SUMMARUM.

Scientiam non agere de ente per accidens, nec de ente vero, de quo lib. 6. text. 4. vide Doct. ibi q. 2. explicat duos modos entis per accidens ; quomodo Sophista maxime versatur circa fallaciam accidentis, explicat bene Doctor hic et supra, lib. 6. text. 4.

Quoniam autem simpliciter ens secundum plures dicitur modos, quorum unus est, qui secundum accidens dicitur, considerandum primo de sic ente.

Postquam collegit quaedam de consideratione hujus scientiae, et quaedam de differentia hujus scientiae ad alias: hic, ut dicebatur, resumit et recolligit Philosophus ea quae dixerat de ente imperfecto in sexto hujus, et in libro Physicorum. Circa quod duo facit. Primo determinat de ente per accidens. Secundo de motu. Secunda ibi : Est autem hoc quidem. Prima in duas. Primo resumit quae dixerat de ente per accidens. Secundo ea quae dixerat de causa per accidens in 2. Phys. Secunda ibi: Quia autem gratia hujus. Prima in duas. Primo proponit intentum. Secundo exequitur de.intento, ibi: Quia quidem autem ens nulla. Dicit ergo, quod quoniam autem ens simpliciter, id est, communiter sumptum, dicitur secundum plures modos, quorum unus est, qui dicitur secundum accidens, id est, ens per accidens considerandum est de sic ente per accidens, primo, id est, antequam de ente per se, id est de quo agetur in consequentibus. Deinde cum dicit :

Quod quidem igitur nulla traditarum scientiarum negotiatur circa accidens, palam. Neque enim aedificativa considerat, quid accidet utentibus domo, puta si triste, aut contrarie, habitabunt ; neque textiva, coriativa, neque coquinaria. Quod autem secundum ipsam propriam, unaquaeque harum considerat scientiarum solum, hoc autem est proprius finis.

Exequitur de intento. Circa quod duo facit. Primo determinat de ente per accidens. Secundo removet tam ipsum, quam ens verum a consideratione hujus scientiae. Secunda ibi : Quia autem ut vere ens.

Ad evidentiam primi notandum est quod, ut dictum est in 6. hujus, ens per accidens sumitur dupliciter. Uno modo ut ly per accidens privat perseitatem entitatis rei in se acceptae, ut est compositum ens ex rebus diversorum generum, ut homo musicus. Alio modo utly per accidens privat perseitatem entitatis rei non absolute, sed in comparatione ad aliquam causam aliud intendentem, eo modo quo inventio thesauri dicitur per accidens in comparatione ad fodientem fossam. Secundum ergo haec, ista pars dividitur in duas : quia primo agit a proprietate loquendo de ente per accidens primo modo. Secundo de ente per accidens secundo modo. Secunda ibi : Quia autem neque contingens. Prima in duas secundum quod dupliciter probat, quod nulla scientia est de ente per accidens. Primo quidem hoc probat inductive. Secundo syllogistice. Secunda ibi : Nec inquantum musicum. Dicit ergo, quod quidem nulla traditarum scientiarum negotiatur circa accidens, id est, ens per accidens primo modo, palam est ex dictis;nec enim ars aedificativa considerat quid accidet utentibus domo, quam supple facit, puta si habitabunt in ea homines triste aut contrarie, id est, delectabiliter. Iterum nec ars textiva, nec coriaria, nec coquinaria, supple considerant ea quae accidunt, puta vel utentibus panno contexto quantum ad textivam, vel utentibus sotularibus, quantum ad coriariam. Quod autem est proprium, scilicet subjectum secundum ipsam scientiam,illud quoque considerat unaquaeque scientiarum demonstrando, scilicet proprias passiones de proprio subjecto, et hoc est proprius finis, quem supple quaelibet scientia intendit. Deinde cum dicit :

Neque inquantum musicum et Grammaticum, neque existentem Musicum, quia factus Grammaticus ; simul erant ambo, prius non ens, quod autem non semper ens factum, et hoc, quare simul Musicus factus est, et Grammaticus. Hoc autem nulla quaerit confessae existentium scientiarum nisi Sophistica, circa accidens enim haec sola negotiatur. Propter quod Plato non male dixit, dicens circa non ens Sophisticam versari.

. Probat idem syllogistice, et intendit talem rationem : Omnis scientia speculatur ens secundum rem: sed ens per accidens non est ens secundum rem, ergo, etc. Probatio minoris : quia omne ens secundum rem, quod nunc est, et non semper fuit est factum, ut patet de aliquo, qui prius fuit Musicus, et prius non fuit Grammaticus; nam nunc est Musicus Grammaticus, et prius non fuit Musicus Grammaticus, et tamen non est factus Musicus Grammaticus, sed Grammaticus tantum: ergo Musicum Grammaticum, quod est quoddam ens per accidens primo modo, non est secundum rem.

Dicit ergo, quod nec inquantum Musicum Grammaticum neque existentem Musicum, id est, quod Musicus est Grammaticus non tamen inquantum Musicus: quia si supple Musicus est factus Grammaticus, simul erit supple Musicus Grammaticus,prius haec non ens ambo, id est, non erant prius haec ambo simul, scilicet Musicus Grammaticus: quod autem non semper ens est, et supple factum est, oportet quod sit factum, hoc, scili. cet quoidmodo est, quare musicus simul factus est et Grammaticus, si supple modo est musicus et Grammaticus et non semper fuit: quod tamen falsum est, ut ostensum est, quia jam praefuit Musicus, et ideo non fuit factus nisi Grammaticus tantum. Ex quo infert: hoc autem, scilicet ens per accidens, nulla quaerit confesse, id est, manifeste existentium scientiarum nisi Sophistica;haec enim sola, scilicet Sophistica negotiatur, supple quam maxime circa accidens quia maxime utitur fallacia accidentis, qua etiam sapientes maxime falluntur ex primo Elenchorum: propter quod Plato non male dixit, dicens Sophisticam circa non ens. versari, quatenus scilicet circa ens per accidens versatur.

Notandum, quod ista propositio Philosophi, quod omne quod nunc est, et prius non fuit, factum est, videtur habere instantiam in generatione simpliciter, quia licet substantia composita sit facta, tamen aliquid ejus praefuit, scilicet materia. Sed sciendum, quod materia existit non quasi actu ens, sed quasi potentia ens: et quia generatio terminatur ad compositum per se ex 7. hujus, text. com. 27. et infra, ideo tota sum stantia composita ad generationem terminata dicitur esse nunc, et prius non fuisse, quia ejus materia, etsi praefuit, non tamen praefuit, ut aliquid ejus, nisi solum in potentia. Sed in proposito verificatur propositio, ut Musicus factus Grammaticus, praefuit Musicus etiam in actu: et ideo non est generatus Musicus Grammaticus, sed Grammaticus tantum. Deinde cum dicit :

Quod autem neque contingens est esse accidentis scientiam, manifestum erit tentantibus scire quid est accidens. Omne itaque dicimus esse hoc quidem semper et ex necessitate ; necessitate autem non secundum violentiam dicta, sed secundum quod utimur, in his quae secundum demonstrationes ; hoc autem ut in plus, hoc vero neque ut in plus, neque semper et ex necessitate, sed ut contingit, puta sub Cane fiet utique frigus. Sed hoc neque ut semper et ex necessitate, neque ut in plus sit, accidet tamen aliquando utique. Est itaque accidens quod fit quidem, non autem semper, neque ex necessitate, neque ut in plus. Quid quidem igitur est accidens dictum est.

Agit de ente per accidens secundo modo. Circa quod duo facit. Primo ostendit quod nulla scientia tractat de ente per accidens secundo modo. Secundo removet errorem negantium a rebus tale ens esse per accidens. Secunda ibi : Quoniam autem secundum accidens. In prima parte intendit talem rationem : Omnis scientia speculatur ea quae sunt semper, vel frequenter: sed ens per accidens non est semper, vel frequenter, ergo nulla scientia speculatur de tali ente. De ista ratione primo proponit minorem. Secundo majorem ibi : Quia autem non est. Dicit ergo, quod tentantibus

scire quid est accidens, id est ens per accidens, manifestum erit quod nec erat contingens scientiam esse circa accidens. Et subdit quamdam trimembrem divisionem, dicens quod omne itaque, quod est, dicimus esse hoc quidem semper, et ex necessitate ; non autem necessitate dicta secundum violentiam sed secundum quod utimur necessitate in his quae secundum demonstrationes: et hoc est necessarium quod impossibile est aliter se habere, puta triangulum habere tres, tale necessarium concluditur per demonstrationem ex primo Posteriorum text. 5. et et inde. Hoc autem ut in plus, id est, quod quaedam sunt ut frequenter, puta quod pluat in hyeme: hoc enim non est semper de necessitate, sed est ut frequenter. Hoc autem, id est, quaedam alia nec sunt, ut in plus, id est, frequenter, nec semper, et ex necessitate, sed ut contingit, id est. ut raro, puta sub Cane, id est, in diebus Canicularibus fiet utique frigus; sed hoc nec fit ut semper, et ex necessitate neque ut in plus, id est, frequenter, aliquando tamen utique accidet u t sit frigus. Et subdit: est itaque accidens, id est, ens per accidens quod fit quidem, non semper autem, neque ex necessitate, neque ut in plus. Concludit ergo, quid igitur est ens per accidens dictum est, scilicet quod fit non semper, nec frequenter, sed ut raro: et hoc per comparationem ad aliquam causam, quae alium effectum intendit, et non illum. Deinde cum dicit:

Quia non est autem scientia talis, palam. Scientia quidem enim omnis semper entis, aut in plus: accidens autem in neutro horum est.

Ponit majorem rationis cum conclusione, dicens quia autem non est scientia talis, scilicet entis per accidens palam est, enim pro quia, omnis scientia est entis quod est semper, aut in plus, id est frequenter, haec fuit major: accidens autem, idest, ens per accidens in neutro est horum, quia evenit ut raro, ut praeostensum est. Ex quo sequitur quod non erit scientia de eo.