In Caput XXXII.

Maximinus iratus, nec Caesarem se, nec tertio loco nominari volebat. Inde intelliges, Maximinum priore se loco posuisse, quam Constantinum. Si enim Constantinum Augusti loco habuisset, ut factus fuerat, tum ipse non fuisset nisi quarto loco nominandus. Sed hoc non repugnat iis, 0457C quae notavi supra ad cap. 24.

Mittit ergo ad eum saepe legatos. Id est, Gal. Maximianus ad Maximinum.

Orat sibi pareat, dispositionem suam servet. Illam nempe, qua imperium Licinio dederat, substituto in Severi loco.

Cedat aetati, et honorem deferat canis. Maximino enim provectior erat aetate Licinius factus Augustus, quem Gal. Maximianus habebat, veteris contubernii amicum, et a prima militia familiarem.

Dolet bestia. Gal. Maximianus. Ita quoque initio cap. 25, mala bestia.

Victus contumacia. Omnino adscribo sententiae v. c. Ant. Pagii, qui in Critica Baroniana ad an. Ch. 307, ait, haec verba intelligi debere de Maximino; idque ostendit ex Eusebio, apud quem, lib. VIII, cap. 13, post Licinium a Gal. Maximiano nuncupatum Augustum, legitur Maximinus seipsum renuntiasse Augustum.

0457D Haec vocabula, victus contumacia, idem significant, ac, impar contumaciae, non quidem alienae, sed suae. Sensus est, Maximinum vi contumaciae suae abreptum non paruisse Maximiano aequa postulanti; quem loquendi usum aliquot exemplis liceat illustrare, petitis praecipue ex Fl. Josepho. Est enim hic auctor mihi aliquantisper familiaris.

Plato in Hipparcho, statim initio, φιλοκερδεῖς, cupidos lucri, appellat ἥττους τοῦ κέρδους, ad verbum, minores, id est victos, lucro. Apud Herodianum habetur, ἥττων ὀργῆς καὶ ἐρῶτος, minor ira et amore.

Antiquit. lib. XXII. cap. 3, pag. 401, de Onia Pontifice legitur, χρημάτων ἥπτων, pecuniis minor, id est, avarus: quod vitium Fl. Josepho ibidem est φιλοχρηματία, cupiditas pecuniarum. Deinde lib. XVII, cap. 10, pag. 600, de Herode, ὀργῆς μὲν ἥσσων, κρείσσων δὲ τοῦ δικαίου, ira quidem minor, melior autem jure. Denique lib. XVIII, cap. 11, pag. 613, de Caio Caligula, 0458A ἥσσων μὲν τοῦ αἰσχροῦ, κρείσσων δὲ τοῦ βελτίστου, minor quidem turpitudine, melior autem eo quod optimum est, id est, honestate.

Porro in istis Fl. Josephi locis, et lib. XIV. cap. 17, 484, ubi Sameas vir justus τοῦ δεδοιέναι κρείττων, terreri melior, id est terroribus superior praedicatur, τὸ κρείσσων idem est ac contemptor. Apud Apuleium enim lib. VII Metamorph. verba sunt Tlepolemi phrasim Graecam Latine usurpantis: Avete, fortissimo Deo Marti clientes, mihique jam fidi commilitones; et virum magnanimae vivacitatis volentem volentes accipite, libentius vulnera corpore excipientem, quam aurum manu suscipientem, ipsaque morte, quam formidant alii, Meliorem.

Ut vero apud Tacit. Annal. lib. XIII, cap. 46, Poppaea legitur imparem cupidini se, et forma Neronis captam simulans; et in Victoris Epitome, Julianum Apostatam cupido gloriae flagrantior pervicerat: ita contra M. Porcius Cato dicitur Tit. Livio, lib. XXXIX, 40, invicti a cupiditatibus animi; Julianus idem Apostata Victori de Caes., cibi omnis, libidinis atque omnium 0458B cupidinum victor; imp. Gratianus in Victoris Epitome: Vini ac libidinis victor. Denique apud Cicer. de Finibus legitur: Et qui suum judicium retinent, ne voluptate victi faciant id, quod sentiunt non esse faciendum.

Ex his liquet, vocabula ista, victus contumacia, non dici hoc loco de contumacia aliena, atque adeo hactenus fuisse hallucinatos, qui ea Gal. Maximiano adscripsere, cum de Maximino dicantur.

Tollit Caesarum nomen. Trium, id est, sui ipsius, tum Constantini, et Maxentii.

Maxentium et Constantinum filios Augustorum. Maxentius et Constantinus natura erant filii Augustorum, nempe Maximiani Herculii et Constantii: sed dignitatis fuit ea appellatio, qua Maximinus ambos insignivit. Suspicandi vero locus est, eos appellatione ista, duntaxat honorifica, in classem redigere voluisse; nulla enim vel exigua erat in imperio potestas eorum, qui Filii Augustorum dicebantur. Unde 0458C Capitolinus, cap. 3 de L. Vero imperatore, Antonini Pii filio adoptivo, ait: Nec aliud ei, antequam imperaret, honorificentiae ad nomen adjunctum est, quam quod Augusti filius est appellatus.

Addo, me praeterea suspicari numisma Constantini M. quod Mediob. pag. 459 exhibet, si modo genuinum est, cum epigraphe, Constantinus Fil. Augg., id est, Filius Augustorum, nempe Constantii et Maximiani Herculii, fuisse dedita opera et jussu Maximini alicubi ejus in partibus percussum, ut numismatum ope sanctio illa vulgaretur, qua Maximinus Constantinum nonnisi Filium Augusti haberi volebat.

In Campio Martio proxime celebrato Augustum se ab exercitu nuncupatum. Campus Martius non est hic nomen loci, qualis erat Romae, sed potius, ut ita dicam, Comitiorum militarium, in quibus lustrabatur exercitus. An vero statis temporibus, vel quotiescumque juberet imperator, celebraretur Campus Martius, non liquet.

Verisimile est Maximinum, qui Syriae et Aegypto, 0458D cap. XXXVI praeerat, harum provinciarum Legiones in castra coegisse, ut ab ipsis militibus tanquam auctoribus nuncupatus Augustus, securitatem sibi, propter appellationem, quam arripuerat, procuraret.

Neque vero solummodo apud Romanos, sed etiam eorum imitatione apud Francos Campus Martius celebrabatur. Audi Gregor. Turon. lib. II, cap. 27, de Clodoveo Rege dicentem: Transacto vero anno, jussit omnem cum armorum apparatu advenire phalangem, ostensuram in Campo Martio suorum nitorem: unde firmatur quod supra dixi, Campi Martii celebrationem esse militarium copiarum recensionem. Illa autem Clodovei facta fuerit ineunte vere, quo exercitus ad bella educi solent.

Universos quatuor Imperatores jubet numerari. Adde virgulam post τὸ quatuor, et lege nominari, pro numerari, hoc modo: universos quatuor, imperatores jubet nominari: nempe Licinium; Maximinum, Constantinum 0459A ac Maxentium. Hic autem per imperatores significantur Augusti, ut ad cap. 18, v. 7, notatum.