SUMMARUM.

Media esse ex contrariis, atque ejusdem generis cum extremis. Item mutationem perge tantum esse inter opposita, et inter oppositionis species, sola contraria habere media.

Quoniam autem contrariorum contingit medium esse aliquid, et quorumdam est necesse ex contrariis esse.

Postquam Philosophus determinavit de contrariis quantum ad extrema, nunc agit de contrariorum mediis. Circa quod duo facit: Primo proponit intentam conclusionem. Secundo exequitur ejus probationem. Secunda ibi : Omnia namque media. Dicit ergo, quod quoniam contingit aliquid esse medium contrariorum, et quorumdam, scilicet contrariorum est medium ut superius dictum fuit, quia inquam sic est, necesse est media esse ex contrariis. Deinde cum dicit :

Omnia namque media in eodem sunt genere, et quorum sunt media; media enim haec dicimus in quaecumque permutari prius est necesse quod permutatur, ut ab hypate in neten, nisi transit per minimam rationem, prius veniet ad medios sonos. Et in coloribus si veniet ex albo in nigrum prius veniet ad puniceum et plumbeum quam ad nigrum, similiter autem et in aliis.

Exequitur de intento. Circa quod duo facit: quia primo probat quaedam praeambula necessaria ad dictam conclusionem principalem, quam praemisit. Secundo praeostensis quibusdam necessariis, accedit ad ostendendum conclusionem principalem, quam intendit. Secunda ibi : Si vero sunt in eodem genere. Prima in duas : quia primo probat quod media sunt unius generis cum extremis. Secundo quod media sunt tantum inter opposita. Secunda ibi : At vero omnia media. In prima parte intendit talem rationem : Omnis mutatio est inter ea quae sunt ejusdem generis, sed medium est illud per quod, vel in quod fit mutatio in extremum: ergo media sunt ejusdem generis cum extremis. De ista ratione primo ponit minorem. Secundo majorem. Tertio conclusionem. Secunda ibi: Permutari vero. Tertia ibi : Necesse est ergo. Dicit ergo primo, quod omnia namque media, et etiam extrema supple quorum sunt media, sunt in eodem genere, cujus probationem subdit media enim haec dicimus in quaecumqul permutari prius est necesse quod permutatur, scilicet ab extremo in extremum ; haec autem fuit minor rationis, quam declarat in duplici exemplo. Primum est in sonis dicens, ut si aliquis transit ab hypate in neten per mediam rationem veniet prius ad medios sonos.

Ad cujus evidentiam nota, quod in sonis quidam sunt graves, et quidam acuti, et quidam medii, et secundum hanc distinctionem sonorum distinguuntur chordae in musicis instrumentis; illae enim chordae quae reddunt graves sonos dicuntur hypate, illae vero quae reddunt sonos acutos dicuntur nete, ut etiam dictum fuit quinto, hujus, cap. de Priori, text. com. 16. si ergo aliquis musicus vult descendere paulatim et ordinate a sonis gravibus ad acutos, quod est transire per mediam rationem, oportet quod prius veniat ad medios sonos. Secundum exemplum est in coloribus dicens, quod in coloribus si veniet, id est, si aliquid mutatur ex albo in nigrum, prius veniet ad puniceum et plumbeum quam ad nigrum ; similiter autem est, et in aliis supple mediis. Deinde cum dicit :

Permutari vero ex alio genere in aliud genus non est nisi secundum accidens, ut ex colore in figuram ; necesse est ergo media, et quorum sunt media in eodem genere esse.

Ponit majorem rationis dicens, quod non est, idest non contingit permutari ex alio genere in aliud genus, ut ex colore in figuram, nisi forte per accidens, puta si mutationem in colore concomitatur mutatio in figura, per se autem fit mutatio e colore in colorem, et a figura in figuram;

ex hoc ergo habetur major rationis, scilicet quod omnis mutatio est inter ea quae sunt ejusdem generis. Ultimo infert conclusionem dicens quod necesse est ergo media, et extrema quorum sunt media, in eodem genere esse. Deinde cum dicit :

At vero omnia media sunt oppositorum quorumdam, ex his enim solis secundum se est permutari ; quapropter impossibile esse media non oppositorum, esset enim permutatio, et non ex oppositis.

Probat secundum praeambulum necessarium. Circa quod duo facit: quia primo ostendit quod media sunt oppositorum. Secundo ostendit quorum oppositorum sint. Secunda ibi: Oppositorum vero. In prima parte intendit talem rationem : Omnis mutatio est inter ea, quae sunt opposita: sed medium est eo. rum inter quae est mutatio, ergo medium est oppositorum. Dicit ergo, quod at vero omnia media sunt quorumdam oppositorum, enim pro quia, ex his solis, id est, ex oppositis est, id est, contingit secundum se permutari ; quapropter impossibile est media esse non oppositorum, quia supple si non esset oppositorum permutatio, esset ex non oppositis, quod est falsum. Notandum, quod ut habetur primo, et 5. Physic. text. com. 43. etinde, et alibi saepe, omnis mutatio est : inter opposita, per se loquendo: ex nigro enim per se fit album, et ex amaro dulce. Album autem non fit ex dulci, per se loquendo, nisi forte per accidens, quatenus dulce contingit esse nigrum ex quo nigro fit per se album ; et ideo ait Philosophus, quod ex his solum, id est, ex oppositis secundum se est, id est contingit permutari. Deinde cum dicit :

Oppositorum vero contradictionis quidem medium non est, haec enim est contradictio oppositio, cujus cujuscumque altera pars adest non habentis ullum medium ; caeterorum vero alia ad aliquid, alia ut privativa, alia contraria, eorum autem quae ad aliquid quaecumque non contraria, non habent media, causa vero, quia non in eodem genere sunt, quid enim scientiae, et scibilis medium? sed magni et parvi.

Ostendit quorum oppositorum, sunt media, quia scilicet contrariorum, et hoc declarat inductive, dicens quod oppositorum vero ipsius contradictionis quidem non est medium , haec enim contradictio est oppositio, cujus cuicumque altera pars adest non habentis medium ullum, sive enti, sive non enti, ut dictum fuit supra. Contradictoria ergo non habent medium : caeterorum vero oppositorum alia sunt ad aliquid, alia privatio, id est privatio et habitus, alia sunt contraria. Eorum autem quae sunt ad aliquid quaecumque non contraria, id est, quaecumque non mutuo referuntur non habent medium ; causa vero hujus est, quia talia relativa non sunt in eodem genere. Alia autem non mutua dicuntur non esse in eodem genere, quatenus alterum tantum secundum se refertur, et alterum non: ideo subdit, quid enim est medium scientiae et scibilis? quasi diceret, quod nullum: sed magni et parvi, quae sunt contraria, est supple medium aequale, ut superius dicebatur.

Notandum, quod Philosophus loquitur hic de medio secundum formam: tali autem medio carent con tradictoria, carent etiam relativa quaecumque sive sint contraria, sive non contraria, licet de non contrariis probet hic Philosophus in littera. Privative etiam opposita carent etiam tali medio, ut superius dictum fuit: relinquitur ergo per divisionem, quod sola contraria proprie habent medium secundum formam, et tamen non dico quod omnia contraria habent tale medium, cum quaedam eorum sint immediata, sed e converso est verum, quod omnia talia media sunt contrariorum ; qualiter autem tam relativa, quam privative opposita habent medium secundum subjectum, et qualiter contradictoria carent omni medio, dictum fuit supra.