SUMMARUM.

Explicat quod quid est substantiae sensibilis, excludens ab eo praedicatum per accidens et propriam passionem, et fuse probans ens per accidens non habere quod quid est, seu definitionem. Vide Doctorem hic q. 7. ubi tractat de quod quid est.

Et primo dicemus quaedam de ipso Logice, quid est quod quid erat esse unumquodque quod dicitur secundum se, non enim est esse tibi musicum, non enim secundum teipsum es musicus: quod ergo dicitur secundum teipsum.

Postquam Philosophus praemisit quaedam utilia et necessaria ad intentum, nunc procedit de intento determinando de quod quid est substantiae sensibilis. Circa quod duo facit. Primo facit quod dictum est, modo quodam Logico et per quaedam principia communia, puta via praedicationis, et divisionis et hujusmodi. Secundo magis Metaphysico, et per principia substantialia substantiae sensibilis. Secunda in principio octavi, ibi i Ex dictis igitur syllogizare oportet. . Notandum autem quod Metaphyea et Logica quodammodo circa idem versantur ex quarto hujus, text. com. 5. ideo magnam affinitatem et convenientiam habent ; et ideo Metaphysica aliquando in inquisitione veritatis induit modum Logici, et aliquando e converso. Prima ergo pars dividitur in septem secundum quod iste totus septimus liber habet deinceps septem capitula principalia. Primo enim inquirit quid sit ipsum quod quid erat esse, quia scilicet Logice loquendo, est quoddam collectum ex praedicatis in quid, et per se primo modo. Secundo inquirit quorum sit. Tertio quomodo se habeat ad illud cujus est, utrum sit idem vel diversum ab eo. Quarto inquirit de causis generationis substantiarum sensibilium, sive de ipsius quod quid est generatione : utrum scilicet quod quid est sit aliquid separatum, et causa generationis, ut dixerunt Platonici, vel non: et utrum sit generabile, vel non. Quinto inquirit ex quibus partibus constituatur. Sexto inquirit utrum quod quid est, sit aliquod universale separatum, praedicabile de supposito, ut ait Plato. Septimo ostendit quod quod quid est, habet rationem principi et causae respectu eorum quae sunt substantiae sensibiles. Secunda ibi: Quoniam vero sunt. Tertia ibi: Utrum autem idem, Quarta ibi : Horum autem quae fiunt. Quinta ibi : Quoniam vero definitio ratio est. Sexta ibi: Quoniam de substantia. Septimo ibi: Quid autem oportet dicere. Prima in duas : quia primo removet a definitione, et a quod quid est rei praedicatum per accidens. Secundo praedicatum per se secundi modi, ex quo relinquitur quod sola praedicata in quid et per se primi modi, pertinent ad quod quid est et definitionem rei. Secunda ibi : Nec etiam haec esse. Dicit ergo quod quia supple agendum est de quod quid est substantiae sensibilis ; ideo primo dicemus quaedam de eo Logice, ostendendo supple quid est quod quid erat esse rei; et subdit quod unumquodque, scilicet quod quid erat esse, est quod dicitur secundum se, id est quod accipit praedicata per se,nam praedicata per accidens non pertinent ad quidditatem rei i ideo subdit, non enim musicum esse est tibi esse, id est, non pertinet ad tuum esse quidditativum; nec enim tu es musicus secundum teipsum, id est per se, sed per accidens ; quod ergo dicitur secundum teipsum, id est, illud pertinet ad tuum quod quid est, quod tu es secundum teipsum, id est, per se et non per accidens.

Advertendum quod Aristoteles communiter in toto sequenti ad designandum quod quid est rei utitur hoc modo loquendi, scilicet hoc esse, dans per ly esse, intelligere solum esse essentiale et quidditativum rei: praedicata ergo per accidens, puta musicum esse, vel album esse, quia sunt extra rationem et essentiam rei, ideo non videntur pertinere ad essentiam rei. Deinde cum dicit :

Nec etiam hoc omne, non enim quod ita secundum se ut superficiei album, quia non est superficiei esse album esse: at vero neque quod est ex utrisque ut superficiei albae esse, quare? quia adest ei hoc. In qua igitur non inerit ratione ipsum dicentem ipsum, haec ratio ejus quod quid erat esse singulis. Quare si superficiei albae esse semper,est superficiei esse semper, albo et leni esse, idem erit et unum.

Removet a quod quid est, praedicata secundum se, sicut praedicata per se secundo modo. Dicit ergo quod nec etiam hoc omne quod, scilicet praedicatur per se, pertinet ad quod quid est esse rei, quia propria passio praedicatur per se de subjecto, et tamen non pertinet ad definitionem subjecti: ideo subdit, non enim supple inest alicui secundum se, ut superficiei inest album, quia non est superficiei esse, album esse, id est quod quod quid est superficiei non est quod quid est albi, vel album esse quia alia est quidditas superficiei et albedinis; et addit quod non solum album esse non est, quod quid est superficiei, sed nec est ipsum compositum ex utrisque, quod est esse superficiem albam est quod quid est, vel esse superficiei simpliciter sumptae. Si quaeras quare, respondetur, quia adest ei hoc, id est, quia album adhaeret superficiei, tanquam extrinsecum formaliter essentiae superficiei, et propter hoc totum istud quod est superficies alba, non pertinet ad essentiam, sive quod quid est superficiei. Subdit ergo quod illa ratio, id est, definitio in qua ratione non inerit ipsum, scilicet subjectum, dicente, id est, definiente ipsum, id est praedicatum, haec ratio erat ipsius, quod quid erat esse singulis. Vult dicere quod quia in secundo modo praedicandi per se subjectum ponitur in definitione praedicati, nam passio, quae praedicatur secundo modo, habet definitionem ad additum, nam subjectum ponitur in definitione passionis ; in primo autem modo praedicandi per se, est e converso, nam praedicatum, vel est definitio, vel ponitur in definitione subjecti: quia inquam sic est, ideo illa definitio, quae accipit praedicata, in quorum definitione non ponitur ipsum subjectum, sed magis e converso, illa erit ratio, quod quid erat esse prae singulis, quae definiuntur. Concludit autem ex praedictis ; nam ex quo ad quod quid est esse rei non pertinent praedicata per accidens,nec praedicata per se secundo modo, relinquitur quod illa pertinet ad quod quid est rei, quae praedicantur primo modo per se, in quorum ratione, idest,definitione , non ponitur subjectum. Subdit autem probationem ducendo ad inconveniens, quod praedicata per se secundo modo non pertinent ad quod quid est rei, dicens quia si superficiei albae est superficiei esse, semper, id est universaliter albo et leni esse, erit unum et idem esse, quod est falsum. Notandum, quod eidem subjecto contingit inesse plures passiones, quae praedicantur per se secundo modo, sicut album et lene, et hujusmodi passiones sunt superficiei; eadem autem ratio est de omnibus hujusmodi passionibus, et de una, ut si albedo pertinet ad quod quid est superficiei, eadem ratione et lenitas, et hujusmodi alia. Quia igiur, quae uni et eidem sunt eadem, uter se sunt eadem, sequitur quod ii superficiei esse est albam esse, quodquid est passionis, sit idem cum quod quid est subjecti ; sequitur quod luidditas albedinis et quidditas lenitatis sit una, quod est evidenter falsum ; ex quo sequitur quod propria passio, sive quidditas propriae passionis non pertineat ad subjecti quidditatem.

Notandum etiam propter sequentia, quod Aristoteles aequivoce videtur loqui de hoc, quod est quod quid erat esse, nam quandoque per quod quid erat esse, intelligit ipsam rationem, sive definitionem exprimentem rei essentiam, et tunc loquitur magis Logice, secundum quem modum locutus est nunc in proposito. Quandoque per quodquid erat esse intelligit ipsam rei essentiam, quae per definitionem exprimitur, et tunc loquitur magis realiter et Metaphysice, secundum quem modum loquitur in sequentibus frequenter. Deinde cum dicit :

Quoniam vero sunt et secundum alias Categorias composita: est enim aliquod subjectum cuique qualitati, et quantitati, et quando, et ubi, et motui. Perscrutandum ergo, si est ratio ipsius, quod quid erat esse cujusque ipsorum esse, et inest his ipsum quod quid erat esse,ut albo homini quodquid erat albo homini;sit namque nomen ipsi vestis, quid est vesti esse.

Inquirit quorum fit definitio, et quod quid est. Circa quod duo facit: quia primo circa hoc proponit quaestionem. Secundo subjungit quaestionis solutionem. Secunda ibi : At vero nec secundum se. Dicit ergo quod quoniam sunt aliqua composita secundum alias Categorias, id est, secundum Praedicamenta alia a

Substantia, quia non solum in genere Substantiae est aliquod compositum, quod dicit ex eo, quia nunc inquirit quidditatem substantiarum sensibilium, quae sunt compositae ; enim pro quia, supple in substantiis compositis est materia subjecta formae, sic est aliquid subjectum cuique, id est,unicuique aliorum generum, ut qualitati, et quantitati, et quando, et ubi, et moveri etc. quia inquam sic est, quod est aliquid compositum ex subjecto et accidente, perscrutandum est ergo si est ratio, id est, definitio expositiva ipsius quod quid erat esse uniuscujusque earum, et etiam si inest his ipsum, quod quid erat esse, quod per definitionem exprimitur, ut sialbo homini, quodest subjectum compositum ex subjecto et accidente, sit quod quiderat essealbo homini, id est, habeat quod quid est inquantum hujusmodi: et quia albus homo exprimitur per duas dictiones, propter quod videtur alicui quod essent duae res, et ideo non possent definiri una definitione, ideo subdit : sit itaque nomen ipsi vestis, ita quod gratia exempli, albus homo vocetur vestis, et tunc redibit quaestio quid est vestis esse, scilicet utrum vestis habeat, quod quid est; sicut igitur substantia composita est ex materia et forma substantiali, ita vestis erit quoddam compositum ex substantia, vel ex subjecto et accidente: sicut igitur substantiacomposita definitur, est quaestio utrum vestis potest habere definitionem. Deinde cum dicit :

At vero neque hoc est ex eorum numero, quae per se esse dicuntur, aut ipsum non secundum se dupliciter dicitur, et hujus est aliud quidem ex additione, aliud vero non. Hoc quidem enim ex eo dicitur id quod definitur, quia ipsum alii adjicitur, ut si albo esse definiens dicat albi hominis rationem. Hoc autem eo quod aliud ipsi, ut si significat vestis album hominem, definiat vestem, ut album. Albus itaque homo est quid album, non tamen quod quid erat esse albo esse,sed vesti esse. Ergo est quod quid erat esse aliquid, aut totaliter, aut non.

Subjungit propositae quaestionis solutionem. Circa quod duo facit, secundum duas solutiones quas adducit. Secunda ibi : Definitio etiam aut. Prima in tres : nam primo praemittit quaestionis solutionem. Secundo excludit quamdam cavillationem. Tertio ex praedictis infert et concludit quamdam conclusionem. Secunda ibi : Quare quod quid erat esse. Tertia ibi : Non erit igitur nulli. Prima in duas : nam primo proponit solutionem. Secundo probat eam. Secunda ibi: Quod quidem enim. Sententia primae partis consistit in hoc quod nec vestis, puta homo albus, quod est ens per accidens, nec ipsum per accidens, quae est altera pars, puta album, habent quod quid est, et definitionem. Dicit ergo, quod nec hoc, scilicet vestis est secundum se dictorum, id est eorum quae dicuntur ens per se, sed per accidens; nam homo albus, quod significatur per vestis est ens per accidens, ut praedictum est, et hic et in quinto hujus, c. de Ente. Et subdit, aut pro sed, ipsum supple non secundum se, scilicet, sed quod est unum per accidens dicitur dupliciter; nam alio modo dicitur per accidens homo albus, et alio modo e converso albus homo; ideo subdit, quod hujus quidem est aliquid, hoc quidem ex additione, illud vero non.

Nam in definitione hominis non necessario additur album, nec ejus definitio, sed magis e converso supposito, quod homo sit subjectum albi: ideo subdit quod supple horum duorum quae dicuntur non secundum se, hoc quidem scilicet homo additur quod definitur, id est in definitione albi, quandocumque definitur: nam in definitione accidentis ponitur subjectum, ut si albo esse definiens dicat albi hominis rationem, id est quod definitio albi complectetur hominem album, ut sit quasi definitio hominis albi, et non tantum albi: supple ponendo semper, ut dictum est, quod homo sit proprium subjectum albi, quia Philosophus frequenter non curat de exemplis: hoc autem, scilicet in secundo modo per accidens hoc, scilicet album, additur homini per accidens eo quod aliud ipsi, id est, quia homo additur ipsi albo in definitione, et non e converso, ut si vestis significet album hominem, ut praedictum est: ille qui definit vestem definit ut album, nam sicut in definitione vestis oportet ponere hominem et album, sic in definitione albi oportet ponere utrumque. Ex quo patet, quod albus utique homo est albus, ita quod album praedicatur de homine albo, dicendo quod albus homo est albus, et etiam e converso: tamen hoc ipsum, quod est album esse hominem, non est quod quid erat esse albo esse sed vestis esse, quae scilicet, ut suppositum est, significat hoc compositum, quod est albus homo; licet ergo album praedicetur de albo homine, non tamen est idem, quod quid erat esse ipsius albi, et ipsius, quod est albus homo, et ita non est quod quid est albi hominis. Iterum concludit, quod si album habet, quod quid erat esse, non tamen habet aliam definitionem quam illam, quae est albi hominis, quia cum in definitione accidentis ponatur subjectum, oportet quod hoc modo definiatur album sicut albus homo, ut dictum est: ergo est quod quid erat esse aliquid, aut totaliter, aut non, id est quod ex praedictis sequitur, quod definitio aut est ipsius totalitatis, id est totius compositi ex homine albo, puta vestis et non ipsius albi: aut non totius, sed alterius partis tantum, scilicet hominis quod est hoc aliquid: sed homo albus, vel album non est hoc aliquid, sed homo tantum quod est substantia. Deinde cum dicit:

Quod quidem enim quid erat esse, est illud quod aliquid erat esse. Quando vero aliud de alio dicitur non est, quod quidem aliquid hoc aliquid, ut albus homo, non est quod vere hoc aliquid, siquidem hoc substantiis inest solum.

Probat datam solutionem, et intendit talem rationem : Quod non habet quid, ejus non est, quod quid est et definitio: sed homo albus, vel album non habet quid, ergo, etc. Minorem ostendit sic : Quod non est aliquid erat esse, non habet quid est: sed homo albus, vel album non est aliquid erat esse, quia aliquid erat esse et esse aliquid, vel hoc aliquid proprium est substantiarum: ergo nec habet quid est. Dicit ergo, quod hoc quod quid erat esse est idem, quodid quod est aliquid erat esse. Quando vero aliud de alio dicitur, scilicet per accidens, sicut accidens de subjecto, non est quod quidem aliquid,vel hoc aliquid, ut cum dicitur albus

homo non est quod quidem aliquid,vel hoc