IN XII LIBROS METAPHYSICORUM ARISTOTELIS EXPOSITIO

 PROOEMIUM

 LIBER PRIMUS

 SUMMARUM R. P. CAVELLI.

 SUMMA PRIMA.

 CAPUT I.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 SUMMA SECUNDA

 SUMMARUM.

 CAPUT I.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. III.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAPUT IV.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMA TERTIA.

 CAPUT I.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAPUT II.

 SUMMARIUM.

 CAP. III.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 LIBER SECUNDUS

 SUMMA UNICA.

 CAPUT I.

 SUMMARUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAPUT III.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 LIBER TERTIUS.

 SUMMA PRIMA.

 CAPUT I.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMA SECUNDA.

 CAPUT I.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. III.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP IV.

 SUMMAR1UM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAPUT V.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 LIBER QUARTUS

 SUMMA PRIMA.

 CAPUT I.

 SUMMARIUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMA SECUNDA.

 CAPUT I.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. III.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMAR1UM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 CAP. IV.

 SUMMARIUM.

 CAP. V.

 SUMMARUM.

 CAP. VI.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 LIBER QUINTUS.

 SUMMA UNICA.

 CAPUT PRIMUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 CAP. III.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. IV.

 SUMMARUM

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 CAP. V.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. VI.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. VII.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. VIII. De Substantia.

 SUMMARUM.

 CAPUT IX.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAPUT X.

 SUMMARUM.

 CAP. XI. De potentia et possibili.

 SUMMARIAM.

 SUMMARIUM.

 CAP. XII. De Quanto.

 SUMMARIUM.

 CAP. XIII. De Quali.

 SUMMARIUM

 CAP. XIV.

 SUMMARIUM

 SUMMARIUM.

 summarum.

 CAPUT XV.

 SUMMARIUM

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM

 CAP. XVI.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 CAP. XVII.

 SUMMARIUM

 SUMMARUM.

 CAP. XVIII.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 summarum.

 SUMMARIUM.

 CAP. XIX. De Falso.

 SUMMARIUM.

 CAP. XX. De Accidente.

 SUMMARIUM.

 LIBER SEXTUS

 SUMMA PRIMA.

 CAPUT PRIMUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMA SECUNDA.

 CAP. I.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 LIBER SEPTIMUS.

 SUMMA PRIMA.

 CAPUT I.

 SUMMARIUM.

 CAP II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMA SECUNDA

 CAPUT I.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 CAP. II.

 SUMMARUM.

 hoc aliquid solum

 CAP. III.

 SUMMARIUM.

 CAP. IV.

 SUMMARUM.

 CAP. V.

 SUMMARUM.

 CAPUT VI.

 SUMMARIUM

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 CAP. VII.

 SUMMARIUM.

 CAPUT VIII.

 SUMMARUM.

 CAP. IX.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 CAPUT X.

 SUMMARIUM.

 CAP. XI.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 CAP. XII.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. XIII,

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAPUT XIV.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAPUT XV.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. XVI.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 CAP. XVII.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 LIBER OCTAVUS

 SUMMA UNICA.

 CAPUT PRIMUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. III.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. IV.

 SUMMARIUM.

 CAP V.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 CAPUT VI.

 SUMMARIUM.

 LIBER NONUS

 SUMMA PRIMA.

 CAPUT PRIMUM.

 SUMMARUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 CAPUT III.

 SUMMARIUM.

 CAP. IV.

 SUMMARUM.

 CAP. V.

 SUMMARUM.

 SUMMA SECUNDA

 CAP. I.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 CAP. II.

 SUMMARUM.

 CAP. III.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 CAP. IV.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP V

 SUMMARIUM.

 CAP. VI.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 LIBER DECIMUS.

 SUMMA PRIMA.

 CAPUT PRIMUM.

 CAP. II.

 SUMMARUM.

 CAP. III.

 SUMMARIUM.

 SUMMA SECUNDA.

 CAPUT PRIMUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 CAP. III.

 SUMMARIUM.

 CAP. IV.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 CAP. V.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. VI.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 CAP. VII.

 SUMMARIUM.

 CAP. VIII.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 LIBER UNDECIMUS

 SUMMA PRIMA.

 CAPUT PRIMUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMA SECUNDA.

 CAP. I.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. III.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMA TERTIA.

 CAPUT I.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. II.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMA QUARTA.

 CAP. I.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMANUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 CAP. III.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMANUM.

 CAP. IV.

 SUMMARIUM.

 LIBER DUODECIMUS.

 SUMMA PRIMA.

 CAP. I.

 CAP. II.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. III.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. IV.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM

 SUMMARIUM.

 SUMMA SECUNDA.

 CAP. I.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 CAP. II.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. III.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 CAP. IV.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. V.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. VI.

 SUMMANIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMA TERTIA.

 CAP. I.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 Conclusiones Libri X. In decimo libro agitur de uno, quod convertitur cum ente, et de multo

SUMMARIUM.

Rejicit opiniones Platonicorum, de causa unitatis definitionis et compositi, resolvens nullam esse hujus causam intrinsecam, nec esse quaerendam rationem quare materia, et forma faciunt unum ; datur tamen causa extrinseca, scilicet agens vel uniens formam.

Propter hanc vero dubitationem hi quidem participationem dicunt, et causam aliquam participationis, et quid est participare dubitant. Hi autem coexistentiam animae, sicut Lycophron ait esse scientiam ejus, quod est scire, et animae. Alii vero compositionem, aut conjunctionem animae cum corpore vivere.

Excludit quasdam opiniones contrarias his quae dicta sunt. Circa quod tria facit: primo eas proponit. Secundo eas improbat. Tertio causam erroris manifestat. Secunda ibi : et quidem eadem. Tertia ibi: Causa vero. In prima parte ponit tres opiniones, quae intendunt, quod ex materia et forma fiat unum per aliquod medium intrinsecum unitivum eorum: quod medium prima opinio dicebat participationem; secunda coexistentiam: tertia compositionem vel conjunctionem, nominantes concretum nomine abstracti, volentes dicere, quod illud medium est quoddam participativum, sive coexistens, sive compositum, vel conjunctum. Dicit ergo, quod propter hanc dubitationem, de qua nunc scilicet est sermo : Hi quidem, scilicet Platonici dicunt participationem, qua scilicet inferiora participant superiora, puta hic homo hominem, et homo animal et bipes, et dubitant, id est, inquirunt causam aliquam, scilicet mediam participationis, et quid sit participare, ut ex hoc scilicet patesceret, quare ex animali et bipede fleret unum aliquid. Bi autem, id est alii coexistentiam animae, scilicet cum corpore, puta dicatur animatio, dicunt supple causam unitatis hominis, sicut Lycophron, ait, esse scientiam. supple causam et medium, ejus quod est scire, et animae, quare scilicet anima copulatur ipsi scire, ita quod scientia uniat animam cum scire. Alii vero compositionem aut conjunctionem animae cum corpore, puta vivere, supple dicunt esse causam unitatis hominis. Deinde cum dicit:

Et quidem eadem ratio in omnibus, etenim sanum esse erit, aut coexistentia, aut colligatio, aut conjunctio animae et sanitatis. Et aes esse trigonum compositio aeris et trigoni, et album unum esse compositio superficiei et albedinis.

Improbat dictas opiniones, dicens quod et quidem si supple hoc verum est de anima et corpore, quod sit aliquod medium unitivum, eadem ratio erit in omnibus aliis, quae scilicet sic se habent, ut materia et forma, et sic sanum esse erit, aut coexistentia, aut colligatio, aut conjunctio, supple media animae et sanitatis; et similiter aes esse trigonum, id est, compositio, scilicet Metaphysica, aeris et trigoni, copulans scilicet figuram trianguli cum aere, quod est materia : et similiter album esse, erit compositio, scilicet media, superficiei et albedinis, quae omnia scilicet apparent esse falsa. Quare, et illud erit falsum, quod vivere, vel quodcumque aliud sit medium conjungens animam cum corpore: vivere enim non est aliud quam esse rei pullulans ex conjunctione animae et corporis non medians. Deinde cum dicit :

Causa vero quia potentiae, et actus quaerunt unum faciens, et differentiam: est autem, ut dictum est, et ultima materia, et forma idem, et haec potentia, haec actu. Quare simile est quaerere unius, quae causa, et unum essendi: unum enim aliquid unumquodque, et quod potentia, et quod actu. unum aliqualiter est. Quare causa nulla alia nisi, ut quasi movens ex potentia ad actum: quaecumque vero non habent materiam omnia simpliciter sunt, quod vere entia aliquid.

Manifestat causam erroris in dictis opinionibus, dicens quod causa vero quare supple talia dixerunt est, quia quaerunt quid sit faciens unum potentiae, et actus, et etiam differentiam eorum quasi scilicet oporteat eos copulari per aliquod unum medium sicut ea, quae sunt actualiter distincta. Sed tamen ut dictum est, ultima materia, id est, proxima, et disposita, et forma etiam, propria sunt, idem et potentias haec actu, id est, quod unum est sicut potentia, et aliud sicut actus, quare simile est quaerere quae causa est unius, scilicet rei et quaerere, supple quae est causa, essendi unum ,id est, quare illa res sit una : unumquodque enim est unum aliquid inquantum scilicet est, et quod potentia, et quod actu est aliqualiter unum, id est, quia ex actu . et potentia fit unum. Quare nulla

alia causa, supple intrinseca scilicet est faciens unum, nisi id quod, ut movens ex potentia ad actum, id est, nisi agens quod est causa extrinseca reducens rem de potentia ad actum. Addit autem quod quaecumque vero non habent materiam, omnia sunt entia , quod vere aliquid unum simpliciter, id est, per seipsa et non per aliquam causam, sive intrinsecam, sive extrinsecam conjungentem formam materiae, sed statim sunt aliquid ens, et unum per se existens, ut dictum fuit prius.

Notandum, quod sicut colligitur ex praedictis, nulla est causa media et intrinseca, quare ex materia et forma fiat unum quasi vinculum conjungens materiam cum forma: sed hujus unitatis utique est aliqua causa extrinseca, puta agens producens formam, et conjungens eam materiae reducendo ens in potentia ad actum.