Caput XXI.

1011B Primum igitur dicimus, tantam esse Dei potestatem, ut etiam incorporalia comprehendat, etc. Docet quomodo anima, cum spiritalis sit, pati possit ab igne corporeo. Videlicet eam pati non posse potentia naturali, quia cum in se, inquit, nihil habeat solidum et contrectabile, a solidis et corporalibus nullam vim pati potest; sed posse tamen ea potentia, quam theologi nostri obedientiae potentiam nuncupant, qua cunctae res aptae natae sunt creatori obedire, ita ut in eis quidquid ipse vult fiat. Exemplum affert de angelis, qui eum metuunt, cum inenarrabili quodam modo ab eo castigari possint, et de daemonibus, qui ab eo torquentur, et puniuntur. Jam hoc nil aliud asserere est, quam quod S. Thom. in IV Sentent., dist. 44, quaest. 2, art. 3, et ibi alii quoque theologi docent, videlicet ignem aeternum in animas agere, et eas torquere posse tamquam instrumentum divinae virtutis atque justitiae.

Nam quia peccata in corporibus contraxerunt, rursus 1011C carne induentur, etc. Putavit Lactantius omne animarum judicium differri post corporum resurrectionem: idcirco, inquit, licet Deus virtute sua possit igne agere in animas etiam corpore exutas, tamen congruentius vult eas pati cum corpore, quia in corpore peccaverunt, et ideo rursus carne induentur. etc.

Et tamen non erit caro illa, quam Deus homini superjecerit, huic terrenae similis, etc. Non negat eorum, qui surrecturi sunt, carnem futuram eamdem numero cum ea, quam habuerunt in vita, quod fides catholica docet, ut habemus, c. 1 de Summ. Trinit. et Fid. Cathol. et Dd. demonstrant in IV, distinct. 47 et 48; sed ait, non eam fore huic similem; et statim in quo futura sit ea dissimilitudo pronuntiat, nempe quia cum caro nostra ad ignis contactum diffluat ac consumatur, illa insolubilis erit, atque mansura, neque cruciatibus illis, et igne aliquando defectura.

Cujus natura diversa est ab hoc nostro, etc. Naturam accepit hic non ita proprie pro substantia et forma specifica, sed aliquando laxius, atque abusive, ut diversae 1011D illum ignem affirmet esse naturae, id est, diversarum quarumdam proprietatum, et operationum consequentium, quas statim, et ipse hic, et alii quoque recensent; Tertull., Apologet., c. 48; Minuc. in Octav.; Pacian., de Poenit. et Confess. Quod videlicet nullius materiae fomite alatur, quod una cremet et recreet impios, et quod quantum de corporibus absumat, tantum reponat. Et hoc modo Damascenus etiam declaratur, qui quarto de Fid. Orthod., c. ultimo, ait impios mittendos esse in ignem aeternum non materialem, qualis est apud nos, sed qualem novit Deus. Dicitur enim in addition. ad III part. S. Thom., quaest. 97, art. 5, et a S. Bonavent. in IV Sentent. distinct. 44, art. 2, quaest. 1, quod Damasc. non negat, ignem inferni esse simpliciter materialem, sed materialem, qualis hic noster, quia quibusdam proprietatibus a nostro igne differt, neque negat similitudinem in forma specifica, sed in operationibus quibusdam, ut diximus. 1012A Nam quod ignis inferni ejusdem naturae ac speciei sit cum igne nostro, probabilius videtur, atque receptius a theologis, ut notatur in addition. ad III part. d. quaest. 97, art. 6, et disserit Sotus in IV Sentent. distinct. 50, quaest. unic., artic. 1, conclusione secunda.

Nec admixtum habet fumum: sed est purus, ac liquidus, et in aquae modum fluidus, etc. Fortassis de igne purgatorii hoc verum sit; nam id aliqui tradidere. Caeterum de igne inferni pernegant omnes; Basil. in Psalm. XXXIII super illud, Timorem Domini, S. Greg. lib. IX Moral., cap. 49, qui ait ignem illum caliginosum esse, et splendore carentem. S. Thom. in II Sentent. distinct. 6, art. 3, ad 1 et in IV, dist. 50, quaest. unica, art. 2. S. Bonav, in IV, dist. 44, art. 2, quaest. 1. Habebit tamen ignis ille tantum de tristi luce, quantum sufficiat, ut damnati se mutuo possint contueri, ad miseriarum et poenarum suarum augmentum, ut ait S. Gregorius, ubi supra.

Sed et justos cum judicaverit, etiam in igni eos examinabit. 1012B De igne conflagrationis haec fere tradunt Dd. Sanct. Thom. in IV Sentent. dist. 47, art. 4. ad III, et ibid. S. Bonav. quaest. 4, in fin. et in VII, p. Breviloq. cap. 4.

Nec tamen quisquam putet animas post mortem protinus judicari. Poenas animarum et praemia differri in diem judicii universalis post corporum resurrectionem, atque eas interim in una communi custodia detineri, Lactantius est opinatus, ut supra diximus hoc eodem cap. Idem senserunt et alii plerique antiquorum Patrum; Clemens Roman. I Recogn. ad fin., ex Petri Apostoli persona loquens; Justin. Mart. in Quaestion. a Gentib. posit. quaest. 76; Irenae. adv. Haeres.; Tertull. IV adv. Marcion. et lib. de Anim. cap. antepenult.; Origen. Homil. 7, in Levitic. et II et IV Principior.; Victor. super Apocal. ad ea, Vidi sub altare; Prudent. in Hymn. pro exeq. defunct. et alibi; Ambros. II, de Caïn et Abel, cap. 2, et lib. de Bono Mortis, cap. 10; Chrysost. Homil. 39, in I ad Corinth.; 1012C August. in Psal. XXXVI; Theodoret. ad cap. XI Epistolae ad Hebrae.; Arethas in illud Apocalyp., Usquequo, Domine, non vindicas sanguinem, etc.; Oecumenius ad cap. XI Epist. ad Hebrae.; Theophilact. ibid. et in Comment. ad Luc. super illud, Hodie mecum eris, etc.; Eutymius ibid.; S. Bernard. super illud Apocalyp. Vidi sub altare, etc. Denique pro hac sententia adducitur Jacobus Apostolus in liturgia divini sacrificii; et ita Joannem Romanum pontificem ejus nominis vigesimum secundum credidisse, et credendum sanxisse, refert Ocham in operib. 93 dier., et Adrianus in IV Sent. in fin. quaest. de Sacram. confirmat. Quibus non obstantibus, nunc pro certo et infallibili dogmate habendum est, animas statim ab egressu corporum judicari; et quae rationis usum habuerunt, pro diversitate meritorum ad gloriam paradisi, aut ad poenam vel aeternam in infernum, vel temporalem in purgatorium deduci; quae vero ante rationis usum decesserunt, vel in limbum puerorum migrare, ubi poena damni tantummodo afliciantur pro 1012D peccato originali contracto, nisi baptisma susceperint, vel in paradisum ad vitam beatam pro merito Christi, siquidem baptismate sunt ablutae, ut docet S. Thom. S. Bonav. et caeteri in IV Sentent. distinct. 45, art. 1. Et contraria assertio pertinet ad errorem Armenorum et Anabaptistarum asserentium animas Sanctorum ante resurrectionem corporum divinae visionis gloria frui non posse, et tam daemonum, quam animarum differri supplicium usque ad diem judicii; quod de daemonibus falsum, tradidi supra lib. II, cap. 15, ad ea, quibus quia liberum arbitrium, etc. De animabus etiam ei positioni Sancti Patres adversantur; Chrysost. Homil. super illud Sapientiae VI, Justorum animae, et alibi; S. August. lib. IX Confession., cap. 3, et in Meditation. cap. 24; de Spiritu et anima, cap. 58, et de Ecclesiastic. dogmat., cap. 79; Greg. lib. IV Moral., cap. 25; Hieronym. in Epitaph. Nepotian. et omnes theologi in IV, distin. 45; S. Thom. in 1-2, 1013A quaest. art. 3; adversantur Decretales epist. Innoc. III in cap. Majores, de baptism. et in cap. Apostolicam, de Presbytero non baptizat. item Benedictus XI, in quadam Extravagante, quae licet in Corpore juris non sit clausa, authentica tamen est, et infallibilis auctoritatis, quam integra fide refert Marsil. in IV Sentent. quaest. 13, art. 3, et Alfons. de Castr. adv. Haeres. in verbo Beatitudo. Quin etiam universalia concilia; Florentinum sub Eugenio IV his verbis: Definimus illorum animas, qui post baptisma susceptum nullam omnino peccati maculam incurrerunt, illas etiam, quae post contractam peccati maculam vel in suis corporibus, vel eisdem exutae corporibus sunt purgatae, in coelum mox recipi, et intueri clare ipsum Deum trinum et unum sicuti est pro meritorum tamen diversitate alium alio perfectius; illorum autem animas, qui in actuali mortali peccato, vel solo originali decedunt, mox in infernum descendere, poenis tamen disparibus puniendas, etc. Item Concilium Trident. session. V, canon. 5. Adversantur denique, et Sacrarum oracula 1013B Scripturarum; ad Philippen. I: Cupio dissolvi, etc.; II ad Corinth. V: Scimus quoniam si terrestris domus nostra, quem locum refert S. Thom. p. p. quaest. 64, artic. 4, ad 3, etc., et eod. cap.: Audemus, et bonam voluntatem habemus, etc. Luc XXIII: Hodie mecum eris in paradiso. Ad testimonia Scripturae, vel Patrum, quae pugnare videantur, sicubi dicatur beatitudinem, vel poenam ante diem judicii non dari, respondent theologi, id intelligendum esse de consummata illa beatitudine vel poena, quae post corporum resurrectionem habebitur; vel id dici non quia ante diem universalis judicii per uniuscujusque speciale judicium non contingat bonis pariter ac malis par retributio meritorum: sed quia in die resurrectionis universalis praesente tota curia coelestium, terrestrium et infernorum cujusque operibus publice recensitis ante Christi Domini tribunal, per publicam, et cunctis manifestam sententiam justis praemium, et reprobis supplicium decernetur, atque ita omnia retractabuntur, perinde ac si nihil ante illam diem actum fuisset. Ad 1013C extremum dicitur, eum errorem haud officere eruditioni et pietati illorum Patrum, cum Ecclesia illis temporibus nondum quicquam certi hac de re statuisset. Extravagans autem Benedicti Undecimi Joannem Pontificem vindicat a calumnia. Qui plura volet adversus hanc haeresim, quam olim quoque vulgavit Vigilantius haereticus a S. Hieronym. profligatus, et nuper Lutherus atque Calvinus, videat S. Thom. in Opuscul. contra Graec. et Armen. cap. 9; Ocham part. II Dialog., tract. 1; Alphons. de Castr. adv. haeres. ubi supra; Cardinalem Bellarmin., tomo I, controv. 7 Controvers.