IN XII LIBROS METAPHYSICORUM ARISTOTELIS EXPOSITIO

 PROOEMIUM

 LIBER PRIMUS

 SUMMARUM R. P. CAVELLI.

 SUMMA PRIMA.

 CAPUT I.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 SUMMA SECUNDA

 SUMMARUM.

 CAPUT I.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. III.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAPUT IV.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMA TERTIA.

 CAPUT I.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAPUT II.

 SUMMARIUM.

 CAP. III.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 LIBER SECUNDUS

 SUMMA UNICA.

 CAPUT I.

 SUMMARUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAPUT III.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 LIBER TERTIUS.

 SUMMA PRIMA.

 CAPUT I.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMA SECUNDA.

 CAPUT I.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. III.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP IV.

 SUMMAR1UM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAPUT V.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 LIBER QUARTUS

 SUMMA PRIMA.

 CAPUT I.

 SUMMARIUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMA SECUNDA.

 CAPUT I.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. III.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMAR1UM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 CAP. IV.

 SUMMARIUM.

 CAP. V.

 SUMMARUM.

 CAP. VI.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 LIBER QUINTUS.

 SUMMA UNICA.

 CAPUT PRIMUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 CAP. III.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. IV.

 SUMMARUM

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 CAP. V.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. VI.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. VII.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. VIII. De Substantia.

 SUMMARUM.

 CAPUT IX.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAPUT X.

 SUMMARUM.

 CAP. XI. De potentia et possibili.

 SUMMARIAM.

 SUMMARIUM.

 CAP. XII. De Quanto.

 SUMMARIUM.

 CAP. XIII. De Quali.

 SUMMARIUM

 CAP. XIV.

 SUMMARIUM

 SUMMARIUM.

 summarum.

 CAPUT XV.

 SUMMARIUM

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM

 CAP. XVI.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 CAP. XVII.

 SUMMARIUM

 SUMMARUM.

 CAP. XVIII.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 summarum.

 SUMMARIUM.

 CAP. XIX. De Falso.

 SUMMARIUM.

 CAP. XX. De Accidente.

 SUMMARIUM.

 LIBER SEXTUS

 SUMMA PRIMA.

 CAPUT PRIMUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMA SECUNDA.

 CAP. I.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 LIBER SEPTIMUS.

 SUMMA PRIMA.

 CAPUT I.

 SUMMARIUM.

 CAP II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMA SECUNDA

 CAPUT I.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 CAP. II.

 SUMMARUM.

 hoc aliquid solum

 CAP. III.

 SUMMARIUM.

 CAP. IV.

 SUMMARUM.

 CAP. V.

 SUMMARUM.

 CAPUT VI.

 SUMMARIUM

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 CAP. VII.

 SUMMARIUM.

 CAPUT VIII.

 SUMMARUM.

 CAP. IX.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 CAPUT X.

 SUMMARIUM.

 CAP. XI.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 CAP. XII.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. XIII,

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAPUT XIV.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAPUT XV.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. XVI.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 CAP. XVII.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 LIBER OCTAVUS

 SUMMA UNICA.

 CAPUT PRIMUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. III.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. IV.

 SUMMARIUM.

 CAP V.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 CAPUT VI.

 SUMMARIUM.

 LIBER NONUS

 SUMMA PRIMA.

 CAPUT PRIMUM.

 SUMMARUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 CAPUT III.

 SUMMARIUM.

 CAP. IV.

 SUMMARUM.

 CAP. V.

 SUMMARUM.

 SUMMA SECUNDA

 CAP. I.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 CAP. II.

 SUMMARUM.

 CAP. III.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 CAP. IV.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP V

 SUMMARIUM.

 CAP. VI.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 LIBER DECIMUS.

 SUMMA PRIMA.

 CAPUT PRIMUM.

 CAP. II.

 SUMMARUM.

 CAP. III.

 SUMMARIUM.

 SUMMA SECUNDA.

 CAPUT PRIMUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 CAP. III.

 SUMMARIUM.

 CAP. IV.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 CAP. V.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. VI.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 CAP. VII.

 SUMMARIUM.

 CAP. VIII.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 LIBER UNDECIMUS

 SUMMA PRIMA.

 CAPUT PRIMUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMA SECUNDA.

 CAP. I.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. III.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMA TERTIA.

 CAPUT I.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. II.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMA QUARTA.

 CAP. I.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMANUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 CAP. III.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMANUM.

 CAP. IV.

 SUMMARIUM.

 LIBER DUODECIMUS.

 SUMMA PRIMA.

 CAP. I.

 CAP. II.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. III.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. IV.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM

 SUMMARIUM.

 SUMMA SECUNDA.

 CAP. I.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 CAP. II.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. III.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 CAP. IV.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. V.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. VI.

 SUMMANIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMA TERTIA.

 CAP. I.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 Conclusiones Libri X. In decimo libro agitur de uno, quod convertitur cum ente, et de multo

SUMMARIUM.

Duae difficultates contra Platonicos, ponentes unum esse principium numeri et magnitudinis. Resolutio, ens et unum dicere eamdem naturam et substantiam cum rebus, vide Doct. 4. hujus, q. 2.

Sed quomodo ex uno tali, aut pluribus erit magnitudo? Simile namque est, et lineam ex punctis esse dicere.

Ponit duas difficultates, quae sequuntur Platonicos post datam solutionem,quarum secunda ponitur ibi : At vero si quis. Dicit ergo, sed quomodo ex tali uno , aut pluribus erit mensura , id est magnitudo ? quasi diceret esse impossibile; nam simile est hoc, et dicere lineam ex punctis.

Notandum, quod Platonici illud unum indivisibile dicebant esse causam non solum numeri, sed etiam magnitudinis; concesso ergo, quod unum additum alteri faciat plus, ut sic sit causa sufficiens numeri, non tamen videtur posse dici, quod sit causa magnitudinis, ut Platonici posuerunt, ut, scilicet ex uno indivisibili, vel ex pluribus talibus constituatur magnitudo, nam hoc dicere simile est, ac si dicatur lineam componi ex punctis, nam tam unitas quam punctus indivisibilia sunt. Deinde cum dicit :

At vero et si quis ita putat factus sit, ut quidam dicunt, ex uno ipso, et alio non uno aliquo numerus, nihil minus est quaerendum, quare, et quomodo quandoque quidem numerus: quandoque autem magnitudo erit, quod factum est: si non unum inaequalitas, et eadem natura erat. Nec enim quomodo ex uno, et hac: nec quomodo ex numero aliquo, et hac flent utique magnitudines palam.

Ponit secundam difficultatem. Ad cujus evidentiam notandum, quod aliqui Platonici opinati sunt numerum constitui ex uno indivisibili, et ex aliquo alio quod est unum formaliter: sed participat unum sicut quaedam natura materialis, et illud tale aliqui dicunt esse magnitudinem, nominabant enim illud quamdam inaequalitatem, vel inaequale ; iterum Plato ponebat ex isto materiali inaequali, et aliquo numero formali fieri magnitudines ; sic quod ex primo numero, qui est dualitas fiebat alius numerus, ex quo alio numero, et aliqua inaequalitate fiebat magnitudo. Contra hoc dicit hic Philosophus, quod ex tali positione dubium est, et difficile quomodo ipsae magnitudines possent constitui ex ipso uno indivisibili vel numero formali, et ex aliquo materiali, quod dicunt inaequalitatem quamdam. Dicit ergo, quod at vero si quis ita suscipiat, id est opinetur, ut dicunt quidam, scilicet Platonici, quod numerus fiat ex ipso uno, et aliquo alio non uno, nihil minus est quaerendum quare, et quomodo quandoque quidem numerus, quandoque vero mensura, id est magnitudo erit, quod factum est, scilicet ex talibus principiis, si eadem natura quae est inaequalitas non est unum, nec est etiam palam quomodo ex uno, et hac, scilicet natura materiali, fiant mensurae, et magnitudines.

Veritas hujus quaestionis colligitur ex quarto hujus, ubi probatur quod ens et unum dicunt eamdem naturam et substantiam cum rebus, quia idem est homo, et unus homo, et ens homo, et per consequens non sunt separata a rebus,

quia substantia uniuscujusque non est separata abeo cujus est.

Advertendum tamen, quod unum est duplex ; quoddam est passio convertibilis cum ente, de quo loquitur Aristoteles quarto hujus, text. com. 3. ubi probat illud quod dictum est. Aliud est unum, quod est principium numeri, quod quidem significat rationem mensurae primo et per se: ita quod ex tali uno derivatur ratio mensurae ad alia genera, sicut habetur 10. hujus cap. 2. t xt. com. 2. c. 3. 4. hujus. Platonici vero, ut ait Commentator, non distinguebant inter unum quod convertitur cum ente, et quod est principium numeri, et ideo dicentes unum esse substantiam rei, ponebant numeros esse consequenter substantias rerum, inquantum ex pluribus unitatibus substantialibus componuntur.

Nec rationes ad oppositum cogunt : nam illa ratio, qua putat se concludere inconvenientia, non concludit inconvenientia; nam verum est, quod nullum universale est praeter singularia separatum, quod fuit primum inconveniens ; nec numerus est rerum substantia, loquendo de numero quomodo ipsi loquuntur, qui caus?tur ex divisione continui, et est de genere quantitatis.

SUMMAE SECUNDAE