Patrologiae Cursus Completus

 Patrologiae Cursus Completus

 Elenchus Operum. Quae In Hoc Tomo Continentur.

 Praefatio.

 Praefatio.

 S. Eusebii Hieronymi Stridonensis Presbyteri Commentariorum In Isaiam Prophetam Libri Duodeviginti.

 S. Eusebii Hieronymi Stridonensis Presbyteri Commentariorum In Isaiam Prophetam Libri Duodeviginti.

 Liber Primus.

 7 (Cap. I.—Vers. 1.) Visio Isaiae, filii Amos, quam vidit super Judam et Jerusalem, in diebus Oziae, Joatham, Achaz et Ezechiae, regum Juda. Juda, Jud

 (Vers. 2.) Audi, coelum, et auribus percipe, terra: quia Dominus locutus est. Supra, quis propheta, cujus filius, quid contra Judam et Jerusalem, sive

 (Vers. 3.) Cognovit bos possessorem suum, et asinus praesepe Domini sui. Israel non cognovit, populus meus non intellexit. Israel autem me non cognovi

 (Vers. 4) . Vae genti peccatrici, populo gravi iniquitate, semini nequam, filiis sceleratis: dereliquerunt Dominum: blasphemaverunt sanctum Israel: ab

 (Vers. 5) . In quo percutiam vos ultra addentes praevaricationem? Quo testimonio discimus idcirco Dominum percutere delinquentes, ut percussos corriga

 (Vers. 6) . Non est circumligata, nec curata medicamine: neque fota oleo. Non est malagma imponere, neque oleum, neque alligaturas. Neque fota oleo: f

 (Vers. 7) . Terra vestra deserta: civitates vestrae igne succensae: regionem vestram in conspectu vestro alieni devorant, et desolabitur sicut in vast

 (Vers. 8.) Derelinquetur filia Sion sicut umbraculum in vinea: et sicut tugurium in cucumerario. Quod vinea appellatus sit omnis Israel, idem in conse

 (Vers. 10.) Audite verbum Domini, principes Sodomorum: percipite auribus legem Dei nostri, populus Gomorrhae. Salvis factis reliquiis per Apostolos po

 (Vers. 11.) Quo mihi multitudinem victimarum vestrarum, dicit Dominus? plenus sum. Holocausta arietum, et adipem pinguium, et sanguinem vitulorum, et

 (Vers. 12.) Quis enim quaesivit haec de manibus vestris? Audiant Ebionaei, qui post passionem Christi abolitam Legem putant esse servandam. Audiant Eb

 (Vers. 13.) Calcare atrium meum non apponetis.

 (Vers. 14.) Neomenias vestras, et sabbata, et festivitates alias non feram: iniqui sunt coetus vestri. Omnis conventus qui non offert hostias spirital

 (Vers. 15.) Facti mihi estis in satietatem: nequaquam dimittam peccata vestra. Pro quo interpretatus est Aquila, laboravi sustinens. defeci miserans

 (Vers. 16.) Lavamini, mundi estote. Pro superioribus victimis, et holocaustis, et adipe pinguium, et sanguine taurorum et hircorum: et pro thymiamate

 (Vers. 18.) Quaerite judicium, subvenite oppresso, judicate pupillo, defendite viduam: et venite, et arguite me, dicit Dominus. Victimis Judaeorum eva

 (Vers. 19, 26.) Si volueritis, et audieritis, bona terrae comedetis: si nolueritis, et non audieritis (sive ut in Hebraeo habet) et me ad iracundiam p

 (Vers. 21.) Quomodo facta est meretrix civitas fidelis, plena judicii: justitia requievit in ea: nunc autem homicidae. dormivit requievit, requiescet

 (Vers. 22.) Argentum tuum versum est in scoriam. Eloquia Domini, eloquia casta: argentum igne examinatum, probatum terrae, purgatum septuplum

 (Vers. 23.) Principes tui inobedientes, socii furum. Pro recedentes: declinantes, Al. Videbas furem, et currebas cum eo, et cum adulteris portionem tu

 (Vers. 24.) Propter hoc ait Dominus exercituum, fortis Israel: Pro fortis Israel, Vae fortes Israel Potentes potenter tormenta patientur Cui plus dat

 (Vers. 25.) Et convertam manum meam ad te et excoquam ad purum scoriam tuam, et auferam omne stannum tuum. Pro scoria, vinacia, acinum uvae incredulo

 (Vers. 26.) Et restituam judices tuos, ut fuerunt prius et consiliarios tuos sicut antiquitus. In civitate fideli Sion, quae postea facta est meretrix

 (Vers. 27-29.) Sion in judicio redimetur, et reducent eam in justitiam, et conteret scelestos et peccatores simul et qui dereliquerunt Dominum, consu

 (Vers. 30.) Erunt enim quasi terebinthus defluentibus foliis et velut hortus, paradisus, sine aqua. terebinthus quercus, Qui infirmus est, olera mand

 (Vers. 31.) Et erit fortitudo vestra ut favilla stupae. Pro favilla, Et opus ejus,

 (Cap. II.—Vers. 1.) Verbum quod vidit Isaias, filius Amos super Judam et Jerusalem. Et in priori Visione, quam jam exposuimus, ubi LXX interpretati su

 (Vers. 2.) Et erit in novissimis diebus praeparatus mons domus Domini in vertice montium. Novissimos dies et in Genesi legimus, quod, vocante Jacob fi

 (Vers. 3.) Et dicent: Venite, ascendamus ad montem Domini, et ad domum Dei Jacob: et docebit nos vias suas: et ambulabimus in semitis ejus. Gentes et

 (Vers. 4.) Et conflabunt gladios suos in vomeres, et lanceas suas in falces. Omne bellandi studium vertetur ad pacem, et pro discordia erit in toto or

 (Vers. 5, 6.) Domus Jacob venite, et ambulemus in lumine Domini: projecisti enim populum tuum domum Jacob. Post vocationem gentium, et ostensionem mon

 (Vers. 7.) Quia repleti sunt olim, et augures habuerunt, 35 ut Philisthiim. Philisthiim alienigenas Mihi alienigenae subditi sunt

 (Vers. 8.) Et repleta est terra argento et auro, et non est finis thesaurorum ejus. Inter caetera vitia terrae domus Jacob, etiam auri et argenti mult

 (Vers. 9.) Et repleta est terra ejus idolis: opus manuum suarum adoraverunt, quod fecerunt digiti eorum, et incurvavit se homo, et humiliatus est vir.

 (Vers. 10.) Ingredere in petram: abscondere in fossa humo a facie timoris Domini, et a gloria majestatis ejus. Domus Jacob, venite, et ambulemus in lu

 (Vers. 11.) Oculi sublimes hominis humiliati sunt, et incurvabitur altitudo virorum: exaltabitur autem Dominus solus in die illa.

 (Vers. 12.) Dies enim Domini exercituum super omnem superbum et excelsum, et super omnem arrogantem. Super stellas coeli ponam sedem meam: sedebo in m

 (Vers. 13.) Et super omnes cedros Libani sublimes et erectas, et super omnes quercus Basan. Et in vicesimo Vox Domini conterentis cedros: conteret Dom

 (Vers. 14.) Et super omnes montes excelsos, et super omnes colles elevatos. Sicut in bonam partem pro varietate virtutum, montes appellantur et colles

 (Vers. 15.) Et super omnem turrim excelsam, et super omnem murum munitum. Qui ad Vespasiani Adrianique haec referunt tempora, corporaliter dicunt impl

 (Vers. 16.) Et super omnes naves Tharsis, et super omne, quod visu pulchrum est. Tharsis, mare Tharsis In spiritu violento confringes naves Tharsis Va

 (Vers. 18) . Et incurvabitur sublimitas hominum, et humiliabitur altitudo virorum, et elevabitur Dominus solus in die illa, et idola penitus conterent

 (Vers. 19) . In die illa projiciet homo idola argenti sui, et simulacra auri sui, quae fecerat sibi, ut adoraret talpas et vespertiliones, et ingredie

 (Vers. 20.) Quiescite ergo ab homine, cujus spiritus in naribus ejus: quia excelsus reputatus est ipse. Hoc praetermisere LXX, et in Graecis exemplari

 Liber Secundus.

 (Cap. III.—Vers. 1.) Ecce enim dominator Dominus exercituum auferet ab Jerusalem, et ab Juda validum, et fortem: omne robur panis, et omne robur aquae

 (Vers. 2.) Fortem et virum bellatorem, judicem et Prophetam, et hariolum, et senem. Pro forti, gigantem et fortem, Exultavit ut gigas ad currendam via

 (Vers. 3.) Principem super quinquaginta. Συνεκδοχικῶς a parte totum. Quomodo enim Centuriones vocantur, qui centum praesunt militibus, et Chiliarchi,

 (Vers. 4.) Et dabo pueros principes eorum. Si ex persona Prophetae dicitur: Ecce enim dominator Dominus exercituum, auferet ab Jerusalem, et ab Juda v

 (Vers. 5.) Et corruet populus vir ad virum, unusquisque ad proximum suum: tumultuabitur puer contra senem, et ignobilis contra nobilem. Quando juvenes

 (Vers. 6.) Apprehendet enim vir fratrem suum, domesticum patris sui. Vestimentum tibi est, princeps esto noster: ruina autem haec sub manu tua. Pro ru

 (Vers. 7.) Et respondebit in die illa, dicens, non sum medicus, et in domo mea non est panis, neque vestimentum nolite constituere me principem popul

 56 (Vers. 8, 9.) Ruit enim Jerusalem, et Juda concidit: quia lingua eorum, et adinventiones eorum contra Dominum, ut provocarent oculos majestatis eju

 (Vers. 10, 11.) Vae animae eorum: quoniam reddita sunt eis mala. Dicite justo, quoniam bene, quoniam fructum adinventionum suarum comederunt. Vae impi

 (Vers. 12.) Populum meum exactores sui spoliaverunt: et mulieres dominatae sunt eis. Pro mulieribus, exactores: foeneratores.

 (Vers. 13.) Popule meus, qui beatum te dicunt, ipsi te decipiunt, et viam gressuum tuorum dissipant, conturbant. Ne beatum dicas quemquam hominem ante

 (Vers. 13, 14.) Stat ad judicandum Dominus: et stat ad judicandos populos. Dominus ad judicium veniet cum senibus populi sui, et cum principibus ejus.

 (Vers. 15.) Et dixit Dominus: pro eo quod elevatae sunt filiae Sion, et ambulaverunt extento collo, et nulibus oculorum ibant, et plaudebant, et ambul

 (Vers. 16.) Decalvabit Dominus verticem filiarum Sion, et crinem earum nudabit, et pro ornatu erit ignominia. Nihil occultum quod non revelabitur

 (Vers. 17.) In die illa auferet Dominus ornamentum calceamentorum. In qua die? Judaei putant, captivitatis Babyloniae. Nos verius esse convincimus, qu

 (Vers. 18-21.) Et lunulas, et torques, et monilia, et armillas, et mitras, et discriminalia, et periscelidas, et murenulas, et olfactoriola, et inaure

 (Vers. 22.) Et mutatoria, et pallia, et linteamina. Pro linteamina, perspicua laconica, Ibunt de virtute in virtutem Torrente voluptatis tuae potabis

 (Vers. 23.) Et acus, et specula, et sindones, et vittas, et theristra. Habent acus mulieres, quibus ornatorum crinium compago retinetur, ne laxius flu

 (Vers. 24.) Et erit pro suavi odore, foetor: et pro zona, funiculus. Putruerunt et corruptae sunt cicatrices meae a facie insipientiae meae State acci

 (Vers. 25.) Pulcherrimi quoque viri tui gladio cadent: et fortes tui in praelio. et filius tuus pulcherrimus, quem diligis, gladio cadet. justitia jus

 (Vers. 26.) Et maerebunt atque lugebunt portae ejus, et ipsa urbs desolata sedebit in terra.

 (Cap. IV.—Vers. 1.) Et apprehendent septem mulieres virum unum in die illa, dicentes: Panem nostrum comedemus, et vestimentis nostris operiemur, tantu

 (Vers. 2, 3.) In die illa erit germen Domini in magnificentia et in gloria: et fructus terrae sublimis, et exultatio his qui salvati fuerint de Israel

 (Vers. 4.) Cum abluerit Dominus sordes filiarum Sion, et sanguinem Jerusalem laverit de medio ejus in spiritu judicii et spiritu combustionis. Sanguis

 (Vers. 5.) Et creabit (al. creavit) Dominus super omnem locum montis Sion, et ubi invocatus est, nubem per diem, et fumum et splendorem ignis flammant

 (Vers. 6.) Super omnem autem gloriam protectio. Et tabernaculum erit in umbraculum diei ab aestu, et in securitatem, et in absconsionem a turbine et a

 (Cap. V.—Vers. 1.) Cantabo nunc dilecto meo canticum patruelis mei, vineae suae. Cum autem vidisset eam Jerusalem) flevit super eam, et dixit: Si scir

 (Vers. 2.) Et sepsit eam, et lapidos elegit ex illa, et plantavit vineam Sorec, et aedificavit turrim in medio ejus, et torcular exstruxit in ea. Per

 (Vers. 3, 4.) Nunc ergo habitatores Jerusalem, et viri Juda judicate inter me et vineam meam: quid est quod ultra debui facere vineae meae et non fece

 (Vers. 5, 6.) Et nunc ostendam vobis quid ego faciam vineae meae: Auferam sepem ejus, et erit in direptionem: diruam maceriam ejus, et erit in conculc

 (Vers. 7.) Vinea autem Domini exercituum domus Israel est: et viri Juda germen delectabile ejus. Dei: novella plantatio dilectissima.

 (Vers, 8.) Vae qui conjungitis domum ad domum, et agrum agro copulatis usque ad terminum loci: Numquid habitabitis soli vos super terram? usque ad ter

 (Vers. 9.) In auribus meis sunt haec Domini exercituum: Nisi domus multae desertae fuerint, grandes et pulchrae absque habitatore. Pro eo quod nos jux

 75 (Vers. 10.) Decem enim jugera vinearum facient lagunculam unam, et triginta modii sementis facient modios tres. laguncula, batum pro coro artabas s

 (Vers. 11, 12.) Vae qui consurgitis mane ad ebrietatem sectandam et potandum usque ad vesperam, ut vino aestuetis. Cithara, et lyra, tympanum, et libi

 (Vers. 13.) Propterea ductus est captivus populus meus, quia non habuit scientiam: et nobiles ejus interierunt fame, et multitudo ejus siti exaruit. C

 (Vers. 14, 15.) Propterea dilatavit infernus animam suam, et aperuit os suum absque ullo termino, et descendent fortes ejus, et populus ejus, et subli

 (Vers. 16.) Et exaltabitur Dominus exercituum in judicio: et Deus sanctus sanctificabitur in justitia. Cum captivus ductus fuerit populus, quia non ha

 (Vers. 17) . Et pascentur agni juxta ordinem suum: 80 et deserta in ubertatem versa, advenae comedent. pascentur direpti quasi tauri Dominus pascit m

 (Vers. 18, 19.) Vae, qui trahitis iniquitatem in funiculis vanitatis, et quasi vinculum plaustri peccatum. Qui dicitis: festinet et cito veniat opus e

 (Vers. 20.) Vae qui dicitis malum bonum, et bonum malum: ponentes tenebras lucem, et lucem tenebras: ponentes amarum in dulce, et dulce in amarum. Eju

 (Vers. 21.) Vae qui sapientes estis in oculis vestris, et coram vobismetipsis prudentes. Qui vobis, inquit, ipsi videmini sapientes esse, qui prudenti

 (Vers. 22.) Vae qui potentes estis ad bibendum vinum, et viri fortes ad miscendam siceram, ebrietatem. Vae qui consurgitis mane ad ebrietatem sectanda

 (Vers. 23.) Qui justificatis impium pro muneribus, et justitiam justi aufertis ab eo. Et haec pars vitiorum est vineae, quae pro uvis fecit labruscas,

 (Vers. 24.) Propter hoc sicut devorat stipulam lingua ignis, et calor flammae exurit: sic radix eorum quasi favilla erit, et germen eorum ut pulvis as

 85 (Vers. 25.) Ideo iratus est furor Domini in populum suum, et extendit manum suam super eum, et percussit eum, et conturbati sunt montes, et facta s

 (Vers. 26 et seqq.) Et levabit signum in nationibus procul, et sibilabit ad eum de finibus terrae, et ecce festinus velociter veniet. Et non erit defi

 Liber Tertius.

 (Cap. VI,—Vers. 1.) Anno quo mortuus est rex Ozias, vidi Dominum sedentem super solium excelsum et elevatum. Sub quatuor regibus prophetasse Isaiam, s

 (Vers. 2.) Seraphim stabant super illud, sex alae uni, et sex alae alteri: duabus velabant 91 faciem ejus, et duabus velabant pedes ejus, et duabus vo

 (Vers. 4.) Et commota sunt superliminaria cardinum a voce clamantis, et domus impleta est fumo. Relinquetur vobis domus vestra deserta

 (Vers. 5.) Et dixi: Vae mihi quia tacui, quia vir pollutus labiis ego sum, et in medio populi polluta labia habentis ego habitabo, et regem Dominum ex

 (Vers. 6.) Et volavit ad me unus de Seraphim, et in manu ejus calculus, quem forcipe tulerat de altari, et tetigit os meum, et dixit: Ecce tetigi hoc

 (Vers. 8.) Et audivi vocem Domini dicentis: Quem mittam, et quis ibit nobis? Et dixi: Ecce ego, mitte me. nobis, ad populum istum, nobis, Faciamus hom

 (Vers. 9 seqq.) Et dixit: Vade, et dices populo huic: Auditu audite, et nolite intelligere, et videte visu, et nolite cognoscere. Excaeca cor populi h

 (Vers. 11-13.) Et dixi, usquequo Domine? et dixit, donec desolentur civitates absque habitatore, et domus sine hominibus, et terra relinquatur deserta

 (Cap. VII.—Vers. 1, 2.) Et factum est in diebus Achaz filii Joatham filii Oziae regis Juda: Ascendit Rasin rex Syriae, et Phacee filius Romeliae rex I

 (Vers. 3, 4 et seq.) Et dixit Dominus ad Isaiam: egredere in occursum Achaz, tu et qui derelictus est Jasub filius tuus, ad extremum aquae ductus pisc

 (Vers. 10, 11.) Et adjecit Dominus loqui ad Achaz dicens: Pete tibi signum a Domino Deo tuo in profundum inferni, sive in excelsum supra. Qui prius pe

 (Vers. 12.) Et dixit Achaz: Non petam, et non tentabo Dominum. Non Non tentabis Dominum Deum tuum non tentabo Dominum, non exaltabo Dominum.

 (Vers. 13.) Et dixit, audite ergo, domus David: Numquid parum vobis est molestos esse hominibus, quia molesti estis et Deo meo? Quis est iste qui dixi

 (Vers. 14.) Propterea dabit Dominus ipse vobis signum. Ecce Virgo concipiet et pariet, et vocabis nomen ejus Emmanuel. Nequaquam multifarie juxta apos

 (Vers. 15.) Butyrum et mel comedet, ut sciat reprobare malum, et eligere bonum. Pro quo LXX transtulerunt, antequam sciat: assumere malum, Puer autem

 (Vers. 16.) Prius enim quam sciat puer reprobare malum et eligere bonum, derelinquetur terra, quam tu detestaris, a facie duorum regum suorum. Sexto i

 (Vers. 17.) Adducet Dominus super te, et super populum tuum, et super domum patris tui dies qui non venerunt a diebus separationis Ephraim a Juda, cum

 (Vers. 18, 19) . Et erit in die illa, sibilabit Dominus muscae, quae est in extremo fluminum Aegypti, et api quae est in terra Assur: et venient, et r

 (Vers. 20.) In die illa radet Dominus in novacula conducta, in his qui trans flumen sunt, in rege Assyriorum, caput, et pilos pedum, et barbam univers

 (Vers. 21, seqq.) Et erit in die illa, nutriet homo vaccam boum, et duas oves, et prae ubertate lactis comedet butyrum: butyrum enim et mel manducabit

 (Cap. VIII.—Vers. 1-4.) Et dixit Dominus ad me: Sume tibi librum grandem, et scribe in eo stylo hominis, velociter spolia detrahe, cito praedare. Et a

 (Vers. 5, seqq.) . Et adjecit Dominus loqui ad me adhuc, dicens: Pro eo quod abjecit populus iste aquas Siloe, quae vadunt cum silentio: et assumpsit

 (Vers. 9, 10.) Congregamini populi et vincimini, et audite universae procul terrae: confortamini et vincimini. Accingite vos, et vincimini: inite cons

 (Vers. 11 seqq.) Haec enim ait Dominus ad me: Sicut in forti manu erudivit me, ne irem in via populi hujus dicens: Non dicatis, conjuratio omnia enim

 124 (Vers. 16, 17.) Liga testimonia, signa legem in discipulis meis, et exspectabo Dominum, qui abscondit faciem suam a domo Jacob, et praestolabor eu

 (Vers. 18.) Ecce ego et pueri mei, quos dedit mihi Dominus in signa atque portenta Israelis, a Domino exercituum qui habitat in monte Sion. Praecepit

 (Vers. 19 seqq.) Et cum dixerint ad vos, quaerite a Pythonibus et a divinis, qui strident in incantationibus suis, numquid non populus a Deo suo requi

 (Cap. IX.—Vers. 1 seqq.) Primo tempore alleviata est terra Zabulon, et terra Nephthali: et novissimo aggravata est via maris trans Jordanem Galilaeae

 (Vers. 2-4.) Multiplicasti gentem, non magnificasti laetitiam: laetabuntur coram te, sicut laetantur in messe, sicut exsultant victores capta praeda,

 (Vers. 6.) Parvulus enim natus est nobis, filius datus est nobis: et factus est principatus super humerum ejus et vocabitur nomen ejus admirabilis, c

 Liber Quartus.

 Cap. IX.— (Vers. 8 seqq.) Verbum misit Dominus in Jacob, et cecidit in Israel. Et sciet populus omnis Ephraim et habitantes Samariam, in superbia et m

 (Vers. 14 seqq.) Et disperdet Dominus ab Israel caput et caudam incurvantem et depravantem in die una. Longaevus et honorabilis, ipse est caput et Pr

 (Cap. X.—1 seqq.) — Vae qui condunt leges iniquas, et scribentes injustitiam scripserunt, ut opprimerent in judicio pauperes, et vim facerent causae h

 (Vers. 5 seqq.) Vae Assur, virga furoris mei, et baculus ipse est, in manu eorum indignatio mea. Ad gentem fallacem mittam eum, et contra populum furo

 (Vers. 12-14.) Et erit cum compleverit Dominus cuncta opera sua in monte Sion, et in Jerusalem, 145 visitabo super fructum magnifici cordis regis Assu

 (Vers. 15.) Numquid gloriabitur securis contra eum qui secat in ea, aut exaltabitur serra contra eum a quo trahitur? Quomodo si elevetur virga contra

 (Vers. 16 seqq.) Propter hoc mittet dominator Dominus exercituum in pinguibus ejus tenuitatem, et subtus gloriam ((Al. gloriae)) ejus succensa ardebit

 (Vers. 20 seqq.) Et erit in die illa, non adjiciet residuum Israel, et hi qui salvati fuerint de domo Jacob, inniti super eo qui percutit (Al. eos, se

 (Vers. 24 seqq.) Propter hoc haec dicit Dominus Deus exercituum: Noli timere, populus meus habitator Sion ab Assur, in virga percutiet te, et baculum

 (Vers. 28 seqq.) Veniet in Aioth, transibit in Magron: apud Machmas commendabit vasa sua. Transierunt cursim Gabee sedes nostra (sive ut alibi scriptu

 (Cap. XI.—Vers 1, 2.) Et egredietur virga de radice Jesse, et flos de radice ejus ascendet: Et requiescet super eum Spiritus Domini, spiritus sapienti

 (Vers. 3 seqq.) Non secundum visionem oculorum judicabit, neque secundum auditum aurium arguet: sed judicabit in justitia pauperes, et arguet in aequi

 (Vers. 6 seqq.) . Habitabit lupus cum agno, et pardus cum haedo accubabit vitulus, et leo, et ovis simul morabuntur, et puer parvulus minabit eos. Vi

 (Cap. XII.—Vers. 1, 2.) Et dices in die illa: Confitebor tibi, Domine, quoniam iratus es mihi: conversus est furor tuus, et consolatus es me. Ecce Deu

 (Vers. 3.) Haurietis aquas in gaudio, de fontibus Salvatoris. Et vocabis nomen ejus Jesum, ipse enim salvum faciet populum suum Jesu, Salvator Qui sit

 (Vers. 4, 5.) Et dicetis in illa die, confitemini Domino et invocate nomen ejus: notas facite in populis adinventiones ejus: mementote, quoniam excels

 (Vers. 6.) Exsulta et lauda, habitatio Sion: quia magnus in medio tui Sanctus Israel. Primum dicendum juxta litteram: O habitatio Sion, exsulta et lau

 Liber Quintus.

 (Cap. XIII.—Vers. 1.) Onus Babylonis, quod vidit Isaias, filius Amos. onus, pondus, visionem Intrabis in Babylonem, et non videbis eam

 (Vers. 2.) In montem caliginosum elevate signum, exaltate vocem, levate manum. Montem caliginosum, sive tenebrosum, quod Hebraice dicitur Nesphe (), B

 (Vers. 3, 4.) Et ingrediantur portas duces: ego mandavi sanctificatis meis, et vocavi fortes meos in ira mea exsultantes in gloria mea. Ecce ego susci

 171 (Vers. 4, 5.) Vox multitudinis in montibus, quasi populorum frequentium: vox sonitus regum gentium congregatarum. Dominus exercituum praecepit mil

 (Vers. 6.) Ululate, quia prope est dies Domini: quasi vastitas a Domino veniet.

 (Vers. 7, 8.) Propter hoc omnes manus dissolventur, et omne cor hominis tabescet et conteretur. Torsiones et dolores tenebunt: quasi parturiens dolebu

 (Vers. 9.) Ecce dies Domini venit crudelis et indignationis plenus, et irae furorisque, ad ponendum terram in solitudinem, et peccatores ejus conteren

 (Vers. 10.) Quoniam stellae coeli et splendor earum non expandent lumen suum: obtenebratus est sol in ortu suo, et lunae non splendebit 172 in lumine

 (Vers. 11.) Et visitabo super orbis mala, et contra impios iniquitatem eorum: et quiescere faciam superbiam infidelium, et arrogantiam fortium humilia

 (Vers. 12.) Pretiosior erit vir auro, et homo mundo obrizo. Causa manifesta quare Deus visitet οἰκουμένην, id est, Babylonis mala: ut habitatore deser

 (Vers. 13.) Super hoc coelum turbabo, et movebitur terra de loco suo: propter indignationem 173 Domini exercituum, et propter diem irae furoris ejus.

 (Vers. 14.) Et erit quasi damula fugiens, et quasi ovis, et non erit qui congreget. Babylonium significat et Chaldaeum populum, quod ita pavidus ad ir

 (Vers. 15.) Omnis qui inventus fuerit, occidetur: et omnis qui supervenerit, cadet in gladio.

 (Vers. 16.) Infantes eorum allidentur in oculis eorum: diripientur domus eorum, et uxores eorum violabuntur. Hoc est quod David in spiritu prophetat:

 (Vers. 17.) Ecce ego suscitabo super eos Medos, qui argentum non quaerant, neque aurum velint. Al.

 (Vers. 18.) Sed sagittis parvulos interficient, et lactentibus uteri non miserebuntur, et super filios non parcet oculus eorum. Interficientur parvuli

 (Vers. 19.) Et erit Babylon illa gloriosa in regnis, inclyta in superbia Chaldaeorum: sicut subvertit Dominus Sodomam et Gomorrham: non habitabitur us

 (Vers. 20-22.) Nec ponet ibi tentoria Arabs nec pastores requiescent ibi: sed erunt ibi bestiae, replebuntur domus eorum draconibus, et habitabunt ib

 (Cap. XIV.—Vers. 1.) Prope est ut veniat tempus ejus: et dies ejus non elongabuntur. Instare dicit tempus

 (Vers. 2.) Adjungetur advena ad eos, et adhaerebit domui Jacob, et tenebunt eos populi, et adducent eos in locum suum, et possidebit eos domus Israel

 (Vers. 3.) Et erit in die illa cum requiem dederit tibi Dominus a labore tuo, et a concussione tua, et a servitute tua dura quia (Al. quam) ante servi

 (Vers. 4-7.) Quomodo cessavit exactor: requievit tributum? Contrivit Dominus baculum impiorum, virgam dominantium caedentem populos in indignatione: p

 (Vers. 8.) Abietes quoque laetatae sunt super te et cedri Libani: Ex quo dormisti, non ascendit qui succidat nos. Per abietes et cedros Libani princip

 (Vers. 9.) Infernus subter te conturbatus est, in occursum adventus tui suscitavit tibi gigantes: omnes principes terrae surrexerunt de soliis suis: c

 (Vers. 10, 11.) Et tu vulneratus es sicut nos, nostri similis effectus es: detracta est ad inferos superbia tua: concidit ((Al. concidetur)) cadaver t

 (Vers. 12-14.) Quomodo cecidisti de coelo, lucifer, qui mane oriebaris: corruisti in terram qui vulnerabas gentes: qui dicebas in corde tuo: In coelum

 (Vers. 15.) Verumtamen ad infernum detraheris in profundum laci. Qui per superbiam dixerat: In coelum ascendam, ero similis Altissimo,

 (Vers. 16, 17.) Qui te viderint, ad te inclinabuntur, teque prospicient (subauditur dicentes): Numquid iste est vir qui conturbavit terram, qui concus

 (Vers. 18, 19.) Omnes reges gentiam, universi dormierunt in gloria, vir in domo sua. Tu autem projectus es de sepulcro tuo quasi stirps inutilis, poll

 (Vers. 20.) Tu enim terram tuam disperdidisti, tu populum tuum occidisti. Quia terram meam perdidisti, et populum meum occidisti,

 (Vers. 21.) Non vocabitur in aeternum semen pessimorum. Praeparate filios ejus occisioni in iniquitate patrum suorum: non consurgent, nec haereditabun

 (Vers. 22, 23.) Et consurgam super eos, dicit Dominus exercituum: et perdam Babylonis nomen, et reliquias, et germen, et progeniem, dicit Dominus. Et

 (Vers. 24, 25.) Juravit Dominus exercituum, dicens: Si non ut putavi, ita erit, et quomodo mente tractavi, sic eveniet ut conteram Assyrium in terra m

 (Vers. 26, 27.) Hoc consilium quod cogitavi super omnem terram, et haec est manus extenta super universas gentes. Dominus enim exercituum decrevit, et

 182 (Vers. 28.) Anno quo mortuus est rex Achaz, factum est onus istud. Quatuor reges Judaeae titulo Prophetae legimus esse praepositos: Oziam, Joatham

 (Vers. 29.) Ne laeteris Philisthaea omnis tu, quoniam comminuta est virga percussoris tui: de radice enim colubri egredietur regulus, et semen ejus ab

 (Vers. 30.) Et pascentur primogeniti pauperum, et pauperes fiducialiter requiescent. Cum te percusserit regulus, et draco volans tuos terminos devasta

 (Vers. 31.) Ulula porta, clama civitas, prostrata est Philisthaea omnis: ab aquilone enim fumus veniet, et non est qui effugiat agmen ejus. Ecce aquae

 (Vers. 32.) Quid respondebit nuntiis gentis? quia Dominus fundavit Sion, et in ipsa sperabunt pauperes populi ejus. Angelis reges

 (Cap. XV.—Vers. 1.) Onus Moab: quia nocte vastata est Ar, Moab conticuit: quia nocte vastatus est murus, Moab conticuit. De onere, et pondere semel di

 (Vers. 2.) Ascendit domus, et Dibon ad excelsa in planctum super Nabo, et super Medaba Moab ululabit. Ne molestum tibi sit quod per historiae viam gra

 (Vers. 3.) In triviis ejus accincti sunt sacco super tecta ejus, et in plateis ejus omnis ululatus descendet in fletum. Non erunt privatae 186 lacrym

 (Vers. 4.) Clamabit Esebon et Eleale. Nomina civitatum Moabiticae provinciae, quarum Esebon urbs fuit quondam regis Amorrhaeorum, de qua idem Jeremias

 (Vers. 5.) Cor meum ad Moab clamabit. Propheta loquitur dolentis affectu, vel quod hostes quoque creatura Dei sint, in quos tot mala superveniant: vel

 (Vers. 6.) Aquae enim Nemrim desertae erunt. Hoc oppidum super mare Mortuum est, salsis aquis, et

 (Vers. 7.) Secundum magnitudinem operis, et visitatio eorum: ad torrentem salicum ducent eos. Pro salicibus in Hebraeo legimus 188 Arabim (), quod pot

 (Vers. 8.) Quoniam circuibit clamor terminum Moab, usque ad Agallim ululatus ejus, et usque ad puteum Elim clamor ejus. Eadem prope omnia, et Jeremias

 (Vers. 9.) Quia aquae Dibon repletae sunt sanguine.

 (Cap. XVI.—Vers. 1.) Emitte Agnum, dominatorem terrae, de petra deserti ad montem filiae Sion.

 (Vers. 2.) Et erit, sicut avis fugiens, et pulli de nido avolantes, sic erunt filiae Moab in transcensu Arnon. Redit ad ordinem quem ceperat: Cum posu

 (Vers. 3, 4.) Ini consilium, coge concilium: pone quasi noctem umbram tuam in meridie, absconde fugientes, et vagos ne prodas. Habitabunt apud te prof

 (Vers. 5.) Et praeparabitur in misericordia solium, et sedebit super illud in veritate, in tabernaculo David, judicans et quaerens judicium, et veloci

 (Vers. 6, 7.) Audivimus superbiam Moab, superbus est valde: superbia ejus, et arrogantia ejus, et indignatio ejus, plusquam fortitudo ejus. Idcirco ul

 (Vers. 8.) Quoniam suburbana Esebon deserta sunt: vinea Sabama.

 (Vers. 9.) Super hoc plorabo in fletu Jazer, vinea Sabama: inebriabo te lacryma mea, Esebon et Eleale. Vox plangentis Prophetae, et magnitudinem vasti

 (Vers. 10.) Et auferetur laetitia, et exsultatio de Carmelo. Idioma Scripturarum est, quod semper Carmelum montem opimum, atque nemorosum, qui Ptolema

 (Vers. 11.) Super hoc venter meus ad Moab quasi cithara sonabit, et viscera mea ad murum cocti lateris. Ne quis putaret planctum Prophetae exsultation

 (Vers. 12.) Et erit, cum apparuerit quod laboravit Moab super excelsis suis, ingredietur ad sancta sua, ut obsecret, et non valebit. Ultima miseria es

 (Vers. 13.) Hoc verbum quod locutus est Dominus ad Moab ex tunc. Ex quo putas tempore? Videlicet ex eo, quo creatus est Moab. Et Dominus ait: Moabitae

 (Vers. 14.) Et nunc locutus est Dominus, dicens: In tribus annis quasi anni mercenarii, auferetur gloria Moab super omni populo multo, et relinquetur

 (Cap. XVII.—Vers. 1.) Onus Damasci: Ecce Damascus desinet esse civitas: et erit sicut acervus lapidum in ruina. Derelictae civitates Aroer gregibus er

 (Vers. 4.) Et erit in die illa, attenuabitur gloria Jacob, et pingues carnes ejus marcescent. Quando, inquit, Damascus capta fuerit, et civitas esse d

 (Vers. 5, 6.) Et erit sicut congregans in messe quod restiterit, et brachium ejus spicas leget: et erit sicut quaerens spicas in valle Raphaim. Et rel

 (Vers. 7, 8.) In die illa inclinabitur homo ad factorem suum, et oculi ejus ad Sanctum Israel respicient. Et non inclinabitur ad altaria, quae fecerun

 (Vers. 9.) In die illa erunt civitates fortitudinis ejus derelictae sicut aratra, et segetes quae derelictae sunt a facie filiorum Israel, et erit des

 (Vers. 10.) Quia oblita es Dei Salvatoris tui, et fortis adjutoris tui non es recordata. Ista, inquit, perpetieris, o Israel, quia reliquisti Deum Sal

 (Vers. 11.) In die plantationis tuae labrusca, et mane semen tuum florebit. Ablata est messis in die haereditatis, et dolebit dolebis)) graviter.

 (Vers. 12-14.) Vae multitudini populorum multorum, ut multitudo maris sonantis: et tumultus turbarum, sicut sonitus aquarum multarum: sonabunt populi,

 (Cap. XVIII, Vers 1.) Vae terrae cymbalo alarum quae est trans flumina Aethiopiae. Verbum Hebraicum sonitum, aves cymbalum bis umbram Qui habitat in a

 (Vers. 2.) Qui mittit in mari legatos, et in vasis papyri super aquas. Ite, angeli veloces, ad gentem convulsam et dilaceratam, ad populum terribilem,

 (Vers. 3.) Omnes habitatores orbis qui moramini in terra, cum elevatum fuerit signum in montibus, videbitis, et clangorem tubae audietis. Cunctae, inq

 (Vers. 4.) Quia haec dicit Dominus ad me: Quiescam, et considerabo in loco meo. Quid est quod locutus est Dominus ad Prophetam? Hoc quod sequitur: don

 (Vers. 5, 6.) Ante messem enim totus effloruit, et immatura perfectio germinavit, et praecidentur ramusculi ejus falcibus, et quae derelicta fuerint,

 (Vers. 7.) In tempore illo deferetur munus Domino exercituum a populo divulso et dilacerato, a populo terribili, post quem non fuit alius: a gente exs

 (Cap. XIX.—Vers. 1.) Onus Aegypti. Ecce Dominus ascendet supra nubem levem, et ingredietur Aegyptum, et movebuntur simulacra Aegypti a facie ejus, et

 (Vers. 2.) Et concurrere faciam Aegyptios adversus Aegyptios, et pugnabit vir contra fratrem suum, et vir contra amicum suum, civitas adversus civitat

 (Vers. 3.) Et disrumpetur spiritus Aegypti in visceribus ejus, et consilium ejus praecipitabo: et interrogabunt simulacra sua et divinos suos, et pyth

 (Vers. 4.) Et tradam Aegyptum in manu dominorum crudelium, et rex fortis dominabitur eorum, ait Dominus Deus exercituum. Duplicem intelligentiam sequi

 (Vers. 5-7.) Et arescet aqua de mari, et fluvius desolabitur atque siccabitur, et deficient flumina, attenuabuntur et siccabuntur rivi aggerum. Calamu

 (Vers. 8-10.) Et moerebunt piscatores, et lugebunt omnes mittentes in flumen hamum, et expandentes rete super faciem aquae marcescent. Et confundentur

 (Vers. 11-13.) Stulti principes Taneos, sapientes consiliarii Pharaonis dederunt consilium insipiens: quomodo dicetis Pharaoni: Filius sapientium ego,

 (Vers. 14, 15.) Dominus miscuit in medio ejus spiritum vertiginis: et errare fecerunt Aegyptum in omni opere suo, sicut errat ebrius et vomens: et non

 (Vers. 16, 17.) In die illa erit Aegyptus quasi mulieres, et stupebunt et timebunt a facie commotionis manus Domini exercituum, quam ipse movebit supe

 (Vers. 18.) In die illa erunt quinque civitates in terra Aegypti loquentes lingua Chanaan, et jurantes per Dominum exercituum: civitas solis vocabitur

 (Vers. 19-21.) In die illa erit altare Domini in medio terrae Aegypti, et titulus juxta terminum ejus Domino. Et erit in signum, et in testimonium Dom

 (Vers. 22.) Et percutiet Dominus Aegyptum plaga, et sanabit eam: et convertentur ad Dominum, et placabitur eis, et sanabit eos. Quem enim diligit Domi

 (Vers. 23.) In illa die erit via de Aegypto in Assyrios, et intrabit Assyrius in Aegyptum, et Aegyptius in Assyrios: et servient Aegyptii Assur. Ante

 (Vers. 24, 25.) In die illa erit Israel tertius Aegyptio et Assyrio, benedictio in medio terrae, cui benedixit Dominus exercituum, dicens, Benedictus

 (Cap. XX.—Vers. 1.) Anno quo ingressus est Thartam in Azolum, cum misisset eum Sargon rex Assyriorum, et pugnasset contra Azotum, et cepisset eam. In

 (Cap. XXI.—Vers. 1.) Onus deserti maris. Nisi in consequentibus hujus capituli legerem: Babylon dilecta facta est mihi in miraculum. Cecidit, cecidit

 (Vers. I, 2.) Sicut turbines ab Africo veniunt, de deserto venit de terra horribili. Visio dura nuntiata est mihi. Vox Babylonii populi timentis induc

 (Vers. 3, 4.) Propterea repleti sunt lumbi mei dolore: angustia possedit me, sicut angustia parientis: corrui cum audirem, conturbatus sum cum viderem

 (Vers. 5.) Pone mensam, contemplare in specula comedentes et bibentes: surgite, principes, arripite clypeum. Locus iste dupliciter accipitur: o Medi e

 (Vers. 6 seqq.) Haec enim mihi dixit Dominus: vade et pone speculatorem, et quodcumque viderit, annuntiet. Et vidit currum duorum equitum, ascensorem

 (Vers. 11, 12.) Onus Duma. Ad me clamat ex Seir: custos, quid de nocte? custos, quid de nocte? Et dixit custos, venit mane et nox: si quaeritis, quaer

 (Vers. 13 seqq.) Onus in Arabia. In saltu ad vesperam dormietis, in semitis Dodanim. Occurrentes sitienti ferte aquam: qui habitatis terram Austri, cu

 (Cap. XXII.—Vers. 1.) Onus vallis Visionis. LXX, licet non habeatur in Hebraeo, manifestius transtulerunt, verbum vallis Sion. Fundamenta ejus in mont

 221 (Vers. 3.) Interfecti tui non interfecti gladio, nec mortui in bello. Cuncti principes tui fugerunt simul: dureque ligati sunt. Omnes qui inventi

 (Vers. 4.) Propterea dixi, recedite a me, amare flebo: nolite incumbere, ut consolemini me super vastitatem filiae populi mei. Si in vastitate Babylon

 (Vers. 5.) Dies enim interfectionis, et conculcationis, et fletuum Domino Deo exercituum in Valle visionis. Reddit causas juxta triplicem intelligenti

 (Vers. 6.) Scrutans murum, et magnificus super montem: et Elam sumpsit pharetram, currum hominis equitis, et parietem nudavit clypeus. Describitur Bab

 (Vers. 7-9.) Et erunt electae valles tuae plenae quadrigarum, et equites ponent sedes suas in porta. Et revelabitur operimentum Judae, et videbis in i

 (Vers. 10, 11.) Et congregastis aquas piscinae inferioris, et domos Jerusalem numerastis, et destruxistis domos ad muniendum murum. Et lacum fecistis

 (Vers. 12-14.) Et vocabit Dominus Deus exercituum in die illaad fletum, et ad planctum, et ad calvitium, et ad cingulum sacci. Et ecce gaudium et laet

 (Vers. 15 seqq.) Haec dicit Dominus Deus exercituum: vade, ingredere ad eum qui habitat in tabernaculo, ad Sobnam praepositum Templi, et dices ei: qui

 (Cap. XXIII.—Vers. 1.) Onus Tyri. Ululate naves maris, quia vastata est domus, unde venire consueverant: de terra Cethim revelata est eis. Tacete qui

 (Vers. 3.) Transfretantes mare repleverunt te, in aquis multis semen Nili, messis fluminis fruges ejus. Tyrum negotiatione gaudere, et totius orbis es

 (Vers. 4.) Erubesce, Sidon: ait enim mare fortitudo maris, dicens: non parturivi, et non peperi, et non enutrivi juvenes, nec ad incrementum perduxi v

 (Vers. 5.) Cum auditum fuerit in Aegypto dolebunt cum audierint de Tyro. Hoc perspicuum est, quod

 (Vers. 6.) Transite Maria, ululate qui habitatis in insula. Rursum pro mari Tharsis Carthaginem Merces non est reddita ei, neque exercitui ejus de Tyr

 (Vers. 7.) Numquid non haec vestra est, quae gloriabatur a diebus pristinis in antiquitate sua? Arguit

 (Vers. 8.) Quis cogitavit hoc super Tyrum quondam coronatam? Rursum lege Ezechiel (Ezech. XXVII) , et quantae gloriae Tyrus fuerit, ex principis ejus

 (Vers. 9.) Dominus exercituum cogitavit hoc, ut detraheret superbiam omnis gloriae: et ad ignominiam deduceret universos inclytos terrae. Quis cogitav

 (Vers. 10.) Transi terram tuam quasi flumen, filia maris: non est cingulum ultra tibi. Sicut, inquit, fluvius, sive ut in Hebraico significantius habe

 (Vers. 11.) Manum suam extendit super mare, conturbavit regna. Quis extendit manum? haud dubium ex ipsa sermonis continentia quin Deus, Dominus exerci

 (Vers. 12.) Dominus mandavit adversus Chanaan, ut contereret fortes ejus. Ostendit quod sit mare, super quod extenderit Dominus manum suam, dicens: Ma

 (Vers. 13.) Et dixit: Non adjicies ultra ut glorieris, calumniam sustinens, virgo filia Sidonis, in Cethim consurgens transfreta: ibi quoque non erit

 (Vers. 13, 14.) Ecce terra Chaldaeorum, talis populus non fuit: Assur fundavit eam in captivitatem, traduxerunt robustos ejus, suffoderunt domos illiu

 (Vers. 15.) Et erit in die illa, in oblivione eris, o Tyre, septuaginta annis, sicut dies regis unius. Ab hoc loco usque in finem hujus prophetiae, Ty

 232 (Vers. 16.) Post septuaginta autem annos erit Tyro quasi canticum meretricis. Sume citharam, circumi civitatem, meretrix oblivioni tradita, bene c

 (Vers. 17.) Et erit, post septuaginta annos visitabit Dominus Tyrum, et reducet eam ad merces suas, et rursum fornicabitur cum universis regnis terrae

 (Vers. 18.) Et erit negotiatio ejus, et merces ejus sanctificatae Domino: non condentur, neque reponentur. Quia his qui habitaverint coram Domino, eri

 Liber Sextus.

 (Cap. XIII.—Vers. 1.) Onus seu visio contra Babylonem quam vidit Isaias filius Amos. confusio In coelum ascendam, super sidera coeli ponam solium meu

 (Vers. 2.) Super montem caliginosum, sive campestrem, levate signum. Qui non sum dignus vocari Apostolus, quia sum persecutus Ecclesiam Dei Ego autem

 (Vers. 3.) Ego mandavi sanctificatis meis. Pro quo LXX: Ego praecipiam, et ego adducam eos. Sancti estote, quoniam et ego sanctus sum,

 (Vers. 5.) Vox multitudinis in montibus quasi populorum frequentium, vox sonitus regum gentium congregatarum. Multi ab Oriente et ab Occidente venient

 (Vers. 6, 7.) Ululate, quia prope est dies Domini, quasi vastitas a Domino veniet. Propterea omnes manus dissolventur, et omne cor hominis tabescet, e

 (Vers. 8.) Torsiones et dolores tenebunt: quasi parturiens dolebunt: unusquisque ad proximum suum stupebit: facies combustae vultus eorum. Cum venerin

 (Vers. 9.) Ecce dies Domini venit crudelis, et indignationis plenus, et irae furorisque, ad ponendam terram in solitudinem, peccatores ejus conterendo

 (Vers. 10.) Quoniam stellae coeli, et splendor earum non expandent lumen suum: obtenebratus est sol in ortu suo, et luna non splendebit in lumine suo.

 (Vers. 11.) Et visitabo super orbis mala, et contra impios iniquitates eorum. Quando visitat et percutit Deus ad hoc percutit ut emendet. Denique qua

 (Vers. 12.) Pretiosior erit vir auro: et homo mundo obrizo. LXX: Et erunt qui derelicti fuerint, honorati magis quam aurum excoctum: et homo honorabil

 (Vers. 13.) Super hoc coelum concutiam, et movebitur terra de loco suo. Coelum enim furiet, et terra movebitur a fundamentis suis. Putas cum venerit F

 (Vers. 14-16.) Et erit quasi damula fugiens, et quasi grex ovium, et non erit qui congreget: unusquisque ad populum suum convertentur, et singuli ad t

 (Vers. 17, 18.) Ecce ego suscitabo super eos Medos, qui argentum non quaerant, nec aurum velint: sed sagittis parvulos interficiant, et lactentibus ut

 (Vers. 18 seqq.) Et erit Babylon illa gloriosa in regnis, inclyta in superbia Chaldaeorum, sicut subvertit Deus Sodomam et Gomorrham. Non habitabitur

 (Vers. 5, 6.) Quomodo cessavit exactor, quievit tributum? Contrivit Dominus baculum impiorum: virgam dominantium, caedentem populos in indignatione, p

 (Vers. 7 seqq.) Conquievit et siluit omnis terra: gavisa est, et exsultavit: abietes quoque laetatae sunt super te, et cedri Libani. Ex quo dormisti,

 (Vers. 12.) Quomodo cecidisti de coelo, Lucifer, qui mane oriebaris? corruisti in terram, qui vulnerabas gentes? Quomodo cecidit de coelo Lucifer, qui

 (Vers. 13, 14.) Qui dicebas in corde tuo: in coelum ascendam, super sidera Dei exaltabo solium meum: sedebo in monte testamenti in lateribus Aquilonis

 (Vers. 15.) Verumtamen ad infernum detraheris in profundum laci. LXX: Nunc autem in infernum descendes, et ad fundamenta terrae. Al. Volabo, et requie

 (Vers. 16, 17.) Qui te viderint, ad te inclinabuntur, 254 teque prospicient. Numquid iste est vir qui conturbavit terram? qui concussit regna? qui pos

 (Vers. 18, 19.) Omnes reges gentium universi dormierunt in gloria, unusquisque in domo sua. Tu autem projectus es de sepulcro tuo sicut sanies: pollut

 (Vers. 20.) Quasi cadaver putridum non habebis consortium neque cum eis in sepultura. Tu enim terram tuam disperdidisti, populum tuum interfecisti. LX

 (Vers. 21, 22.) Semen pessimorum, praeparate filios vestros occisioni iniquitatum patrum suorum: non consurgent nec haereditabunt terram, neque impleb

 (Vers. 23.) Et ponam eam in possessionem hericii, et in paludes aquarum: scopabo eam in scopa terens, dicit Dominus exercituum. Et ponam Babyloniam de

 (Vers. 24, 25.) Juravit Dominus exercituum dicens, si non ut putavi ita erit, et quomodo mente tractavi sic eveniet, ut conteram Assyrium in terra mea

 (Vers. 26, 27.) Hoc consilium quod cogitavit super omnem terram, et haec manus extenta super universas gentes. Dominus enim exercituum decrevit, et qu

 (Vers. 28, seqq.) In anno quo mortuus est rex Achaz, factum est onus istud. Ne laeteris, Philisthaea omnis tu, quoniam comminuta est virga percussoris

 (Vers. 31, 32.) Ulula porta, clama civitas: prostrata est Philisthaea omnis. Ab Aquilone enim fumus venit: et non est qui effugiat agmen ejus. Et quid

 (Cap. XV.—Vers. 1.) Onus Moab. LXX.: Verbum contra Moabitidem. Assumptio Moab. Nos enim sumus circumcisio, qui spiritu Deo servimus, et gloriamur in D

 (Vers. 1) . Quia nocte vastata est Ar, Moab conticuit quia nocte vastatus est murus, Moab conticuit. LXX: Nocte periit Moabitis, nocte enim periit mu

 (Vers. 2.) Ascendit domus, et Dimon ad excelsa in planctum. Contristamini in vobis, peribit enim Dimon, ubi ara est: illuc ascendetis ad plorandum. Di

 (Vers. 3 seqq.) Super Nabo et super Medaba Moab ululabit: in cunctis capitibus ejus calvitium, omnis barba radetur. In triviis ejus accincti sunt sacc

 (Cap. XVI.—Vers. 1.) Emitte agnum dominatorem terrae, de petra deserti, ad montem filiae Sion. Et erit sicut avis fugiens: et pulli de nido avolantes:

 (Vers. 6 seqq.) Audivimus superbiam Moab.: superbus est valde. Superbia ejus, et arrogantia ejus, et indignatio ejus, plus quam fortitudo ejus. Idcirc

 (Vers. 9, 10.) Domini gentium exciderunt flagella ejus: usque ad Jazer pervenerunt. Erraverunt in deserto: propagines ejus relictae sunt: transierunt

 (Vers. 11 seqq.) Super hoc venter meus ad Moab quasi cithara sonabit: et viscera mea ad murum cocti lateris. Et erit cum apparuerit quod laboravit Moa

 (Vers. 14.) Et nunc locutus est Dominus, dicens: In tribus annis quasi annis mercenarii auferetur gloria Moab super omni populo multo, et relinquetur

 Liber Septimus.

 (Cap. XVII.—Vers. 1.) Onus Damasci. Symmachus et Theodotio, Assumptio Damasci: Verbum contra Damascum, sanguinis osculum, sanguinem bibens, sanguis ci

 (Vers. 1 seqq.) Ecce Damascus desinet esse civitas, et erit sicut acervus lapidum in ruina. Derelictae civitates Aroer gregibus erunt, et requiescent

 (Vers. 4-6.) Et erit in die illa, attenuabitur gloria Jacob, et pingues carnes ejus tabescent. Et erit sicut congregans in messe quod restiterit, et b

 281 (Vers. 7, 8.) In die illa inclinabitur homo ad factorem suum: et oculi ad Sanctum Israel respicient. Et non inclinabitur ad altaria, quae fecerunt

 (Vers. 9, 10.) In die illa erunt civitates fortitudinis ejus derelictae sicut aratra et segetes, quae derelictae sunt a facie filiorum Israel. Et erit

 (Vers. 11.) Propterea plantabis plantationem fidelem et germen alienum seminabis. In die plantationis 282 tuae labrusca, et mane semen tuum florebit:

 (Vers. 12 seqq.) Vae multitudo populorum multorum, ut multitudo maris sonantis, et tumultus turbarum, sicut sonitus aquarum multarum sonabunt. Populi

 (Cap. XVIII—Vers. 1 seqq.) Vae terrae cymbalo alarum, quae est trans flumina Aethiopiae, qui mittit in mari legatos, et in vasis papyri super aquas: i

 (Vers. 4 seqq.) Quia haec dicit Dominus ad me, quiescam, et considerabo in loco meo: sicut meridiana lux clara est, et sicut nubes roris in die messis

 (Cap. XIX.—Vers. 1.) Onus Aegypti. Symmachus et Theodotio: Assumptio Aegypti. Visio Aegypti. Onus vel pondus Aegypti: Pondere Visionem Verbum Versio

 (Vers. 1 seqq.) Ecce Dominus ascendet super nubem levem, et ingredietur Aegyptum, et movebuntur ((Al. commovebuntur)) simulacra Aegypti a facie ejus,

 (Vers. 5 seqq.) Et arescet aqua de mari, et fluvius desolabitur atque siccabitur, et deficient flumina, attenuabuntur et siccabuntur rivi aggerum. Cal

 (Vers. 12 seqq.) Quomodo dicitis Pharaoni: filius sapientium ego, filius regum antiquorum? Ubi sunt nunc sapientes tui? annuntient tibi, et indicent q

 (Vers. 16, 17.) In die illa erit Aegyptus quasi mulieres, et stupebit, et timebit a facie commotionis manus Domini exercituum, quam ipse movebit super

 (Vers. 18.) In die illa erunt quinque civitates in terra Aegypti loquentes lingua Chananitide, et jurantes per Dominum exercituum: civitas solis vocab

 (Vers. 19-21.) In die illa erit altare Domini in medio terrae Aegypti, et titulus juxta terminum ejus Domini. Et erit in signum, et in testimonium Dom

 (Vers. 20.) Et cognoscent Aegyptii Dominum in die illa: et colent eum in hostiis, et muneribus, et vota vovebunt Domino, et solvent. Et percutiet Domi

 (Vers. 23.) In die illa erit via de Aegypto in Assyrios: et intrabit Assyrius in Aegyptum, et Aegyptius in Assyrios: et servient Aegyptii Assyriis. Qu

 (Vers. 25, 26.) In die illa erit Israel tertius Aegyptio et Assyrio, benedictio in medio terrae, cui benedixit Dominus exercituum, dicens: Benedictus

 (Cap. XX.—Vers. 1 seqq.) Anno quo ingressus est Thartan in Azotum: cum misisset eum Sargon rex Assyriorum, et pugnasset contra Azotum, et cepisset eam

 (Cap. XXI.—Vers. 1 seqq.) Onus deserti maris. Sicut turbines ab Africo veniunt, de deserto venit, de terra horribili. Visio dura nuntiata est mihi: qu

 (Vers. 4, 5.) Corrui cum audirem, conturbatus sum cum viderem: emarcuit cor meum, tenebrae obstupefecerunt me: Babylon dilecta mea posita est mihi in

 (Vers. 6, 7.) Haec enim dixit mihi Dominus: Vade et pone speculatorem, et quodcumque viderit annuntiet. Et vidit currum duorum equitum, ascensorem asi

 (Vers. 8-10.) Super speculam Domini ego sum, stans jugiter per diem, et super custodiam meam ego sum, stans totis noctibus. Ecce iste venit ascensor v

 (Vers. 11, 12.) Onus Duma: ad me clamat ex Seir: Custos, quid de nocte? custos, quid de nocte? Dixit custos, venit mane, et nox. Si quaeritis, quaerit

 (Vers. 13.) Onus in Arabia. Hoc in editione LXX Interpretum non habetur: sed quod sequitur: In saltu ad vesperam dormietis in semitis Dodanim, si quae

 (Vers. 14, 15.) Occurrentes sitienti ferte aquam, qui habitatis terram Austri, cum panibus occurrite fugienti. A facie enim gladiorum fugerunt, a faci

 (Vers. 16, 17.) Quoniam haec dicit Dominus ad me: Adhuc in uno anno, quasi in anno mercenarii, et auferetur omnis gloria Cedar et reliquiae numeri sag

 (Cap. XXII.—Vers. 1.) Onus vallis visionis. LXX: Verbum vallis Sion. Sion speculam Ego autem constitutus sum rex ab eo super Sion montem sanctum ejus

 (Vers. 2.) Clamoris plena, urbs frequens, civitas exsultans. LXX: Repleta est civitas clamantium, urbs exsultans.

 (Vers. 3.) Cuncti principes tui fugerunt simul, dureque ligati sunt. In hoc loco Septuaginta interpretationem secuti sumus, quia non multum ab Hebraic

 (Vers. 4-6.) Propterea dixi: Recedite a me, amare flebo: nolite incumbere ut consolemini me super vastitate filiae populi mei. Dies enim interfectioni

 (Vers. 7-9.) Et Aelam sumpsit pharetram, currum hominis equitis, et parietem nudavit clypeus. Et erunt electae valles tuae plenae quadrigorum: Et equi

 (Vers. 10, 11.) Et congregastis aquas piscinae inferioris: et domus Jerusalem numerastis: et destruxistis domus ad muniendum murum. Et lacum fecistis

 (Vers. 12 seqq.) Et vocabit Dominus Deus exercituum in die illa ad fletum et ad planctum, ad calvitium et ad cingulum sacci: et ecce gaudium et laetit

 (Vers. 15, 16, seq.) Haec dicit Dominus Deus exercituum: Vade, ingredere ad eum qui habitat in tabernaculo, ad Sobnam praepositum templi, et dices ei:

 (Cap. XXIII.—Vers. 1.) Verbum Tyri. Quid nobis videretur super onere vel verbo et assumptione Tyri juxta Hebraeos, supra in libro decem Visionum histo

 (Vers. 4-5.) Erubesce, Sidon, dixit mare fortitudo autem maris ait, Non parturivi, neque peperi, neque enutrivi juvenes, neque exaltavi virgines. Cum

 (Vers. 6, 7.) Ite Carthaginem: ululate qui habitatis in insula hac. Nonne haec est contumelia vestra a principio antequam traderetur? deducent eam ped

 (Vers. 8, 9.) Quis cogitavit haec super Tyrum? Numquid minor est, aut non praevalet? Negotiatores ejus principes Chanaan, inclyti terrae. Dominus Saba

 (Vers. 10, 11.) Operare terram tuam: etenim naves nequaquam veniunt de Carthagine, et manus tua nequaquam praevalet, quae in mari provocat reges. Mult

 (Vers. 12.) Dominus Sabaoth praecepit de Chanaan perdere robur ejus, et dicent: nequaquam adjicietis injuriam facere et iniquitatem virgini filiae Sid

 (Vers. 13.) Si ieris in Citios, neque ibi erit requies tibi et si ad terram Chaldaeorum, et ipsa vastata est ab Assyriis. Fundavit eam Siim, statueru

 (Vers. 14.) Ululate naves Carthaginis: quoniam periit fortitudo vestra. Tharsis consummatio sex, laetitiae. Civitates firmas ascendit sapiens: et dest

 (Vers. 15 et seqq.) Et erit in die illa, derelinquetur Tyrus septuaginta annis, sicut tempus regis unius sicut tempus hominis. Et post septuaginta an

 Liber Octavus.

 329 (Cap. XXIV.—Vers. 1 et seqq.) Ecce Dominus dissipabit terram, et nudabit eam, et affliget faciem ejus, et disperget habitatores ejus: et erit sicu

 (Vers. 4, 5.) Luxit et defluxit terra, et infirmata est: defluxit orbis, infirmata est altitudo populi terrae, et terra interfecta est ab habitatoribu

 (Vers. 6.) Quia transgressi legem sunt, mutaverunt jus, dissipaverunt foedus sempiternum. Propter hoc maledictio vorabit terram, et peccabunt habitato

 (Vers. 7 seqq.) Luxit vindemia, infirmata est vitis, ingemuerunt omnes qui laetabantur corde. Cessavit gaudium tympanorum, quievit sonitus laetantium,

 (Vers. 13-15.) Quomodo si paucae olivae, quae remanserunt, excutiantur ex olea, et racemi cum fuerit finita vindemia. Hi levabunt vocem suam atque lau

 334 (Vers. 16.) A finibus terrae laudes audivimus, gloriam Justi, et dixi: Secretum meum mihi, secretum meum mihi: vae mihi. Ab aliis terrae portenta

 (Vers. 17, 18.) Praevaricantes praevaricati sunt, et praevaricatione transgressorum praevaricati sunt. Formido et fovea et laqueus super te, 335 qui h

 (Vers. 19, 20.) Quia cataractae de excelsis apertae sunt, et concutientur fundamenta terrae. Confractione confringetur terra, contritione conteretur t

 (Vers. 21 seqq.) Et erit in die illa, visitabit Dominus super militiam coeli in excelso, et super reges terrae qui sunt super terram. Et congregabuntu

 (Cap. XXV.—Vers. 1 seqq.) Domine, Deus meus es tu: exaltabo te, confitebor nomini tuo, quoniam fecisti mirabilia, cogitationes antiquas fideles: amen.

 (Vers. 6—8.) Et faciet Dominus exercituum omnibus populis in monte hoc convivium pinguium, convivium vindemiae: pinguium medullatorum, vindemiae defae

 (Vers. 9 seqq.) Et dicent in die illa: Ecce Deus noster iste, exspectavimus eum, et salvabit nos: iste Dominus, sustinuimus eum, exsultabimus et laeta

 (Cap. XXVI.—Vers. 1.) In die illa cantabitur canticum istud in terra Juda: Urbs fortitudinis nostrae, Salvator ponetur in ea murus et antemurale. LXX:

 (Vers. 2-4.) Aperite portas, et ingrediatur gens justa, custodiens veritatem. Vetus error abiit, servabis pacem: pacem, quia in te speravimus. Sperast

 (Vers. 5, 6.) In Domino Deo forti in perpetuum: quia incurvabit habitantes in excelso: civitatem sublimem humiliabit, humiliabit eam usque ad terram:

 (Vers. 7-9.) Semita justi recta est, rectus callis justi ad ambulandum: et in semita judiciorum tuorum, Domine, sustinuimus te, nomen tuum et memorial

 (Vers. 10.) Cum feceris judicia tua in terra, justitiam discent habitatores orbis. Misereamur impio, et non discet justitiam, in terra sanctorum iniqu

 (Vers. 11) . Domine, exaltetur manus tua, et non videant: videant, et confundatur zelus populi, et ignis hostes tuos devoret. Domine, excelsum est bra

 (Vers. 12.) Domine, dabis pacem nobis: omnia enim opera nostra operatus es nobis. LXX: Domine Deus noster, pacem da nobis: omnia enim reddidisti nobis

 (Vers. 13.) Domine Deus noster, possederunt nos Domini absque te: tantum in te recordemur nominis tui. Dominus Deus noster, posside nos: Domine extra

 352 (Vers. 14) . Morientes non vivant: gigantes non resurgant. Propterea visitasti et contrivisti eos, et perdidisti omnem memoriam eorum. LXX: Mortui

 (Vers. 15.) Indulsisti genti, Domine, indulsisti genti. Numquid glorificatus es? elongasti omnes terminos terrae. LXX: Adde eis mala, Domine, adde mal

 (Vers. 16.) Domine, in angustia requisierunt te, in tribulatione murmuris doctrina tua eis. LXX: Domine, in tribulatione recordatus sum tui, in tribul

 355 (Vers. 17, 18.) Sicut quae concepit cum appropinquaverit ad partum, dolens clamat in doloribus suis: sic facti sumus a facie tua, Domine. Concepim

 (Vers. 19.) Vivant mortui tui, interfecti mei resurgant: expergiscimini et laudate, qui habitatis in pulvere, quia ros luminum ros tuus, et terram gig

 (Cap. XXVII.—Vers. 1.) In die illo visitabit Dominus in gladio suo duro, et grandi, et forti super Leviathan serpentem vectem, et super Leviathan serp

 (Vers. 2, 3.) In die illa vinea meri cantabit ei. Ego Dominus qui servo eam, repente propinabo illi: ne forte visitetur contra eam, nocte et die servo

 (Vers. 4, 5.) Indignatio non est mihi: quis dabit me spinam et veprem in praelio? Gradiar super eam: succendam eam pariter. An potius tenebo fortitudi

 (Vers. 6.) Qui egrediuntur de radice Jacob, florebit et germinabit Israel: et implebunt faciem orbis semine. LXX: Qui veniunt filii Jacob: germinabit

 (Vers. 7.) Numquid juxta plagam percutientis se, percussit eum: aut sicut occidit interfectos ejus, sic occisus est? Locus iste dupliciter intelligitu

 (Vers. 8.) In mensura contra mensuram cum abjecta fuerit, judicabis eam. LXX: Rixans et exprobrans emittet eos.

 (Vers. 9.) Idcirco super his dimittetur iniquitas domui Jacob, et iste omnis fructus, ut auferatur peccatum ejus: quia posuit omnes lapides altaris si

 (Vers. 10.) Civitas enim munita desolata erit: speciosa relinquetur, et dimittetur quasi deserta. Ibi pascetur vitulus, et ibi accubabit et consumet s

 (Vers. 11.) In siccitate messis illius conterentur mulieres venientes et docentes eam. Non est enim populus sapiens: propterea non miserebitur ejus qu

 (Vers. 12.) Et erit in die illa, percutiet Dominus ab alveo fluminis usque ad torrentem Aegypti. LXX: Et erit in die illa, concludet Dominus a fossa f

 (Vers. 13.) Et erit in die illa: clangetur in tuba magna et venient qui perditi fuerant de terra Assyriorum, et qui ejecti erant in terram Aegypti: e

 Liber Nonus.

 371 (Cap. XXVIII.—Vers. 1.) Vae coronae superbiae ebriis Ephraim, et flori decidenti gloriae exsultationis ejus, qui erant in vertice vallis pinguissi

 (Vers. 5 seqq.) In die illa erit Dominus exercituum, corona gloriae, et sertum exsultationis residuo populi sui, et spiritus judicii sedenti super jud

 (Vers. 10 seqq.) Quem docebit scientiam, et quem intelligere faciet auditum? Ablactatos a lacte, avulsos ab uberibus: quia manda, remanda manda, rema

 (Vers. 14, 15.) Propter hoc audite verbum Domini, viri illusores, qui dominamini super populum meum, qui est in Jerusalem. Dixistis enim: Percussimus

 (Vers. 16 seqq.) . Idcirco haec dicit Dominus Deus: Ecce ego mittam in fundamentis Sion lapidem probatum, angularem, pretiosum, fundatum fundamine: qu

 (Vers. 21, 22.) Sicut enim in monte divisionum stabit Dominus, sicut in valle Gabaon irascetur, ut faciat opus suum, alienum opus ejus, ut operetur op

 (Vers. 23 seqq.) Auribus percipite et audite vocem meam: attendite et audite eloquium meum. Numquid tota die arabit arans ut serat, proscindet et sarr

 (Cap. XIX.—Vers. 1, seqq.) Vae Ariel, Ariel civitas, quam expugnavit David. Additus est annus ad annum, solemnitates evolutae sunt. Circumvallabo Arie

 (Vers. 9 seqq.) Obstupescite et admiramini: fluctuate et vacillate, inebriamini, et non a vino, movemini, et non ebrietate. Quoniam miscuit vobis Domi

 (Vers. 13, 14) . Et dixit Dominus: Pro eo quod appropinquat populus iste ore suo, et labiis suis glorificat me cor autem ejus longe est a me, et timu

 (Vers. 15, 16.) Vae qui profundi estis corde, ut a Domino abscondatis consilium, quorum sunt in tenebris opera, et dicunt: Quis videt nos, et quis nov

 (Vers. 17 seqq.) Nonne adhuc in modico et in brevi convertetur Libanus in Charmel: et Charmel in saltum reputabitur? Et audient in die illa surdi verb

 (Vers. 22 seqq.) Propter hoc haec dicit Dominus ad domum Jacob, qui redemit Abraham: Non modo confundetur Jacob: nec modo vultus ejus erubescet: sed c

 (Cap. XXX.—Vers. 1 seqq.) Vae filii desertores, dicit Dominus: ut faceretis consilium, et non ex me: et ordiremini telam, et non per Spiritum meum: ut

 (Vers. 6, 7.) In terra tribulationis et angustiae leaena et leo: ex eis vipera et regulus volans: portantes super humeros jumentorum divitias suas et

 (Vers. 8.) Nunc ingressus scribe eis super buxum. in libro diligenter exara illud: et erit in die novissimo in testimonium usque in aeternum. Aiunt He

 (Vers. 9 seqq.) Populus enim ad iracundiam provocans est: et filii mendaces, filii nolentes audire legem Dei. Qui dicunt videntibus, nolite videre: et

 (Vers. 12-14.) Propterea haec dicit Dominus Sanctus Israel: Pro eo quod reprobastis verbum hoc, et sperastis in calumnia et tumultu: et innixi estis s

 (Vers. 15 seqq.) Quia haec dicit Dominus Deus Sanctus Israel: Si revertamini et quiescatis, salvi eritis: in silentio et in spe erit fortitudo vestra

 (Vers. 17.) Donec relinquamini quasi malus navis in vertice montis, et quasi signum super collem. Scribit et Jeremias quod interfectis gladio et fame

 (Vers. 18) Propterea exspectat Dominus, ut misereatur vestri, et ideo exaltabitur parcens vobis, quia Deus judicii Dominus: beati omnes qui exspectant

 (Vers. 19.) Populus enim Sion habitabit in Jerusalem. Judaei haec ad Cyri tempora referunt, quando de Babylone in Judaeam reversus est populus sub Zor

 (Vers. 20.) Plorans nequaquam plorabis, miserans miserebitur tui: ad vocem clamoris tui, statim ut audierit, respondebit tibi. Beati enim flentes, qui

 (Vers. 21.) Et dabit vobis Dominus panem arctum, et aquam brevem. Cum converteret Dominus captivitatem Sion, facti sumus sicut consolati: Diliges prox

 (Vers. 22.) Et non faciet avolare a te ultra doctorem tuum, et erunt oculi tui videntes praeceptorem tuum, et aures tuae audient verbum post tergum mo

 (Vers. 23.) Et contaminabis laminas sculptilium argenti tui, 412 et vestimentum conflatilis auri tui, et disperges ea sicut immunditiam menstruatae: e

 (Vers. 24.) Et dabitur pluvia semini tuo ubicumque seminaveris in terra, et panis frugum terrae erit uberrimus et pinguis. Tunc erit pluvia semini ter

 (Vers. 25.) Pascetur in possessione tua in die illa agnus spatiose. Et tauri tui et pulli asinorum qui operantur terram, commixtum migma comedent sicu

 (Vers. 25.) Et erunt super omnem montem excelsum, et super omnem collem elevatum rivi currentium aquarum in die interfectionis multorum, cum ceciderin

 (Vers. 26.) Et erit lux lunae, sicut lux solis, et lumen solis erit septuplum sicut lux septem dierum, in die qua alligaverit Dominus vulnus populi su

 Liber Decimus.

 417 (Vers. 27 seqq.) Ecce nomen Domini venit de longe: ardens furor ejus et gravis ad portandum. Labia ejus repleta sunt indignatione, et lingua ejus

 (Vers. 30 seqq.) Et auditam faciet Dominus gloriam vocis ejus, et terrorem brachii sui ostendet in comminatione furoris et flamma ignis devorantis: al

 (Cap. XXXI.—Vers. 1 seqq.) Vae qui descendunt in Aegyptum ad auxilium, in equis sperantes, et habentes fiduciam super quadrigis, quia multae sint ((Al

 (Vers. 4, 5.) Quia haec dicit Dominus ad me: quomodo si rugiat leo et catulus leonis super praedam suam, cum occurrerit ei multitudo pastorum, a voce

 (Vers. 6 seqq.) Convertimini, sicut in profundum recesseratis, filii Israel. In die enim illa abjiciet vir idola argenti sui et idola auri sui, quae f

 (Cap. XXXII.—Vers. 1 seqq.) Ecce cum justitia regnabit rex, et principes in judicio praeerunt. Et erit vir sicut qui absconditur a vento, et celat se

 (Vers. 9 seqq.) Mulieres opulentae, surgite et audite vocem meam: filiae confidentes, percipite auribus eloquium meum. Post dies et annum, et vos cont

 (Cap. XXXIII.—Vers. 1.) Vae qui praedaris: nonne et ipse praedaberis? Et qui spernis: nonne et ipse sperneris? Cum consummaveris depraedationem, depra

 (Vers. 2 seqq.) Domine, miserere nostri: te enim exspectavimus: esto brachium eorum ((Al. nostrum)) in mane, et salus nostra in tempore tribulationis.

 (Vers. 7 seqq.) Ecce videntes clamabunt foris: Angeli 435 pacis amare flebunt. Dissipatae sunt viae, cessavit transiens per semitam, irritum factum es

 (Vers. 13 seqq.) Audite qui longe estis quae fecerim, et cognoscite vicini fortitudinem meam. Conterriti sunt in Sion peccatores, possedit tremor hypo

 (Vers. 20 seqq.) Respice Sion civitatem solemnitatis nostrae: oculi tui videbunt Jerusalem, habitationem opulentam: tabernaculum quod nequaquam transf

 (Cap. XXXIV.—Vers. 1, seqq.) Accedite gentes, et audite, et populi attendite: audiat terra et plenitudo ejus, orbis et omne germen ejus. Quia indignat

 (Vers. 8 seqq.) Quia dies ultionis Domini, annus retributionum judicii Sion. Et convertentur torrentes ejus in picem, et humus ejus in sulphur: et eri

 (Cap. XXXV.—Vers. 1, 2.) Laetabitur deserta et invia, et exsultabit solitudo, et florebit quasi lilium. Germinans germinabit: et exsultabit laetabunda

 (Vers. 3, 4.) Confortate manus dissolutas, et genua debilia roborate. Dicite pusillanimis meticulosis), confortamini, et nolite timere, ecce Deus vest

 Liber Undecimus.

 (Cap. XXXVI.—Vers. 1 seqq.) Et factum est in quarto decimo anno regis Ezechiae, ascendit Sennacherib rex Assyriorum super omnes civitates Juda munitas

 (Vers. 11 seqq.) Et dixit Eliacim et Sobna et Joahe ad Rabsacen: Loquere ad servos tuos Syra lingua, intelligimus enim: ne loquaris ad nos Judaice in

 (Vers. 16-18.) Facite mecum benedictionem, et egredimini ad me, et comedite unusquisque vineam suam, et unusquisque ficum suam, et bibite unusquisque

 (Vers. 19 seqq.) Ubi est Deus Hemath et Arphad? ubi est Deus Sepharvaim? Numquid liberaverunt Samariam de manu mea? Quis est ex omnibus diis terrarum

 (Cap. XXXVII. Vers. 1 seqq.) Et ingressus est Eliacim filius Helciae, qui erat super domum, et Sobnas scriba et Joahe filius Asaph a commentariis ad E

 (Vers. 8 seqq.) Reversus autem Rabsaces, invenit regem Assyriorum praeliantem adversum Lobnam: audierat enim quia profectus esset de Lachis. Et audivi

 (Vers. 14 seqq.) Et tulit Ezechias libros de manu nuntiorum, et legit eos: et ascendit in domum Domini, et expandit eos coram Domino, et oravit ad Dom

 (Vers. 21 seqq.) Misit autem Isaias ((Al. Josias)) filius Amos ad Ezechiam dicens: Haec dicit Dominus Deus Israel: pro quibus rogasti me de Sennacheri

 (Vers. 26 seqq.) Numquid non audisti quae olim fecerim ei? ex diebus antiquis ego plasmavi illud, 464 et nunc adduxi eos, et factum est in eradication

 (Vers. 30 seqq.) Tibi autem hoc erit signum: Comede hoc 465 anno quae sponte nascuntur, et in anno secundo pomis vescere: in anno autem tertio seminat

 (Vers. 33, 34.) Propterea haec dicit Dominus de rege Assyriorum. Non introibit civitatem hanc, et non jaciet ibi sagittam, nec occupabit eam clypeus,

 (Vers. 36 seqq.) Egressus est autem Angelus Dei, et percussit in castris Assyriorum centum octoginta quinque millia: et surrexerunt mane, et ecce omni

 (Cap. XXXVIII.—Vers. 1 seqq.) In diebus illis aegrotavit Ezechias usque ad mortem: et intravit ad eum Isaias filius Amos Propheta, et dixit ei: Haec d

 (Vers. 4 seqq.) Et factum est verbum Domini ad Isaiam dicens: Vade et dic Ezechiae: Haec dicit Dominus Deus David patris tui: Audivi orationem tuam vi

 (Vers. 9.) Scriptura Ezechiae regis Judae cum aegrotasset et convaluisset de infirmitate sua. LXX. Oratio Ezechiae regis Judae quando languit, et surr

 (Vers. 10 seqq.) Ego dixi in dimidio dierum meorum, vadam ad portas inferi: quaesivi residuum annorum meorum. Dixi, non videbo Dominum Deum in terra v

 (Vers. 15.) Sicut pullus hirundinis, sic elamabo: meditabor ut columba: attenuati sunt oculi mei suspicientes in excelsum. Domine, vim patior respond

 (Vers. 16 seqq.) Reputabo omnes annos meos in amaritudine animae meae. Domine, si sic vivitur, et in talibus vita spiritus mei, corripies me, et vivif

 (Vers. 21, 22.) Et jussit Isaias ut sumerent massam de ficis, et cataplasmarent super vulnus, et sanaretur. Et dixit Ezechias, quod erit signum, quia

 (Cap. XXXIX.—Vers. 1 seqq.) In tempore illo misit Merodach Baladan, filius Baladan, rex Babylonis, libros et munera ad Ezechiam: audierat enim quod ae

 (Vers. 3 seqq.) Introivit autem Isaias Propheta ad regem Ezechiam, et dixit ei: Quid dixerunt viri isti: et unde venerunt ad te? Et dixit Ezechias: De

 (Cap. XL.—Vers. 1 seqq.) Consolamini, consolamini, populus meus, dicit Deus vester: Loquimini ad cor Jerusalem, et advocate eam quoniam completa est

 (Vers. 3 seqq.) Vox clamantis in deserto, parato viam, Domini, rectas facite in solitudine semitas 481 Dei nostri. Omnis vallis exaltabitur, et omnis

 (Vers. 6 seqq.) Vox dicentis, clama. Et dixi: Quid clamabo? Omnis caro foenum, et omnis gloria ejus quasi flos agri. Exsiccatum est foenum, cecidit fl

 (Vers. 9 seqq.) Super montem excelsum ascende tu quae evangelizas Sion: exalta in fortitudine vocem tuam quae evangelizas Jerusalem: exalta, noli time

 (Vers. 12 seqq.) Quis mensus est pugillo aquas, et coelum palmo ponderavit? Quis appendit tribus digitis molem terrae, et libravit in pondere montes,

 (Vers. 18 seqq.) Cui ergo similem fecistis Deum: aut quam imaginem ponetis illi? Numquid sculptile conflavit faber, aut aurifex auro 489 figuravit ill

 (Vers. 21 seqq.) Numquid non scietis? numquid non audietis? numquid non annuntiatum est ab initio vobis? numquid non intellexistis fundamenta terrae?

 Liber Duodecimus.

 493 (Vers. 27 seqq.) Quare dicis, Jacob, et loqueris, Israel, abscondita est via mea a Domino: et Deo meo judicium meum transibit ((Al. transivit))? N

 (Cap. XLI.—Vers. 1 seqq.) Taceant ad me insulae, et gentes mutent fortitudinem: accedant, et tunc loquantur: simul ad judicium propinquemus. Quis susc

 (Vers. 8 seqq.) Et tu, Israel serve meus, Jacob quem elegi, semen Abraham amici mei. In quo apprehendi te ab extremis terrae, et a longinquis ejus voc

 (Vers. 17 seqq.) 501 Egeni et pauperes quaerunt aquas, et non sunt: lingua eorum siti aruit. Ego Dominus exaudiam eos: Deus Israel non derelinquam ill

 (Vers. 21 seqq.) Prope facite judicium vestrum, dicit Dominus: afferte si quid forte habetis, dixit rex Jacob. Accedant, et nuntient nobis quaecumque

 (Vers. 25 seq.) Suscitavit ab Aquilone, et veniet ab ortu solis: vocabit ((Al. vocavit)) nomen meum, et adducet magistratus quasi lutum: et velut figu

 (Cap. XLII.—Vers. 1 seq.) Ecce servus meus, suscipiam eum: electus meus, complacuit sibi in illo anima mea. Dedi spiritum meum super eum: judicium gen

 (Vers. 5, 6 seq.) Haec dicit Dominus Deus: Creans coelos, et extendens eos: firmans terram, et quae germinantur ex ea: dans flatum populo qui est supe

 (Vers. 10, 11 seq.) Canite Deo ((Vulg. Domino)) canticum novum: laus ejus ab extremis terrae: qui descenditis in mare, et plenitudo ejus insulae et h

 (Vers. 18, 19 seqq.) Surdi, audite, et caeci, intuemini ad videndum. Quis caecus, nisi servus meus? et surdus, nisi ad quem nuntios meos misi? Quis ca

 (Cap. XLIII.—Vers. 1 seqq.) Et nunc haec dicit Dominus creans te, Jacob, et formans te, Israel: Noli timere, quia redemi te, et vocavi te nomine tuo:

 (Vers. 14.) Haec dicit Dominus redemptor vester, sanctus Israel. Propter vos misi in Babylonem, et detraxi vectes universos, et Chaldaeos in navibus s

 (Vers. 16, 17 seqq.) Haec dicit Dominus, qui dedit in mari viam, et in aquis torrentibus semitam. Qui eduxit quadrigam et equum, agmen et robustum: si

 (Vers. 22, 23 seqq.) Non me invocasti, Jacob: nec laborasti in me, Israel. Non obtulisti mihi arietem holocausti tui, et victimis tuis non glorificast

 (Vers. 25, 26 seqq.) Ego sum, ego sum ipse, qui deleo iniquitates tuas propter me, et peccatorum tuorum non recordabor. Reduc me in memoriam, ut judic

 (Cap. XLIV.—Vers. 1 seq.) Et nunc audi, Jacob serve meus, et Israel, quem elegi. Haec dicit Dominus, faciens et formans te ab utero auxiliator 524 tuu

 (Vers. 6 seqq.) Haec dicit Dominus rex Israel, et redemptor ejus Dominus exercituum: Ego primus et ego novissimus, et absque me non est Deus. Quis sim

 (Vers. 21 seqq.) Memento horum Jacob, et Israel, quoniam servus meus es tu: formavi te, servus meus es tu, Israel, ne obliviscaris mei. Delevi ut nube

 (Vers. 24 seqq.) Haec dicit Dominus redemptor tuus, et formator tuus ex utero: Ego sum Dominus faciens omnia, extendens coelos solus, stabiliens terra

 (Cap. XLV.—Vers. 1 seqq.) Haec dicit Dominus Christo meo Cyro, cujus apprehendi dexteram, ut subjiciam ante faciem ejus gentes, et dorsa regum vertam,

 Liber Decimus Tertius.

 535 (Cap. XLV.—Vers. 8.) Rorate, coeli, desuper, et nubes pluant justum: aperiatur terra, et germinet Salvatorem, et justitia oriatur simul: ego Domin

 (Vers. 9 seqq.) Vae qui contradicit fictori suo: testa de 536 Samiis terrae. Numquid dicit lutum figulo suo, quid facis: et opus tuum absque manibus e

 (Vers. 14, seqq.) Haec dicit Dominus: Labor Aegypti, et negotiatio Aethiopiae, et Sabaim viri sublimes ad te transibunt, et tui erunt: post te ambulab

 (Vers. 18 seqq.) Quia haec dicit Dominus, creans coelos, ipse Deus formans terram, et faciens eam, ipse plastes ejus: non in vanum creavit eam, ut hab

 (Cap. XLVI.—Vers. 1, 2.) Confractus est Bel, contritus est Nabo: facta sunt simulacra eorum bestiis et jumentis, onera vestra gravi pondere usque ad l

 (Vers. 1, 3 seqq.) Audite me, domus Jacob, et omne residuum domus Israel, qui portamini a meo utero, qui gestamini a mea vulva. Usque ad senectam ego

 (Vers. 8 seqq.) Mementote istud, et fundamini, et redite, praevaricatores, ad cor. Recordamini prioris saeculi, quoniam ego sum Deus, et non est ultra

 548 (Vers. 12, 13.) Audite me, duro corde, qui longe estis a justitia. Prope feci justitiam meam: non elongabitur, et salus mea non morabitur minorabi

 (Cap. XLVII.—Vers. 1 seqq.) Descende, sede in pulvere, virgo filia Babylonis: sede in terra, non est solium filiae Chaldaeorum, quia ultra non vocaber

 (Vers. 4 seqq.) Redemptor noster Dominus exercituum, nomen illius. Sanctus Israel. Sede tacens, et intra in tenebras, filia Chaldaeorum quia non voca

 (Vers. 8, seqq.) Et nunc audi haec, delicata et habitans confidenter, quae dicis in corde tuo: Ego sum, et non est praeter me amplius: non sedebo vidu

 (Vers. 12 seqq.) Sta cum incantatoribus tuis, et cum multitudine maleficiorum tuorum, in quibus laborasti ab adolescentia tua, si forte quid prosit ti

 (Cap. XLVIII.—Vers. 1 seqq.) Audite haec, domus Jacob, qui vocamini nomine Israel, et de aquis Juda existis: qui jurastis ((Vulg. juratis)) in nomine

 (Vers. 3, 4 seqq.) Priora ex tunc annuntiavi, et ex ore meo exierunt, et audita feci ea: repente operatus sum, et venerunt. Scivi enim quia durus es t

 (Vers. 12, 13 seqq.) Audi me, Jacob et Israel, quem ego voco. Ego ipse ego primus, et ego novissimus. Manus quoque mea fundavit terram, et dextera mea

 (Vers. 17, 18 seqq.) Haec dicit Dominus, redemptor tuus sanctus Israel: Ego Dominus Deus tuus docens te utilia, gubernans te in via qua ambulas. Utina

 (Vers. 20, 21, 22.) Egredimini de Babylone, fugite a Chaldaeis: in voce exsultationis annuntiate, auditum facite hoc, afferte illud usque ad extremum

 (Cap. XLIX.—Vers. 1 seqq.) Audite, insulae, et attendite populi de longe: Dominus ab utero vocavit me, de ventre matris meae recordatus est nominis me

 (Vers. 7.) Haec dicit Dominus redemptor Israel Sanctus ejus ad contemptibilem animam, ad abominatam gentem, ad servum dominorum. Reges videbunt, et co

 (Vers. 8 seqq.) Haec dicit Dominus: In tempore placito exaudivi te, et in die salutis auxiliatus sum tui. Et servavi te, et dedi te in foedus populi,

 (Vers. 14 seqq.) Et dixit Sion: Dereliquit me Dominus, et Dominus oblitus est mei. Numquid oblivisci potest mulier infantem suum, ut non misereatur fi

 (Vers. 22, 23.) Haec dicit Dominus Deus: Ecce levo ((Vulg. levabo)) ad gentes manum meam, et ad populos exaltabo signum meum: et afferent filios tuos

 (Vers. 24 seqq.) Numquid tolletur a forti praeda? aut quod captum fuerit a robusto, salvum esse poterit? Quia haec dicit Dominus: Equidem et captivita

 575 (Cap. L.—Vers. 1.) Haec dicit Dominus: Quis est hic liber repudii matris vestrae, quo dimisi eam? Aut quis est creditor meus, cui vendidi vos? Ecc

 (Vers. 2.) Numquid abbreviata est, et parvula facta est manus mea, ut non possit ((Vulg. possim)) redimere? Aut non est in me virtus ad liberandum? Ec

 Liber Decimus Quartus.

 579 (Cap. L.—Vers. 4 seqq.) Dominus dedit mihi linguam eruditam, ut sciam sustentare eum qui lassus est verbo. Erigit mane, mane erigit mihi aurem, ut

 (Vers. 8, 9.) Juxta est qui justificat me: quis contradicit ((Vulg. contradicet)) mihi? stemus simul. Quis est adversarius meus? accedat ad me. Ecce D

 (Vers. 10, 11.) Quis ex vobis timens Dominum, audiens vocem servi ejus? Qui ambulavit in tenebris, et non est lumen ei: speret in nomine Domini, et in

 (Vers. 11.) Ecce omnes vos accendentes ignem, accincti flammis, ambulate in lumine ignis vestri, et in flammis quas succendistis: de manu mea factum e

 (Cap. LI.—Vers. 1 seqq.) Audite me qui persequimini quod justum est, et quaeritis Dominum. Attendite ad petram, unde excisi estis, et ad cavernam laci

 (Vers. 4, 5.) Attendite ad me, populus meus, et tribus mea, me audite: quia lex a me exiet, et judicium meum in lucem populorum requiescet. Prope est

 (Vers. 6.) Levate in coelos oculos vestros, et videte sub terram deorsum: quia coeli sicut fumus liguescent, et terra sicut vestimentum atteretur: et

 (Vers. 7, 8.) Audite me qui scitis justum, populus ((Vulg. addit meus)): lex mea in corde eorum. Nolite timere opprobrium hominum, et blasphemias eoru

 (Vers. 9 seqq.) Consurge, consurge induere fortitudine brachium Domini. Consurge sicut in diebus antiquis in generationibus saeculorum. Numquid non t

 (Vers. 12, 13.) Ego, ego ipse consolabor vos. Quis tu, ut timueris ((Vulg. timere)) ab homine mortali, et a filio hominis, qui quasi fenum ita arescet

 (Vers. 17 seqq.) Elevare, elevare, consurge Jerusalem, quae bibisti de manu Domini calicem irae ejus: usque ad fundum calicis soporis bibisti, et pota

 (Vers. 20.) Filii tui projecti sunt, dormierunt in capite omnium viarum, sicut oryx illaqueatus: pleni indignatione Domini, increpatione Dei tui. Fili

 (Vers. 21 seqq.) Idcirco audi haec, paupercula et ebria non a vino. Haec dicit dominator tuus Dominus et Deus tuus, qui pugnavit pro populo suo: Ecce

 (Cap. LII.—Vers. 1.) Consurge, consurge, induere fortitudine tua, Sion: induere vestimentis gloriae tuae, Jerusalem civitas Sancti: quia non adjiciet

 (Vers. 2, 3.) Excutere de pulvere: consurge sede, Jerusalem: solve vincula colli tui, captiva filia Sion. Quia haec dicit Dominus: Gratis venundati es

 (Vers. 4 seqq.) Quia haec dicit Dominus Deus: In Aegyptum descendit populus meus in principio, ut colonus esset ibi: et Assur absque ulla causa calumn

 (Vers. 7, 8.) Quam pulchri super montes pedes annuntiantis et praedicantis pacem, et annuntiantis bonum: praedicantis salutem, et dicentis Sion: Regna

 (Vers. 9, 10.) Gaudete et laudate simul, deserta Jerusalem, quia consolatus est Dominus populum suum: redemit Jerusalem. Paravit Dominus brachium sanc

 (Vers. 11-13.) Recedite, recedite, exite inde, pollutum nolite tangere: exite de medio ejus, mundamini qui fertis vasa Domini. Quoniam non in tumultu

 (Cap. LIII.—Vers. 1 seq.) Quis credidit auditui nostro? et brachium Domini cui revelatum est? Et ascendet sicut virgultum coram eo, et sicut radix de

 (Vers. 5-7.) Ipse autem vulneratus est propter iniquitates nostras, attritus est propter scelera nostra. Disciplina pacis nostrae super eum, et livore

 (Vers. 7 seqq.) Sicut ovis ad occisionem ducetur, et quasi agnus coram tondente ((Vulg. addit se)) obmutescet, et non aperiet os suum. De angustia et

 (Vers. 10, 11.) Si posuerit pro peccato animam suam, videbit semen longaevum, et voluntas Domini in manu ejus dirigetur. Pro eo quod laboraverit ((Vul

 (Vers. 12.) Ideo dispertiam ei plurimos, et fortium dividet spolia: pro eo quod tradidit in mortem animam suam, et cum sceleratis reputatus est: et ip

 Liber Decimus Quintus.

 (Cap. LIV.—Vers. 1.) Lauda, sterilis, quae non paris: decanta laudem et hinni, quae non parturiebas: quoniam plures filii desertae, magis quam ejus qu

 (Vers. 2, 3.) Dilata locum tentorii tui, et pelles tabernaculorum tuorum extende: ne parcas: longos fac funiculos tuos, et clavos tuos consolida. Ad d

 (Vers. 4, 5.) Noli timere, quia non confunderis, neque erubesces: non enim te pudebit, quia confusionis adolescentiae tuae oblivisceris, et opprobrii

 (Vers. 6, 7.) Quia ut mulierem derelictam et moerentem spiritu vocavit te Dominus: et uxorem ab adolescentia abjectam, dixit Deus tuus. Ad punctum in

 (Vers. 9, 10.) Sicut in diebus Noe istud mihi est, cui juravi, ne inducerem aquas Noe ultra super terram: sic juravi, ut non irascar tibi, et non incr

 (Vers. 11, 12.) Paupercula tempestate convulsa absque consolatione. Ecce ego sternam per ordinem lapides tuos: et fundabo te in sapphiris: et ponam ja

 (Vers. 14.) Recede procul a calumnia, quia non timebis et a pavore, quia non appropinquabit tibi. Recede ab iniquo, et non timebis, et tremor non app

 (Vers. 15.) Ecce accola veniet, qui non erat mecum advena quondam tuus adjungetur tibi. LXX: Ecce proselyti accedent ad te per me, et coloni erunt tu

 (Vers. 16, 17.) Ecce ego creavi fabrum sufflantem in igne prunas, et proferentem vas in opus suum: et ego creavi interfectorem ad disperdendum. Omne v

 (Cap. LV.—Vers. 1.) Omnes sitientes venite ad aquas, et qui non habetis pecuniam ((Vulg. argentum)), properate, emite et comedite: venite, emite absqu

 (Vers. 2, 3.) Audite audientes me, et comedite bonum et delectabitur in crassitudine anima vestra. Inclinate aurem vestram, et venite ad me: audite, e

 (Vers. 4, 5.) Ecce testem populis dedi eum, ducem ac praeceptorem gentibus. Ecce gentem, quam nesciebas, vocabis: et gentes, quae non cognoverunt te,

 (Vers. 6, 7.) Quaerite Dominum, dum inveniri potest: invocate eum, dum prope est. Derelinqunt impius viam suam, et vir iniquus cogitationes suas, et c

 (Vers. 8, 9.) Non enim cogitationes meae, cogitationes vestrae: neque viae vestrae, viae meae, dicit Dominus. Sicut enim exaltantur coeli a terra, sic

 (Vers. 10, 11.) Et quomodo descendit imber et nix de coelo, et illuc ultra non revertetur ((Vulg. revertitur)) sed inebriat terram, et infundit eam,

 (Vers. 12, 13.) Quia in laetitia egrediemini, et in pace deducemini. Montes et colles cantabunt coram vobis laudem, et omnia ligna regionis plaudent m

 (Cap. LVI.—Vers. 1.) Haec dicit Dominus: Custodite judicium, et facite justitiam: quia juxta est salus mea ut veniat, et justitia mea ut reveletur. LX

 (Vers. 2.) Beatus vir qui facit hoc, et filius hominis qui apprehendet istud: custodiens sabbatum, ne polluat illud: custodiens manus suas, ne faciat

 (Vers. 3.) Et non dicat filius advenae, qui adhaeret Domino, dicens: Separatione dividet me Dominus a populo suo: et non dicat eunuchus: Ecce ego lign

 (Vers. 4, 5.) Quia haec dicit Dominus eunuchis: Si custodierint sabbata mea, et elegerint quae volui, et tenuerint foedus meum, dabo eis in domo mea,

 (Vers. 6, 7.) Et filios advenae, qui adhaerent Domino, ut colant eum, et diligant nomen ejus, ut sint ei in servos: omnem custodientem sabbatum ne pol

 (Vers. 8, 9.) Holocausta eorum et victimae eorum placebunt mihi super altare meum: quia domus mea, domus orationis vocabitur cunctis populis, ait Domi

 (Vers. 10-12.) Speculatores ejus caeci omnes, nescierunt universi: canes muti non valentes latrare, videntes vana, dormientes, et amantes somnia. Et c

 (Cap. LVII.—Vers. 1, 2.) Justus periit ((Vulg. perit et non est qui recogitet in corde suo: et viri misericordiae colliguntur, quia non est qui intell

 Liber Decimus Sextus.

 (Vers. 3, 4.) Vos autem accedite huc, filii auguratricis: semen adulteri et fornicariae super quem lusistis? super quem dilatastis os, et ejecistis li

 (Vers. 4, 5.) Numquid non vos filii scelesti, semen mendax, qui consolamini in diis subter omne lignum frondosum, immolantes parvulos in torrentibus s

 (Vers. 6.) In partibus torrentis pars tua: haec est 671 sors tua, et ipsis effudisti libamen, obtulisti sacrificium: numquid super his non indignabor?

 (Vers. 7.) Super montem excelsum et sublimem posuisti cubile tuum, et illuc ascendisti, ut immolares hostias. Et post ostium, et retro postem posuisti

 (Vers. 9.) Quia juxta me discooperuisti, et suscepisti adulterum: dilatasti cubile tuum: et pepigisti cum eis ((Vulg. addit foedus)): dilexisti stratu

 (Vers. 10.) In multitudine viae tuae laborasti, et non dixisti: Quiescam: vitam manus tuae invenisti, propterea non rogasti me ((Vulg. silet me Multis

 (Vers. 11.) Pro quo sollicita timuisti: quia mentita es, et mei non es recordata, neque cogitasti in corde tuo? quia ego tacens et quasi non videns, e

 (Vers. 12.) Ego annuntiabo justitiam tuam, et opera tua non proderunt tibi. Cum clamaveris, liberent te congregati tui. LXX: Ego annuntiabo justitiam

 (Vers. 13, 14.) Et omnes eos auferet ventus: tollet aura. Qui autem fiduciam habet mei, haereditabit terram, et possidebit montem sanctum meum. Et dic

 (Vers. 15.) Quia haec dicit excelsus et sublimis habitator aeternitatis, et sanctum nomen ejus: in excelso et in sancto habitans, et cum contrito et h

 (Vers. 16.) Non in sempiternum litigabo, neque usque in finem irascar: quia spiritus a facie mea egredietur et flatus ego faciam. LXX: Non in aeternum

 (Vers. 17 seqq.) Propter iniquitatem avaritiae ejus iratus sum, et percussi eum: abscondi, et indignatus sum: et ambulavit moerens abiit vagus)) in vi

 (Cap. LVIII.—Vers. 1.) Clama, ne cesses: quasi tuba exalta vocem tuam, et annuntia populo meo scelera eorum, et domui Jacob peccata eorum. Clama in fo

 (Vers. 2.) Me etenim de die in diem quaerunt, et scire vias meas volunt: quasi gens quae justitiam fecerit, et quae judicium Dei sui non dereliquerit.

 (Vers. 3.) Rogant me judicia justitiae, et appropinquare Deo volunt. Quare jejunavimus, et non aspexisti? humiliavimus animas nostras, et nescisti? Ec

 (Vers. 4, 5.) Nolite jejunare sicut usque ad hanc diem, ut audiatur in excelso clamor vester. Numquid tale est jejunium, quod elegi, per diem affliger

 (Vers. 6, 7.) Nonne hoc ((Vulg. addit est)) magis jejunium quod elegi? Dissolve colligationes impietatis, solve fasciculos deprimentes: Dimitte eos qu

 (Vers. 8, 9.) Tunc erumpet quasi mane lumen tuum, et sanitas tua cito ((Vulg. citius)) orietur, et anteibit faciem tuam justitia tua: et gloria Domini

 (Vers. 10.) Si abstuleris de medio tui catenam, et desieris digitum extendere, et loqui quod non prodest. Cum effuderis esurienti animam tuam, et anim

 (Vers. 11.) Et requiem dabit tibi Dominus semper, et implebit splendoribus animam tuam, et ossa tua liberabit. Et eris quasi hortus irriguus, et sicut

 (Vers. 12.) Et aedificabuntur in te deserta saeculorum: fundamenta generationis et generationis suscitabis: et vocabitur ((Vulg. et vocaberis)) in te

 (Vers. 13.) Si averteris a sabbato pedem tuum, facere voluntatem tuam in die sancto meo: et vocaveris sabbatum delicatum, et sanctum Domini gloriosum,

 (Vers. 14.) Tunc delectaberis super Dominum [Vulg. Domino) et sustollam te super altitudines terrae, et cibabo te haereditate Jacob patris tui. Os en

 (Cap. LIX.—Vers. 1, 2.) Ecce non est abbreviata manus Domini, ut salvare nequeat: neque aggravata est auris ejus, ut non exaudiat sed iniquitates ves

 (Vers. 3, 4.) Manus enim vestrae pollutae sunt sanguine, et digiti vestri iniquitate: labia vestra locuta sunt mendacium, et lingua vestra iniquitatem

 (Vers. 5, 6.) Conceperunt laborem, et pepererunt iniquitatem: et ova aspidum ruperunt, et telas araneae texuerunt. Qui comederit de ovis eorum, moriet

 (Vers. 7, 8.) Opera eorum opera inutilia: et opus iniquitatis in manibus eorum. Pedes eorum ad malum currunt: et festinant ut effundant sanguinem inno

 (Vers. 9 seqq.) Propter hoc elongatum est judicium a nobis: et non apprehendet nos justitia. Exspectavimus lucem, et ecce tenebrae: splendorem, et in

 (Vers. 12 seqq.) Multiplicatae sunt iniquitates nostrae coram te, et peccata nostra responderunt nobis: quia scelera nostra nobiscum, et iniquitates n

 (Vers. 16, 17.) Et vidit Dominus, et malum apparuit in oculis ejus: quia non est judicium, et vidit quia non est vir, et aporiatus est, quia non est q

 (Vers. 19, 20.) Et timebunt qui ab Occidente nomen Domini, et qui ab ortu solis, gloriam ejus: cum venerit quasi fluvius violentus, quem spiritus Domi

 Liber Decimus Septimus.

 (Cap. LX.—Vers. 1 seqq.) 717 Surge, illuminare: quia venit lumen tuum, et gloria Domini super te orta est. Quia ecce tenebrae operient terram, et cali

 (Vers. 4.) Leva in circuitu oculos tuos et vide: omnes isti congregati venerunt tibi. Filii tui de longe venient et filiae tuae in latere sugent. Leva

 (Vers. 5.) Tunc videbis, et afflues, et mirabitur, et dilatabitur cor tuum: quando conversa fuerit ad te multitudo maris, fortitudo gentium venerit ti

 (Vers. 6, 7.) Inundatio camelorum operiet te, dromedarii Madian et Epha. Omnes de Saba venient, aurum et thus deferentes, et laudem Domino annuntiante

 (Vers. 8, 9.) Qui sunt isti, qui ut nubes volant, et quasi columbae ad fenestras suas? me enim insulae exspectant, et naves maris in principio, ut add

 (Vers. 10 seqq.) Et aedificabunt filii peregrinorum muros tuos, et reges eorum ministrabunt tibi. In indignatione enim mea percussi te, et in reconcil

 (Vers. 13, 14.) Gloria Libani ad te veniet, abies et buxus et pinus simul ad ornandum locum sanctificationis meae et locum pedum meorum glorificabo.

 (Vers. 15, 16.) Pro eo quod fuisti derelicta, et odio habita, et non erat qui pertransiret ((Vulg. per te transiret)), ponam te in superbiam saeculoru

 (Vers. 17 seqq.) Pro aere afferam aurum, pro ferro afferam argentum, et pro lignis aes, et pro lapidibus ferrum: et ponam visitationem tuam pacem, et

 (Vers. 19, 20.) Non erit tibi amplius sol ad lucendum per diem, nec splendor lunae illuminabit te: sed erit tibi Dominus in lucem sempiternam, et Deus

 (Vers. 21, 22.) Populus autem tuus omnes justi, in perpetuum haereditabunt terram, germen plantationis meae: opus manus meae ad glorificandum. Minimus

 (Cap. LXI.—Vers. 1 seqq.) Spiritus Domini Dei ((Vulg. abest Dei)) super me, eo quod unxerit me Dominus: ad annuntiandum mansuetis misit me, ut mederer

 (Vers. 3-5.) Et vocabuntur in ea fortes justitiae, plantatio Domini ad glorificandum. Et aedificabunt deserta a saeculo, et ruinas antiquas erigent, e

 (Vers. 6, 7.) Vos autem sacerdotes Domini vocabimini, ministri Dei nostri, dicetur vobis: Fortitudinem gentium comedetis, in gloria earum superbietis.

 (Vers. 8, 9.) Et dabo opus eorum in veritate, et foedus perpetuum feriam eis. Et scietur ((Vulg. scient)) in gentibus semen eorum, et germen eorum in

 (Vers. 10, 11.) Gaudens gaudebo in Domino, et exsultavit exsultabit)) anima mea in Deo meo: quia induit me vestimentis salutis et indumentis justitiae

 (Cap. LXII.—Vers. 1 seqq.) Propter Sion non tacebo, et propter Jerusalem non quiescam, donec egrediatur ut splendor justus ejus, et salvator ejus ut l

 (Vers. 4.) Non vocaberis ultra derelicta, et terra tua non vocabitur amplius desolata: sed vocaberis voluntas mea in ea, et terra tua habitata, quia c

 (Vers. 5.) Habitabit enim juvenis cum virgine, et habitabunt in te filii tui. Et gaudebit sponsus super sponsa, gaudebit super te Deus tuus. LXX: Et s

 (Vers. 6, 7.) Super muros tuos, Jerusalem, constitui custodes: tota die et tota nocte perpetuo non tacebunt: qui reminiscimini Domini, ne taceatis, et

 (Vers. 8, 9.) Juravit Dominus in dextera sua et brachio fortitudinis suae. Si dedero triticum tuum ultra cibum inimicis tuis: et si biberint filii ali

 (Vers. 10-12.) Transite, transite per portas, praeparate viam populo, planum facite iter, et eligite lapides, elevate signum ad populos. Ecce Dominus

 (Cap. LXIII.—Vers. 1.) Quis est iste, qui venit de Edom, tinctis vestibus de Bosra? Iste formosus in stola sua, gradiens in multitudine fortitudinis s

 (Vers. 2.) Quare ergo rubrum est indumentum tuum, et vestimenta tua sicut calcantium torcular? Quare rubra sunt vestimenta tua, et indumenta tua sicut

 (Vers. 3 seqq.) Torcular calcavi solus, et de gentibus non est vir mecum. Calcavi eos in furore meo, et conculcavi eos in ira mea: et aspersus est san

 (Vers. 7.) Miserationum Domini recordabor laudem Domini super omnibus quae reddidit nobis Dominus, et super multitudinem bonorum domui Israel, quae l

 (Vers. 8 seqq.) Et dixit: Verumtamen populus meus est filii non negantes: et factus est eis Salvator. In omni tribulatione eorum non est tribulatus,

 (Vers. 11 seqq.) Et recordatus est dierum saeculi, Moysi, populi sui. Ubi est qui eduxit eos de mari cum pastoribus gregis sui? ubi est qui posuit in

 (Vers. 15 seqq.) Attende de coelo, et vide de habitaculo sancto tuo, et gloriae tuae. Ubi est zelus tuus et fortitudo tua? multitudo viscerum tuorum,

 (Vers. 18, 19.) Quare errare nos fecisti. Domine, in viis tuis: indurasti cor nostrum, ne timeremus te? convertere propter servos tuos tribus haeredit

 (Cap. LXIV.—Vers. 1 seqq.) Utinam disrumperes coelos et descenderes: a facie tua montes defluerent. 759 Sicut exustio ignis tabescerent, aquae arderen

 (Vers. 4, 5.) A saeculo non audierunt: neque auribus perceperunt: oculus non vidit, Deus, absque te quae praeparasti exspectantibus te. Occurristi lae

 (Vers. 6.) Ecce tu iratus es, et peccavimus in 762 ipsis fuimus semper, et salvabimur. Et facti sumus ut immundus ((Al. immundi)) omnes nos, quasi pa

 (Vers. 7.) Non est qui invocet nomen tuum, qui consurgat et teneat te. Abscondisti faciem tuam a nobis, et allisisti nos in manu iniquitatis nostrae.

 (Vers. 8 seqq.) Et nunc, Domine, pater noster es tu, nos vero lutum: et fictor noster tu, et opera manuum tuarum omnes nos. Ne irascaris, Domine, sati

 Liber Decimus Octavus.

 (Cap. LXV.—Vers. 1.) Quaesierunt me qui ante me non interrogabant: invenerunt, qui non quaesierunt me. Dixi: ecce ego, ecce ego ad gentem quae non inv

 772 (Vers. 2.) Expandi manus meas tota die ad populum incredulum, qui graditur in via non bona post cogitationes suas. LXX: Expandi manus meas tota di

 (Vers. 3.) Populus qui ad iracundiam provocat me, ante faciem meam semper: qui immolant in hortis, et sacrificant super lateres (Ex Exod. XX, 4) . LXX

 (Vers. 4, 5.) Qui habitant in sepulcris, et in delubris idolorum dormiunt: qui comedunt carnem suillam, et jus profanum in vasis suis: qui dicunt, rec

 (Vers. 6, 7.) Isti fumus erunt in furore meo, ignis ardens tota die. Ecce scriptum est coram me: Non tacebo, sed reddam et retribuam in sinu eorum ini

 (Vers. 8.) Haec dicit Dominus: Quomodo si inveniatur granum in botro, et dicatur: ne dissipes illud, quoniam benedictio est sic faciam propter servos

 (Vers. 9.) Et educam de Jacob semen, et de Juda possidentem montes meos: et haereditabunt eam electi mei, et servi mei inhabitabunt ibi, et erunt camp

 (Vers. 11, 12.) Et vos qui dereliquistis Dominum, et obliti estis montem sanctum meum. Qui ponitis fortunae mensam, et libatis super eam. Numerabo vos

 (Vers. 12.) Pro eo quod vocavi, et non respondistis, locutus sum, et non audistis: sed fecistis et faciebatis)) malum in oculis meis, et quae nolui, e

 (Vers. 13, 14.) Propter hoc haec dicit Dominus Deus: Ecce servi mei comedent, et vos esurietis. Ecce servi mei bibent, et vos sitietis. Ecce servi mei

 (Vers. 15, 16.) Et dimittetis nomen vestrum in juramento ((Vulg. juramentum)) electis meis, et interficiet te Dominus Deus, et servos suos vocabit nom

 (Vers. 17, 18.) Quia oblivioni traditae sunt angustiae priores, et quia absconditae sunt ab oculis meis. Ecce enim creo coelos novos, et terram novam,

 (Vers 19.) Quia ecce ego creo Jerusalem exsultationem, et populum ejus gaudium: et exsultabo in Jerusalem, et gaudebo in populo meo. LXX: Quia ecce eg

 (Vers. 20.) Et non audietur in ea ((Vulg. in eo)) ultra vox fletus, et vox clamoris: non erit amplius infans dierum, et senex qui non impleat dies suo

 (Vers. 21. 22.) Et aedificabunt domos, et habitabunt et plantabunt vineas, et comedent fructus earum. Non aedificabunt, et alius habitabit: non plant

 (Vers. 23 seqq.) Secundum dies enim ligni, erunt dies populi mei, et opera manuum eorum veterascent electis meis. Non laborabunt frustra, neque genera

 (Cap. LXVI—Vers. 1.) Haec dicit Dominus: Coelum sedes mea, et terra scabellum pedum meorum. Quae est ista domus quam aedificabitis mihi, et quis est i

 (Vers. 2, 3.) Ad quem autem respiciam, nisi ad pauperculum et contritum spiritu, et trementem sermones meos? Qui immolat bovem, quasi qui interficiat

 (Vers. 4.) Haec omnia elegerunt in viis suis, et in abominationibus suis anima eorum delectata est. Unde et ego eligam illusiones eorum, et quae timeb

 (Vers. 5.) Audite verbum Domini, qui tremitis ad sermonem ((Vulg. verbum)) ejus. Dixerunt fratres vestri qui oderunt vos, et abjecerunt propter nomen

 (Vers. 6.) Vox ((Vulg. populi)) fremitus de civitate, vox de Templo, vox Domini reddentis retributionem inimicis suis. fremitu, clamorem Vox, clamoris

 (Vers. 7.) Antequam parturiret, peperit: antequam 805 veniret partus ejus, peperit masculum. Quis audivit unquam tale? quis vidit huic similem simile)

 (Vers. 10.) Laetamini cum Jerusalem, et exultate in ea omnes qui diligitis eam. Gaudete cum ea gaudio, universi qui lugetis super eam, ut sugatis, et

 (Vers. 12.) Quia haec dicit Dominus: Ecce ego declino super eam quasi fluvium pacis, et quasi torrentem inundantem gloriam gentium, quam sugetis: ab u

 (Vers. 13, 14.) Quomodo si cui mater blandiatur, ita ego consolabor vos, et in Jerusalem consolabimini. Videbitis, et gaudebit cor vestrum, et ossa ve

 (Vers. 15, 16.) Quia ecce Dominus in igne veniet: et quasi turbo quadrigae ejus, reddere in indignatione furorem suum, et increpationem suam in flamma

 (Vers. 17.) Qui sanctificabantur, et mundos se putabant in hortis post unam intrinsecus: qui comedebant carnem suillam, et abominationem et murem, sim

 (Vers. 18, 19.) Ego autem opera eorum et cogitationes eorum venio ut congregem cum omnibus gentibus et linguis: et venient et videbunt gloriam meam. E

 (Vers. 20.) Et annuntiabunt gloriam meam in gentibus, et adducent omnes fratres vestros de cunctis gentibus donum Domino, in equis, et in quadrigis, e

 (Vers. 21.) Quomodo si inferant filii Israel munus in vase mundo in domum Domini. Et assumam ex eis in sacerdotes et Levitas, dicit Dominus. LXX: Quom

 (Vers. 22, 23.) Quia sicut coeli novi et terra nova, quae ego facio stare coram me, dicit Dominus: sic stabit semen vestrum, et nomen vestrum. Et erit

 (Vers. 24.) Et egredientur, et videbunt cadavera virorum qui praevaricati sunt in me. Vermis eorum non morietur, et ignis eorum non exstinguetur. Et e

 S. Eusebii Hieronymi Stridonensis Presbyteri Commentariorum In Jeremiam Prophetam Libri Sex .

 S. Eusebii Hieronymi Stridonensis Presbyteri Commentariorum In Jeremiam Prophetam Libri Sex .

 Liber Primus.

 (Cap. I.—Vers. 1 seqq.) Verba Jeremiae filii Helciae de sacerdotibus qui fuerunt in Anathoth in terra Benjamin: quod factum est verbum Domini ad eum i

 (Vers. 4, 5.) Et factum est verbum Domini ad me, dicens: Priusquam te formarem in utero, novi te et antequam exires de vulva, sanctificavi te: Prophe

 (Vers. 6.) Et dixi: Ah, ah, ah, Domine Deus, ecce nescio loqui, quia puer ego sum. LXX: Et dixi, o Domine Deus, nescio loqui, quia juvenis sum.

 (Vers. 7, 8.) Et dixit Dominus ad me: Noli dicere, Puer sum, quoniam ad omnia quae mittam te, ibis, et universa quaecumque mandavero tibi, loqueris. N

 (Vers. 9.) Et misit Dominus manum suam, et tetigit os meum: et dixit Dominus ad me: Ecce dedi verba mea in ore tuo. Notandum quod hic manus mittatur D

 (Vers. 10.) Ecce ego constitui te hodie super gentes et super regna, ut evellas et destruas, et disperdas, et dissipes, et aedifices, et plantes. Hoc

 (Vers. 11, 12.) Et factum est verbum Domini ad me, dicens: Quid tu vides, Jeremia? Et dixi, Virgam vigilantem ego video. Et dixit Dominus 840 ad me: B

 (Vers. 13, 14.) Et factum est verbum Domini secundo ad me dicens: Quid tu vides? et dixi, Ollam succensam ego video: et faciem ejus a facie Aquilonis.

 (Vers. 15, 16.) Quia ecce convocabo omnes cognationes regnorum Aquilonis, ait Dominus, et venient et ponent unusquisque solium suum in introitu portar

 (Vers. 17.) Tu ergo accinge lumbos tuos: et surge, et loquere ad eos omnia, quae ego praecipio tibi. 842 Et Job praecipitur, ut accingat lumbos suos (

 (Vers. 18, 19.) Ego quippe dedi te hodie (sive Ecce posui te in hac die) in civitatem munitam, et in columnam ferream, et in murum aeneum super omnem

 (Cap. II.—Vers. 1.) Et factum est verbum Domini ad me dicens: Vade, et clama in auribus Jerusalem dicens. Hoc in Septuaginta non habetur: sed sub aste

 (Vers. 2.) Haec dicit Dominus: Recordatus sum tui, miserans adolescentiam tuam et charitatem desponsationis tuae: quando secuta me es in deserto, in t

 (Vers. 3.) Sanctus Israel Domino primitiae frugum ejus: omnes qui devorant eum, delinquent: mala venient super eos, dicit Dominus. Quando Israel dicit

 (Vers. 4, 5.) Audite verbum Domini, domus Jacob, et omnes cognationes domus Israel. Haec dicit Dominus: Quid invenerunt patres vestri in me iniquitati

 (Vers. 6.) Et non dixerunt, Ubi est Dominus qui ascendere nos fecit de terra Aegypti: qui transduxit nos per desertum, per terram inhabitabilem et inv

 (Vers. 7.) Et induxi vos in terram, Carmeli, ut comederetis fructum ejus et bona illius: et ingressi contaminastis terram meam et haereditatem meam p

 (Vers. 8.) Sacerdotes non dixerunt, Ubi est Dominus? et tenentes Legem meam, nescierunt me: et pastores praevaricati sunt in me: et Prophetae propheta

 (Vers. 9.) Propterea adhuc judicio contendam vobiscum, ait Dominus: et cum filiis vestris disceptabo. Ne Ut justificeris in sermonibus tuis, et vincas

 (Vers. 10, 11.) Transite ad insulas Cethim, et videte: et in Cedar mittite, et considerate vehementer, et videte si factum est hujuscemodi: si mutavit

 (Vers. 12, 13.) Obstupescite coeli super hoc: et portae ejus desolamini vehementer, dicit Dominus. Duo enim mala fecit populus meus: me dereliquerunt

 (Vers. 14.) Numquid servus est Israel, aut vernaculus? Puto ex hoc loco in superbiam elatos, Salvatori dixisse Judaeos: Semen Abrahae sumus, et nemini

 (Vers. 15.) Quare ergo factus est in praedam? super eum rugierunt leones, et dederunt vocem suam: posuerunt terram ejus in solitudinem: et civitates i

 (Vers. 16, 17.) Filii quoque Mempheos et Taphneos constupraverunt te usque ad verticem. Numquid non istud factum est tibi, quia dereliquisti Dominum D

 (Vers. 18.) Et nunc quid tibi vis, in via Aegypti, ut bibas aquam Sior? Et quid tibi et viae Assyriorum, ut bibas aquam fluminis? Sior turbidam Geon.

 (Vers. 19.) Arguet te malitia tua (sive erudiet te praevaricatio tua) et aversio tua increpabit te. Scito et vide, quia malum et amarum est, reliquiss

 (Vers. 20.) A saeculo confregisti jugum meum (sive tuum) rupisti vincula mea tua) et dixisti, Non serviam. In omni enim colle sublimi, et sub omni li

 (Vers. 21.) Ego autem plantavi te vineam electam, omne semen verum: quomodo conversa es mihi in pravum vinea aliena? LXX: Ego autem plantavi te vineam

 (Vers. 22.) Si laveris te nitro, multiplicaveris tibi herbam Borith, maculata es in iniquitate tua coram me: dicit Dominus Deus. Maculata es in iniqui

 (Vers. 23.) Quomodo dicis, Non sum polluta, post Baalim non abii? Vide vias tuas in convalle. Sive valle, sepulcrum multitudinis. scito quid feceris,

 (Vers. 24.) Cursor levis explicans vias suas: onager assuetus solitudini, in desiderio animae suae attraxit ventum amoris sui: nullus avertet eam: omn

 (Vers. 25.) Prohibe pedem tuum a nuditate, et guttur tuum a siti: et dixisti, Desperavi, nequaquam faciam: adamavi quippe alienos, et post eos ambulab

 (Vers. 26, 27.) Quomodo confunditur fur, quando deprehenditur, sic confusi sunt domus Israel: ipsi et reges eorum, principes et sacerdotes, et Prophet

 (Vers. 28.) Ubi sunt dii tui, quos fecisti tibi? surgant et liberent te in tempore die)) afflictionis tuae. liberent te dii tui, quos fecisti tibi:

 (Vers. 29.) Quid vultis mecum judicio contendere? omnes dereliquistis me, dicit Dominus. Et omnes inique egistis in me,

 (Vers. 30.) Sine causa percussi filios vestros: disciplinam non receperunt. Pro quo posuere LXX non recepistis.

 (Vers. 31.) Videte verbum Domini: Numquid solitudo factus sum Israeli, aut terra scrotina? Quare ergo dixit populus meus, Recessimus, non veniemus ult

 (Vers. 32.) Numquid obliviscetur virgo ornamenti sui, et sponsa fasciae pectoralis suae? Populus meus oblitus est mei diebus innumeris. Per haec disci

 (Vers. 33, 34.) Quid niteris ostendere viam tuam bonam ad quaerendam dilectionem, quae insuper et malitias tuas docuisti vias tuas: et in alis tuis (s

 (Vers. 35, 36.) Et dixisti: Absque peccato et innocens ego sum: et propterea avertatur furor tuus a me. Ecce ego judicio contendam tecum, eo quod dixe

 (Vers. 37.) Et ab Aegypto confunderis, sicut confusa es ab Assur: nam et ab ista egredieris, et manus tuae erunt super caput tuum: quoniam contrivit D

 (Cap. III.—Vers. 1.) Vulgo dicitur (pro quo LXX tantum dicitur Si demiserit vir uxorem suam, et recedens ab eo duxerit virum alterum: numquid revertet

 (Vers. 2.) Leva oculos tuos in directum, et vide ubi non prostrata sis. In viis sedebas exspectans eos quasi latro in solitudine (sive quasi cornix de

 (Vers. 2, 3.) Et polluisti (sive interfecisti) terram fornicationibus tuis, et in malis tuis ((Al. in malitiis)): quamobrem prohibitae sunt stillae pl

 (Vers. 4, 5.) Ergo saltem amodo voca me, Pater meus, dux virginitatis meae es tu: numquid irasceris in perpetuum, aut perseverabis in finem? Erubescan

 (Vers. 6 seqq.) Et dixit Dominus ad me in diebus Josiae regis: Numquid vidisti, quae fecerit aversatrix Israel? Abiit sibimel super omnem montem excel

 (Vers. 11.) Et dixit Dominus ad me: Justificavit animam suam aversatrix Israel comparatione praevaricatricis Juda. Justificata est Sodoma ex te

 (Vers. 12. seqq.) 860 Vade, et clama (sive lege) sermones istos contra Aquilonem, et dices: Revertere, aversatrix Israel, dicit Dominus, et non averta

 (Vers. 14 seqq.) Convertimini ad me, filii revertentes vagi et recedentes) dicit Dominus: quia ego vir vester dominator vestri), et assumam vos, unum

 (Vers. 17.) In tempore illo vocabunt Jerusalem solium Domini, et congregabuntur ad eam omnes gentes in nomine Domini in Jerusalem, et non ambulabunt p

 (Vers. 18.) In diebus illis ibit domus Juda ad domum Israel et venient simul de terra Aquilonis ad terram quam dedi patribus vestris.

 (Vers. 19.) Ego autem dixi: Quomodo ponam te in filios, et tribuam tibi terram desiderabilem, haereditatem praeclaram, exercituum gentium? Et dixi, pa

 (Vers. 20.) Sed quomodo si contemnat mulier amatorem suum: sic contempsit me domus Israel, dicit Dominus. Christi vox est juxta populum Judaeorum, cui

 (Vers. 21, 22.) Vox in viis (sive in labiis) audita est, ploratus et ululatus filiorum Israel, quoniam iniquam fecerunt viam suam, obliti sunt Domini

 (Vers. 23.) Ecce nos venimus ad te: tu enim es Dominus Deus noster. Vere mendaces erant colles, et multitudo (sive fortitudo) montium: vere in Domino

 (Vers. 24.) Confusio comedit laborem patrum nostrorum ab adolescentia nostra: greges eorum et armenta eorum, filios et filias eorum. Defecerunt scruta

 (Vers. 25.) Dormiemus in confusione nostra, et operiet nos ignominia nostra: quoniam Deo nostro peccavimus nos, et patres nostri ab adolescentia nostr

 (Cap. IV.—Vers. 1.) Si reverteris, Israel, ait Dominus, ad me convertere. Pro quo LXX transtulerunt: 864 Si conversus fuerit Israel, ait Dominus, ad m

 (Vers. 2.) Et jurabis, Vivit Dominus in veritate et in judicio et in justitia: et benedicent eum gentes, ipsumque laudabunt. Et quomodo Evangelium jur

 (Vers. 3 seqq.) Haec enim dicit Dominus viro Juda et Jerusalem: Novate vobis novale, et nolite serere super spinas: circumcidimini Domino, et auferte

 (Vers. 5, 6.) Annuntiate in Juda, et Jerusalem auditum facite, loquimini: canite tuba in terra, clamate fortiter, et dicite: Congregamini, et ingredia

 (Vers. 7.) Ascendit leo de cubili suo, et praedo gentium se levavit: egressus est de foco suo, ut ponat terram tuam in solitudinem ((Vulg. desolatione

 (Vers. 8.) Super hoc accingite vos ciliciis: plangite et ululat, quia non est aversa ira furoris Domini a nobis, sive ut Septuaginta transtulerunt, a

 (Vers. 9.) Et erit in die illa, dicit Dominus: peribit cor regis, et cor principum, et obstupescent Sacerdotes, et Prophetae consternabuntur. stupore,

 (Vers. 10.) Et dixi: Heu, heu, heu: Domine Deus (pro quo LXX transtulerant: O Domine Deus), ergone decepisti populum istum, et Jerusalem, dicens: Pax

 (Vers. 11, 12.) In tempore illo dicetur populo huic et Jerusalem: Ventus urens (sive roris) in viis quae sunt in deserto. Viae filii populi mei: non a

 (Vers. 13.) Ecce quasi nubes ascendet, et quasi tempestas currus ejus: velociores aquilis equi illius. Vae nobis, quoniam vastati sumus. Ventura cerni

 (Vers. 14.) Lava a malitia cor tuum, Jerusalem, ut salva fias: usquequo morabuntur in te cogitationes noxiae? Dicenti populo: Vae nobis, quoniam vasta

 (Vers. 15.) Vox enim annuntiantis a Dan, et notum facientis idolum (vel dolorem) de monte Ephraim. judicium: ubertas.

 (Vers. 16, 17.) Dicite gentibus: Ecce auditum est in Jerusalem, custodes venire de terra longinqua et dederunt super civitates Juda vocem suam: quasi

 (Vers. 18.) Viae tuae, et cogitationes tuae fecerunt haec tibi: ista malitia tua, quia amara ((Vulg. addit quia)), tetigit cor tuum.

 (Vers. 19, 20.) Ventrem meum, ventrem meum doleo: sensus cordis mei turbati sunt in me: non tacebo, quoniam vocem buccinae audivit anima mea, clamorem

 (Vers. 21.) Usquequo videbo fugientes ((Vulg. fugientem)), audiam vocem buccinae?

 (Vers. 22.) Quia stultus populus meus me non cognovit: filii insipientes sunt et vecordes. Sapientes sunt ut faciant mala: bene autem facere nescierun

 (Vers. 23 seqq.) Aspexi terram, et ecce vacua erat et nihili: et coelos, et non erat lux in eis. Vidi montes, et ecce movebantur: et omnes colles cont

 (Vers. 27, 28.) Haec enim dicit Dominus: Deserta omnis terra, sed tamen consummationem non faciam: lugebit terra et maerebunt coeli desuper, eo quod l

 (Vers. 29.) A voce equitis, et mittentis sagittam intendentis arcum) fugit omnis civitas regio). Ingressi sunt ardua, et ascenderunt rupes. Et ingress

 (Vers. 30.) Tu autem vastata quid facies? Pro vastata, miseram miserabilem,

 (Vers. 31.) Vocem enim quasi parturientis audivi: angustias gemitus) ut puerperae. Vox filiae Sion intermorientis expandentisque manus suas: Vae mihi,

 (Cap. V.—Vers. 1, 2.) Circuite vias Jerusalem, et aspicite, et considerate, et quaerite in plateis ejus, an inveniatis virum, qui faciat judicium, et

 (Vers. 3.) Domine, oculi tui respiciunt fidem: percussisti eos, 873 et non doluerunt attrivisti illos, et renuerunt accipere disciplinam. Induraverun

 (Vers. 4, 5.) Ego autem dixi: Forsitan pauperes sunt et stulti (sive non potuerunt) ignorantes viam Domini, judicium Dei sui. Ibo igitur ad optimates,

 (Vers. 6.) Et ecce magis hi simul confregerunt jugum: ruperunt vincula, idcirco percussit eos leo de silva, lupus ad vesperam vastavit eos, pardus vig

 (Vers. 7 seqq.) Super quo propitius tibi esse potero? Filii tui dereliquerunt me, et jurant in his qui non sunt dii: saturavi eos, et moechati sunt, e

 (Vers. 10, 11.) Ascendite muros ejus propugnacula) et dissipate: consummationem autem nolite facere. Auferte propagines ejus sustentacula) quia non su

 (Vers. 12, 13.) Negaverunt Dominum, et dixerunt: non est ipse (sive non sunt haec) nec superveniet veniet super nos malum: gladium et famem non videbi

 (Vers. 14.) Haec dicit Dominus Deus exercituum, quia locuti estis verbum istud: ecce ego do verba mea in ore tuo in ignem, et populum istum in ligna,

 (Vers. 15 seqq.) Ecce ego adducam super vos gentem de longinquo, domus Israel, dicit Dominus: gentem robustam, gentem antiquam, gentem cujus ignorabis

 (Vers. 19.) Quod si dixeritis: quare fecit Dominus Deus noster nobis haec omnia? Dices ad eos: Sicut dereliquistis me, et servistis deo alieno diis al

 Liber Secundus.

 (Vers. 20, 21.) Annuntiate hoc domui Jacob, et auditum facite in Juda dicentes: Audi, popule stulte, qui non habes cor: qui habentes oculos non videti

 (Vers. 22 seqq.) Me ergo non timebitis, ait Dominus: et a facie mea non dolebitis? (sive timebitis) qui posui arenam terminum mari: praeceptum sempite

 (Vers. 25.) Iniquitates vestrae declinaverunt haec, et peccata vestra prohibuerunt bonum a vobis. Ergo si quando et mare transcendit terminos suos, et

 (Vers. 26.) Quia inventi sunt in populo meo impii insidiantes quasi aucupes: laqueos ponentes, et pedicas ad capiendos viros: sicut decipula plena avi

 (Vers. 27 seqq.) Ideo magnificati sunt et ditati: incrassati sunt et impinguati, et praeterierunt sermones meos pessime: causam non judicaverunt: caus

 (Vers. 30, 31.) Stupor et mirabilia facta sunt in terra. Prophetae prophetabant mendacium iniqua) et sacerdotes applaudebant manibus suis: et populus

 (Cap. VI.—Vers. 1.) Confortamini, filii Benjamin, in medio Jesusalem et in Thecua clangite buccina et super Bethacherem levate signum (sive vexillum

 (Vers. 2, 3.) Speciosae et delicatae assimilavi filiam Sion: et ad eam venient pastores, et greges eorum: fixerunt (sive figent) in ea tentoria in cir

 (Vers. 4, 5.) Vae nobis, quia declinavit dies, quia longiores factae sunt (sive defecerunt) umbrae vesperi. Surgite et ascendamus in nocte, et dissipe

 (Vers. 6.) Quia haec dicit Dominus exercituum: Caedite lignum (sive ligna ejus) et effundite fundite comportate) circa Jerusalem aggerem.

 (Vers. 7.) Haec est civitas visitationis (sive mendax), omnis calumnia oppressio) in medio ejus. Sicut frigidam facit cisterna lacus) aquam suam: sic

 (Vers. 8.) Iniquitas et vastitas audietur in ea coram me semper, infirmitas et plaga. Erudire, Jerusalem, ne forte recedat anima mea a te, ne forte po

 (Vers. 9.) Haec dicit Dominus exercituum, usque ad racemum colligent quasi in vinea reliquias Israel. Converte manum tuam quasi vindemiator ad cartall

 (Vers. 10.) Cui loquar, et quem contestabor, ut audiat? Ecce incircumcisae aures eorum (sive vestrae), et audire non possunt. Qui habet aures audiendi

 (Vers. 11.) Idcirco furore Domini plenus sum, laboravi sustinens. LXX: Et furorem meum implevi, et sustinui: et non consumpsi eum.

 (Vers. 12.) Effunde (sive effundit) super parvulum foris, et super concilium juvenum simul: vir enim cum uxore capietur, senex cum pleno dierum. Et tr

 (Vers. 13 seqq.) Quia extendam manum meam super habitantes terram, dicit Dominus. A minore quippe usque ad majorem omnes avaritiae student, et a proph

 (Vers. 15.) Confusi sunt, quia abominationem fecerunt: quin potius confusione non sunt confusi, et erubescere nescierunt. Pressius hoc legendum est ju

 (Vers. 16 seqq.) Haec dicit Dominus: State super vias et videte, et interrogate de semitis antiquis, quae sit via bona, et ambulate in ea, et inveniet

 (Vers. 19.) Ecce ego adducam mala super populum istum, fructum cogitationum (sive aversionis) ejus: quia verba mea non audierunt, et legem meam projec

 (Vers. 20.) Ut quid mihi thus de Saba affertis, et calamum suave olentem de terra longinqua? Holocausta ((Vulg. Holocaustomata)) vestra non sunt accep

 (Vers. 21.) Propterea haec dicit Dominus: Ecce ego dabo in populum istum ruinas: et ruent in eis (sive infirmitatem, et infirmabuntur in ea) patres et

 (Vers. 22, 23.) Haec dicit Dominus: Ecce populus venit de terra Aquilonis, et gens magna consurget a finibus terrae. Sagittam et scutum (sive zebynnam

 (Vers. 24.) Audivimus famam ejus: dissolutae sunt manus 889 nostrae tribulatio apprehendit nos, dolores quasi parturientem.

 (Vers. 25.) Nolite exire ad agros, et in via ne ambuletis: quoniam gladius inimici pavor in circuitu. In monte salvum te fac

 (Vers. 26.) Filia populi mei, accingere cilicio, et conspergere cinere, luctum unigeniti (sive dilecti) fac tibi planctum amarum miserabilem), quia re

 (Vers. 27 seqq.) Probatorem dedi te in populo meo robustum, et scies, et probabis viam eorum. Omnes isti principes declinantes inobedientes), ambulant

 (Cap. VII.—Vers. 1, 2.) Verbum quod factum est ad Jeremiam a Domino, dicens: Sta in porta domus Domini, et praedica (vel lege) ibi verbum istud, et di

 (Vers. 3.) Haec dicit Dominus exercituum, Deus Israel: Bonas facite (sive dirigite) vias vestras et studia vestra adinventiones vestras), et habitabo

 (Vers. 4 seqq.) Nolite confidere in verbis mendacibus ((Al. mendacii)), dicentes: Templum Domini, templum Domini, templum Domini est: quoniam si bened

 (Vers. 8 seqq.) Ecce vos confiditis vobis in verbis mendacii (sive mendacibus) quae sermonibus qui)) non proderunt vobis. Furari, occidere, adulterare

 (Vers. 11.) Numquid Ergo)) spelunca latronum facta est domus ista mea), in qua invocatum est nomen meum in oculis vestris? Ego, ego sum: ego vidi, dic

 (Vers. 12.) Ite ad locum meum in Silo, ubi habitavit nomen meum a principio, et videte quae fecerim ei propter malitiam populi mei Israel. Ex praeteri

 (Vers. 13 seqq.) Et nunc quia fecistis omnia opera haec, dicit Dominus: et locutus sum ad vos mane consurgens et loquens, et non audistis: et vocavi v

 (Vers. 16.) Tu ergo noli orare pro populo hoc: nec assumas pro eis laudem et orationem (sive nec roges, ut misericordiam consequatur Et non obsistas m

 (Vers. 17 seqq.) Nonne vides quid isti faciant in civitatibus Juda, et in plateis Jerusalem? Filii colligunt ligna, et patres succendunt ignem: et mul

 (Vers. 20.) Ideo haec dicit Dominus Deus: Ecce furor meus et indignatio mea conflata est conflatur stillavit) super locum istum, super viros, et super

 (Vers. 21 seqq.) Haec dicit Dominus exercituum, Deus Israel: Holocaustomata vestra addite victimis vestris, et comedite carnes. Quia non sum locutus c

 (Vers. 24, 25.) Et non audierunt, nec inclinaverunt aurem suam: sed abierunt in voluntatibus desideriis) et pravitate cordis sui mali: factique sunt r

 (Vers. 26.) Et misi ad vos omnes servos meos Prophetas, per diem, consurgens diluculo et mittens: Et non audierunt me, nec inclinaverunt aurem suam, s

 (Vers. 27, 28.) Et loqueris ad eos omnia verba haec, et non audient te: et vocabis eos, et non respondebunt tibi. Et dices ad eos: Haec est gens quae

 (Vers. 29.) Tonde capillum tuum, et projice, et sume in directum (sive super labîa) planctum: quia projecit Dominus, et reliquit generationem furoris

 (Vers. 30, 31.) Quia fecerunt filii Juda malum in conspectu meo oculis meis)), dicit Dominus: posuerunt offendicula sua in domo, in qua invocatum est

 (Vers. 32, 33.) Ideo ecce dies venient, dicit Dominus, et non dicetur amplius, Topheth, et vallis filii Ennom, sed vallis interfectionis: et sepelient

 (Vers. 34.) Et quiescere faciam de urbibus Juda, et de plateis Jerusalem vocem gaudii, vocem laetitiae, et vocem sponsi, et vocem sponsae. In desolati

 (Cap. VIII.—Vers. 1 seqq.) In tempore illo, ait Dominus, ejicient ossa regis Juda, et ossa principum ejus, et ossa Sacerdotum, et ossa Prophetarum, et

 (Vers. 4.) Et dices ad eos: Haec dicit Dominus: numquid qui cadet ((Al. cadit)), non resurget? Et qui aversus est, non revertetur non avertetur Et qui

 (Vers. 5.) Quare ergo aversus est populus iste in Jerusalem aversione contentiosa? apprehenderunt mendacium, et noluerunt reverti.

 (Vers. 6.) Attendi et auscultavi: nemo quod bonum est, loquitur. Nullus est qui agat poenitentiam super peccato suo, dicens: quid feci? Omnes conversi

 900 (Vers. 7.) Milvus in coelo cognovit tempus suum: turtur et hirundo et ciconia custodierunt tempus adventus sui: populus autem meus non cognovit ju

 (Vers. 8.) Quomodo dicitis, sapientes sumus, et Lex Domini nobiscum est? Vere mendacium operatus est stylus mendax scribarum. Ad scribas loquitur et P

 (Vers. 9.) Confusi sunt sapientes, perterriti et capti sunt. Verbum enim Domini projecerunt, et sapientia nulla est in eis: Non quo sapientes sint qui

 (Vers. 10, 11.) Propterea dabo mulieres (sive uxores) eorum externis exteris)): agros eorum haeredibus: quia a minimo usque ad maximum, omnes avaritia

 (Vers. 12.) Confusi sunt, quia abominationem fecerunt: quinimmo confusione non sunt confusi, et erubescere nescierunt. Ἐρωτηματικῶς hoc est legendum,

 (Vers 13.) Congregans congregabo eos, dicit Dominus. Non est uva in vitibus, et non sunt ficus in ficulnea: folium defluxit, et dedi eis quae praeterg

 (Vers. 14, 15.) Quare sedemus? Convenite, et ingrediamur ((Al. intremus)) civitatem munitam civitates munitas), et sileamus ibi projiciamur ibi), quia

 (Vers. 16.) A Dan auditus est fremitus equorum ejus, a voce hinnituum pugnatorum ejus (sive equitatus) commota est omnis terra. Et venerunt et devorav

 (Vers. 17.) Quia ecce ego mittam vobis serpentes regulos (sive pessimos, mortiferos) quibus non est incantatio. Et mordebunt vos, ait Dominus, insanab

 (Vers. 18.) Dolor meus super dolorem, in me cor meum moerens. Pro quo, ut supra diximus, LXX superiori sententiae, quae dicta sunt copularunt, ut pone

 (Vers. 19.) Ecce vox clamoris filiae populi mei de terra longinqua. Fletum describit et ululatum urbis Jerusalem ingressis hostibus.

 (Vers. 20.) Transiit messis, finita est aestas: et nos salvati non sumus. Rursum populus loquitur, qui in Jerusalem diuturna obsidione conclusus est,

 (Vers. 21.) Super contritione filiae populi mei contritus sum, et contristatus: stupor obtinuit me:

 (Vers. 22.) Numquid resina non est in Galaad, aut medicus non est ibi? Quare igitur non est obducta cicatrix filiae populi mei?

 (Cap. IX.—Vers. 1.) Qais dabit capiti meo aquam, et oculis meis fontem lacrymarum, et plorabo die ac nocte interfectos filiae populi mei. Si totus, in

 (Vers. 2.) Quis dabit me in solitudine diversorium ((Al. in diversorio)) viatorum, et derelinquam populum meum, et recedam ab eis? Quis det mihi in so

 (Vers. 3.) Quia omnes adulteri sunt, coetus praevaricatorum. Et extenderunt linguam suam quasi arcum mendacii, et non veritatis: confortati sunt in te

 905 (Vers. 4 seqq.) Unusquisque se a proximo suo custodiat: et in omni fratre suo non habeat fiduciam, quia omnis frater supplantatione supplantabit (

 (Vers. 7.) Propterea haec dicit Dominus exercituum: Ecce ego conflabo (sive igne examinabo) et probabo eos. Quid enim aliud faciam a facie filiae popu

 (Vers. 8, 9.) Sagitta vulnerans lingua eorum, dolum locuta est: in ore suo pacem cum amico suo loquitur, et occulte ponit ei insidias. Numquid super h

 (Vers. 10.) Super montes assumam (sive assumile) fletum et lamentum, et super speciosa semitas) deserti planctum: quoniam incensa sunt defecerunt) eo

 (Vers. 11.) Et dabo Jerusalem in acervos arenae (sive in transmigrationem) et in cubilia draconum, et civitates Judae dabo in desolationem eo quod no

 (Vers. 12 seqq.) Quis est vir sapiens qui intelligat hoc, et ad quem verbum oris Domini fiat, ut annuntiet istud: quare periit terra, et exusta est qu

 (Vers. 15, 16.) Idcirco haec dicit Dominus exercituum Deus Israel: Ecce ego cibabo eos, populum istum absinthio angustiis), et potum dabo eis aquam fe

 (Vers. 17, 18.) Haec dicit Dominus exercituum: contemplamini (sive intelligite) et vocate lamentatrices, et ut)) veniant: et ad eas quae sapientes sun

 (Vers. 19.) Quomodo vastati sumus, et confusi vehementer? Quia dereliquimus terram, quoniam dejecta sunt (sive abjecimus) tabernacula nostra. quomodo

 (Vers. 20, 21.) Audite ergo, mulieres, verbum Domini, et assumat auris vestra sermonem oris ejus, et docete filias vestras lamentum, et unaquaeque pro

 (Vers. 22.) Loquere haec, dicit Dominus, et cadet morticinium hominis (sive cadavera hominum) quasi stercus super faciem regionis campi) et quasi fenu

 (Vers. 23, 24.) Haec dicit Dominus: Non glorietur sapiens in sapientia sua, et non glorietur fortis in fortitudine sua, et non glorietur dives in divi

 (Vers. 25, 26.) Ecce dies veniunt, dicit Dominus, et visitabo super omnem qui circumcisum habet praeputium, super Aegyptum, et super Judam, et super E

 (Cap. X.—Vers. 1.) Audite verbum, quod locutus est Dominus super vos, domus Israel. Haec dicit Dominus: Juxta vias gentium nolite discere, et a signis

 (Vers. 3-5.) Quia lignum de saltu praecidit, opus manuum artificis in ascia: argento et auro decoravit illud, clavis et malleis compegit, ut non disso

 (Vers. 6 seqq.) Non est similis tui, Domine: magnus tu, et magnum nomen tuum in fortitudine. Quis non timebit te, o rex gentium? Tuum 912 est enim dec

 (Vers. 11) . Sic ergo dicetis eis: Dii qui coelos et terram non fecerunt, pereant de terra et de his quae sub coelo sunt. Falsis diis, et qui artifici

 (Vers. 12 seqq.) Qui facit (sive qui fecit) terram in fortitudine sua, praeparat orbem in sapientia sua, et in prudentia sua extendit coelos. Ad vocem

 (Vers. 17, 18.) Congrega de terra confusionem tuam, quae habitas in obsidione quia haec dicit Dominus: Ecce ego longe projiciam habitatores terrae in

 (Vers. 19.) Vae mihi super contritione mea, pessima plaga mea. Vae super contritione tua, pessima plaga tua. Al.

 (Vers. 20.) Tabernaculum meum vastatum est, omnes funiculi mei disrupti sunt omnes pelles meae conscissae sunt), filii mei exierunt a me oves meae), e

 (Vers. 21.) Quia stulte egerunt pastores, et Dominum non quaesierunt: propterea non intellexerunt, et omnis grex eorum dispersus est. Per translatione

 (Vers. 22.) Vox auditionis, ecce venit, et commotio magna de terra Aquilonis: ut ponat civitates Juda in solitudinem, et habitaculam draconum (sive cu

 (Vers. 23.) Scio Domine, quia non est ((Al. sit)) hominis via ejus: nec viri est, ut ambulet et dirigat gressus suos. Non est hominis via ejus A Domi

 (Vers. 24, 25.) Corripe me, Domine, verumtamen in judicio, et non in furore tuo ne forte ad nihilum 917 redigas me. Effunde indignationem tuam super

 (Cap. XI.—Vers. 1-3.) Verbum quod factum est ad Jeremiam a Domino dicens: Audite verba pacti (sive testamenti) hujus, et loquimini ad viros Juda, et h

 (Vers. 4.) Maledictus vir qui non audierit verba pacti hujus, quod praecepi patribus vestris: in die, qua eduxi eos de terra Aegypti, de fornace ferre

 (Vers. 5.) Ut suscitem juramentum, quod juravi patribus vestris, daturum me eis terram fluentem lacte et melle, sicut est dies haec. Patres videntur a

 (Vers. 6.) Et dixit Dominus ad me, vociferare (vel lege) omnia verba haec in civitatibus Juda, et foris Jerusalem, dicens: Audite verba pacti hujus et

 (Vers. 7, 8.) Quia contestans contestatus sum patres vestros in die, qua eduxi eos de terra Aegypti, usque ad diem hanc. Mane consurgens surgens)) con

 (Vers. 9, 10.) Et dixit Dominus ad me: Inventa est conjuratio in viris Juda, et in habitatoribus Jerusalem reversi sunt ad iniquitates patrum suorum p

 920 (Vers. 11, 12.) Quamobrem haec dicit Dominus: Ecce ego induco super eos mala, de quibus exire non poterunt, et clamabunt ad me, et non exaudiam eo

 (Vers. 13.) Secundum enim numerum civitatum tuarum erant dii tui Juda, et secundum numerum viarum Jerusalem posuisti posuistis)) aras confusionis ad l

 (Vers. 14.) Tu ergo noli orare pro populo hoc, et ne assumas pro eis laudem et orationem: quia non exaudiam in tempore clamoris eorum ad me, in tempor

 (Vers. 15, 16.) Quid est, quod dilectus meus in domo 921 mea fecit scelera multa? Numquid carnes sanctae auferent a te malitias tuas, in quibus gloria

 (Vers. 17.) Et Dominus exercituum, qui plantavit te, locutus est super te malum, pro malis domus Israel et domus Juda, quae fecerunt sibi ad irritandu

 (Vers. 18 seqq.) Tu autem, Domine, demonstrasti mihi, et cognovi: tu ostendisti mihi studia eorum, et ego quasi agnus mansuetus, qui portatur ad victi

 (Vers. 21 seqq.) Propterea haec dicit Dominus ad viros Anathoth qui quaerunt animam tuam, et dicunt: Non prophetabis in nomine Domini, et non morieris

 Liber Tertius.

 (Caput XII.—Vers. 1 seqq.) 925 Justus quidem es tu, Domine, si disputem tecum (sive quia satisfaciam tibi): verumtamen judicia loquar ad te. Quid est

 (Vers. 3.) Et tu, Domine, nosti me: vidisti me, et probasti cor meum tecum. Congrega eos quasi gregem ad victimam, et sanctifica eos in die occisionis

 (Vers. 4.) Usquequo lugebit terra, et herba omnis regionis siccabitur propter malitiam habitantium in ea? Consumptum est animal et volucre, quoniam di

 (Vers. 5.) Si cum peditibus currens laborasti, quomodo contendere poteris cum equis? Si in terra pacis confisa es, quid facies in superbia fremitu) Jo

 (Vers. 6.) 927 Nam et fratres tui et domus patris tui etiam ipsi pugnaverunt adversum te, et clamaverunt post te plena voce: ne credas eis cum locuti

 (Vers. 7, 8.) Reliqui domum meam, dimisi haereditatem meam: dedi dilectam animam meam in manum inimicorum ejus. Facta est mihi haereditas mea quasi le

 (Vers. 9.) Numquid avis discolor haereditas mea mihi? numquid avis tincta per totum? venite, congregamini omnes bestiae terrae: properate ad devorandu

 (Vers. 10.) Pastores multi demoliti sunt (sive disruperunt corruperunt)) vineam meam, conculcaverunt polluerunt) partem meam: dederunt portionem meam

 (Vers. 11, 12.) Luxitque super me: desolatione desolata est omnis terra, quia nullus est qui recogitet corde. Super omnes vias deserti venerunt vastat

 (Vers. 13.) Seminaverunt triticum, et spinas messuerunt: haereditatem acceperunt, et non eis proderit. LXX: Seminastis triticum, et spinas messuistis:

 (Vers. 14, 15.) Confundemini a fructibus (sive a gloriatione vestra (propter iram furoris Domini ab opprobrio in conspectu Domini). Haec dicit Dominus

 (Vers. 16, 17.) Et erit, si eruditi didicerint vias populi mei, ut jurent in nomine meo, vivit Dominus: sicut docuerunt populum meum jurare in Baal, a

 (Cap. XIII.—Vers. 1 seqq.) Haec dicit Dominus ad me: Vade et posside tibi lumbare (sive cinctorium) lineum, et pones illud super lumbos tuos, et in aq

 (Vers. 12 seqq.) Dices ergo ad eos (sive ad populum) sermonem istum. Haec dicit Dominus Deus Israel: Omnis laguncula uter) implebitur impleatur)) vino

 (Vers. 15.) Audite et auribus percipite: Nolite elevari, quia Dominus locutus est. omnis uter implebitur vino: Audite et auribus percipite, nolite ele

 (Vers. 16, 17.) Date Domino Deo vestro ((Al. nostro)) gloriam, antequam contenebrescat, et antequam offendant pedes vestri ad montes caliginosos teneb

 (Vers. 18, 19.) Dic regi et dominatrici (sive dicite regi et potentibus): Humiliamini, sedete, quoniam descendit sublata est) de capite vestro corona

 (Vers. 20, 21.) Levate oculos vestros, et videte qui venitis ab Aquilone: ubi est grex, qui datus est tibi, pecus inclytum tuum? Quid dices cum visita

 (Vers. 22.) Numquid non dolores apprehendent te, quasi mulierem parturientem? Quod si dixeris in corde tuo, quare venerunt mihi haec? propter multitud

 (Vers. 23.) Si mutare potest Aethiops pellem suam, aut pardus varietates suas, et vos poteritis benefacere, 936 cum didiceritis malum. Et vos poteriti

 (Vers. 24, 25.) Et disseminabo eos quasi stipulam quae vento raptatur in deserto. Haec sors tua parsque mensurae tuae a me, dicit Dominus (sive et par

 (Vers. 26.) Quia oblita es mei, et confisa es (sive sperasti) in mendacio: unde et ego nudavi nudabo et revelabo) femora, et posteriora tua contra fac

 (Vers. 27.) Super colles in agro vidi abominationes tuas. Vae tibi, Jerusalem, non mundaberis (sive quia non es mundata) post me, usquequo adhuc? Vae

 (Cap. XIV.—Vers. 1.) Quod factum est verbum Domini ad Jeremiam de sermonibus siccitatis. Irae Dei universa consentiunt. Unde et sol super peccatores

 (Vers. 2 seqq.) Luxit Judaea (sive Juda) et portae ejus corruerunt vacuae factae sunt), et obscuratae contenebratae sunt) super terram, et clamor Jeru

 (Vers. 5, 6.) Nam et cerva (sive cervae) in agro peperit pepererunt) et reliquit reliquerunt) quia non erat herba. Et onagri steterunt in rupibus, tra

 (Vers. 9.) Quare futurus es quasi colonus in terra, et quasi viator declinans ad manendum? quare futurus es velut vir vagus, aut ((Vulg. ut)) fortis,

 (Vers. 10.) Haec dicit Dominus populo huic, quia dilexit (sive dilexerunt) movere pedes suos, et non quievit non pepercerunt pepercit)) et Domino non

 (Vers. 11, 12.) Et dixit Dominus ad me: Noli orare pro populo isto in bonum. Cum jejunaverint, non exaudiam preces eorum, et si obtulerint holocaustom

 (Vers. 13, 14.) Et dixi, ah, ah, ah, Domine Deus, qui es, Domine Deus) Prophetae dicunt eis, non videbitis gladium, et fames non erit in vobis: sed pa

 (Vers. 15, 16.) Ideo haec dicit Dominus de Prophetis, qui prophetant in nomine meo, quos ego non misi, dicentes: Gladius et fames non erit in terra ha

 (Vers. 17.) Et dices ad eos verbum istud: Deducant oculi mei lacrymam deducant oculi vestri lacrymas) per diem et noctem, et non taceant non cessent),

 (Vers. 18.) Si egressus fuero ad agros, ecce occisi gladio: et si introiero in civitatem, ecce attenuati fame (sive dolore famis). Propheta quoque et

 (Vers. 19.) Numquid projiciens abjecisti Judam: aut Sion abominata est anima tua? quare ergo percussisti nos, ita ut nulla sit sanitas? Exspectavimus

 (Vers. 20.) Cognovimus, Domine, impietates nostras, et iniquitatem patrum nostrorum, quia peccavimus tibi. Et nos, inquit, et patres nostri eadem deme

 (Vers. 21.) Ne nos des in opprobrium propter nomen tuum, neque facias nobis contumeliam. Solii gloriae tuae recordare: ne irritum facias foedus tuum n

 (Vers. 22.) Numquid sunt in sculptilibus gentium, qui pluant: aut coeli possunt dare imbres? Nonne tu es, Domine Deus, quem exspectavimus? tu enim fec

 (Cap. XV.—Vers. 1.) Et dixit Dominus ad me: Si steterit Moyses et Samuel coram me (sive contra me) non est anima mea ad populum istum. Dimitte me, et

 (Vers. 2, 3.) Quod si dixerint ad te: Quo egrediemur? Dices ad eos: Haec dicit Dominus. Qui ad mortem, ad mortem et qui ad gladium, ad gladium et qu

 (Vers. 4.) Et dabo eos in fervorem (sive commotionem et angustias) universis regnis terrae, propter Manassen filium Ezechiae regis Juda, super omnibus

 (Vers. 5.) Quis enim miserebitur tui, Jerusalem? aut quis contristabitur pro te? aut quis ibit ad rogandum pro pace tua? Nullum enim potest, offenso D

 (Vers. 6.) Tu dereliquisti me, dicit Dominus: retrorsum abiisti. Causa redditur, quare nullus misereatur Jerusalem, nec contristetur pro ea, nec pro p

 (Vers. 7.) Et dispergam eos ventilabro in portis terrae (sive populi mei). Interfeci et perdidi disperdidi)) populum meum et tamen a viis suis non su

 (Vers. 8.) Multiplicatae sunt mihi viduae ejus super arenam maris: induxi eis super matrem adolescentis vastatorem meridie: misi super civitates repen

 (Vers. 9.) Infirmata est (sive abjecit, vacua facta est) quae peperit septem plurimos) defecit anima ejus: occidit ei sol, cum adhuc esset dies mediu

 (Vers. 10.) Vae mihi, mater mea, quare genuisti me virum rixae (sive judicii), virum discordiae qui judicer), in universa terra In judicium ego in ist

 (Vers. 11.) Dicit Dominus, Si non reliquiae tuae in bonum: si non occurri occurrit)) tibi in tempore afflictionis, et in tempore tribulationis et angu

 (Vers. 12.) Numquid foederabitur ferrum ferro ab Aquilone: et aes? Numquid nocebit ferrum ferro ab Aquilone, et aes? Si cognoscet ferrum et operimentu

 (Vers. 13, 14.) Divitias tuas et thesauros tuos in direptionem dabo, gratis (sive absque pretio) in omnibus peccatis tuis et in cunctis terminis tuis.

 (Vers. 15, 16.) Tu scis, Domine, recordare mei, et visita me, et tuere me ab his, qui persequuntur me. Noli in patientia tua suscipere me, scito quoni

 (Vers. 17, 18.) Non sedi in concilio ludentium, et gloriatus sum (sive metuebam) a facie manus tuae: solus sedebam, quoniam amaritudine comminatione))

 (Vers. 19 seqq.) Propter hoc haec dicit Dominus: Si converteris, convertam te: et ante faciem meam stabis. Et si separaveris pretiosum a vili, quasi o

 (Cap. XVI.—Vers. 1 seqq.) Et factum est verbum Domini ad me, dicens: Noli accipere Non accipies)) uxorem, et non sint erunt)) tibi filii et filiae in

 (Vers. 5 seqq.) Haec enim dicit Dominus: Ne ingrediaris domum convivii, neque vadas ad plangendum, neque consoleris eos, quia abstuli pacem meam a pop

 (Vers. 9 seqq.) Quia haec dicit Dominus exercituum Deus Israel: Ecce ego auferam de loco isto in oculis vestris et in diebus vestris vocem gaudii, et

 (Vers. 13.) Ecce enim ambulat unusquisque post pravitatem cordis sui mali, ut me non audiat. Et ejiciam vos de terra hac in terram quam ignoratis vos,

 (Vers. 14, 15.) Propterea ecce dies veniunt, dicit Dominus, et non dicetur ultra: Vivit Dominus, qui eduxit filios Israel de terra Aegypti sed, Vivit

 (Vers. 16 seqq.) Ecce ego mittam piscatores multos, dicit Dominus, et piscabuntur eos. Et post haec mittam eis multos venatores, et venabuntur eos de

 (Vers. 19.) Domine, fortitudo mea, et robur meum, et refugium meum in die tribulationis malorum Domine, refugium factus es nobis, in generatione et ge

 (Vers. 20.) Ad te gentes venient ab extremis terrae et dicent: Vere mendacium possederunt patres nostri, vanitatem quae eis non profuit. Ad te gentes

 (Vers. 21.) Idcirco ecce ego ostendam eis per vicem hanc: ostendam eis manum meam et virtutem meam, et scient quoniam nomen mihi Dominus. Christus Dei

 (Cap. XVII.—Vers. 1.) Peccatum Juda scriptum est stylo ferreo in ungue adamantino, exaratum super latitudinem altitudinem)) cordis eorum in pectore co

 (Vers. 2, 3.) Cum recordati fuerint filii eorum ararum suarum, et lucorum lignorumque frondentium in montibus excelsis, sacrificantes in agro, fortitu

 (Vers. 5, 6.) Haec dicit Dominus: Maledictus homo qui confidit (sive spem habet) in homine, et ponit carnem brachium suum, et a Domino recedit cor eju

 (Vers. 7, 8.) Benedictus vir, qui confidit in Domino, et erit Dominus spes fiducia) ejus: et erit quasi lignum, quod transplantatum est fructiferum) s

 (Vers. 9, 10.) Pravum est cor omnium ((Al. hominum)), et inscrutabile, quis cognoscet illud? Ego Dominus scrutans cor, et probans renes, qui do unicui

 (Vers. 11.) Perdix fovit (sive congregavit) quae non peperit. Clamavit perdix, congregavit quae non peperit.) Fecit divitias suas suas)) non cum judic

 (Vers. 12, 13.) Solium gloriae altitudinis a principio, locus sanctificationis nostrae. Exspectatio Israel, Domine, omnes qui te derelinquunt, confund

 (Vers. 14.) Sana me, Domine, et sanabor: salvum me fac, et salvus ero: quoniam laus mea tu es. Multi medici in Evangelio (Matth. IX) haemorrhousam cur

 (Vers. 15 seqq.) Ecce ipsi dicunt ad me: Ubi est verbum Domini? Veniat. Ego autem non sum turbatus te pastorem sequens non laboravi sequens te), et di

 (Vers. 18.) Confundantur, qui persequuntur me, et non confundar ego. Paveant illi, et non paveam ego. Induc super eos diem afflictionis, et duplici co

 (Vers. 19, 20.) Haec dicit Dominus ad me: Vade et sta in porta (sive in portis) filiorum populi: per quam per quas) ingrediuntur reges Juda, et egredi

 (Vers. 20 seqq.) Haec dicit Dominus: Custodite animas vestras, et nolite portare pondera in die sabbati, nec inferatis per portas Jerusalem. Et nolite

 Liber Quartus.

 (Cap. XVIII.—Vers. 1 seqq.) Verbum quod factum est ad Jeremiam a Domino, dicens: Surge et descende in domum figuli, et ibi audies verba mea. Et descen

 (Vers. 11-13.) Nunc ergo dic viro Judae, et habitatori ((Mss. habitatoribus, Jerusalem, dicens, Haec sic) dicit Dominus: Ecce ego fingo contra vos mal

 (Vers. 14.) Numquid deficiet de petra agri nix Libani: aut avelli possunt aquae erumpentes, frigidae et defluentes? LXX: Numquid deficient de petra ub

 (Vers. 15.) Quia oblitus est mei populus meus, frustra libantes et impingentes in viis suis, in semitis saeculi (sive sempiternis) ut ambularent per e

 (Vers. 16.) Ut fieret terra eorum in desolationem, et in sibilum sempiternum, omnis qui praeterit ((Al. praeterierit)) per eam, obstupescet et movebit

 (Vers. 17.) Sicut ventus urens dispergam eos coram inimico (sive inimicis), dorsum et non faciem ostendam eis in die perditionis eorum.

 (Vers. 18.) Et dixerunt: Venite et cogitemus adversus Jeremiam cogitationes, non enim peribit lex a sacerdote, neque consilium a sapiente, nec sermo a

 (Vers. 19 seqq.) Attende, Domine, ad me: et audi vocem adversariorum meorum. Numquid redditur ((Al. reddetur)) pro bono malum, quia foderunt foveam an

 (Vers. 22, 23.) Adduces enim super eos latronem repente, quia foderunt foveam ut caperent me, et laqueos absconderunt pedibus meis. Tu autem, Domine,

 (Cap. XIX.—Vers. 1 seqq.) Haec dicit Dominus: Vade, et sume lagunculam figuli testeam et de senioribus populi, et de senioribus Sacerdotum, et egreder

 (Vers. 4-6.) Haec dicit Dominus exercituum Deus Israel: Ecce ego inducam afflictionem (sive mala) super locum istum: ita ut omnis qui audierit illam i

 (Vers. 6.) Propterea ecce dies veniunt, dicit Dominus, et non vocabitur locus iste amplius Thopheth, et vallis filii Ennom, sed vallis occisionis. LXX

 (Vers. 7 seqq.) Et dissipabo consilium Judae et Jerusalem in loco isto, et subvertam eos gladio in conspectu inimicorum suorum, et in manu quaerentium

 (Vers. 10, 11.) Et conteres lagunculam in oculis virorum, qui ibunt, vel egredientur tecum. Et dices ad eos: Haec dicit Dominus exercituum: Sic conter

 (Vers. 12.) Et in Thopheth sepelientur (sive sepelient), eo quod non sit alius locus ad sepeliendum. Sic faciam loco huic, ait Dominus, et habitatorib

 (Vers. 13.) Immundae omnes domus, in quarum domatibus (sive tectis) sacrificaverunt omni militiae coeli, et libaverunt libamina diis alienis. Non voca

 (Vers. 14, 15.) Venit autem Jeremias de Thopheth, quo 977 miserat eum Dominus ad prophetandum, et stetit in atrio domus Domini, et dixit ad omnem popu

 (Cap. XX.—Vers. 1, 2.) Et audivit Phasur filius Emmer sacerdos, qui constitutus erat princeps in domo Domini, Jeremiam prophetantem sermones istos. Et

 (Vers. 3.) Cumque illuxisset in crastinum, eduxit Phasur Jeremiam de nervo, et dixit ad eum Jeremias: Non Phasur vocavit Dominus nomen tuum, sed pavor

 (Vers. 4-6.) Quia haec dicit Dominus: Ecce ego dabo te in pavorem, et omnes amicos tuos, et corruent gladio inimicorum suorum, et oculi tui videbunt:

 (Vers. 7, 8.) Seduxisti me, Domine, et seductus sum, (sive decepisti me, Domine, et deceptus sum). Fortior me fuisti et invaluisti obtinuisti et potui

 (Vers. 9, 10.) Quia factus est mihi sermo Domini in opprobrium, et in derisum tota die. Et dixi: Non recordabor ejus non nominabo Dominum), nec loquar

 (Vers. 11.) Omnes viri ((Al. Ab omnibus viris)), qui erant pacifici mei mihi)), et custodientes latus meum: si quomodo decipiatur, et praevaleamus adv

 (Vers. 12.) Et tu, Domine, exercituum probator justi qui probas justa) qui vides renes et cor, videam quaeso ultionem tuam ex eis, tibi enim revelavi

 (Vers. 13.) Cantate Domino, laudate Dominum, quia liberavit animam pauperis de manu pessimorum ((Vulg. malorum Tantum ut pauperum memores essemus

 (Vers. 14 seqq.) Maledicta dies, in qua natus sum, dies in qua peperit me mater mea non sit benedicta. Maledictus vir homo) qui annuntiavit patri meo

 (Cap. XXI.—Vers. 1 seqq.) Verbum quod factum est ad Jeremiam a Domino, quando misit ad eum rex Sedecias Phasur filium Melchiae, et Sophoniam filium Ma

 (Vers. 3 seqq.) Et dixit Jeremias ad eos: Sic dicetis Sedeciae: Haec dicit Dominus Deus Israel: Ecce ego convertam vasa belli (sive arma bellica) quae

 (Vers. 7.) Et post haec, ait Dominus: Dabo Sedeciam regem Judae, et servos ejus, et populum ejus, et qui derelicti sunt in civitate hac a peste, et gl

 (Vers. 8 seqq.) Et ad populum hunc dices: Haec dicit Dominus: Ecce ego do coram vobis viam vitae, et viam mortis. Qui habitaverit in urbe hac, morietu

 (Vers. 11, 12.) Et domui regis Juda, audite verbum Domini domus David. Haec dicit Dominus, Judicate mane judicium, et eruite oppressum de manu calumni

 (Vers. 13, 14.) Ecce ego ad te habitatricem vallis solidae atque campestris, ait Dominus, qui dicitis, quis percutiet (sive terrebit) nos? Et quis ing

 (Cap. XXII.—Vers. 1 seqq.) Haec dicit Dominus: Descende in domum regis Juda, et loqueris ibi verbum hoc, et dices, Audi verbum Domini, rex Juda, qui s

 (Vers. 6,-8.) Quia haec dicit Dominus super domum (sive ad domum) regis Juda, Galaad, tu mihi caput principium) Libani, si non posuero te in solitudin

 (Vers. 10, 11.) Nolite flere mortuum, neque lugeatis super eum: plangite fletu eum qui egreditur: quia non revertetur ultra, nec videbit terram nativi

 (Vers. 12 seqq.) Vae qui aedificat domum suam in injustitia, et coenacula sua non in judicio. Amicum suum opprimit ((Vulg. opprimet reddet)) frustra,

 (Vers. 18, 19.) Propterea haec dicit Dominus ad Joacim filium Josiae regem Juda. Non plangent eum, vae frater, et vae soror, non concrepabunt ei, vae

 (Vers. 20 seqq.) Ascende Libanum, et clama, et in Basan da vocem tuam, et clama ad transeuntes, quia contriti sunt omnes amatores tui. Locutus sum ad

 (Vers. 24 seqq.) Vivo ego, dicit Dominus: Quia si fuerit Chonias filius Joacim regis Juda annulus in manu dextera mea, inde evellam eum, te) et dabo t

 (Vers. 28.) Numquid vas fictile, atque contritum vir iste Chonias ((Al. Jechonias))? Numquid vas absque omni voluptate utilitate)? Quare abjecti sunt

 (Vers. 29, 30.) Terra, terra, terra, audi sermonem Domini. Haec dicit Dominus: Scribe virum istum sterilem, virum qui in diebus suis non prosperabitur

 (Cap. XXIII.—Vers. 1 seqq.) Vae pastoribus, qui disperdunt et lacerant gregem pascuae meae (sive o pastores, qui disperditis et dissipatis oves pascua

 (Vers. 5, 6.) Ecce dies veniunt, dicit Dominus, et suscitabo David germen ((Al. regem)) justum orientem justum) et regnabit rex, et sapiens erit inte

 (Vers. 7, 8.) Propter hoc ecce dies veniunt, dicit Dominus. Et non dicent ultra, vivit Dominus, qui eduxit filios Israel de terra Aegypti sed vivit D

 (Vers. 9.) Contritum est cor meum in medio mei (sive in me), contremuerunt commota sunt) omnia ossa mea, factus sum quasi vir ebrius et quasi homo mad

 (Vers. 10.) Quia adulteris ((Al. adulteriis)) repleta est terra, quia a facie maledictionis juramenti) luxit terra, arefacta sunt arva pascua) deserti

 (Vers. 11, 12.) Propheta namque et Sacerdos polluti sunt, et in domo mea inveni mala ((Vulg. malum)) eorum, ait Dominus. Idcirco via eorum erit quasi

 (Vers. 13.) Et in prophetis Samariae vidi stultitiam (sive iniquitatem fatuitatem))) prophetabant in Baal et decipiebant populum meum Israel. Et in P

 (Vers. 14.) Et in prophetis Jerusalem vidi similitudinem (sive horribilia adulterium et iter mendacii, et confortaverunt manus pessimorum, ut non conv

 (Vers. 15.) Propterea haec dicit Dominus exercituum ad Prophetas: Ecce ego cibabo eos absinthio doloribus, amaritudine) et potabo eos felle aqua amara

 (Vers. 16, 17.) Haec dicit Dominus exercituum: Nolite audire verba prophetarum, qui prophetant vobis, et decipiunt vos: visionem cordis sui loquuntur,

 (Vers. 19, 20.) Ecce turbo (sive tempestas, et commotio) Dominicae indignationis egredietur, et tempestas erumpens super caput impiorum veniet, et non

 (Vers, 21, 22.) Non mittebam Prophetas, et ipsi currebant: non loquebar ad eos, et ipsi prophetabant. Si stetissent in consilio meo, et nota fecissent

 (Vers. 23, 24.) Numquid ((Vulg. Putasne)) Deus e vicino ego sum, dicit Dominus, et non Deus de longe? Si occultabitur vir in absconditis, et ego non v

 (Vers. 25 seqq.) Audivi quae dixerunt Prophetae, prophetantes in nomine meo mendacium atque dicentes: Somniavi vidi somnium). Usquequo istud est in co

 (Vers. 28, 29.) Propheta qui habet somnium, narret somnium, et qui habet sermonem meum, loquatur sermonem meum vere. Quid paleis ad triticum? dicit Do

 (Vers. 30 seqq.) Propterea ecce ego ad Prophetas, dicit Dominus, qui furantur verba mea unusquisque a proximo suo ad proximum suum)). Ecce ego ad Prop

 (Vers. 33 seqq.) 1007 Si igitur interrogaverit te populus iste, vel propheta, aut sacerdos, dicens: quod est onus Dei (sive quae est assumptio Domini)

 (Vers. 37 seqq.) Et pervertitis ((Al. pervertisti)) verba Dei viventis: Domini exercituum, Dei nostri. Haec dices dicetis dicitis))) ad Prophetam: Qui

 Liber Quintus.

 (Cap. XXIV.—Vers. 1 seqq.) Ostendit mihi Dominus, et ecce duo calathi (sive cophini) pleni ficis, positi ante Templum Domini: postquam transtulit Nabu

 (Cap. XXV.—Vers. 1.) Verbum quod factum est ad Jeremiam de omni populo Juda (sive super omnem populum Juda) in anno quarto Joacim filii Josiae regis J

 (Vers. 2.) Ipse est annus primus Nabuchodonosor regis Babylonis Quod locutus est Jeremias Propheta ad omnem populum Juda, et ad universos habitatores

 (Vers. 3.) A tertio decimo anno Josiae filii Ammon regis Juda usque ad diem hanc, iste est tertius et vicesimus annus, factum est verbum Domini ad me,

 (Vers. 4, 5.) Neque inclinastis aures vestras, ut audiretis, cum dicerem ((Vulg. diceret)): Revertimini ad me unusquisque a via sua mala, et a pessimi

 (Vers. 6, 7.) Et nolite ire post deos alienos, ut serviatis eis, adoretisque eos neque me ad iracundiam provocetis in operibus manuum vestrarum, et n

 (Vers. 8.) Propterea haec dicit Dominus exercituum: pro eo quod non audistis verba mea, ecce ego mittam et assumam universas cognationes Aquilonis, ai

 (Vers. 9.) Et adducam eos super terram istam, et super habitatores ejus, et super nationes omnes quae in circuitu illius sunt et interficiam eos, et

 (Vers. 10.) Perdamque ex eis vocem gaudii, et vocem laetitiae vocem sponsi, et vocem sponsae vocem molae, et lumen lucernae. Et erit universa terra

 (Vers. 11 seqq.) Et servient omnes gentes istae regi Babylonis septuaginta annis. Cumque impleti fuerint anni septuaginta, visitabo super regem Babylo

 (Vers. 14.) Quia servierunt eis cum essent gentes multae, et reges magni et reddam eis secundum opera eorum, et secundum facta manuum suarum. Hoc in

 (Vers. 15 seqq.) Quia sic ait Dominus Deus Israel ad me ((Vulg. addit exercituum, ad me)): sume calicem vini furoris meri) hujus de manu mea, et propi

 (Vers. 18.) Jerusalem et civitatibus Juda, et regibus ejus, et principibus ejus, ut darem eos in solitudinem, et in stuporem, et in sibilum, et in mal

 (Vers. 19.) Pharaoni regi Aegypti et servis ejus, et principibus ejus, et omni populo ejus, et universis generaliter. mixtitios,

 (Vers. 20.) Et cunctis regibus terrae Philisthiim et Ascalonis, Gazae, Accaronis, et reliquiis Azoti. Et reliquiis Azoti:

 (Vers. 21.) Idumaeae, et Moab, et filiis Ammon, et cunctis regibus Tyri, et universis regibus Sidonis. Idumaea in qua sunt montes Seir, et quae Hebrai

 (Vers. 22.) Et regibus insularum, quae sunt transmare. Al.

 (Vers. 23.) Et Dedan, et Theman, et Buz, et universis qui attonsi sunt in comam. Hae gentes in solitudine sunt, vicinae et mixtae regionibus Ismaelita

 (Vers. 24.) Et cunctis regibus Arabiae: et cunctis regibus Occidentis, qui habitant in deserto. Hoc in LXX non habetur. Post (( Al.

 (Vers. 25.) Et cunctis regibus Elam, cunctisque regibus Medorum. Ex eo quod Zamri sequitur Elam regesque Medorum, arbitramur et Zamri regionem esse Pe

 (Vers. 26.) Unicuique contra fratrem suum, et omnibus regnis terrae qaae super faciem ejus sunt dedi meracam potionem,

 (Vers. 27.) Et dices ad eos haec dicit Dominus exercituum Deus Israel: Bibite et inebriamini, et vomite, et cadite, et nolite consurgere neque surgat

 (Vers. 28.) Cumque noluerint accipere calicem de manu tua ut bibant, dices ad eos: Haec dicit Dominus exercituum: Bibentes bibetis: quia ecce in civit

 (Vers. 29.) Gladium enim ego voco super omnes habitatores terrae, dicit Dominus exercituum. Ista est potio meracissima, iste calix furoris Domini, qui

 (Vers. 30, 31.) Et tu prophetabis ad eos omnia verba haec, et dices ad illos: Dominus de excelso rugiet (sive responsum dabit), et de habitaculo sanct

 (Vers. 32, 33.) Haec dicit Dominus exercituum: Ecce afflictio (sive malum) egredietur de gente in gentem, et turbo magnus tempestas) egredietur a summ

 (Vers. 34, 35.) Ululate (sive jubilate) pastores, et clamate, et aspergite vos cinere optimates gregis plangite arietes ovium): quia completi sunt die

 (Vers. 36.) Vox clamoris pastorum, et ululatus optimatum gregis jubilum arietum): quia vastavit Dominus pascua eorum. Et conticuerunt arva speciosa) p

 (Vers. 37, 38.) Dereliquit quasi leo umbraculum (sive cubile) suum. tabernaculum: Quia facta est terra eorum in desolationem invia) a facie irae colum

 (Cap. XXVI.—Vers. 1 seqq.) In principio regni ((Vulg. regis)) Joacim, filii Josiae regis Juda, factum est verbum istud a Domino dicens: Haec dicit Dom

 (Vers. 4 seqq.) Et dices ad eos: Haec dicit Dominus: Si 1026 non audieritis me, et ut)) ambuletis in lege mea, quam dedi vobis, ut audiatis sermones s

 (Vers. 7-9.) Et audierunt sacerdotes, et prophetae pseudoprophetae), et omnis populus Jeremiam loquentem verba haec in domo Domini. Cumque complesset

 (Vers. 10.) Et congregatus est omnis populus adversus Jeremiam in domum Domini, et audierunt principes Juda verba haec, et ascenderunt de domo regis i

 (Vers. 11.) Et locuti sunt sacerdotes et prophetae ad principes, et ad omnem populum dicentes: Judicium mortis est viro huic: quia prophetavit adversu

 (Vers. 12 seqq.) Et ait Jeremias ad omnes principes, et ad universum populum, dicens: Dominus misit me, ut prophetarem ad domum (sive super domum) ist

 (Vers. 16.) Et dixerunt principes, et omnis populus ad sacerdotes et prophetas: Non est viro huic judicium mortis, quia in nomine Domini Dei nostri lo

 (Vers. 17. seqq.) Surrexeruntque viri de senioribus terrae, et dixerunt ad omnem coetum populi loquentes: Michaeas de Morasthi fuit Propheta in diebus

 (Vers. 20 seqq.) Fuit quoque vir prophetans in nomine Domini Urias, filius Semei de Cariath-Jarim, et prophetavit adversus civitatem istam, et adversu

 (Cap. XXVII.—Vers. 1.) In principio regni Joacim, filii Josiae regis Juda, factum est verbum hoc ad Jeremiam a Domino, dicens. In principio regis Joac

 (Vers 2.) Haec dicit Dominus ad me: Fac tibi vincula et catenas. Sive κλοιοὺς, qui Hebraice appellantur Mutoth (), et sermone vulgari Boias

 (Vers. 3, 4.) Ponesque eas in collo tuo, et mittes eas ad regem Edom, et ad regem Moab, et ad regem filiorum Ammon, et ad regem Tyri, et ad regem Sido

 (Vers. 5.) Ego feci terram, et hominem, et jumenta, quae sunt super faciem terrae in fortitudine mea magna, et in brachio meo extento, et dedi eam ei,

 (Vers. 6, 7.) Nunc itaque ego dedi omnes terras istas in manu Nabuchodonosor regis Babylonis servi mei: insuper et bestias agri dedi ei ut serviant il

 (Vers. 8.) Gens autem et regnum, quod non servierit Nabuchodonosor regi Babylonis, et quicumque non curvaverit collum suum sub jugo regis Babylonis, e

 (Vers. 9 seqq.) Vos ergo nolite audire prophetas vestros, et divinos, et somniatores, et augures, et maleficos, qui dicunt vobis: Non servietis regi B

 (Vers. 12, 13.) Et ad Sedeciam regem Juda locutus sum secundum omnia verba haec, dicens: Subjicite colla vestra sub jugo regis Babylonis, et servite e

 (Vers. 16, 17.) Et ad Sacerdotes, et ad populum istum locutus sum, dicens: haec dicit Dominus: Nolite audire verba prophetarum vestrorum, qui propheta

 (Vers. 18.) Et si prophetae sunt, et est verbum Domini in eis, occurrant. Quodque sequitur, et subdituri sumus usque ad finem hujus capituli, in LXX n

 (Vers. 19 seqq.) Domino exercituum, ut non veniant vasa quae derelicta fuerant in domo Domini in domo Domini et in domo regis Juda, et in Jerusalem, e

 (Cap. XXVIII.—Vers. 1 seqq.) Et factum est in anno illo, in principio regni Sedeciae regis Juda, in anno quarto, in mense quinto, dixit ad me Ananias

 (Vers. 3, 4.) Quae transtulit Nabuchodonosor rex Babylonis de loco isto, et transtulit ea in Babylonem. Et Jechoniam filium Joacim, regem Juda, et omn

 (Vers. 5, 6.) Et dixit Jeremias propheta ad Ananiam prophetam, in oculis sacerdotum et in oculis omnis populi qui stabat in domo Domini. Et ait Jeremi

 (Vers. 7 seqq.) Verumtamen audi verbum hoc, quod ego loquor in auribus tuis, et in auribus universi populi: Prophetae qui fuerunt ante me et te ab ini

 (Vers. 10, 11.) Et tulit Ananias propheta catenam furcam, de collo Jeremiae prophetae, et confregit eam. Et ait Ananias in conspectu omnis populi, dic

 (Vers. 2 seqq.) Et factum est verbum Domini ad Jeremiam, postquam confregit Ananias propheta catenam (vel furcam) de collo Jeremiae prophetae dicens:

 (Vers. 5 seqq.) Et dixit Jeremias propheta ad Ananiam prophetam: Audi, Anania: Non misit te Dominus, et tu confidere fecisti populum istum ((Vulg. ill

 (Cap. XXIX.—Vers. 1 seqq.) 1041 Et haec sunt verba libri, quem misit Jeremias propheta de Jerusalem, ad reliquias seniorum transmigrationis, et ad sac

 (Vers. 8, 9.) Haec enim dicit Dominus exercituum, Deus Israel: Non vos seducant prophetae vestri, qui sunt in medio vestrum et divini vestri et ne at

 (Vers. 10 seqq.) Quia haec dicit Dominus: Cum coeperint impleri in Babylone septuaginta anni, visitabo vos, et suscitabo super vos verbum meum bonum,

 (Vers. 14 seqq.) . + Et reducam captivitatem vestram, et congregabo vos de universis gentibus, et de cunctis locis ad quae expuli vos, dicit Dominus.

 (Vers. 21 seqq.) . Haec dicit Dominus exercituum, Deus Israel, ad Achab filium Coliae, et ad Sedeciam filium Maasiae, qui prophetant vobis in nomine m

 (Vers. 24 seqq.) Et ad Semeiam Neelamitem dices. Haec dicit Dominus exercituum, Deus Israel: Pro eo quod misisti in nomine tuo libros ad omnem populum

 (Vers. 30 seqq.) Et factum est verbum Domini ad Jeremiam, dicens: Mitte ad omnem transmigrationem, dicens: Haec dicit Dominus ad Semeiam Neelamitem: P

 Liber Sextus.

 (Cap. XXX.—Vers. 1 seqq.) Hoc verbum, quod factum est ad Jeremiam a Domino, dicens: Haec dicit Dominus, Deus Israel, dicens: Scribe tibi omnia verba,

 (Vers. 4 seqq.) Et haec verba, quae locutus est Dominus ad Israel et ad Judam, quoniam haec dicit Dominus: Vocem terroris (sive timoris) audivimus, fo

 (Vers. 7.) Vae quia magna dies illa, nec est similis ejus, tempusque tribulationis est Jacob, et ex ipso salvabitur. Praedicit tempus miseriae, 1054 u

 (Vers. 8, 9.) Et erit in die illa, ait Dominus exercituum, conteram jugum ejus de collo tuo, et vincula illius disrumpam: et non dominabuntur eis ((Vu

 (Vers. 10, 11.) Tu ergo ne timeas, serve meus Jacob, ait Dominus neque paveas, Israel. Quia ecce ego salvum te faciam de terra longinqua, et semen tu

 (Vers. 12 seqq.) Quia haec dicit Dominus, insanabilis fractura tua, pessima plaga tua. Non est qui judicet judicium tuum ad alligandum, curationum uti

 (Vers. 16, 17.) Propterea omnes, qui comedunt te, devorabuntur: et universi hostes tui in captivitatem ducentur: et qui te vastant, vastabuntur: cunct

 (Vers. 18 seqq.) Haec dicit Dominus: Ecce ego convertam conversionem tabernaculorum Jacob: et tectis (sive captivitati) eorum ejus)) miserebor. Et aed

 (Vers. 23, 24.) Ecce turbo Domini furor egrediens, et procella ruens, in capite impiorum conquiescet. Non avertet iram indignationis Dominus, donec fa

 (Cap. XXXI.—Vers. 1.) In tempore illo dicit Dominus, ero Deus universis cognationibus Israel generi Israel) et ipsi erunt mihi in populum. Ero Deus ge

 (Vers. 2.) Haec dicit Dominus: Invenit gratiam in deserto populus qui remanserat gladio, vadat ad requiem suam Israel. LXX: Sic dicit Dominus: Inveni

 (Vers. 3 seqq.) Longe Dominus apparuit mihi (sive ei): et in charitate perpetua dilexi te: ideo attraxi te miserans. Rursumque aedificabo te, et aedif

 (Vers. 7.) Quia haec dicit Dominus: Exsultate in laetitia Jacob, et hinnite contra caput gentium: personate, canite et dicite: Salvum fac, Domine, pop

 (Vers. 8.) Ecce ego adducam eos de terra Aquilonis, et congregabo eos ab extremis terrae. Quod sequitur: In solemnitate Phase, et generabit filios mul

 (Vers. 9.) In fletu venient egredientur): et in misericordia reducam eos, et adducam eos per torrentes aquarum in via recta, et non impingent non erra

 (Vers. 10 seqq.) Audite verbum Domini, gentes, et annuntiate in insulis quae procul sunt, et dicite: Qui dispersit Israel, congregabit eum, et custodi

 (Vers. 15.) Haec dicit Dominus: Vox in excelso audita est lamentationis, fletus et luctus, Rachel plorantis filios suos, et noluit nolentis)) consolar

 (Vers. 16, 17.) Haec dicit Dominus: Quiescat vox tua a ploratu, et oculi tui a lacrymis: quia est merces operi tuo, ait Dominus. Et revertentur de ter

 (Vers. 18, 19.) Audiens audivi Ephraim transmigrantem (sive lamentantem) castigasti me, et eruditus sum sicut juvencus indomitus sicut vitulus, et no

 (Vers. 20.) Si filius honorabilis dilectus) mihi Ephraim: si puer delicatus, quia ex quo locutus sum de eo verba mea in eo), recordans recordans)) rec

 (Vers. 21, 22.) Statue tibi speculas, pone tibi amaritudines: dirige cor tuum in viam directam in qua ambulasti. Revertere, virgo Israel, revertere ad

 (Vers. 23, 24.) Haec dicit Dominus exercituum, Deus Israel: Adhuc dicent verbum istud in terra Juda, et in urbibus ejus, cum convertero captivitatem e

 (Vers. 25, 26.) Quia inebriavi animam lassam (sive quia inebriavi omnem animam sitientem) et omnem animam esurientem saturavi replevi): ideo expergefa

 (Vers. 27 seqq.) Ecce dies veniunt, dicit Dominus, et seminabo domum Israel, et domum Juda semine hominum hominis)), et semine jumentorum. Et sicut vi

 (Vers. 31, 32.) Ecce dies veniunt ((Vulg. venient)), dicit Dominus, et feriam disponam) domui Israel, et domui Juda, pactum testamentum) novum, non se

 (Vers. 35, 36.) Haec dicit Dominus, qui dat solem in lumine diei, ordinem lunae et stellarum in lumine noctis, qui turbat mare et sonant fluctus ejus:

 (Vers. 37) . Haec dicit Dominus: Si mensurari potuerint coeli sursum, et investigari fundamenta terrae deorsum, et ego abjiciam universum semen Israel

 (Vers. 38) . Ecce dies veniunt, dicit Dominus, et aedificabitur civitas Domino, a turre Ananeel ((Al. Anamehel)) usque ad portam anguli, et exibit ult

 1078 (Cap. XXXII.—Vers. 1 seqq.) Verbum quod dictum est ad Jeremiam a Domino in anno decimo Sedeciae regis Juda, ipse est annus octavus decimus Nabuch

 (Vers. 4, 5.) Ecce ego dabo civitatem istam in manu regis Babylonis, et capiet eam. Et Sedecias rex Juda non effugiet de manu Chaldaeorum, sed tradetu

 (Vers. 6, 7.) Et dixit Jeremias: factum est verbum Domini ad me dicens: Ecce Anameel Anemeel)) filius Sellum Sallom) patruelis tuus venit veniet)) ad

 (Vers. 8.) Et venit ad me Anameel filius patrui mei, secundum Verbum Domini, ad vestibulum atrium) carceris, et ait ad me: Posside eme) agrum meum, qu

 (Vers. 9 seqq.) Intellexi autem, quod verbum Domini esset, et emi agrum ab Anameel filio patrui mei, qui est in Anathoth, et appendi ei argentum, stat

 (Vers. 12.) Et dedi librum possessionis Baruch filio Neriae ((Vulg. Neri)) filii Maasiae in oculis Anameel patruelis mei, et in oculis testium, qui er

 (Vers. 13 seqq.) Et praecepi Baruch coram eis, dicens: Haec dicit Dominus exercituum, Deus Israel: Sume libros istos, librum emptionis hunc signatum,

 (Vers. 16 seqq.) Et oravi ad Dominum postquam tradidi librum possessionis Baruch filio Neriae, dicens: Heu, heu, heu, Domine Deus (sive qui es, Domine

 (Vers. 20 seqq.) Qui posuisti signa et portenta in terra Aegypti usque ad diem hanc, et in Israel et in hominibus (sive terrigenis) et fecisti tibi no

 (Vers. 24, 25.) Ecce munitiones exstructae sunt adversus civitatem, ut capiatur: et urbs data est in manus Chaldaeorum, qui praeliantur adversus eam a

 (Vers. 26 seqq.) Et factum est verbum Domini ad Jeremiam, dicens: Ecce ego Dominus Deus universae carnis. Numquid mihi difficile (sive impossibile) er

 (Vers. 30.) Erant enim filii Juda, et filii Israel jugiter (sive soli) facientes mala in oculis meis ab adolescentia sua. verumtamen. solos jugiter. S

 (Vers. 31.) In furore et in indignatione mea facta est mihi civitas haec a die qua aedificaverunt eam usque ad diem istam, qua aufertur de conspectu m

 (Vers. 32.) Propter malitiam, inquit, filiorum Israel, et filiorum Judae, quam fecerunt, ad iracundiam me provocantes, ipsi et reges eorum, et princip

 (Vers. 33.) Cum docerem eos diluculo, et erudirem, et nollent audire, ut acciperent disciplinam. Fugatis erroris tenebris, et omni idolorum cultu, mea

 (Vers. 34.) Et posuerunt idola sua in domo, in qua invocatum est nomen meum, ut polluerent eam. Non solum eo tempore Judas posuit in Templo Dei statua

 (Vers. 35.) Et aedificaverunt excelsa (sive aras) Baal: quae sunt in valle filii Ennom: ut initiarent filios suos, et filias suas idolo Moloch. initia

 (Vers. 37 seqq.) Ecce ego congregabo eos de universis terris ad quas ejeci in furore meo, et in ira mea, et in indignatione grandi, et reducam eos ad

 (Vers. 41 seqq.) Quid haec dicit Dominus: sicut adduxi super populum istum omne malum hoc grande: sic adducam super eos omne bonum quod ego loquor ad

 In Subsequentes Homilias Admonitio.

 In Subsequentes Homilias Admonitio.

 S. Eusebii Hieronymi Stridonensis Presbyteri Translatio Homiliarum Novem In Visiones Isaiae Origenis Adamantii.

 S. Eusebii Hieronymi Stridonensis Presbyteri Translatio Homiliarum Novem In Visiones Isaiae Origenis Adamantii.

 Homilia Prima. Et factum est in anno quo mortuus est Ozias rex, vidi Dominum sedentem super solium excelsum. Cap.

 Homilia Secunda. De eo quod scriptum est: Ecce virgo in utero concipiet, etc. Cap. VII.

 Homilia Tertia. De septem mulieribus. Cap. XI.

 Homilia Quarta. De visione Dei et Seraphim. Cap. VI.

 Homilia Quinta. De eo, quod scriptum est: Quis elevavit ab Oriente justitiam, et de visione iterum aliter.

 Homilia Sexta. De eo quod scriptum est: Quem mittam, et quis ibit nobis, etc., usque ad eum locum, in quo ait, Cap.

 Homilia Septima. De eo quod scriptum est: Ecce ego et pueri, etc. Cap.

 Homilia Octava. De eo, quod scriptum est: Ululate sculptilia in Jerusalem et in Samaria: usque ad eum locum in quo ait: Cap.

 Homilia Nona. De eo quod scriptum est: Et audivi vocem Domini dicentis: Quem mittam, et quis ibit ad populum istum? et transgrediens modica, pervenit

 Appendicula. In Isaiam Parvula Abbreviatio, De Capitulis Paucis, Ex Veronensi Ms. Nunc Primum Edita.

 Appendicula. In Isaiam Parvula Abbreviatio, De Capitulis Paucis, Ex Veronensi Ms. Nunc Primum Edita.

 Index Rerum Et Verborum Insigniorum.

 Index Rerum Et Verborum Insigniorum.

 Index Rerum. Quae In Hoc Volumine Continentur.

 Index Rerum. Quae In Hoc Volumine Continentur.

(Vers. 3-5.) Et vocabuntur in ea fortes justitiae, plantatio Domini ad glorificandum. Et aedificabunt deserta a 0600C saeculo, et ruinas antiquas erigent, et instaurabunt civitates desertas et dissipatas in generationem et generationem. Et stabunt alieni, et pascent pecora vestra: et filii peregrinorum, agricolae et vinitores vestri erunt. LXX: Et vocabuntur generationes justitiae: plantatio Domini in gloriam. Et aedificabunt desertas sempiternas, quae desolatae fuerant prius, suscitabuntur, et innovabunt civitates desertas, desolatas in generationes, et venient alienigenae, et pascent oves tuas, et aliarum gentium aratores et vinitores. Postquam et Apostoli, et Apostolici viri pro cinere et moeroris spiritu, oleum gaudii, et pallium, sive juxta Septuaginta, stolam gloriae laudisque susceperint: tunc vocabuntur generationes justitiae, plantatio Domini gloriosa: vel juxta Hebraicum Ele (), per extensam utramque 0600D syllabam, fortes, Deique justitiae, aut (( Al. ut)) plantatio Domini ad glorificandum: ut cum glorificati fuerint, vel ipsi glorificaverint Dominum, aedificent desertas a saeculo civitates, et ruinas antiquas suscitent, tam populi Judaeorum, quam cunctarum gentium, qui non solum aedificandi et instaurandi urbes habebunt scientiam; sed et pastores 734 erunt optimi, ut repulsis antiquis pastoribus, quibus per Ezechielem dixerat Deus: O pastores Israel, numquid pascunt semetipsos pastores, et non magis oves (Ezech. XXXIV, 2) ? Audiant cum apostolo Petro: Pasce oves meas (Joan. XXI, 17) . Mirumque in modum de caementariis atque pastoribus transibunt in agricolas, id est, in aratores et vinitores 0601A ut possint cum Apostolo dicere: Dei aedificatio, Dei agricultura sumus (I Cor. III, 9) . Denique Scribas et Pharisaeos, vinitores et agricolas Judaeorum, Salvator interrogat, quid faciat vinitoribus malis et agricolis? Illisque respondentibus: Malos male perdet, et vineam dabit aliis agricolis (Matth. XXI, 41) ; intulit; Auferetur a vobis regnum Dei, et dabitur genti facienti fructus ejus (Ibid., 43) . Quae res interpretatione non indiget. Quotus enim quisque Ecclesiarum princeps est de Judaeis, et non de alienigenis, atque externarum gentium hominibus? qui ante idolis servientes, et alieni a testamento Dei, ac peregrini a promissionibus illius, spem non habentes; et sine Deo in saeculo, nunc praesunt Ecclesiis, et dura corda gentilium, priusque indomita, ad fructus 0601B ferendos aratro fidei edomant; ut sementem doctrinae Domini, bonorum operum ubertate multiplicent.