SUMMARIUM.

Explicat quid est esse diversum specie, et inter opposita, sola contraria esse ej isdem generis, sed diversa specie Spocies autem ad suum genus comparatas nec esse ejusdem, nec diversae speciei.

Diversum autem specie ab aliquo diversum est, et oportet hoc ambobus inesse, ut si animal diversum est specie, ambo animalia. Necesse ergo in eodem genere esse diversa specie: tale enim genus voco, quo ambo unum et idem dicuntur, non secundum accidens habens differentiam, sive ut materia ens, sive aliter: non solum enim oportet commune existere, puta ambo animalia, sed et alterum utrilibet hoc ipsum animal: et hoc quidem equum, illud vero hominem, propter quod hoc commune diversum ab invicem est specie. Erit itaque secundum se, hoc quidem tale animal, illud vero tale, ut hoc quidem equus, illud vero homo. Necesse ergo differentiam hanc diversitatem esse generis; dico enim generis differentiam diversitatem quae divisum facit hoc ipsum.

Postquam Philosophus determinavit de natura contrarietatis, ostendens quid sit, quia scilicet est differentia maxima, nunc inquirit, quae differentia, utrum contraria differant, scilicet genere vel specie. Circa quod duo facit: Primo determinat veritatem. Secundo movet quaedam dubia circa dicta. Secunda ibi : Dubitabit autem aliquis. Prima in duas : Primo ostendit quod contraria differunt specie, non genere. Secundo ex dictis concludit quasdam conclusiones. Secunda ibi : Quare palam. Prima in duas : Primo ostendit quod differentia secundum speciem est proprie ipsius generis distincti per species. Secundo ostendit quod contraria sunt hujusmodi, quae differunt secundum speciem. Secunda ibi: Contrarietas igitur. Dicit ergo, quod diversum vero specie, id est, quod in diversitate secundum speciem, illud quod est diversum ab aliquo est diversum , et oportet hoc, scilicet genus diversificatum inesse ambobus, scilicet speciebus diversis ;

hic enim duo requiruntur, quod scilicet diversa specie conveniant in uno genere, et tamen quod inter se invicem distinguantur, ut si animal est diversum specie, id est, diversificatum in suas species, puta in hominem et equum; oportet quod ambo, scilicet homo et equus sint animalia ; ergo ea quae. sunt diversa specie, necesse est esse in eodem genere, tale namque voco genus quo ambo species, scilicet quae sunt diversae, ut homo et equus dicunt unum idem, non secundum accidens id est, quod praedicatur de ambobus, et diversificatur in ambo, non secundum accidens, quod supple genus est habens differentiam, scilicet non secundum accidens, sive supple ipsum genus sit ens ut materia sive aliter. Et subdit exponens quod dixerat, scilicet quod genus est illud quo ambo differentia specie dicuntur unum et idem: non solum enim oportet ipsum supple genus existere commune, scilicet ambobus differentibus specie, ut ambo sint animalia, sicut aliquod indivisum commune pluribus: sed oportet alterum utrique ipsum animal, id est, quod ipsum animal, quod est genus oportet esse alterum, et diversificatum in ambobus, ut hoc quidem esse equum, illud vero hominem : quapropter hoc commune, scilicet genus est diversum ab invicem specie, nam commune diversificatur in speciebus. Erit itaque secundum se hoc quidem tale animal, illud vero tale, ut hoc quidem equus, illud vero homo ita quod ipsum commune, quod est animal, secundum se est unum secundum unam differentiam, et aliud secundum aliam. Ex quo infert, ergo necesse est hanc differentiam, scilicet secundum speciem esse diversitatem generis, et exponit quid intelligit per diversitatem generis, dicens i dico enim differentiam generis diversitatem inquantum facit, vel quae facit diversum hoc ipsum, scilicet genus.

Notandum, quod ex hac littera colligitur duplex conclusio. Una est, quod genus non est aliquid separatum, ex quo natura generis realiter distinguitur, et diversificatur per species, quod est contra Platonem, qui posuit universalia separata, quasi ipsa natura communis non diversificetur in inferioribus, quod tamen falsum est. Ostensum enim est in 7. hujus, quaestione de conceptu generis, quod licet conceptus generis sit unus in se, et alius a conceptibus specierum, tamen ut distinguitur in species est alius, et alius in diversis. Secunda conclusio est, quod ipsum genus est realiter distinctum in species, ut tactum est: cujus oppositum aliqui posuerunt, dicentes quod anima sensibilis a quo sumitur genus animalis , non differt specifice in homine et equo, quod patet esse falsum ex praedictis.

Notandum etiam, quod licet genus sumatur a materia, vel ab eo, quod est materiale in re, non tamen se habet omnino, ut materia: nam materia non significat totum compositum, nec praedicatur de materiato praedicatione quidditativa, et dicente, hoc est hoc: sed praedicatione denominativa, et dicente, hoc est illud, ut patet ex 7. et 9. hujus, text. com. 24. Genus enim licet sumatur a ro quae est materia, vel a realitate materiali, quae est ex parte rei, tamen dicitur significare totam speciem, et praedicatur de specie, praedicatione quidditativa, et dicente,hoc est hoc. Et dicit Philosophus, quod genus est habens differentiam, et diversificatur per species, sive sit ens ut materia, sive aliter quomodocumque, quia non est omnino simile de materia, et de genere, ut est dictum. Deinde cum dicit:

Contrarietas igitur erit haec, palam autem, et ex inductione, omnia enim dividuntur oppositis.

Ostendit contraria differre specie,et hoc dupliciter : Primo inductive et a divisione. Secundo syllogistice. Secunda ibi : Et quod contraria. Dicit ergo, quod haec igitur supple differentia diversificans ipsum genus modo dicto, est contrarietas, palam autem, et ex inductione;omnia namque supple genera dividuntur per opposita, et nonnisi per contraria, quod sic ostenditur : quia contradictoria non sunt necessario in eodem genere, cum negatio, scilicet nihil ponat: similiter et privative opposita, nam privatio formaliter non est aliud quam negatio in subjecto. Relativa etiam non sunt in eodem genere, nisi quae mutuo referuntur, et talia sunt aliqualiter contraria, ut praedictum est, sed illa per quae genus dividitur, sunt ejusdem generis ; ergo genus non dividitur per opposita aliquo trium modorum praedictorum: ergo relinquitur per divisionem, quod genus per sola contraria dividatur, quae faciunt differre specie ea, quae sub uno genere continentur: hanc autem rationem tangit Philosophus, nec tangit eam, nisi in vir tute, patet.

Notandum, quod causa quare genus dividitur tantum per opposita assignatur ista, quia eis, quae non opponuntur, non repugnat simul esse in eodem. Sed ea, quae simul possunt esse, non possunt esse divisiva generis, cum ea per quae genus dividitur sint necessario in diversis, et ideo omnis divisio, etiam cujuscumque communis, oportet quod fiat per ea, quae aliqualiter opponuntur et repugnant.Deinde cum dicit:

Et quod contraria in eodem genere sunt ostensum est, nam contrarietas erat differentia perfecta, differentia vero quae specie omnis alicujus aliquid est. Quare hoc idem, et genus in ambobus, quare, et in eadem coelementatione omnia contraria Categoriae, quaecumque specie differentia, et non genere, diversaque ab invicem maxime, perfecta enim ipsorum differentia, et simul invicem non fiunt. Ergo differentia contrarietas est, hoc enim est diversa esse specie in eodem genere, entia contrarietatem habere entia individua ; eadem vero specie quaecumque contrarietatem non habent individua entia, in divisione enim, et in mediis fiunt contrarietates prius quam ad individua perveniatur.

Ostendit propositum syllogistice, et intendit talem rationem : Illa quae habent conditiones ad differentiam secundum speciem req insitas, vere differunt secundum speciem : sed contraria sunt hujusmodi: ergo contraria differunt secundum speciem. Probatio minoris, nam contraria sunt in uno genere, et sub isto sunt realiter differentia, quia contrarietas est perfecta differentia; sed istae sunt conditiones requisitae ad differentiam secundum speciem, ut patet ex praedio tis, ergo, etc. Et hoc est, quod dicit quod ostensum est quod contraria sunt in eodem genere, nam contrarietas erat differentia perfecta;differentia vero quae specie, id est, quae est secundum speciem omnis est alicujus aliquid, id est, alicujus differentis ab aliquo, ut praedictum est. Quare, et hoc genus supple idem est in ambobus, quae scilicet differunt secundum speciem, quare sequitur quod omnia contraria sunt in eadem coelementatione Categoriae, id est in eodem genere, vel Praedicamento: quaecumque, id est, contraria sunt differentia specie, et non maxime diversa ab invicem in genere. Hoc autem addit ad excludendum corruptibile et incorruptibile, de quibus inferius ostenditur, quod sint diversa abinvicem, licet non conveniant in genere: enim pro quia, supple contrarietas est perfecta differentia, et simul invicem non sit. Ergo quia supple sic est, quod contraria habent dictas conditiones, sequitur quod contrarietas est differentia, scilicet secundum speciem ; hoc enim est differre, sive esse diversa specie entia in eodem genere habere contrarietatem entia individua, id est, quod differant secundum species individuas, id est specialissimas, quae ulterius specifico non dividuntur, et tamen existunt sub uno genere. Et subdit, quod supple per oppositum dicuntur eadem specie quaecumque entia individua, id est, singularia non habent contrarietatem; et addit, nam in divisione, et in mediis fiunt contrarietates, priusquam ad individua perveniatur. Vult dicere, quod contrarietates non solum fiunt in divisione supremorum generum, sed etiam mediorum, et subalternorum priusquam veniatur ad species individuas, scilicet specialissimas, et atomas quae ulterius per differentias specificas non dividuntur.

Notandum quod, sicut patet ex littera, nomen individui aequivoce sumitur, nam et species specialissimae, et etiam particularia dicuntur individua, sed aliter et aliter quia species specialissimae dicuntur individua, non obstante quod dividantur per differentias individuales, et quasi materiales, per quas natura specifica dividitur, et contrahitur ad haecceitatem, sive individuationem ; sed particularia dicuntur individua, quatenus nullo modo sunt ulterius divisibilia in aliqua inferiora, sicut patet. Deinde cum dicit:

Quare palam, quia ad id quod vocatur genus, nec idem nec diversum specie quidquam est eorum quae conveniunt ut generis specierum, nam materia negatione ostenditur, genus autem materia, quod dicitur genus, non ut Heraclidarum, sed ut in natura.

Concludit ex dictis duas conclusiones. Secunda ponitur ibi : Nec ad ea quae non. Prima conclusio est ista, quod species comparatae ad suum genus nec sunt idem specie, nec diversae; et hoc est quod dicit: quare palam, quia supple ipsae species contentae sub genere comparatae ad vocatum genus,nec sunt idem nec diversum specie;enim pro quia, scilicet ipsum genus nihil est convenientium specierum ut generis, id est, non est de numero specierum convenientium in genere. Cujus causam subdit nam materia cognoscitur negatione, id est, cognoscitur per negationem omnium formarum, cum de seipsa sit informis ; genus autem dicitur quidem ut materia, ut superiusdicebatur. Et exponit se de quo genere loquitur, dicens genus non quidem Heraclidarum, sed ut in natura, id est, quod accipit genus, non quod dicitur de generatione hominum, puta genus Heraclidarum, vel Alexandrinorum et hujusmodi, sed accipit genus prout in natura rerum reperitur.

Notandum, quod illa dicuntur eadem specie quaecumque habent unam differentiam: sed dicuntur diversa specie, quae diversas et oppositas differentias habent: quia igitur genus de se nullam habet differentiam, sed sicut materia est informis, et expoliata omni forma, quantum est de se, sic est genus ab omni differentia, cum se habeat ad differentias, ut materia ad formas: ideo genus comparatum ad suas species, nec est cum eis idem specie, nec diversum. Deinde cum dicit :

Neque ad ea quae non in eodem genere, sed differunt genere ab illis; specie vero ab eis quae in eodem genere, contrarietatem enim necesse est esse differentiam, non differre specie, hoc autem inest in eodem genere existentibus solum.

Ponit secundam conclusionem quae est ista, quod differentia secundum speciem est proprie in eisdem genere, et non in diversis genere. Dicit ergo, quod supple nec aliqua differunt specie ab eis quae non sunt in eodem genere, sed differunt genere ab illis; specie vero supple differunt ab eis quae sunt in eodem genere, cujus causam subdit : enim pro quia, contrarietatem necesse est esse differentiam

non differre specie, id est, non sic quod contrarietas differat specie, et habeat rationem quod, sed est illud quo formaliter aliqua differunt specie. Unde subdit: haec autem scilicet differentia, quae est contrarietas, inest solum existentibus in eodem genere, et ideo proprie loquendo contraria, et differentia secundum speciem sunt in eodem genere.

SUMMAE SECUNDAE