CAPUT XI.

De opinione Isaac et Cedrinae et Athali

et aliorum Epicureorum Philosophorum, De opinione autem Isaac Israelitae Philosophi, qui antiquissimos Epicureorum Hesiodum et Athalum et Gecinnam sequi videtur, cum aliis convenit, animam ponens immortalem, et ponit statum felicitatis ejus in statu summae contemplationis, sicut jam. ante diximus : eo quod delectatio contemplationis non habet contrarium, et est secundum habitum connaturalem et proprium, et non est impedita : et hoc vocat esse in psalmodia et cantu. Cantum enim vocat jucunditatem in contemplatione aeternae veritatis habitam : psallere autem in Latino idem est quod cantare : hoc ergo dicit esse animae felicitatem. aeternam autem vocat veritatem quamlibet necessariam veritatem, sicut est veritas theorematum : praecipue tamen sunt ea pura et firma quae accipiuntur in lumine causae primae, et in illis est status summus, sicut patet per ante dicta.

Cum autem in anima rationali sunt potentiae vegetativae et sensitivae, dicebat hic Philosophus passionum turpium remanere habitus in his potentiis etiam post mortem: et illi habitus innaturales et aegrotativi cum defectu luminis, quod acquirendum erat in corpore, sunt tenebrae et incendium ipsarum deprimentes eas sub orbem tristem et umbrosum. Tradiderunt enim isti, sicut diximus in libro de Anima , quod in anima propter potentias inferiores remanent passionum affectus, sicut et in diis manent coelestibus, licet non sint mortales, sunt tamen in multis mortalibus similes. Epicurei enim omnia spiritualia ad similitudines corpo-Tuni referebant. Passionum ergo affectus in animabus exardesceres intendunt desideria ipsarum, et cum a delectabilibus sunt separatae, incidunt tristitiam gravissimam hoc modo quo etiam causa tristitiae magnae causa est incontinenti quod a delectabilibus separatur, ita quod etiam tales quasi furere videntur ex delectabilium subtractione : et hoc vocaverunt incendium animarum.''

Dicebant etiam hi, quod animae quae intellectum habent ad sensum reflexum, non accipiunt nisi vera lumina intelligibilium, sed potius umbras temporalium et imaginabilium sequuntur, quae propter sui permixtionem cum potentia et materia et privatione non cognoscuntur nisi hic et nunc : et ideo post mortem non. sunt apud hujusmodi animas nisi umbrae corporalium cognitionum, in quibus um- bris remanentes dicunt eas incidere tenebras quae sunt privationes verae et intellectualis lucis. Non enim propter aliud dicunt animam poni in corpore,nisi ut veniat ad lucem intellectualium, et ut vincat passiones, veniendo per virtutes morales et intellectuales et heroicas ad felicitatis contemplativae felicitatem : quae quia Dei deorum est potentissimi et deorum incorporalium, cum ad illos venerit, inter deos translata esse dicitur, et regnabit cum eis sine fine in lumine intellectuali. Quae autem victae passionibus et umbris sensibilium detentae sunt, non ascendunt, sed sub orbem obscurum terrae deprimuntur, remanentes in tristitia : cum ex hoc quod delectabilibus sunt destitutae,tum ex hoc quod perfectione ad quam secundum naturam sunt omnino institutae, caruerunt : nec possunt regredi ad eas, eo quod non nisi in corpore has possunt accipere, cum sint corporum perfectiones et motores.

Ex hac igitur omnium Epicureorum opinione habetur, quod anima immortalis est, et secundum ea quae in corpore gessit, felicitatem vel infelicitatem habebit. Videtur autem Epicureus non satis convenienter dicere ea quae tradit de orbe tristium : quoniam inferior locus orbis non potest habere nomen, eo quod ipse potius locus sit elementi oppressi et centri quam orbis. Sed ad hoc dicit Epicureus, quod orbis iste continet comprimendo et in angustiam ponendo hujusmodi animam : et sicut videmus deprimi coelestia, cum aliquod terrestre accipiunt a nebula ad ea evaporante, ita quod etiam hujusmodi animae ab effectu passionum coelo incongruo sub orbem hunc tristium deprimuntur, quasi fascis congregatione et ignis aestimans earum desiderium est aestuans et furens ad delectabilia, cum tamen impossibile sit ea consequi.

Dubitabit autem aliquis fortasse dicens,

quod animae exutae corporibus, hujusmodi desideriis non subjacent, eo quod ad corpora hujusmodi referuntur delectabilia quibus tunc carent. Sed ad hoc dicit Epicureus, quod non corporum delectationes manent, sed potius similes illis, sicut in artifice carente materia et instrumentis manent habitus et formae similes his quae per instrumenta exercentur et in materia introducuntur: cum enim anima naturaliter sit perfectio corporis ut motor, et per potentias substantiales et naturales sibi moveat corpus, remanent in ea et in potentiis ejus habitus et passiones inclinantes ad motum corporis, sicut manent in natura imaginationes navis etiam postquam a navi separatur.

Haec igitur sunt, quae dicunt antiquissimi Epicureorum Philosophorum et peritissimi : et attestantur his ea quae fiunt insanis, in quibus per caelicolas et sacrificia animae ipsae tales de se et de diis dederunt rationes, et usque hodie faciunt in operibus necromanticis imaginum, et in arte inventionis thesaurorum, et in multis aliis operibus quae ab Hesiodo et Hermogene tradita sunt.

Ex. his igitur et similibus jam aliquis concipere poterit, quod tam Peripatetici, quales fuerunt Anaxagoras et Abubacher et Averroes et Avicenna et Algazel, quam Stoici, quales noscuntur fuisse Plato, Socrates, Pythagoras, et Speusippus, et omnes Academici, et Bragmanici Philosophi, quam etiam Epicurei, quos ultimo induximus, concorditer ab ipsa coacti veritate animam post dissolutionem corporis immortaliter vivere perpetuo tradiderunt.