In Caput XVII.

Vicennalium diem. Solemnium votorum, quinquennalium nempe, decennalium, et deinceps, quae origo, quaeque ratio fuerit, licet traditum sit a doctis, repetam breviter tamen, in gratiam eorum, quibus hoc genus librorum non ita facile esse potest ad manus. 0409C Caesar Augustus, cum Romanis rebus post motus et turbas maximas a se compositis et constitutis decennio praefuisset, sive taedio valetudinis diuturnae, curisque ac laboribus imperii fractus, de reddenda republica serio cogitaret, (quod affirmare videtur Suetonius in Aug. c. 28) sive hoc tantum prae se ferret ob causas a Dione prolixius expositas, convocato Senatu, rationem administrati imperii sic reddidit, ut tamen, quasi decernente eodem, in proximum quinquennium potestatem constituendae reipublicae retineret. Verum hoc elapso, rursus aliud quinquennium, post decennium, ac eo finito, aliud iterum decretum est; ita ut continuatis decenniis, per totam vitam imperii summam obtinuerit. Cujus exemplum quodammodo secuti successores, etsi non ad certum tempus, sed per omne vitae spatium imperium delatum sibi haberent, singulis tamen decenniis festum pro renovatione ejus agebant. Haec fere Dio ita refert lib. LIII, et ex eo recentiores. Id primo gestum Augusto septimum, Agrippa tertium 0409D consulibus. Sequentes igitur Augusti singulis decenniis celebrarunt has πανηγύρεις, ob id δεκαετηρίδας dictas Xiphilino, quibus vota diis solvebantur, initio cujusque decennii solemniter postmodum suscipi consueta; militibus donativum, et annonae populo circenses exhibebantur. Imo singulis etiam lustris, sive quinquenniis, res haec dein repeti coepta. Fiebant ergo vota quinquennalia primo anno initae dignitatis: sed solvebantur exacto lustro; tum decennalia nuncupabantur, lustro altero demum completo solvenda. Vota vicennalia suscipiebantur anno quintodecimo imperii: festum vero ipsum agebatur vicesimo, quo munera etiam imperatori mitti solebant; de quibus vide Symmachum, lib. X, Epist. 26. Rei praeterea carceribus eximebantur, Deo gratiae agebantur, pecuniae distribuebantur per civitates, et laetitia publica multis modis fiebat testatior. Haec ex nummis plenius docent Adolphus Occo, 0410A Erizyus et Chalucius, firmantque, aut repetunt alii; ut Carolus Dufresnius dissertatione de Numismatibus aevi inferioris, pag. 29. Magna itidem cum cura argumentum idem tractarunt Henricus Norisius Dissertatione de Votis decennalibus, et Antonius Pagius dissertatione Hypatica, seu de Consulatibus Caesareis.

Ad XII. kalendas decembres. Videndus est de hoc loco Antonius Pagius, jam dicti operis pagina 90, 92 et 93, ubi tradit, non ideo celebrata a Diocletiano hoc die vicennalia, quod is esset imperii ejus natalis: sed quia tunc Maximianus Herculius Caesar esset nuncupatus. Idque factum aliquoties, utique post Constantini Magni tempora, ut causa quapiam interveniente, non ipsius Imperatoris primi, sed participis ejus die natali, hoc est, quo particeps imperium auspicatus fuerat, festum hujus generis celebraretur.

Quodcumque se premi. Lego, Quo utcumque se premi.

Animam . . . nec tamen totam. Id est, vitam, aut vitales spiritus. Sic vetus Bibliorum Interpres II Sam. I, v. 9: Quoniam tenent me angustiae, et adhuc tota 0410B anima mea in me est. Martyrologium Usuardi, prid. kal. febr.: Ibique spiritum, qui in eo supererat, injecerunt. Vide Barthii adversaria, pag. 1682.