SUMMARUM.

Tangit in materia caelestium, si datur, sit ejusdem rationis cum materia sublunarium. Doctor 2. d. 14. q. 1. ostendit juxta ipsum talem materiam non dari, eamque secundum veritatem datam, esse ejusdem rationis cum materia sublunarium de quo bene tradit etiam q. 15. de Anima. Accidens non habere materiam ex qua, tripiiciter probatur, de quo Doctor hic quaest. 1.

In naturalibus quidem sempiternis, aut substantiis alia ratio ; forsan enim quaedam non habent materiam, aut non talem, sed solum secundum mobilem.

Postquam Philosophus quaesivit de materia per comparationem ad ea quae fiunt ex materia, et per comparationem ad alias causas, nunc inquirit utrum materia uniformiter sit in omnibus sensibilibus. Circa quod duo facit : quia primo inquirit quomodo materia sit in substantiis sempiternis. Secundo quomodo in accidentibus. Secunda ibi : Nec quaecumque itaque. Dicit ergo, quod in substantiis naturalibus et sempiternis, ut sunt corpora caelestia, alia ratio est, id est, quod aliter est materia in illis quam in substantiis generalibus et corruptibilibus ; forsan enim quaedam, scilicet substantiae sempiternae, non habent materiam, aut si habent non talem, quae sit subjecta generationi et corruptioni, sed solum mobilem secundum locum. Corpora enim caelestia licet non sint mobilia secundum substantiam, sunt tamen secundum locum: quia igitur transmutatio fecit cognoscere materiam, ideo eo modo habent materiam quo sunt transmutabilia, quod quomodo sit intelligendum dicetur infra in quaestionibus. Deinde cum dicit:

Nec quaecumque itaque natura quidem, non substantia vero, non est his materia, sed quod subjicitur substantia, pula quae causa eclipsis, quae materia, non enim est, sed Luna quod patitur, quae causa ut movens : et corrumpens lumen ? terra.

Quod autem cujus gratia, forsan non est. Quod vero ut species ? ratio, sed non manifesta, si non concausa fuerit ratio, ut quid eclipsis privatio luminis. Si vero addatur a terra in medio objecta, etiam concausa, ratio haec. Somni vero non manifestum quid primum patiens, sed quod animal etiam primum, verum hoc secundum quid, et quid est primum, cor an aliud aliquid, deinde a quo, deinde quid passio, quae illius, et non totius, quia immobilitas talis utique, sed hoc per aliquid pati quod primum.

Inquirit quomodo materia sit in accidentibus. Circa quod tria facit. Primo ostendit quod accidentia non habent materiam ex qua, sed in qua, et hoc modo inductivo Secundo ostendit idem modo probativo. Tertio concludit quamdam conclusionem ex praedictis. Secunda ibi : Quoniam vero sine generatione.

Tertia ibi : Nec omnis rei. Dicit ergo, quod supple non solum substantiae sempiternaenon habent materiam : sed nec quaecumque, natura quidem, id est, secundum naturam sunt non substantia vero, id est, non tamen sunt substantia, sed supple accidentia, non est in his, scilicet materia ex qua, sed quod subjicitur substantia, id est, quod habent materiam in qua scilicet substantiam, quae subjicitur accidentibus, et pro tanto dicitur materia accidentium, puta si quaeratur, quae est causaeclipsis ut materia, non enim est assignare nisi subjectum, scilicet Lunam quae est subjectum quod patitur, scilicet talem passionem. Causa autem quae est ut movens, id est, efficiens et corrumpens lumen est terra, scilicet interposita inter Solem, et Lunam existentem in capite, et in cauda Draconis; quod autem cujus causa, id est, causa finalis, forsan non est, cujus causa assignatur, quia illa, quae dicunt defectum in natura non sunt propter finem, nec videntur intenta a natura, sed eveniunt, vel ex defectu naturae, vel causae agentis, ut habetur 2. Physic. text. com. 82. et circiter. Dicit autem forsan, quia difficilis est consideratio causarum circa ea, quae contingunt in motibus caelorum. Et subdit: quod vero ut species, id est, causa formalis eclipsis, est ratio, id est, definitio ejus ; sed illa ratio non est manifesta, si ratio illa fuerit concausa, id est, nisi causa eclipsis exprimatur in ejus definitione, ut quid est eclipsis ; si dicatur quod privatio luminis, haec erit definitio, sive causa ; si vero addatur, quod est privatio luminis, a terra in medio objecta, id est interposita, haec ratio erit quasi concausa, et tunc ejus definitio erit magis manifesta. Ponit etiam aliud exemplum in accidente, quod est somnus, dicens, non est manifestum quid sit primum patiens, id est, primum subjectum somni, sed quod animal, supple sit subjectum somni verum est. Verum pro sed, secundum quid primum, id est, primo hoc, id est, somnus insit animali, et an quidem tale primum sit cor, vel aliquid aliud tale, scilicet non est manifestum. Deinde, supple videndum est,a quo, scilicet sit somnus ut a causa agente : utrum scilicet ab evaporatione alimenti, vel ab alio hujusmodi. Deinde, supple oportet considerare, quid sit haec supple passio, scilicet somnus, quae scilicet est passio illius, cui primo inest, et non totius, scilicet animalis cui primo non inest, quia utique somnus est quaedam talis immobilitas ;sed haec supple competit animali, per pati aliquid quod est primum, scilicet subjectum talis mutationis. Ex praedictis patet quod eclipsis et somnus, et similiter alia accidentia non habent materiam ex qua, sed solum in qua, quod est ipsum primum subjectum eorum, quod debet poni in eorum definitione.

Notandum, quod sicut habetur lib. de Somno et vigilia, somnus est passio animalis: non tamen ani--mal est primum subjectum ejus, sed aliqua pars animalis, cui primo inest somnus, et per illam convenit toti animali eo modo quo dicimus, quod hoc est intelligens per intellectum, cui primo convenit intelligere, et per intellectum convenit toti homini. Illa autem pars, cui primo convenit somnus non est manifestum quae sit, utrum cor, vel cerebrum , vel aliquod aliud, quia de hoc sunt opiniones. Somnus autem, ut ostenditur alibi supra, est quaedam immobilitas, vel quies partis sensitivae animae: nam in somno perfecto omnes sensus quiescunt, et cessant ab operatione sentiendi. Deinde cum dicit :

Quoniam vero quaedam sine generatione, et corruptione sunt, et non sunt, ut puncta siquidem sunt, et totaliter species et formae, non enim album fit : sed lignum album, aut ex aliquo, et aliquid, omne quod fit, fit. Non omnia utique contraria fient ex invicem, sed aliter albus homo ex nigro homine, et album ex nigro.

Ostendit quod accidentia non habent materiam ex qua modo probativo, et intendit talem rationem : Illud quod non est per se generabile et corruptibile, non habet materiam ex qua, quia omne tale generatur ex materia, et corrumpitur in materiam: sed accidentia sunt hujusmodi, ergo accidentia non habent materiam ex qua. Minorem hujus rationis ostendit, dicens quod quoniam quaedam sunt, et non sunt sine generatione et corruptione, id est, sine hoc, quod ipsa per se generentur, sive corrumpantur, manifestum supple est ex praecedentibus: et exemplificat ut siquidem sunt puncta et totaliter id est, generaliter species et formae quaecumque sint: non enim album, supple fit per se sed lignum album, cujus causam subdit : quia omne quod fit, fit ex aliquo, quod est materia, et fit aliquid, scilicet ad quod generatio terminatur; et illud est forma, ex quo habetur quod omne quod per se fit est compositum ex materia et forma, et ideo purae formae per se non fiunt. Unde subdit, non utique omnia contraria fiunt ex se invicem, sed aliter fit homo albus ex nigro homine, quia scilicet per se, et aliter album ex nigro, quia scilicet per accidens. Vult dicere, quod cum dicitur contraria fieri ex se invicem, aliter se habet in compositis, et in simplicibus, quia ex homine nigro fit homo albus, quod est quoddam compositum et ita per se fit; sed ex nigro fit per accidens album, quod significat solam formam, quia forma non fit per se, sed per accidens.

Sed. videtur quod ista ratio Philosophi sit circularis, nam supra in septimo text. com. 27. et circiter, probatum est accidentia, et formas quascumque non per se generari, eo quod non habent materiam ex qua generentur ; hic vero probatur e converso quod accidentia, et formae quaecumque non habent materiam ex qua, eo quod per se non generantur.

Respondeo quod non est inconveniens demonstrare circulariter secundum aliud genus demonstrationis, imo nec tunc est proprie circulus, ut ostensum fuit 5. hujus capit. de Causa in quadam quaestione. Potest ergo dici quod prima ratio posita in septimo est propter quid, et a priori: haec autem secunda est quia, et a posteriori, sic enim demonstratur effectus per causam, et propter quid, et causa per effectum demonstratione quia, sine aliquo inconvenienti. Deinde cum dicit :

Nec omnis materia est, sed quorum generatio est et transmutatio adinvicem. Quaecumque autem sine transmutatione sunt, aut non, non est horum materia.

Concludit quamdam conclusionem ex praedictis, dicens quod nec est materia omnis rei, sed istorum, quorum est generatio, et transmutatio ad invicem, scilicet per se. Quaecumque autem sunt, et non sunt sine transmutari, scilicet per se ut sunt accidentia, et aliae quaecumque formae, horum non est materia, ut praedictum est. Tunc sequitur illa pars :