264

τό ἐνεργεῖν ἀπό Θεοῦ ἔλαβεν, ἐνεργήσει, (395) ἄλλως δέ οὐ δυνήσεται ἄνθρωπος ἐν τῷ βίῳ ὅλως τι διαπράξασθαι ἤ τήν ἀρχήν θελῆσαι. Ἰδού γάρ, αὖθις λέγω σοι ἅπερ καί πρῴην εἶπον˙ ὥσπερ οὐκ ἔξεστί ποτε τῶν εἰρημένων πάντων ἐργαλεῖον ἀφ᾿ ἑαυτόῦ κινηθῆναι πρός πρᾶξιν ἤ ἐνεργῆσαί τι ἄνευ χειρός ἀνθρώπου, τοῦ αἴροντος καί δι᾿ αὐτοῦ κατασκευάζοντός τι, οὕτως οὐδέ ὁ ἄνθρωπος ἄνευ χειρός τῆς θείας ἐννοῆσαί τι δύναται ἀγαθόν ἤ ποιῆσαι. Ἰδού γάρ, ὁ τεχνίτης με κατεσκεύασε Λόγος, οἷον αὐτός ἠθέλησε καί ἔθηκεν ἐν κόσμῳ. Πῶς οὖν, εἰπέ, δυνήσομαι φρονῆσαι ἤ ποιῆσαι ἤ ὅλως ἐνεργῆσαί τι θείας ἰσχύος ἄνευ; Ὁ νοῦν μοι χαρισάμενος, οἷον ἤθελε πάντως, αὐτός καί δίδωσι φρονεῖν ὅσα συμφέρειν οἶδε, καί ἐνεργεῖν παρέχει μοι δύναμιν, ἅπερ θέλει. Εἰ οὖν αὐτά ποιήσαιμι πλείονα πάντως δώσει, καί τελεώτερα φρονεῖν παράσχει φιαλνθρώπως˙ εἰ δέ καταφρονήσαιμι καί αὐτῶν τῶν ὀλίγων τῶν καταπιστευθέντων μοι, τήν στέρησιν δικαίως ὄντως καθυποστήσομαι παρά Θεοῦ τοῦ δόντος καί ἄπρακτος γενήσομαι, ἄχρηστον ἐργαλεῖον, ὡς μή θελήσας ἐντολάς ἐργάσαθαι τοῦ κτίστου, ἀλλ᾿ ὀκνηρίᾳ ἐμαυτόν ἐκδούς καί ῥαθυμίᾳ˙ καί διά τοῦτο ἔρρμμαι τῶν χειρῶν τοῦ ∆εσπότου, ἀπειθείᾳ τῇ πρός αὐτόν καί ἀνυποταξίᾳ χρησάμενος ἐκβέβλημαι τοῦ ὄντως παραδείσου, μακράν γενόμενος Θεοῦ καί χειρῶν τῶν ἁγίων. Εὑρών λοιπόν με κείμενον ὁ παμπόνηρος ὄφις καί τῇ ἀργίᾳ τῶν καλῶν προδεδομένον ὅλον, δολίως κατηχρείωσε πᾶσιν ἔεργοις ἀτίμοις, οἷσπερ ἐνηδυνόμενος καί χαίρων ὠπτανόμην, (396) ἀνθ᾿ ὧν λυπεῖσθαί με ἐχρῆν καί θρηνεῖν τε καί κλαίειν, ὅτι πρός ἅπερ ἔκτισμαι ἐνεργεῖν, ἑκουσίως ἀπέστην ὁ ταλαίπωρος, καί αὐτοπροαιρέτως τοῖς παρά φύσιν ἅπασιν ἐμαυτόν ἐξεδόμην, χερσί βεβήλοις τοῦ ἐχθροῦ ἐμπεσών παναθλίως, ὑφ᾿ οὗπερ καί κρατούμενος καί κινούμενος ὅλως, καί ἀντιστῆναι πρός αὐτόν μή ἰσχύων, ὁ τάλας, πῶς γάρ καί ἀντιστήσεσθαι εἶχον νεκρός ὑπάρχων; πάσης κακίας ὄργανον, πάσης παρανομίας