180

οὐ φῶς οὐδέ ἀπαύγασμα φωτός, οὗπέρ σοι λέγω, οὐδέ γε ἡ εὐλάβεια ἡ ἔξωθεν, οὐ σχῆμα τό ταπεινόν καί εὐτελές˙ πάντα γάρ ταῦτα πράξεις καί ἐντολῶν ἐκπλήρωσις, εἴ γε καλῶς τελοῦνται καί ἐκπληροῦνται, ὡς αὐτός ἐντέλλεται ὁ κτίστης. Τά δάκρυα κατά πολλούς ἐκχέονται τούς τρόπους καί ἤ ἐπωφελῆ εἰσιν ἤ καί βλάπτουσι μᾶλλον˙ τέως αὐτά καθ᾿ ἑαυτά ἀνόνητα εἰς ἅπαν. (271) ἡ δ᾿ ἀγρυπνία μοναχῶν οὐκ ἔστι πάντως μόνων, ἀλλά καί τοῦ κοινοῦ λαοῦ ἔργοις ἀσχολουμένων, καί ἀγρυπνοῦσι πλείονα ὑφαίνουσαι γυναῖκες, χρυσοχόοι τε καί χαλκεῖς ἤ μονασταί οἱ πλεῖστοι, καί διά τοῦτο λέγομεν ὅτι τούτων ἁπάντων τῶν ἐναρέτων πράξεων οὐδέν φάος καλεῖται. Ὅπου καί συναγόμεναι εἰς ἕν αἱ πᾶσαι πράξεις καί ἀρεταί ἀνελλιπῶς φῶς οὐκ εἰσί τό θεῖον, διΐστανται γάρ ἐξ αὐτοῦ πᾶσαι πράξεις ἀνθρώπων, καί αὗται μέν αἱ παρ᾿ ἡμῶν ἐκπληρούμεναι πράξεις τό καθ᾿ ἡμᾶς πρός τούς λοιπούς ζῶντας ἐν πονηρίᾳ φῶς λέγονται πρός τά καλά κἀκείνους ὁδηγοῦσαι καί, ὅπερ ἔστιν ἐν ἐμοί σκότος καί ἐκτυφλοῖ με, φῶς τῷ πλησίον γίνεται καί τοῖς ὁρῶσι λάμπει. Καί ἵνα μή παράδοξα ὑποπτευθῶ σοι λέγειν, ἄκουσον, καί λαλήσω σοι αἰνίγματος τήν λύσιν˙ νηστεύω ἴσως διά σέ, ἵνα φανῶ νηστεύων, καί τοῦτο κέντρον μέν ἐμοῦ τοῖς ὀφθαλμοῖς ὑπάρχει καί ὡς δοκός ἐμπέπηκται μέσον ἐν τούτοις πάντως˙ σύ δέ φωτίζῃ βλέπων με, εἰ μή με κατακρίνῃς, ἀλλ᾿ εἶ μεμφόμενος σαυτόν ὡς γαστρίμαργον πάντως˙ πρός γάρ ἐγκράτειαν γαστρός καθοδηγῇ ἐκ τούτου καί τῆς τρυφῆς ὑπερορᾷν προφανῶς ἐκμανθάνεις. Πάλιν ἐγώ ἐνδέδυμαι εὐτελῆ καί ῥακώδη καί μονοχίτων ἐν παντί περιπατῶν νομίζω δόξαν ἐκ τῶν ὁρώντων με καί ἔπαινον θηρᾶσθαι καί ὡς ἀπόστολος αὐτοῖς ἄλλος νέος ὁρᾶσθαι, καί τοῦτο γίνεται ἐμοί πάσης αἴτιον βλάβης καί σκότος ὄντως καί παχύ νέφος ἐν τῇ ψυχῇ μου˙ τούς δέ ὁρῶντάς με λαούς φωτίζει καί διδάσκει ὑπερφρονεῖν καλλωπισμοῦ, ὑπερφρονεῖν καί πλούτου καί εὐτελοῦς ἀντέχεσθαι καί τραχείας ἐσθῆτος, (272) ὅπερ καί ἔστιν ἀληθῶς ἔνδυμα ἀποστόλων. Οὕτως καί πᾶσαι αἱ λοιπαί τῶν ἀρετῶν γε πράξεις