SUMMARIUM.

Probat substantiam esse priorem accidente, quia hoc nequit separari a substantia, nam de se est aptum alteri inesse; ideo negat separari posse a substantia, non quod haec secundum ipsum sit de essentia accidentis, sed quia posuit ordinem causarum necessarium, de quo fuse Doct. 4. d. 12. q. 1.

Unde et dubitabit aliquis, utrum vadere et sanare, et sedere unumquodque ipsorum sit ens aut non ens: similiter autem et in aliis talibus nihil enim ipsorum est, nec secundum se aptum natum, nec separari possibile a substantia, sed magis siquidem vadens entium aliquid est, et sedens et sanans. Haec autem magis apparent entia, quia est aliquid subjectum ipsis determinatum, haec autem est substantia, et unumquodque quod quidem in categoria tali apparet, bonum enim aut sedens non sine hoc dicitur. Palam ergo quia propter eam et illorum singula sunt.

Quare primum ens, et non aliquid ens, sed ens simpliciter substantia utique erit.

Probat quod dixerat a quodam signo dicens, unde quia supple sic est, quod talia sunt entia substantiae modo praedicto. Ex hoc utique Dubitabit aliquis utrum vadere, et sanare et sedere unumquodque ipsorum sit ens: similiter autem et in talibus, sumptis in abstracto pro quanto ut sic, non significant cum habitudine, vel dependentia ad substantiam. Et ideo est forte dubium apud aliquem utrum sint entia vel non, sic accepta in abstracto: cujus causam subdit, quia nihil ipsorum est, de facto, nec est secundum se aptum natum, nec possibile separari a substantia; quia unumquodque eorum est natum alteri inesse, et propter hoc quando sumuntur in abstracto, ac si essent a substantia separata, videntur non esse entia: et propter hoc entia accepta in concreto magis videntur esse entia:ideo subdit, quod magis siquidem est aliquid ens entium sedens et sanans, quae sunt accidentia accepta in concreto : haec autem magis apparent entia, quia est aliquod subjectum eis determinatum, hoc autem est substantia: et ideo unumquodque talium accidentium in concreto, quod quidem in tali categoria apparet, id est, videtur importare et includere praedicamentum Substantiae. Etenim pro quia, bonum aut sedens, quae sunt accidentia concreta, non hoc dicitur, id est, substantia ; licet enim accidens concretum, quantum ad principale significatum, significet solam formam accidentis ; nam album solam qualitatem significat, ut dicitur in Praedicamentis, cap. de Substantia, nihilominus tamen connotat subjectum cui inest: et ideo non dicitur sine hoc, id est, sine subjecto, quod est substantia, quia ergo sic est palam, quia propter eam, id est, propter substantiam, sunt singula aliorum; quare sequitur ulterius, quid substantia erit utique primo ens, et non aliquid ens, id est, non ens secundum quid, et propterea 5. Physic. text. com. 7. generatio in substantia dicitur simpliciter generatio, alteratio autem generatio secundum quid.

Notandum, quod Philosophus hic in littera, et alibi frequenter asserit, quod accidens non potest esse sine subjecto ; dicit enim quod nihil ipsorum est, nec aptum natum, nec possibile separari a substantia ; non quidem quia ponit subjectum de essentia accidentis, imo ex eis constituitur ens per accidens: nec quia de essentia accidentis absoluti ponit habitudinem, vel respectum quemcumque ad subjectum, quia esset contradictio, quod per se in ratione absoluti includatur aliquis respectus, tunc enim esset absolutum et non absolutum: sed tantummodo hoc asserit Philosophus, quia ponit ordinem causarum simpliciter necessarium ita quod prima causa non potest causare causatum secundae causae sine causa secunda; subjectum autem habet aliquam causalitatem respectu accidentis, loquendo de naturali ordine causarum ; et ideo sine ista causa posita in ordine suae causalitatis, negaretur a Philosopho accidens esse, et pro tanto 1. Physic. text. com. 39. dicitur contra Anaxagoram quod intellectus quaerens segregationem passionum a substantiis, erit quaerens impossibilia: sed non est impossibile quod includat aliquid repugnans primae rationi, sive quidditati accidentis absoluti, etiam secundum mentem Aristotelis, nam 4. Physic. cap. de vacuo, text. com. 58. quaerit istam quaestionem : si esset spatium in quo tantum esset color, aut sonus, utrum illud esset vacuum: si autem ex prima intelligentia ejus, quod est colorem esse, intelligeret ipsum esse in subjecto, cum subjectum ejus non possit esse nisi corpus, tunc ex intellectu positi haberetur corpus ibi esse, et corpus ibi non esse, et ita ista hypothesi posita respondendum esset statim quod spatium illud esset vacuum, et non vacuum, et sic quaestio esset nulla.

SUMMAE PRIMAE