SUMMARIUM.

Totum integrale, seu continuum, ratione positionis, dividitur in tres species ; de una dicitur omne ; de altera, totum; de tertia utrumque nomen.

Amplius quanto habente principium et medium et ultimum. Quorum quidem non facit positio differentiam, omne dicitur ; quorum vero facit, totum ; et quaecumque ambo dicuntur et totum et omne. Sunt autem haec quorum natura quidem eadem manet transpositione; forma vero non ut cera et vestis; etenim totum et omne dicuntur; habent enim ambo. Aqua vero et quaecumque humida sunt, et numerus, omne quidem dicuntur ; totus vero numerus et tota aqua non dicitur nisi metaphorice. Omnia vero dicuntur in quibus omne, ut in uno, in his omnia, ut in diversis; omnis hic numerus; omnes hae unitates.

Ponit secundam divisionem dicens, quod amplius, ipso quanto habente principium medium et ultimum, secundum scilicet quemdam ordinem positionis in partibus continui, nam omne totum continuum est quantitas habens positionem hoc inquam supposito horum, scilicet continuorum, quorum positio non facit differentiam, omne dicitur, talia autem sunt omnia humida, ut dicetur; partes enim aquae quocumque modo transponantur non faciunt differentiam in subjecta aqua, et ideo in talibus ad significandum totalitatem utimur hac dictione, omnis, dicendo, omnis aqua: quorum autem supple positio facit differentiam, dicimus totum et non omne, sicut patet de homine, et de domo et hujusmodi: non enim est homo qualitercumque partes hominis ordinentur, puta si pes esset in fronte, et cor in manu, etc. impossibile enim esset hominem sic posse vivere vel stare, et ideo talis dispositio facit differentiam in substantia hominis, similiter est de domo et hujusmodi ; in talibus ergo dicimus totum et non omne, ut totus homo, et tota domus.et non omnis, accipiendo aliquem hominem, vel aliquam domum: quaecumque vero ambo dicuntur, scilicet illa in quibus ambo accidunt, quod scilicet positio facit in eis differentiam quodammodo, in talibus dicimus, totum et omne, sunt autem quorum haec aliqua natura, scilicet materia manet eadem, ut cera et vestis, quae si transponantur in suis partibus mutata figura, materia tamen manet eadem, licet in se quantum est de se retineant propriam figuram: quod non est de aqua et de aliis humidis cum terminentur et per consequens figurentur termino alieno: talia ergo de quibus nunc loquimur, dicuntur totum et omne : habent enim ambo, scilicet quod positio in eis quodammodo facit differentiam, et quodammodo non: et per hoc differunt ab humidis, quae cadunt sub primum membrum, ideo subdit quod aliqua vero et quaecumque sunt humida, et etiam numerus dicuntur quidem omne , totus vero numerus, et tota aqua non dicitur nisi metaphorice, quod dicit forte secundum proprietatem Graeci idiomatis, licet apud nos dicatur tota aqua, et totus numerus: addit autem quod omnia illa dicuntur in quibus dicimus omne ut in uno, nam in his dicuntur omnia ut in diversis, vult dicere quod in quibus utimur hac dictione, omnis, sicut ipsum totum unum et acceptum in singulari dicitur omne, sic partes ejus diversae dicuntur omnia in plurali, ut dicendo omnis hic numerus, et omnes hae unitates in plurali: similiter sicut dicitur omnis aqua, ita potest dici de partibus ejus, omnes aquae.

Ex his patet una divisio trimembris, scilicet quod quaedam sunt continua, quorum positio partium non facit differentiam in substantia, ut sunt numerus et omnia humida, et in talibus utimur hac dictione, omnis. Et nota quod de ratione talium sunt duo : unum est, quod sint tota homogenea, ejusdem scilicet rationis in toto et in partibus ; aliud est quod de se non habeant propriam figuram, ut sint retentiva de se alicujus figurae, sed terminentur et figurentur semper termino alieno: quaedam sunt continua quorum positio in partibus facit differentiam in substantia, et in talibus utimur hac dictione totum. Et nota quod de ratione talium est quod sint tota heterogenea, ut homo et asinus, et hujusmodi. Quaedam sunt continua, quorum positio in partibus quodammodo facit differentiam, et quodammodo non, et in talibus utimur utraque dictione, scilicet, omnis et totum. Et nota quod de ratione talium sunt duo : unum est, quod talia sint tota homogenea, ut dicebatur de primis;

aliud est quod sint retentiva figurarum propriarum, et non semper terminentur termino alieno, et per hoc distinguuntur a primis. Et ex hoc patet causa hujus divisionis, quia enim haec dictio omnis, est distributiva, ideo in termino cui additur, requirit multitudinem, vel in actu, vel in potentia propinqua: quia ergo humida, et ea quae sunt homogenea, sunt divisibilia in partes ejusdem rationis, quia quaelibet pars aquae est aqua, ideo in una aqua sunt multae aquae, licet in potentia, sicut in uno numero sunt multae unitates, licet etiam in potentia ; alioquin numerus non esset per se unus, et propter hoc in talibus dicimus, omnis numerus, omnis aqua, etc. Propter causam vero oppositam in totis heterogeneis, non dicimus omnes, dicimus tamen totum, ex eo quod totum perfectum requirit simultatem partium, et talia sunt hujusmodi tota, quorum ratio et perfectio non est communicabilis alicui de partibus, et ideo dicimus totum nomen et non omne. Deinde cum dicit: