Articulus VI.

Cur et quomodo Maximinus bellum Licinio indixerit, victusque sit; quo etiam modo in Tauri montis angustias 0985A fugerit, ac deinde conatus fuerit sese Tarsi in Cilicia defendere ac tueri.

Pacem cum Licinio Maximinus eo, quem superius exposuimus, modo fecerat. Verum ubi cognovit sororem Constantini, cui jam bellum indixerat, illi desponsatam fuisse, affinitatem hanc suspectam inde magis habuit, quod Galerii, uti prius diximus, impulsu Diocletianus eumdem Licinium, ipso postposito, creaverat imperatorem. Quamobrem foedus occulte, quemadmodum antea quoque observatum est, pepigit cum Maxentio in omnibus, sicut ait Eusebius, ipsi simillimo. Cum autem postea rescivisset eum victum fuisse a Constantino, huicque victori datum a senatu primi imperatoris titulum, tanto exarsit dolore, 0985B ut inimicitias palam profiteretur. Et certe idem Eusebius memoriae prodidit illum tunc publica negotia indecore tractantem, atque singulari in imperii consortes insolentia inflatum, sibi in titulis et honoribus vindicasse primum inter eos locum, ac deinde desperatione insanientem, ictum cum Licinio foedus violasse, suscepto bello plane implacabili.

Ubi itaque certior factus est nuptias Licinii cum Constantini Magni sorore celebrari, ac utrumque iis conficiendis esse occupatum, tum cito exercitum movit e Syria, festinatisque itineribus, primum in Bithyniam, ac trajecto dehinc freto Thracico, ad portas Bizantii venit. Verum saevientibus hyemis frigore, nivibus, et imbribus, exercitus ejus plurimum debilitatus est. Licinii autem milites promissis atque muneribus 0985C corrumpere frustra tentavit. Sed hi tamen auxilio destituti, ac paucitate sua diffisi, Byzantium, post undecim obsidionis dies, ei dediderunt. Tum dehinc Heracleam, quae primum Perinthus vocabatur, redegit in ditionem suam. Jam vero inde ad mansionem, ait Cecilius, millia decem et octo processerat, cum Licinius Adrianopolim, et inde ad secundam mansionem, totidem ab Heraclea millibus distantem, ivit illi obviam. Quia vero Maximinus septuaginta militum millia, et ipse triginta tantum millia habebat, eum potius morari, quam dimicare decreverat. At propiores sibi erant exercitus, nec praelium idcirco potuit amplius ab utroque declinari. Maximinus igitur tunc votum Jovi vovit ut, si victoriam cepisset (hac impropria locutione utitur Cecilius), statim 0985D extingueret Christianorum nomen. Contra vero Licinius, ut inferius dicetur, verum Deum precibus sibi ab angelo dictatis invocari jussit.

Pridie autem kalendas Maii Maximinus castra movit, sibique invicem adversa fronte illius Liciniique exercitus obviam sic processerunt, ut solo quem Serenum vocant, sterili campo separarentur. Tunc de pace secum collocuti imperatores, eam Maximinus penitus rejecit. Ad manus igitur ventum est, atque Liciniani in hostes tanto impetu irruerunt, ut his ad internecionem caesis, ipse Maximinus, sumpta servili veste, fugere adactus fuerit. Atque ita hoc praelium a Cecilio nostro describitur. Zozimus vero narrat (Zozim. lib. II histor.) acriter utrimque pugnatum 0986A ἐν Ιλλυριοῖς, in Illyricis, ac primo quidem fractos superatosque apparuisse Licinii milites; sed redintegrata pugna, victum fugatumque Maximinum. Eusebius autem scribit (lib. IX Hist. eccl., cap. 10, et lib. III de vita Constant., cap. 58) eum daemonum auxilio militumque suorum multitudine confidentem, in certamen descendisse. Sed quia Dei ope ac subsidio plane destitutus erat, fusam deletamque fuisse majorem exercitus ejus partem, alteram vero se ad victorem contulisse. Saluti igitur suae consulere coactus Maximinus, sumpsit servilem habitum, ac, per agros et vicos sese occultando, vix tandem ex manibus hostium effugit.

Vides itaque Zozimum in hoc ab Eusebio et auctore nostro discrepare, quod tradiderit Licinium primo 0986B conflictu visum fuisse a Maximino superari, alii vero caesos impune hujus milites, qui vix sese defendere ausi fuerant. Verumtamen Zozimus non id reapse factum asseverat, sed dumtaxat visum esse fortasse aliquibus tantum falso rumore deceptis. Quod autem adjecit praelium illud commissum esse in Illyricis, a quibus campus Serenus distare videtur, in hoc quidam illum erroris accusant. Sed hi fortassis animum non satis adverterunt varios assignari Illyrici limites; de quibus Strabonem et Appianum a nobis jam citatos adire poteris. (Strab., lib. VII Geograph., Appian. de Bel. Illyric.)

Porro autem Maximinus fuga elapsus, una nocte, ait Cecilius (cap. 47) , et una die Nicomediam alia nocte, id est, intra quatuor circiter et viginti horarum 0986C spatium pervenit, cum locus praelio, hoc est, campus Serenus, abesset millia centum sexaginta, sive tres ut minus supra quinquaginta leucas, si tria millia unam leucam conficiant. Si geographis autem credamus, illud iter adhuc longius est. At certo asseri nequit quae fuerit Cecilii leucas et millia computandi ratio, vel utrum librarius in numeris, tametsi integris, describendis non erraverit. Utut sit, Cecilius plane significat summam fuisse Maximini fugientis festinationem, ac longissimum profecto iter ab illo paucis horis peractum. Neque est tamen quod id prorsus mireris; nam timor, ut aiunt, alas fugienti addiderat.

Nicomediae vero ille uxorem, filios, paucosque ex palatio comites raptim secum duxit, atque in Cappadocia 0986D collectis militibus, resumpsit imperatoris vestem. Ibi autem Cecilius innuere videtur Maximinum fugisse usque ad Cappadociae fines, ubi scilicet ea Tauro monte a Cilicia disterminatur. Posthaec enim narrat quomodo Licinio adventante, Maximinus qui aliquamdiu in Cappadocia remanserat, hinc rursus fugerit in ejusdem Tauri montis angustias. Munimentis autem et turribus ibi fabricatis, iter Licinio obstruere quidem connisus est: Verum inde dextrorsum, verba sunt Cecilii, in manuscripto autem codice detorsum, forte detrusus, aut depulsus, postremo confugit Tarsum, Ciliciae videlicet urbem, in quam per Tauri montis fauces aufugerat.