Caput IV.

Extitit enim post annos plurimos. Id est, post annos plurimos tranquillitatis. Maucroixius ,—ut sonat quidem Gallica ejus versio. Indubie ob longae pacis mentionem recens factam, quam hic aliquatenus ἀπὸ τοῦ κοινοῦ repetendam putavit. Sed integra igitur locutio 0644D repetenda foret hoc modo: post annos plurimos longae pacis, seu tranquillitatis; quae mera ταυτολογία, cum qui pacem dicit plurimorum annorum, longam eo ipso pacem extitisse ponat. Mallem itaque post annos plurimos simpliciter de elapsis plurimis annis accipere, quos jam porro centum et quinquaginta tres fuisse diximus.

Execrabile animal Decius. Haud alia arte Neronem tractabat noster (col. 196) . Sed aliud plane diversum Cuperus habet de Decii proximis, col. 475.

Quis enim justitiam, etc. Redit ad loquendi genus, quod ante explicuimus, cujusque simile apud Lactantium his verbis: Haec saepe causa praecipua justitiam persequendi malis regibus fuit. Videndus de reliquo Columbus, col. 396.

Ad illud principale fastigium. An quo sensu principale interdum primum et praecipuum est? Seu quo, verbi gratia, Romanorum Imperatorum potestas vocata 0645A a Trebellio Pollione maximum in terris culmen, et infra a nostro sublime fastigium? Haud crediderim, sed quo potius principalis auctoritas et principalis notio in Zenonis lege de causis criminalibus, proprie principis auctoritatem et notionem significant secundo paragrapho: «Hoc solummodo in hujusmodi viros vice quoque principis auditori licebit, ut intentatum apud se crimen si patefactum fuerit, ad principalem referat notionem: ultionis autem tantis inferendae dignitatibus modus non nisi in principis residebit arbitrio;» et rursum paulo post: In hoc namque casu super coercenda hujusmodi accusatoris calumnia, non immerito consulenda erit principalis auctoritas.

Furere protinus contra Deum coepit. Statim equidem a suscepto imperio incoeptam constat ab eo persecutionem. Quasi hujus rei gratia provectus esset ad illud principale fastigium, furere protinus contra Deum coepit, ut protinus caderet, inquit Lactantius. Et ad Alexandrinos unus idemque nuntius retulit, 0645B et successisse in imperio Decium, et edidisse persecutionis edicta, ut e Dionysii Alexandrini Epistola constat ad Fabium Antiochenum. Nempe Romae fuit ipse sub finem an. Dom. 249, quo circiter mensem Julium imperare exorsus; et primi omnium capti sunt cum sociis Moyses, et Maximus, et Celerinus, ipso adhuc Romae versante Decio. Dodwellus , dissert. Cyprian. XI, num. 53, e quo et quinque proximis, caetera quae ad hanc Decii persecutionem spectant, peti possunt.

Et quasi hujus rei gratia provectus esset ad illud principale fastigium, furere protinus. Ita, narrante Ammiano Marcellino, «Caesar Gallus ex squalore nimio miseriarum, in aetatis indultae (aut adultae) primitiis, ad principale culmen insperato cultu provectus, ultra terminos potestatis deletae procurrens, asperitate nimia cuncta foedabat.»

Nam profectus adversum Carpos. Constantinus in oratione ad Sanctorum coetum Getas sive Gothos, Zosimus 0645C Scythas. Quae res ita conciliari potest, ut quia Carporum Gothorumque eadem origo erat, et quia utrique propter Istrum fluvium sedes habebant, facile eorum nonrina permutarentur. Editiones Oxon. et Cant. e Baluzio, quem plura vide sis annotantem ineam rem. Adi quoque Cuperum, col. 475, et Columbum, col. 396.

Statimque circumventus a barbaris, etc. Mortis modum ita narrat Zosimus: Τοῦ δὲ Γάλλου διὰ τοῦ τέλματος ἐπ᾽ αὐτοὺς, id est, Scythas, ὁρμῆσαι τῷ Δεκίῳ σημῇναντος, ἀγνοίᾳ τῶν τόπων ἀπερισκέπτως ἐπελθὼν, ἐμπαγείς τε ἅμα τῇ σὺν αὐτῷ δυνάμει τῷ πηλῳ, καὶ πανταχόθεν ὑπὸ τῶν βαρβάρων ἀκοντιζόμενος, μετὰ τῶνσυνόντων αὐτῷ διεφθάρη, διαφυγεῖν οὐδενὸς δυνηθέντος. Editiones Oxon. et Cant.

Nec sepultura quidem potuit honorari. Malim, ne sepultura quidem, nam haec vulgata loquendi ratio; et sic cap. 6: Illi ne perficere quidem quae cogitaverat licuit. Fatendum tamen, c. 7, priori pacto occurrere: Cum disperderet omnia, nec a Deo quidem manus poluit abstinere; itemque apud Lactantium, de Vita beata, 0645D cap. 1: «Qui vero ambitione inflati, aut amore potentiae inflammati, omne studium suum ad honores acquirendos contulerunt, nec si solem quidem ipsum gestemus in manibus, fidem commodabunt;» quin et apud Plinium (lib. VIII, c. 36) , de ursis: «Procedunt vere, sed mares praepingues; cujus rei causa non prompta est, quippe nec somno quidem saginatis praeter 14 dies.» Sed consultus a me de his, inter alia, magnus Graevius sic respondit. Recte te vidisse puto, cum rescribendum censes, ne sepultura quidem; et sic quoque rescribendum in cap. 7 et Plinio, et Lactantio de Vita beata. Saepe librarii confuderunt ne et nec, cum tamen suus cuique locus sit proprius. Memini, Gronovium varia loca in Suetonio sic quoque correxisse. Graevius .

Ut hostem Dei oportebat. Supple, esse.

Volucribus. Des vautours.— Maucroix .—Perinde atque scriptum fuerit a nostro, vulturibus.