SUMMARIUM.

Asserentem affirmationem et negationem de eodem, non tantum conjunctim, sed etiam divisim, deducit ad quatuor inconvenientia. Doctor colligit omnes praefatas ratione?, ad unam integram, notatque aliquas earum esse petitiones.

Similiter autem, et si dividentem contingit verum esse, accidit quod dictum est. Adhuc autem quia omnes verum dicunt, et omnes mentientur, et ipse idem si ipsum falsum dicere confitetur. Simul autem palam, quia de nullo est adhuc perscrutatio ; nihil enim dicet, nec enim ita, nec non ita dicit, sed ita et non ita. Et iterum haec negat ambo, quia nec ita, nec non ita , nam si non, jam erit utique aliquid determinatum. Amplius si quando affirmatio est vera, negatio est falsa: et si haec vera, affirmatio falsa, non erit utique simul idem dicere, et negare vere, sed forsan dicet utique hoc esse, quod a principio positum est.

Arguit contra primum membrum ducens ipsum ad quatuor inconvenientia, quorum secundum ponitur ibi: Adhuc autem. Tertium ibi : Similiter autem palam. Quartum . ibi : Amplius si quando. Dicit ergo quod similiter autem si supple dicatur primo modo, scilicet quod dividentem contingit verum dicere, id est, quod non solum conjunctim vera . sit affirmatio et negatio de eodem, sed etiam divisim supple sequuntur quatuor inconvenientia : quorum primum est, quod supple ista positio significat ipsum dictum, id est, demonstrat hoc esse verum, quod immediate dictum est, scilicet quod omnia sunt unum: hoc enim modo affirmatio et negatio diceretur similiter et de unoquoque, quia non erit differentia unius ad aliud, ut superius deductum fuit. Secundum inconveniens est ibi : Adhuc quia scilicet omnes verum dicent; nam quilibet vel dicit affirmationem vel negationem, et utraque ponitur vera et omnes etiam mentientur; nam hoc contradictorium est ejus, quod quilibet dicit esse verum, et per consequens illud, quod ipse dicit, est falsum secundum legem contradictoriorum, et idem etiam homo confitetur seipsum dicere; nam cum dicit negationem esse veram, dicit se dixisse falsum, cum dixit affirmationem. Tertium inconveniens est ibi : Similiter autem palam adhuc, quia de nihilo nunc est perscrutatio, id est, quod non poterit esse perscrutatio vel disputatio ; non enim potest disputari cum illo, qui nihil concedit, ideo subdit: nihil enim dicit, nec enim ita, nec non ita dicit, sed ita et non ita; jam si non, id est, si non omnia ista neget; nam utique erit aliquid determinatum, ita quod sequitur, quod ille dicat, vel noverit aliquid determinate verum, quod est contra suppositum. Quartum inconveniens est ibi: Amplius si quando, quod sumitur ex definitione veri et falsi: verum enim est, cum dicitur esse, quod est, vel non esse, quod non est: falsum autem est, cum dicitur non esse, quod est, aut esse, quod non est. Ex quibus definitionibus patet, quod affirmatione existente vera, negatio erit falsa, tunc enim dicitur non esse, quod est; similiter e converso negatione existente vera, affirmatio erit falsa, quia tunc dicit esse, quod non est; ideo dicit, quod amplius est quando affirmatio vera est, negatio est falsa ; et similiter supple e converso : non ergo contingit, simul dicere, id est, affirmare, et negare vere: addit autem quod forsan hic dicit, scilicet adversarius, esse quod est a principio positum; posset enim dicere, quod hic est petitio principii, nam qui ponit contradictionem esse simul veram, non concederet hanc definitionem veri et falsi.

Ex omnibus praecedentibus potest integrari una totalis ratio, quae talis est dicendo: Si affirmatio et negatio sunt verae de eodem, aut hoc erit verum de omnibus aut de quibusdam: si de quibusdam, non videtur ratio, quare in quibusdam sit verum magis quam in aliis: si detur primum membrum, facit, quod sit verum in omnibus. Vel hoc erit verum convertibiliter, scilicet quod de quocumque sit vera affirmatio, sitveranegatio, ete converso : vel non convertibiliter, scilicet quod de quocumque est vera affirmatio, sit vera negatio, sed non e converso ; si secundo modo, sequitur quod negatio erit certior, et notior affirmatione, quod est falsum. Si primo modo adhuc dupliciter : quia vel hoc erit divisim, vel conjunctim: si conjunctim, sequuntur duo inconvenientia : primum est, quod ille non asseret affirmationem et negationem, et quod ambo erunt falsa ; secundum est, quod omnia erunt unum: si dicas, quod verum est divisim, sequuntur quatuor inconvenientia.

Primum quod omnia erunt unum sicut prius. Secundum quod omnes verum dicent et omnes mentientur, et idem homo confitebitur se dixisse falsum. Tertium est, quod tollitur omnis perscrutatio et disputatio. Quartum quod probatur ex definitione veri et falsi, scilicet quod affirmatio et negatio sint vere simul, quod est impossibile.

Notandum, quod ex his potest patere id quod supra dicebatur, scilicet quod aliquae harum rationum non cogunt, sed magis petere videntur ; nam duo membra, id est, secundi inconvenientis, scilicet quod omnes mentientur, et quod idem homo confitebitur se falsum dicere, negaret adversarius, quia non sequitur, quod si contradictorium alicujus, quod quis loquitur, est verum, quod dictum suum sit falsum, quia istud concedit adversarius, contradictoria esse simul vera, hoc quoad primum; nec sequitur, quod si aliquis dicit affirmationem esse veram, quod confiteatur se dicere falsum, cum dicit negativam, quia utramque asserit esse simul veram. Quartum etiam inconveniens non sequitur sicut ipsemet dicit, sed petit. Dicendum ergo, ut prius, quod aliquae harum rationum non concludunt, sed adducuntur modo disputativo, sicut et rationes tertii libri, ut ibidem fuit dictum sufficienter.