SUMMARUM.

Exponit accidens copulatum, id est, determinatum, requirens subjectum ; non posse definiri sine additione subjecti, quod optime explicat Doctor, quod adducit in exemplum in definitione albi, non poni hominem, sed animal poni, in definitione S. Francisci, et S. Patritii non leve argumentum est Doctorem fuisse Hibernum, quia simul cum patre et patrono suae religionis, adjungit patrem, et patronum nationis, hoc inter alia multa ad hunc effectum adduxi c. I. vitAEScoti, ut moralem persuasionem, quia si Anglus fuisset S. Francisco S. Georgium ; si Scotus S. Andream, vel S. Columbam adjunxisset. Respondit quidam hoc dictum esse, non a Scoto, sed Antonio Andrea Aragoneo. Salva pace tanti viri dixerim, fallitur to.o coelo. Siquidem Antonius Andreas Metaphysicam edidit listinctam, quaestionariam tamen, et ex Scoti piscationibus instar eompendii, collectam ; Expositionem vero in textum nunquam edidit. Hanc fateor quae Scoti est ordinavit, expurgavit et adornavit ut fatetur Mauritius, in ejus titulo. Ipse Scotus eam citat in quaestionibus et in Theologia, ut in praefatione notavi; ejus nomine edita est, et ab omnibus citatur. Scriplores bibliothecarum omnes, eam ipsi tribuunt ; sola imaginatio respondentis eam ipsi aufert, qui in aequivoco multum asserens, sed inde nihil aut parum metens, ne Scotum, Hibernum agnosceret hoc praeclaro opere eum inique spoliat.

Habet autem dubitationem si quis non dicat definitionem esse ex additione rationem cujusnam erit definitio ipsorum non simplicium, sed copulatorum. Ex additione enim necesse palam facere, dico autem ut est nasus, et concavitas, et simitas, ex duobus dictum, eo quod hoc in hoc est et non secundum accidens, neque concavitas, neque simitas passio nasi, sed secundum se. Neque ut album Calliae, aut homini, quia Gallias albus cui accidit hominem esse. Sed ut masculinum animali, et quan Lita ti aequale, et omnia quaecumque secundum se dicuntur existere. Haec autem sunt in quibuscumque existit, aut ratio, aut nomen, cujus haec passio, et non contingit ostendere separatim sicut album sine homine contingit, sed non femininum sine animali,

Movet duas dubitationes ad affirmationem datae solutionis, quarum secunda ponitur ibi: Est autem et alia dubitatio. Prima in duas, quia primo praemittit dubitationem. Secundo solvit eam, et applicat ad propositum. Secunda ibi: Quare horum. Ad evidentiam hujus praenotanda sunt duo. Primum est quod quidam dixerunt nullam definitionem esse ex additione, ita quod nihil ponitur in definitione alicujus, quod sit extra essentiam definiti, quorum forte fuit ratio motiva, quia cum definitio indicet quidditatem rei, ideo nihil ponitur in definitione, ut videtur, quod sit extra quidditatem definiti.

Secundum notandum est, quod quaedam sunt accidentia simplicia, quaedam copulata, quod dupliciter intelligi potest : uno modo ut dicatur accidens simplex, quod non habet subjectum determinatum, quod ponatur in ejus definitione, sicut curvum et concavum, et alia materialia; sed dicitur accidens copulatum quod habet subjectum determinatum, sine quo non potest definiri sicut simum,vel aquilinum. Alio modo ut dicatur accidens simplex seorsum sumptum sine subjecto, puta ut cum dicitur simum, vel aquilinum. Accidens autem copulatum cum sumitur cum subjecto, puta cum dicitur nasus simus, quantum aequale, numerus par et hujusmodi;primo tamen modo videtur loqui Aristoteles de accidente copulato, ut patebit. Dicit ergo, quod habet dubitationem si quis dicit rationem ex additione non esse definitionem cujus erit definitio ipsorum, scilicet accidentium, non simplicium, sed copulatorum: ex additione enim necesse est palam facere, scilicet definitionem accidentium copulatorum, cum sine propriis subjectis non possint definiri. Exemplum, dico autem ut est nasus et concavitas, et simitas. Si enim accipiantur ista tria, patet quod concavitas non est accidens copulatum, quia non determinat sibi aliquod subjectum, cum possit convenire ligno, et lapidi, et circulo, et naso. Simitas autem est accidens copulatum, cum respiciat subjectum determinatum, scilicet nasum; ideo subdit, quod supple simitas erit aliquid dictum ex duobus,

eo quod hoc in hoc, id est, eo quod significat accidens in subjecto determinato ; et tamen nec concavitas, nec aquititas, ut habet alia littera, et melius, quatenus aquilitas est accidens copulatum, de quo nunc est sermo, non autem concavitas. Nec ergo aquilitas, nec simitas eritpassio nasi, per accidens, sed secundum se, nec supple simitas, vel aquilitas inerit naso, ut album inest Calliae aut homini per accidens, inquantum Callias est albus, scilicet rui Calliae, inquantum est albus, accidit esse hominem, sed insunt naso per se, ut masculinum animali, et aequale quantitati, et omnia quaecumque . dicuntur alicui existere secundum se, scilicet secundo modo, sicut passio inest subjecto. Haec autem sunt in quibuscumque, id est, in quorum definitione existit: et ponitur aut ratio, id est, definitio ; aut nomen, id est subjectum, cujus est haec passio: ubicumque enim ponitur definitum, potest poni definitio ; quia igitur in definitione passionis ponitur subjectum, potest etiam poni definitio subjecti, ut si dicatur quod risibile est homo habens aptitudinem ad actum ridendi. Et subdit, quod non contingit ostendere separatim, id est, definire aliquod accidens copulatum, sicut contingit album sine homine, sed non foemininum, sine animali. In definitione enim albi non ponitur necessario homo, sed in definitione Francisci, vel Sancti Patritii necessario ponitur animal, sicut subjectum in definitione propriae passionis. Deinde cum dicit :

Quare horum quod quid erat esse, et est definitio, aut non est alicujus, aut si est, aliter est, quemadmodum diximus.

Solvit illam dubitationem, et applicat eam ad propositum, concludens ex praedictis : quare patet quod non est definitio, scilicet alicujus horum, scilicet accidentium copulatorum: si supple teneatur primum dictum quod nulla definitio sit ex additione, qualis est definitio substantiarum, aut si est ipsorum definitio, aliter est, quam substantiarum, quemadmodum diximus, scilicet in hac secunda solutione. Solutio ergo dubitationis est ista, quod nulla talis definitio est ex additione, non tamen hoc verum est universaliter: nam accidentia copulata habent utique definitionem, sed alio modo quam substantiae, quia habent ex additione, et ideo per posterius, et non aeque primo, ut superius dicebatur.

SUMM ARIUM.

Exponit quomodo ponitur subjectum in definitione accidentis copulati sine nugatione, et quare nullum accidens definiri potest sine additione subjecti. De quo vide Doctorem 4. d. 12. q. 1. num. 11. et ad tertium et hic q.7.

Est autem et alia dubitatio de eis ; si enim idem est simus nasus et concavus nasus, idem erit simum et concavum. Si vero non, quia impossibile psi dicere simum sine re cujus est passio secundum se, et est simum concavitas in naso; nasum simum dicere, aut non est, aut bis idem erit dictum, nasus nasus concavus: nasus enim simus nasus concavus erit. Propter quod inconveniens est inesse talibus quod quid erat esse: si autem non in infinitum sunt, naso namque nasi simum adhuc aliud inerit. Palam itaque quia solius substantiae est definitio.

Nam si aliarum Categoriarum, necesse est ex additione esse ut aequalis et imparis: non enim est sine numero, nec quae feminini est sine animali, ex additione vero dico in quibus accidit idem bis dicere, sicut in his: si vero hoc verum, non copulatorum erit ut numeri imparis.

Ponit secundam dubitationem. Circa quod duo facit : quia primo ponit eam. Secundo solvit et applicat eam ad propositum. Secunda ibi: Sed latet. Dicit ergo, quod est et alia dubitatio de eis, scilicet de accidentibus copulatis, quia supple aut est idem dicere nasus simus et nasus concavus, aut non. Si enim idem supple est dicere simus nasus et concavus nasus, sequitur quod idem est simum et concavum, cum idem, scilicet nasus utrique auferatur, quod tamen est falsum ut videtur : si autem non, supple sunt idem nasus simus et nasus concavus, ita quod simum non sit idem quod concavum, ex eo scilicet, quia impossibile est dicere, id est, intelligere simum sine re, id est subjecto, cujus est passio secundum se, puta sine naso, quia simum est concavitas in naso, sed supple concavum potest dici sine naso, ita quod simum habet plus quam concavum, scilicet ipsum nasum. Si inquam sic dicatur, sequitur quod non est, id est, non contingit dicere nasum simum, aut idem erit bis dictum nugatorie scilicet natus concavus ; semper enim loco nominis potest poni definitio nominis ; si ergo dicendo nasus simus, est idem dicere quod nasus concavus, idem bis dicetur, quod est inconveniens, propter quod inconveniens est, ut videtur talibus, scilicet accidentibus copulatis inesse quod quid erat esse. Si autem non supple hoc habeatur pro inconvenienti , quod talia accidentia habeant quod quid est, sequitur quod sunt in infinitum, id est, quod fiet in infinitum ejusdem nominis repetitio: namque pro quia, naso

simo adhuc aliud inerit, id est, addetur iterum nasus, et sic in infinitum sumpta ratione pro nomine: nam dicendo nasus concavus, patet quod loco concavi potest accipi simum, nam concavitas in naso est simitas, et loco simi iterum potest accipi nasus concavus, et sic in infinitum ; palam itaque, quia ut videtur solius substantiae est definitio. Nam si esset aliarum Categoriarum, id est, aliorum Praedicamentorum, necesse est ex additione, scilicet subjecti esse, ut est definitio aequalitatis et imparis, quae habent sumi ex additione suorum subjectorum ; non enim supple definitio imparis, sine numero, nec definitio quae est feminini sine animali, femininum enim est quaedam passio animalis. Si vero supple est definitio aliquorum ex additione, sequitur quod idem bis dicetur: ex additione enim dico in quibus accidit bis dicere, sicut in his quae dicta sunt. Si vero hoc est verum, quod scilicet sequatur hoc inconveniens, sequitur quod non erit definitio accidentium copulatorum, ut numeri imparis. Deinde cum dicit

Sed. latet, quia non certe dicuntur rationes ; si vero sunt et horum termini, aut alio modo sunt; aut quemadmodum dictum est multipliciter oportet dicere esse definitionem, et quod quid erat esse. Quare sic quidem nullius erit definitio, nec quod quid erat esse alicui inerit nisi substantiis, sic autem erit.

Solvit dubitationem, et eam applicat ad propositum, dicens quod latet, scilicet sic dubitantem, quia rationes non dicuntur certe, id est, certitudinaliter quasi uniformiter, et aeque primo dictae, sed supple secundum prius et posterius, ut praedictum est. Si vero horum, scilicet accidentium copulatorum sunt termini, id est, aliquae rationes, aut supple tales termini, alio modo sunt, quam definitiones: aut quemadmodum dictum est oportet dicere definitionem, et quod quid erat esse multipliciter, dici. Quia sic quidem, id est, per se primo nullius erit de finitio, neque quod quid erat esse inerit alicui, nisi substantiis, sic autem, id est, non primo, et consequenter et posterius erit, supple aliorum a substantia.

Notandum, quod sicut dictum fuit in principio, ideo subjectum ponitur, ut additum in definitione accidentis, quia accidens cum sit forma inhaerens et dependens, de natura sua non potest perfecte concipi, nisi cointelligatur illud cujus est forma, et ad quod dependet, illud autem est subjectum: quia igitur definitio propria exprimit perfectum conceptum rei, et quietativum intellectus, ideo necessario in definitione accidentis additur subjectum. Non sic est de substantia, nam substantia in sua natura est ens absolutissimum, non inhaerens, nec dependens ad aliud, et ideo in ejus definitione non oportet addi aliquod impertinens ad sui quidditatem. Ad propositum patet ex praedictis quod cum dico, nasum simum, non oportet sumere nasum concavum loco simi, quia nasus non ponitur in definitione simi, nisi sicut extrinsecum et additum. Unde simum et concavum idem sunt realiter et ad se, licet ipsum simum addat ultra concavum quamdam habitudinem ad subjectum determinatum, et in subjecto determinato, quod est nasus, nihil differt simum a concavo, nec oportet circa nasum ponere aliud ultra concavum loco simi, et sic non oportet accipere nasum concavum loco simi. Ultimo cum dicit :

Quod quidem igitur est definitio quae quidem ipsius quid erat esse ratio, et quid erat esse, aut solum substantiarum est, et maxime, et primum, et simpliciter palam.

Epilogat circa datas solutiones de principali quaestione hujus capituli, dicens quod palam igitur est, quod definitio quae est ratio ipsius quod quid erat esse, aut solum substantiarum est, sicut prima solutio habet, aut primo et simpliciter est substantiarum, et aliorum per posterius et secundum quid, ut dicebat solutio secunda.

SUMMAE SECUNDAE