IN XII LIBROS METAPHYSICORUM ARISTOTELIS EXPOSITIO

 PROOEMIUM

 LIBER PRIMUS

 SUMMARUM R. P. CAVELLI.

 SUMMA PRIMA.

 CAPUT I.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 SUMMA SECUNDA

 SUMMARUM.

 CAPUT I.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. III.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAPUT IV.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMA TERTIA.

 CAPUT I.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAPUT II.

 SUMMARIUM.

 CAP. III.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 LIBER SECUNDUS

 SUMMA UNICA.

 CAPUT I.

 SUMMARUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAPUT III.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 LIBER TERTIUS.

 SUMMA PRIMA.

 CAPUT I.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMA SECUNDA.

 CAPUT I.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. III.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP IV.

 SUMMAR1UM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAPUT V.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 LIBER QUARTUS

 SUMMA PRIMA.

 CAPUT I.

 SUMMARIUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMA SECUNDA.

 CAPUT I.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. III.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMAR1UM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 CAP. IV.

 SUMMARIUM.

 CAP. V.

 SUMMARUM.

 CAP. VI.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 LIBER QUINTUS.

 SUMMA UNICA.

 CAPUT PRIMUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 CAP. III.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. IV.

 SUMMARUM

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 CAP. V.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. VI.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. VII.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. VIII. De Substantia.

 SUMMARUM.

 CAPUT IX.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAPUT X.

 SUMMARUM.

 CAP. XI. De potentia et possibili.

 SUMMARIAM.

 SUMMARIUM.

 CAP. XII. De Quanto.

 SUMMARIUM.

 CAP. XIII. De Quali.

 SUMMARIUM

 CAP. XIV.

 SUMMARIUM

 SUMMARIUM.

 summarum.

 CAPUT XV.

 SUMMARIUM

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM

 CAP. XVI.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 CAP. XVII.

 SUMMARIUM

 SUMMARUM.

 CAP. XVIII.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 summarum.

 SUMMARIUM.

 CAP. XIX. De Falso.

 SUMMARIUM.

 CAP. XX. De Accidente.

 SUMMARIUM.

 LIBER SEXTUS

 SUMMA PRIMA.

 CAPUT PRIMUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMA SECUNDA.

 CAP. I.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 LIBER SEPTIMUS.

 SUMMA PRIMA.

 CAPUT I.

 SUMMARIUM.

 CAP II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMA SECUNDA

 CAPUT I.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 CAP. II.

 SUMMARUM.

 hoc aliquid solum

 CAP. III.

 SUMMARIUM.

 CAP. IV.

 SUMMARUM.

 CAP. V.

 SUMMARUM.

 CAPUT VI.

 SUMMARIUM

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 CAP. VII.

 SUMMARIUM.

 CAPUT VIII.

 SUMMARUM.

 CAP. IX.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 CAPUT X.

 SUMMARIUM.

 CAP. XI.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 CAP. XII.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. XIII,

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAPUT XIV.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAPUT XV.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. XVI.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 CAP. XVII.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 LIBER OCTAVUS

 SUMMA UNICA.

 CAPUT PRIMUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. III.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. IV.

 SUMMARIUM.

 CAP V.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 CAPUT VI.

 SUMMARIUM.

 LIBER NONUS

 SUMMA PRIMA.

 CAPUT PRIMUM.

 SUMMARUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 CAPUT III.

 SUMMARIUM.

 CAP. IV.

 SUMMARUM.

 CAP. V.

 SUMMARUM.

 SUMMA SECUNDA

 CAP. I.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 CAP. II.

 SUMMARUM.

 CAP. III.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 CAP. IV.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP V

 SUMMARIUM.

 CAP. VI.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 LIBER DECIMUS.

 SUMMA PRIMA.

 CAPUT PRIMUM.

 CAP. II.

 SUMMARUM.

 CAP. III.

 SUMMARIUM.

 SUMMA SECUNDA.

 CAPUT PRIMUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 CAP. III.

 SUMMARIUM.

 CAP. IV.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 CAP. V.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. VI.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 CAP. VII.

 SUMMARIUM.

 CAP. VIII.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 LIBER UNDECIMUS

 SUMMA PRIMA.

 CAPUT PRIMUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMA SECUNDA.

 CAP. I.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. III.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMA TERTIA.

 CAPUT I.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. II.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMA QUARTA.

 CAP. I.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMANUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 CAP. III.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMANUM.

 CAP. IV.

 SUMMARIUM.

 LIBER DUODECIMUS.

 SUMMA PRIMA.

 CAP. I.

 CAP. II.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. III.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. IV.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM

 SUMMARIUM.

 SUMMA SECUNDA.

 CAP. I.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 SUMMARUM.

 CAP. II.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. III.

 SUMMARIUM.

 SUMMARUM.

 CAP. IV.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. V.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. VI.

 SUMMANIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMA TERTIA.

 CAP. I.

 SUMMARUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 CAP. II.

 SUMMARIUM.

 SUMMARIUM.

 Conclusiones Libri X. In decimo libro agitur de uno, quod convertitur cum ente, et de multo

SUMMARUM.

Modus unius per se, de continuo proprie sumpto, ut distinguitur a contiguo, explicatur. Quod hic notat Doctor text. 9. aliqua posse continuari in diversis subjectis, difficile est, de quo dixi Schol. 3. ab quaest. 20. lib. 7. hujus.

Secundum se autem continua quaecumque non tactu sunt unum: nam si ponis se tangentia ligna, non dices hoc unum esse, nec lignum. nec corpus, nec aliud continuum nullum. Quae itaque omnino sunt continua unum dicuntur, quamvis reflexionem habeant, et adhuc magis quae non habent reflexionem, ut tibia, aut crus quam femur; quia contingit non unum esse motum femoris, et recta quam reflexa magis unum, reflexam vero et angulum habentem unam, et non unam dicimus; quia contingit non simul esse motum ejus, et simul: recte vero semper simul, nulla pars habens magnitudinem, haec quidem quiescit, haec autem quidem movetur, quemadmodum reflexae.

Juxta primum modum unius quod est unum continuitate, ex quo posuit unum modum improprium, prout continuum se extendit ad contiguum, ponit secundum modum, ut continuum proprie accipi-I tur dicens, quod secundum se autem dicuntur continua, quaecumque non sunt unum solo tactu: quod declarat per exempla, nam si ponis ligna se tangentia, non dices ea esse unum lignum, nec unum corpus, nec aliquod continuum unum, id est, nec aliquid aliud quod sit de genere continui. Ex quo patet differentia inter continua, et contigua, quae itaque sunt continua omnino unum dicuntur,quamvis habeant reflexionem, puta duae lineae reflexae continuatae ad unum punctum in quo constituunt angulum; adhuc magis, supple sunt unum illa continua, quae non habent reflexionem, ut tibia seorsum, et crus seorsum quam femur, idest,compositum ex tibia et crure, vel coxa simul. Ratio hujus est, quia linea recta non potest habere nisi unum motum, sed reflexa potest moveri pluribus, puta si una pars intelligatur quiescens et alia mota, ut patet in exemplo dato, quia coxa quiescente potest tibia moveri, vel e converso: non sic est de tibia seorsum accepta, et ideo continuum secundum lineam rectam est magis unum et continuum, quam secundum lineam reflexam, et hoc est, quod subdit : quare contingit non unum esse motum femoris id est, compositi ex tibia et crure vel coxa, et recta sunt magis unum quam reflexa; reflexam vero, scilicet lineam, et angulum habentem unam et non unam dicimus, quia contingit simul et non simul esse motus ejus, quantum scilicet ad partes suas: recte vero lineae semper simul, supple est motus ejus quantum ad omnes partes suas, et nulla pars talis lineae, habens magnitudinem;haec quidem quiescit, haec quidem movetur quemadmodum reflexa, sed omnes supple partes simul moventur, vel simul quiescunt.

Notandum, quod ut patet ex praedictis, tam in continuo improprie accepto quam proprie, potest distingui continuum secundum lineam rectam, et secundum lineam reflexam, et utrobique est magis unum continuum, quod est continuum secundum lineam rectam; unde continuum secundum lineam reflexam in secundo modo non videtur differre a continuo secundum lineam reflexam in primo modo, ut patet per exempla, quae utrobique eadem ponuntur. Deinde cum dicit :

Amplius alio modo dicitur, eo quod subjectum sit specie indifferens: indifferens vero, ut quorum indivisibilis species secundum sensum: subjectum autem aut ultimum, aut primum ad finem. Vinum enim unum dicitur, et aqua una inquantum indivisibile secundum speciem, et liquores omnes unum dicuntur, ut oleum, vinum et fluida, quia omnium ultimum subjectum. Nam aqua aut aer omnia haec sunt.

Ponit secundum modum unius, dicens quod amplius alio modo dicitur unum, eo quod subjectum sit specie, id est, forma indifferens;indifferens vero supple dicitur secundum speciem cujus indivisibilis est species secundum sensum, id est, quando eadem species sensibilis non dividitur in actu; nam si alicujus subjecti una pars sit alba, et alia nigra, tale subjectum non erit unum, ut hic loquimur. Subdit autem, quod istud subjectum sit unum, potest accipi dupliciter dicens, subjectum autem, aut erit primum, id est proximum: aut ultimum ad finem, id est, finale ad quod pervenitur in fine resolutionis: vinum enim seorsum acceptum dicitur unum, ex eo quod omnes partes ejus communicant in aliquo subjecto primo, quod est indifferens secundum speciem, et similiter, aqua, dicitur unum inquantum indivisibilis secundum speciem; omnes autem liquores, ut oleum, vinum et omnia fluida dicuntur unum, quia omnium est idem subjectum ultimum in quo resolvuntur, nam omnia aut sunt aqua, aut aer, quae est radix omnium humidorum, scilicet aqua: facit mentionem de aere non quod aer sit principium omnium fluidorum secundum opinionem suam sed forte secundum opinionem aliorum.

Notandum, quod iste secundus modus videtur aliquid addere supra primum; nam aliqua possunt esse continua, quae tamen in subjecto sunt diversa secundum speciem et formam, puta ramus siccus ramo virenti in arbore, et manus arida conjuncta brachio viventi, talia enim sunt unum primo modo, non secundo. Dicit autem subjectum indifferens specie, cujus indivisibilis est species secundum sensum, per formam sensibilem dans intelligere etiam formam substantialem, ut per notiora intelligantur illa, quae sunt minus nota nobis. Deinde cum dicit: