SUMMARIUM.

Contra intentum Platonis ostendit ideas nihil conferre sensibilibus, quia non prosunt eis quoad motum, scibilitatem, vel exemplaritatem, nec sunt eorum substantia, nec fieri ; et probat singula, et de exemplaritate fusius.

Omnium autem dubitabit aliquis maxime quid conferunt species sempiternis sensibilium, aut his quae fiunt et corrumpuntur.

Ubi exponit alium modum impugnandi Platonis rationes, scilicet quod non concludant, nec faciant syllogismum.

Ad cujus evidentiam notandum, quod Plato in suis rationibus hoc concludere intendebat, quod scilicet ideae essent necessariae propter ista sensibilia; sed Aristoteles obvians huic, probat quod ideae in nullo prosint, nec sint necessariae pro istis sensibilibus, in quo intentum rationum Platonicarum destruit, et quod concludere intendebat. Circa quod duo facit, quia primo proponit intentum. Secundo probat ipsum. Secunda ibi : Nec enim motus. Dicit ergo quod omnium dubitabit aliquis maxime, id est, quod inter omnia dubitabilia, quae sunt contra Platonem, illud est maximum, quid conferunt species, id est, ideae, sempiternis sensibilium, aut his quae fiunt et corrumpuntur, quasi diceret, nihil, id est, quod ideae positae a Platone non videntur aliquid conferre sensibilibus: nec sempiternis, ut sunt incorruptibilia caelestia: nec corruptibilibus, ut sunt corpora elementaria. Deinde cum dicit :

Nec enim motus, nec transmutationis ullius sunt causa eis.

Probat quod ideae nihil prosint istis sensibilibus, et intendit hanc rationem: si ideae in aliquo prodessent, hoc esset: vel quantum ad motum; vel quantum ad scientiam ; vel quantum ad exemplaritatem, utpote quod essent exemplaria sensibilium: vel quantum ad substantiam, puta quod essent substantiae sensibilium: vel quantum ad eorum fieri: sed nullo dictorum modorum proficiunt eis, ut probabitur: ergo non sunt ponendae propter ista sensibilia. Major patet ex sufficienti divisione. Minor probatur, et quia minor habet quinque partes, ideo quinque facit. Primo enimprobat,quodnon proficiunt quantum ad motum. Secundo, quod non ad scientiam. Tertio, quod non ad exemplaritatem. Quarto, quod non ad substantiam. Quinto, quod non quantum ad fieri sensibilium. Secunda ibi: At vero sed nec ad scientiam. Tertia ibi : Dicere exemplaria. Quarta ibi : Amplius autem videbitur. Quinta ibi : In Phaedone vero. Dicit ergo quod nec metus, nec transmutationis ullius est eis, scilicet sensibilibus causa, scilicet ipsa idea.

Rationem hujus non dicit, quia superius eam tetigit, et est : quia ideae non introducuntur propter motum, sed magis propter immutabilitatem. Plato enim, quia opinabatur omnia sensibilia esse in continuo motu et fluxu, dixit de sensibilibus non posse haberi scientiam certam et fixam, quia oportet ponere aliquod fixum stans immobile, quod dicebat esse ideam: si igitur ideae sunt immobiles, magis videntur poni principia immobilitatis quam motus, puta quod si aliquod fixum, et eodem modo se habens reperiatur in rebus sensibilibus, quod hoc fit propter participationem idearum, quae immobiles per se ponuntur. Deinde cum dicit :

At vero nec ad scientiam quidquam auxiliatur eis quae est aliorum, nec enim illae horum substantia, nam in his essent. Nec ad esse conferunt, cum non insint participantibus. Sic enim forsan causa videbitur esse album permixtum albo ; sed haec quidem ratio valde mobilis est quam Anaxagoras prius, et Hesiodus posterius, et alii quidam dixerunt. Facile namque colligere multa absurda, et impossibilia ad talem opinionem. At vero nec ex speciebus sunt alia secundum ullum modum consuetorum.

Ostendit, quod ideae non prosunt sensibilibus ad scientiam, et intendit talem rationem : scientia cujuscumque rei habetur per cognitionem suae propriae substantiae, et non per cognitionem alicujus alterius extrinseci: sed ideae sunt aliae substantiae, et extrinsecae a substantiis sensibilibus: ergo earum cognitio non proficit ad cognitionem substantiarum sensibilium. Nec valet, si dicatur quod ideae sint substantiae sensibilium, sicut eis participantibus, sicut si intelligamus ipsum album per se existens separatum, et illud permixtum albo, quod est in subjecto particulari et sensibili. Haec enim ratio est valde mobilis, id est, destructibilis, quia ad eam sequuntur multa inconvenientia, dicit enim quod nec ad scientiam, quae est aliorum, id est, sensibilium quae sunt alia ab ideis, nihil auxiliatur eis, scilicet ponere ideas: nec enim istae, scilicet ideae, sunt substantiae horum, scilicet sensibilium, nam essent in his, quia scilicet substantia uniuscujusque non est separata a re, cujus est substantia, nec ad esse, cum non insint participantibus;sic enim forsan opinamur nos, scilicet Platonici, causas esse, scilicet ipsas ideas, ut album, scilicet separatum permixtum albo, quod est in subjecto. Unde subdit: sed haec quidem ratio mobilis, id est, destructibilis est valde, quam Anaxagoras prius tetigit, et Hesiodus posterius, et alii etiam quidam dixerunt, et bene supple dictum est, quod illa ratio est destructibilis; facile namque est colligere multa impossibilia ad

talem, idest, contra talem opinionem: sequitur enim, sicut supra contra Anaxagoram dicebatur, quod accidentia possunt esse sine subicatis, quia eorum solum est mixtio, quorum est possibilis separatio, et e converso.Subdit autem, quod nec ex speciebus sunt alia secundum nullum modum consuetorum dictorum, id est, quod non potest dici ideas proficere ad scientiam sensibilium sicut eorum substantia: nec quod sint principia per modum participationis et assistentiae; sed nec etiam potest dici, quod ex speciebus, sicut ex principiis, sive alia, id est, sensibilia secundum aliquem modum, qui consuevit dici. Ex hoc patet, quod quia eadem sunt principia essendi et cognoscendi, oportet quod ideae non conferant ad scientiam, cum non possint esse principia essendi; dicit autem secundum nullum modum consuetorum dici, quia Plato invenerat multos novos modos, unum ex alio procedendi. Deinde cum dicit :

Dicere vero exemplaria esse, et eis alia participare, vaniloquium est, et Metaphoras dicere poeticas.

Ostendit, quod ideae non proficiunt sensibilibus, ut exemplaria. Circa quod duo facit. Primo proponit intentum. Secundo probat ipsum. Secunda ibi : Nam quod est opus. Dicit ergo quod dicere ipsas ideas esse exempla, et alia, scilicet tam sensibilia quam Mathematica participare eis, est inconveniens: tum quia hoc est vaniloquium, id est, vacuum, et nulla est necessitas ponere talia exemplaria, ut dicetur: tum quia hoc est dicere poeticas Metaphoras, quod sibi verecundum est scilicet Platoni, qui debet ex propriis procedere et docere, quod dicit propter hoc: quia Plato productionem naturalium assimilabat factioni artificialium, ubi artifex respiciens ad aliquod exemplar, producit aliquid simile suae arti. Deinde cum dicit:

Quid enim est quod agit ad ideas respiciens ? contingit enim et esse, et fieri simile quodcumque, et non assimilatum ad idem. Quare et existente Socrate, et non Socrate existente, fiet qualis Socrates.

Probat propositum tribus rationibus, quarum secundam ponit ibi : Similiter palam, tertiam ibi : Amplius autem. In prima parte intendit talem rationem : exemplar ad hoc requiritur, ut artifex inducat similem formam in suo artificiato respiciendo ad exemplar; videmus enim in naturalibus, quod similia ex similibus generantur, sicut homo ex homine: aut ergo illa similitudo provenit in rebus generatis per aspectum alicujus agentis ad exemplar, aut non: si non, ergo nulla est utilitas respicere ad ideas, sicut ad exemplar: si sic, ergo est causa similitudinis, ad quod sequitur inconveniens, quod aliquis generetur similis Socrati sive posito, sive non posito ipso Socrate, quod apparet esse falsum, quia nisi Socrates agat in generatione, numquam aliquis similis Socrati generatur: si ergo est falsum, quod similitudo rei generatae non dependeat ab agente proximo particulari, vaniloquium est ponere aliqua exemplaria separata. Dicit ergo, nam quod est opus, id est, utilitas ad ideas respiciens? quasi diceret nulla, contingit enim esse, et aliquid fieri simile illi, scilicet agenti particulari, supple ex hoc solo, quod respicitur ad exemplar secundum istam opinionem quia, et existen te et non existente, supple ipso Socrate, fiet quidem Socrates, id est generabi tur similis Socrati, quod supple est inconveniens manifestum.

Notandum, quod illa ratio non destruit exemplaria, sive ideas Theologicas, quae in intellectu divino objective habent esse: agens enim naturale, si intendit sibi simile generare, hoc est quia aliquod superius agens per intellectum ipsum determinat, dando sibi talem formam per quam possit, et intendit sibi simile generare. Natura enim licet agat propter finem, ut dicitur 2. Physic. text. com. 49. et inde, non tamen cognoscit finem, sed dirigitur ad finem ab aliquo cognoscente finem; propter quod dicit Commentator 12. Metaphysicae, c. 18. quod natura non agit nisi rememorata ex causis superioribus, opus enim naturae est opus intelligentiae, qui est Deus omnia cognoscens: sed rationes ideales sunt ipsae res positae in esse cognito, et objectivo intellectui divino ; sed bene verum est, quod pro univocatione generationis in istis inferioribus salvanda, non est necessarium ponere ideas Platonicas, sicut hic arguit Aristoteles contra eum. Deinde cum dicit:

Similiter autem palam, quia si sit Socrates sempiternus, erunt ejusdem exem -plaria plura, quare et species, ut hominis, animalis, aut bipedis : Simul autem

Ponit secundam rationem, quae sic formari potest : si ideae ponuntur exemplaria sensibilium; ergo unius exemplati erunt plura exemplaria, quod videtur inconveniens et superfluum. Consequentia patet ex hoc, quia sicut Socrates aliquid addit supra hominem, ita homo aliquid addit supra animal, et ipse Socrates utrumque participat; si igitur praeter Socratem sensibilem, poneretur alius Socrates sempiternus quasi exemplaris, sequitur quod ille Socrates sensibilis haberet plura exemplaria scilicet Socratem sempiternum, et ideam hominis. Eadem etiam ratione sequitur, quod species hominis habet plura exemplaria, ut animal et ipsum bipes, et ipsa similiter hominis idea. Dicit ergo : Similiter palam, quia etiam si sit Socrates sempiternus, erunt ejusdem exemplaria plura modo praeexposito, quare et species hominis habebit, supple plura exemplaria, ut animal et bipes. Similiter autem AdminBookmark id est, idea hominis, quae supple habebit plures alias ideas et plura exemplaria. Deinde cum dicit :

Amplius autem non sensibilium species exemplaria, sed etiam ipsarum, ut genus specierum. Quare idem erit exemplar et imago.

Ponit tertiam rationem, quae sic formari potest: sicut se habet species ad individuum, sic se habet genus ad speciem, sed species sunt exemplaria individuorum: ergo genera erunt exemplaria specierum. Dicit ergo quod non solum species erunt exemplaria sensibilium, id est, individuorum, sed etiam earum specierum, ut genus, id est, genus erit exemplar specierum, quod scilicet est inconveniens, quia idem erit

exemplum, id est, exemplar et imago, id est, exemplatum. Deinde cum dicit :

Amplius videbitur esseutique impossibile, separatim substantiam, et cujus est substantia. Quare quomodo ideae rerum substantiae erunt existentes separatim ?

Ostendit, quod ideae non proficiunt sensibilibus, quantum ad substantiam, id est, quod sint substantiae sensibilium. Et intendit talem rationem : impossibile est ipsam substantiam rei esse separatam ab ipsa re ; sed ideae ponuntur separatae ab ipsis sensibilibus: ergo non possunt esse substantiae sensibilium. Dicit ergo quod Amplius autem videbitur, scilicet vere alicui impossibile esse separatim substantiam, et illud cujus est substantia ; ergo quomodo ideae existentes substantiae rerum scilicet secundum Platonem, separatae erunt? quasi diceret impossibile est esse. Deinde cum dicit :

In Phaedone vero sic dicitur, quasi ipsius esse et fieri causae sint species. EI etiam in existentibus speciebus cum non fiunt parlicipantia, si sit quod movit.

Ostendit quod ideae non proficiunt sensibilibus quantum ad eorum fieri. Licet Plato hoc dixerit in Phaedone, id est in quodam libro sic nominato, ibi enim ponit quod ideae sint causae sensibilium, et quantum ad esse, et quantum ad fieri, Contra hoc arguit duplici ratione. Secundam ponit ibi : Et multa sunt alia. In prima parte intendit talem rationem, posita causa sufficienti ponitur ejus effectus;sed existentibus speciebus sive ideis, non propter hoc fiunt haec ipsa individua participantia ipsas ideas, nisi fit aliquod motivum, id est, agens particulare, quod moveat ad speciem et ad formam ; ergo ideae non erunt causae rerum quantum ad esse, et quantum ad fieri, littera patet.

Notandum, quod ideae secundum Platonem semper sunt uniformiter se habentes. Si igitur ideis positis fierent individua sensibilia, sequitur quod individua semper essent et semper fierent, quod apparet esse falsum; ergo ideae non proficiunt sensibilibus nec quantum ad esse, nec quantum ad fieri, maxime cum secundum Platonem ideae non ponantur causae motivae, ut jam superius fuit dictum. Deinde cum dicit :

Et multa alia, ut domus et annulus, quorum non dicimus species esse, quare palam quia contingit alia esse et fieri, praeter tales causas, quales et nunc dictae sunt.

Ponit secundam rationem, quae sic formari potest: sicut se habent artificialia ad causas artificiales, sic naturalia ad causas naturales, sed artificialia, puta domus et annulus, fiunt a causis suis, quorum Platonici species non ponebant; ergo naturalia contingit fieri a suis proximis causis naturalibus et non ab ideis. Dicit ergo, quod multa alia sunt scilicet artificialia, ut domus et annuitis, quorum species esse non dicimus nos scilicet Platonici. Quare palam, quia contingit aliqua fieri et esse scilicet naturalia praeter tales causas, quales nunc dictas, id est, praeter ideas, vel tales causas, quales nunc dictas, id est, naturales quales contingit esse nunc dictas, id est, quod sic res naturalesfiunt a causis naturalibus proximis, sicut artificialia a rebus artifunalibus, ut nunc proxime dictus fuit etc.