SUMMARIUM.

Arguit pro et contra, an principia sint eadem, vel diversa specie, aut numero. Doctor resolvit, efficiens et finem in idem numero coincidere ; materiam et formam non, de quo 12. hujus, videeum Theor.19.

Amplius autem de principiis, et hic dubitabit aliquis. Nam si specie sunt unum, nihil numero erit unum.

Quaerit universaliter de omnibus principiis : Utrum sint eadem numero, vel eadem specie, vel diversa numero? Circa quod duo facit,-quia primo inducit rationes ad probandum, quod sint eadem numero. Secundo arguit ad oppositum. Secunda ibi : At vero si unum. Prima in tres, secundum quod breviter tangit tres rationes pro illa parte. Secunda ponitur ibi : Nec iterum. Tertia ibi: Et scire. In prima parte fecit talem rationem : quidquid in principiatis reperitur, illud oritur ex principiis: si ergo in principiis non invenitur unum numero, sed solum unum specie: ergo nihil erit in principiatis unum numero, sed tantum unum specie, quod est falsum. Dicit ergo primo tangens quaestionem, quod amplius

dubitabit aliquis de principiis, scilicet generaliter, haec scilicet quae dubitata sunt de principio formali, utrum scilicet sint eadem numero principia, vel non? Secundo tangit dictam rationem dicens, namque pro quia si specie unum sunt, scilicet principia nihil erit unum numero, scilicet in principiatis. Deinde cum dicit :

Nec iterum unum ipsum et ens.

Tangit secundam rationem, quae talis est : Illud quod est ipsum unum, vel ipsum ens, oportet quod sit unum numero; si igitur principium rerum non sit unum numero, sed unum specie; ergo nihil erit ipsum unum et ipsum ens, quae scilicet unum et ens separata ponuntur rerum principia, ideo dicit quod nec iterum ipsum unum et ens erunt supple unum numero. Deinde cum dicit:

Et scire quomodo erit, si non aliquid erit unum in omnibus.

Ponit tertiam rationem quae ta-Iis est: Omnis scientia est de universali, quod est unum in multis, quia de singularibus non est scientia. Cum igitur scientia de principiatis dependeat ex scientia principiorum, si igitur principia non sint eadem numero, non poterit de eis esse scientia, ut videtur, nec per consequens de principiatis, et sic tollitur omnis scientia: ideo dicit : Et scire quomodo erit, id est quomodo continget, nisi fuerit quid unum in omnibus? quasi diceret, quod non. Deinde cum dicit :

At verb si unum numero, et unum quodlibet principiorum, et non quemadmodum in sensibilibus alia aliorum, ut in hac syllaba, BA. specie eadem existente, et principia specie eadem, etenim haec sunt numero diversa. Si autem non ita, sed quae sunt existentium principia numero sunt unum, non erit praeter elementa aliud quidquam. Nam numero unum aut singulare dicere nihil differt. Si enim dicimus singulare numero unum, universale vero quod in his est. Sicut igitur si vocis elementa numero essent determinata tot omnes litteras esse necesse esset quot elementa: non existentibus quidem duobus eisdem, nec pluribus.

Arguit ad oppositum, quod non sint idem numero, intendens talem rationem : Si principium omnium entium sint eadem numero ; ergo nullum erit dare principium; consequens est evidenter falsum, et contradicit antecedenti. Consequentia patet ex hoc, quia principium cum sit relativum, arguit diversitatem ad principiatum, cui opponitur relative: si autem principium sit unum numero, tollit principiatum, quia unum numero dicitur quod est semel tantum, nam unum numero et singulare idem sunt: ergo principium non erit principium. Dicit ergo, quod si quodlibet principiorum est unum numero, et non se habent, scilicet principia entium, quemadmodum in sensibilibus videmus quod aliorum numero sunt alia principia numero; videmus enim quod in hac syllaba, BA, specie autem eadem existente, et principia sunt eadem specie, ea tamen sunt numero diversa : nam quot sunt numero syllabae BA, tot sunt numero B et A, licet B et A, quotiescumque sumantur, sint eaedem litterae specie, sicut et ipsa syllaba supple specie est eadem quotiescumque sumpta, unde addit quod sinon est ita, sed quae sunt scilicet principia existentium, sunt unum numero. non erit aliquod aliud praeter elementa

scilicet principia: nam dicere unum numero, aut dicere singulare unumquodque ut habet alia littera, nihil differt , sicut enim dicimus singulare unum numero, universale vero quod est in his, scilicet singularibus; si igitur elementa vocis essent numero determinata, necesse esset tot omnes esse litteras quot sunt elementa, ita quod non esset distinctio inter principia et principiata, et sic litterae non possent multiplicari, ut essent duo vel plura, ideo subdit non quidem existentibus duobus,nicpluribus. Eadem ergo ratione,si omnium entium sint eadem principia numero, sequitur quod nihil sit praeter principia, quod videtur falsum ; cum principium dicatur ad aliquid, et sit alicujus principium, quare principium non erit principium si nihil sit praeter ipsum.

Veritas hujus quaestionis colligitur ex 12. hujus, text. com 19. inde, ubi habetur, quod principia extrinseca entium, ut sunt efficiens et finis sunt eadem numero omnium, loquendo de primo efficiente et de ultimo fine, qui est Deus benedictus. Etenim secundum eum omnes substantiae immateriales, puta, Intelligentiae quae sunt principia rerum extrinseca et separata, sunt eadem respectu omnium. Principia autem intrinseca, ut sunt materia et forma, et privatio sunt alia aliorum simpliciter, licet possint esse eadem secundum proportionem, ut ibi exponetur. Principia etiam extrinseca proxima, puta agens particulare et finis, possunt esse diversa diversorum. Nec rationes ad oppositum cogunt, nam non est necesse quantum ad primam rationem, quod si principium sit unum numero, quod principiata sint unum numero, quia ab eodem principio numero possunt procedere effectus numero diversi. Nec valet etiam quantum ad secundam rationem, quod ipsum unum et ipsum ens non sunt unum numero propter eamdem causam, et maxime cum ipsum unum et ens, non sint aliquid realiter separatum, ut posuerunt Platonici. Nec oportet quantum ad tertiam rationem, quod universale de quo est scientia, sit unum numero in multis: sed potest esse unum alia unitate, quae est minor unitate numerali, ut habet declarari 7. hujus. Ratio autem ad oppositum, si aliquid valet, concludit de principiis intrinsecis, sicut patet in exemplo syllabae BA, cujus principia intrinseca sunt A et B, et concessum est talia principia intrinseca esse numero diversa. Deinde cum dicit: