In Caput VIII.

Frater ejus Maximianus. Max. Herculius frater fuit Diocletiani, non naturae, sed imperii consortio: qui 0401C nominis ejus usus frequentatus est historicis et panegyristis illius aevi. Baluzium vide, aut ipsum potius, quem allegat, Mamertinum caeterosque.

Herculius. Nempe ut Diocletianus Jovem, ita Maximianus Herculem patri opem contra hostes ferentem simulabat; unde et Joviorum et Herculiorum longius producta ad posteros nomina, de quibus hic scriptor infra extremo hoc libro. Adi Mamertini panegyricum, praesertim priorem, Maximiano dictum. Mira autem insolentia deorum nomina et honores multi principum invaserunt olim. Sic Antigonus, sic unus Grypi filiorum Antiochus, item Mithridates, et post eos M. Antonius, nec non et C. Caligula, Bacchum referre studebant; Menecrates Mercurium; Themiso, Alexander, Pyrrhus, Commodus, et hic Maximianus Herculem: imo et Maximinus superior eumdem. Augustus Apollinem egit, non refugiens tamen quandoque Jovis nomen; sic certe ab Ovidio aliisque vocatus non semel: quod et de caeteris legas aliquoties. Fusius hoc ostenderunt Andraeas Schottus, lib. III, c. 3. obs. 0401D Hist. et illustris Spanhemius de Praest. et usu num. aliquot locis.

Quod avaritia minori altero fuit plus, majori vero minus, sed plus timiditatis, plus vero animi, non ad bene faciendum, sed ad male. Corrupta haec et depravata esse fatetur clariss. Baluzius; nec dissimulat amplissimus et doctissimus Cuperus locum esse difficilem. Tentabo tamen, qua potero: existimo autem sic posse restitui. Hoc solum differebant, quod avaritiae majori altero fuit plus, sed et plus timiditatis: minori vero minus; plus vero animi, non ad bene faciendum, sed ad male. Diocletianum timidum callidumque fuisse, eumdemque avarum (et est sane timidior qui non viribus, sed artibus dolosis, pugnat; rursumque avaritiae cum utroque vitio solet esse convenientia) talem, inquam, Diocletianum fuisse narrant historici passim. Maximianum luxus, profundendique et temere donandi libido ad rapinas et injurias alias instigavit; ut mirum 0402A non sit, et ipsum dici avarum, licet altero minus. Ejus nempe generis homines rapta spargere, sparsa rapaci avaritia recolligere certant, ut ait Seneca, lib. I de Benef., sive ut Ovidius:

Quaerere ut absumant, absumpta requirere certant,
Atque ipsae vitiis sunt alimenta vices.

Item Manilius l. IV, v. 25:

Luxuriamque lucris emimus, luxuque rapinas;
Et summum census pretium est, effundere censum.

Adde, si videtur, Aristotelem, Nicom. lib. IV, c. 3. Sed ut redeam ad haec Lactantiana, simillimus verborum positu et figura locus, lib. IV, c. 3 invenitur; ex quo constare possit, aut haec quoque vere Lactantii esse, aut auctorem scripti hujus eum esse studiosius imitatum. In illa priori parte, ut periculi minus, sic plus difficultatis est: quod obscura rerum ratio cogit diversa sentire. Hic ut periculi plus, ita minus est difficultatis: quod ipse usus rerum et quotidiana experimenta 0402B possunt docere, quid sit verius et melius.

Statim praesto. Cic. de Nat. deorum, lib. I, c. 38: Quid, quod simul ac mihi collibitum est, praesto est imago?

Constantium praetereo. Haec ita nonae sectioni, sive capiti, rectius videntur accessura.