν δέ ἀφιέν τάχος ὁρμῶ τοῦ δράξασθαι, καί ἀφίπταται ἅπαν. Ἐξαπορῶ καί φλέγομαι καί μανθάνω αἰτεῖσθαι καί ἐκζητεῖν μετά κλαυθμοῦ ἐν πολλῇ ταπεινώσει καί μή δοκεῖν ὡς δυνατά τά ὑπέρ φύσιν εἶναι καί τῆς ἰσχύος τῆς ἐμῆς καί σπουδῆς ἀνθρωπίνης, ἀλλ᾿ εὐσπλαγχνίας τοῦ Θεοῦ καί ἐλέους ἀπείρου. Τοῦτο χρόνον ὀλίγον φαίνεται καί συστέλλεται, ἕν, ἕν δέ τῶν παθῶν ἐκβάλλει τῆς καρδίας. Οὐ γάρ δύναται ἄνθρωπος ἐκνικῆσαι τά πάθη, εἰ μή συμπαραγένηται εἰς βοήθειαν τοῦτο, (126) οὐδέ πάλιν ἀπό μιᾶς ἅπαντα ἐκδιώκει. Οὐ γάρ εἰσδέξασθαι χωρεῖ αἴφνης ὅλον τό Πνεῦμα ὁ ἄνθρωπος ὁ ψυχικός καί ἀπαθής γενέσθαι, ἀλλ᾿ ὅταν τά εἰς δύναμιν διαπράξηται πάντα˙ γύμνωσιν, ἀπροσπάθειαν, χωρισμόν τῶν ἰδίων, ἐκκοπήν τοῦ θελήματος καί ἄρνησιν τοῦ κόσμου, ὑπομονήν τῶν πειρασμῶν καί προσευχήν καί πένθος, εὐτέλειαν, ταπείνωσιν, ὅσον ἰσχύος ἔχει. Τότε ὀλίγον ὡς λεπτή αἴγλη καί σμικροτάτη αἴφνης τόν νοῦν κυκλώσσα εἰς ἔκστασιν ἁρπάζει, καταλιμπάνουσα ταχύ, ἵνα μή ἀποθάνῃ, ὥστε τῷ τάχει τῷ πολλῷ μηδέ κατανοῆσαι, μή κάλλους μνημονεύειν τε συγχωρεῖν τόν ἰδόντα, ἵνα μή φάγῃ νήπιος τροφήν ἀνδρῶν τελείων καί παρ᾿ εὐθύ διαρραγῇ ἤ βλαβῇ καί ἐμέσῃ. Ἔκτοτε οὖν χειραγωγεῖ, ἐνισχύει, διδάσκει δεικνυμένη καί φεύγουσα, ὅτε χρῄζομεν ταύτης˙ οὐχ ὅταν ἡμεῖς θέλωμεν - τοῦτο γάρ τῶν τελείων , ἀλλ᾿ ὅταν ἀπορήσωμεν καί ἐκλυθῶμεν ὅλως, ἔρχεται εἰς βοήθειαν, ἀνατέλλει μακρόθεν