644 APPENDIX VI.

paleas in crucis formam connexas inter ambulandum calcavit, verum etiam passim libereque in templis super lapides sepulchrorum fideles incedere, ubi ssmum Iesu nomen eiusque monogramma, et cruces sae- pissime insculptae sunt. Restat igitur ut a circumstantiis nihil accedat pravitatis, ex quibus una in casu proposito occurrit quae speciem ali- quam difficultatis portendere videtur, quod in praedictis crucibus de- scribendis laqueum christianis iniicere pagani sibi proposuerunt, ut ni- mirum, si necessitate coacti eas calcaverint, eiurasse religionem videan- tur : cui alteram addit A. Tua, qua nonnihil videtur commoveri, quod scilicet primis diebus etiam in excubiis paganis fuisse visi sunt, ut christianorum agendi rationem observarent : quam tamen circumstan- tiam nihil momenti afferre facile perspicies. Cum enim dicas eosdem omnino tácitos, nihilque prorsus audentes adstitisse, plane intelligis per- inde eos esse habendos, ac qui fortuito christianos transeuntes vide- rent . Quapropter unum quaerendum heic est tum quoad eos, tum quoad alios qui fortuito adsint, tum etiam quoad ceteros qui absentes factum cognoscunt, utrum quod malo illo animo cruces pagani inscul- pserint, scandalum apud illos merito oriatur si christiani super eas in- cedant, quasi nimirum eiuratae religionis indicium edidisse videantur. Cum in omnium oculos duo illa quae diximus insiliant publiceque nota sint, christianorum scilicet voluntas quae religioni suae palam firmiter- que adhaeret, parique ratione ab iis quae contraria sunt abhorret, et vera ratio quae eosdem adigit ad urbis vias frequentandas, quae est necessitas sua negotia gerendi suaeque vitae sustentandae, illud sane consequitur quod si quis malitia sua voluntarie obcaecatus haec nolit videre, quod omnes vident, ut apostasiam per calumniam christianis attribuat, is profecto non pusillorum scandalum patitur, neque ex in- firmitate natum, sed pharisaeorum et ex malitia productum. Pharisaeo- rum autem scandalum nosti esse spernendum, ac proinde vides neque ex fine, neque ex actionis obiecto, neque ex circumstantiis redargui posse christianos quod nihil examinantes libere per urbem incedant. Id tamen S. C. in eo tantum casu retinendum esse censuit cum nemo christianos admonet de cruce aliqua quam iuxta pedes habeant. Si enim ab aliquo ii moneantur, eadem S. C. respondit diligenter eos curare debere, ne Crucem pedibus premant, quandoquidem, si moniti eamdem libere calcarent, cum tamen vitare id possent, merito pusillis atque infirmis viderentur religionis sanctitatem violasse. Quapropter non po- tuerunt Emi Patres non mirari de dubio illo quod subiectum fuit, utrum nimirum christifideles possint eliam voluntarie cruces calcare ad contemptum illorum qui -fecerunt, sine contemptu autem religionis.