(Vers. 11.) Induite omnia arma Dei, ut possitis stare contra versutias diaboli. Ex his quae infra legimus, et his quae in Scripturis omnibus de Domino Salvatore dicuntur, manifestissime comprobatur, omnia arma Dei quibus nunc indui jubemur (( Al. jubetur)), intelligi Salvatorem; ut unum atque idem sit dixisse, Induite vos omnia arma Dei; quasi dixerit, Induite Dominum 0543B Jesum Christum. Si enim cingulum veritas est, et lorica justitia est: Salvator autem et veritas, et justitia nominatur, nulli dubium quin ipse et cingulum sit et lorica. Itaque juxta haec, ipse erit et praeparatio Evangelii pacis, et scutum fidei, et galea salutaris, et gladius spiritus, quod est verbum Dei, et vivens sermo et efficax, et acutus super omnem gladium ex utraque parte acutum. Quae autem alia arma Dei possumus existimare, quibus induendus est qui habet adversum diaboli dimicare versutias excepta virtute, quae Christus est. 670 Hunc enim qui juxta omnia quae super eo intelliguntur, fuerit indutus, potens erit contra universas insidias diaboli repugnare, et secundum id quidem quod veritate praecinctus est, non facile ad falsitatis dogmata 0543C deducetur. Juxta hoc vero quod loricam indutus est justitiae, iniquitatis jaculis non poterit perforari. Nec non cum calciatus fuerit calciamentis pulcherrimis in praeparatione Evangelii pacis, quasi is qui praeparavit in fine opera sua, et idcirco pacis homo factus est, nec bellicum aliquid, et tumultuosum agit, nec cum his qui impraeparati sunt, condemnabitur. Infidelitas quoque, quae inimica est fidei, ubi scutum est fidei, nihil valebit. Caput etiam et principale cordis, et animae in quo sensus omnes locati sunt, salutis galea circumdatum non quassabitur. Ad extremum quasi vir bellator et fortis, omnes sectas contrarias veritati concidet, interficiet, jugulabit, gladium spiritus, id est, verbum Dei, manu tenens. Volens ergo apostolus multimoda diaboli 0543D ingenia ostendere, quibus nos capere nitatur (( Al. nititur)), per ea loca in quibus non omni custodia servemus cor nostrum, μετοδείας ejus, id est, adinventiones vel versutias nominavit. Si enim abstinuerimus nos a corporum voluptate, parum cautos in avaritia capit. Quod si et avaritiam cum voluptate contemnimus, per luxuriam irrepit, et facit nobis ventrem esse deum, et per hanc etiam illa quae fortia esse videbantur, expugnat. Et quomodo solent sapientes exercituum principes, ea vel maxime 0544A oppugnare urbium loca quae parum munita sunt, ut cum per illa irruperint, facile munita capiantur; ita et diabolus per ea quae patere videt, aut certe non firmiter clausa, quaerit irrumpere, et ad ipsam arcem cordis et animae pervenire. Et quid me necesse est de pluribus ejus insidiis dicere, cum ex his et caeterae versutiarum ejus species cognoscantur? Diabolus autem, nomen Graecum est, quod interpretatur criminator. Juxta Hebraei vero sermonis proprietatem, quia et tribus Zabulon quamdam similitudinem hujus vocabuli habet, καταρύων, id est, deorsum fluens dici potest, quod scilicet paulatim de virtute ad vitium fluxerit, et de coelestibus ad terrena corruerit.

Quoniam non est nobis colluctatio adversus 671 0544B sanguinem et carnem; sed adversus principatus, adversus potestates, adversus mundi rectores tenebrarum harum, adversus spiritualia nequitiae in coelestibus. Non puto Paulum scribentem ad Corinthios dicere potuisse: Non est vobis colluctatio adversus carnem et sanguinem, quibus ait: Tentatio vos non apprehendat nisi humana. Fidelis autem Deus, qui non permittet ((Al. permitti)) vos tentari supra id quod potestis (I Cor. X, 13) . Existimo quippe adversus carnem et sanguinem esse certamina, quae ibi tentationes appellantur humanae, quando caro concupiscit adversus spiritum, et provocat nos facere opera sua, fornicationem, immunditiam, luxuriam, idololatriam, inimicitias, contentiones, aemulationes, iras, rixas, dissensiones, haereses, insidias, ebrietates, 0544C comessationes (Galat. V) et reliqua his similia. Porro non est humana tentatio, nec adversus carnem et sanguinem pugna, quando aut ipse Satanas transfiguratus in Angelum lucis, persuadere nititur, ut eum Angelum lucis arbitremur, aut aliquid horum simile facit, in omni virtute, signis et portentis mendacibus, in omni deceptione iniquitatis. Nam cum aliquem illaquearit inimicus ut recipiat se, et loquatur in eo, haec dicit Dominus, non quasi caro et sanguis eum decipit, aut quasi humana tentatio, sed quasi principatus et potestas, rector tenebrarum et nequitia spiritualis (Ephes. IV) . Quamobrem non demus locum diabolo, sed et si spiritus potestatem habentis ascenderit super nos, juxta quod scriptum est, locum non demus ei. Dicat quispiam hoc quod 0544D ait: Non est nobis colluctatio adversus sanguinem et carnem, sed adversum principatus et potestates (Eccl. X, 4) , et caetera quae sequuntur, ideo dici, ut doceamur, ne ea quidem quae nobis ministrari vitia putamus ex carne, carnis esse vel sanguinis, sed a quibusdam spiritualibus nequitiis suggeri. Sunt enim quidam daemones amoribus et amatoriis canticis servientes, ut Propheta quoque commemorat dicens: Spiritu fornicationis 672 seducti sunt (Ose. IV, 22) . Nam et barbara quaedam nomina eorum esse dicuntur, 0545A ut saepe confessi sunt hi quos vere vulgus maleficos vocat, et incantationes, et preces, et colores varii, et diversa vel metallorum genera, vel ciborum, ad quae invocati assistere daemones, et infelices animas capere memorantur. Alii vero iracundias, et furores, et bella committere: alii praeesse inimicitiis, et inter homines odia concitare. Quia vult ergo, aiunt, Apostolus nos docere: non ex natura corporis, et de materia carnis et sanguinis, haec vitiorum genera procreari, sed instinctu daemonum; propterea ait: Non est nobis colluctatio adversus sanguinem et carnem, sed adversus principatus et potestates, et reliqua. Ideo autem nunc eorum qui magicis infelices artibus serviunt, et facere ista perhibentur, in medium exempla protulimus, 0545B ut retundamus eorum opinionem, qui putant omnia vitia esse carnis et sanguinis, et nullam habere daemones potestatem, ut nos incitent ad peccatum. Talem luctationem et Jacob putamus fuisse, quod scilicet non adversum carnem et sanguinem contenderit (Genes. XXXI) , quando remansit solus, et luctabatur cum eo homo, adjuvans eum, et corroborans adversum alium, sudore nimio dimicantem. Et simul vide, ne forte ridiculi sint qui arbitrantur in ritum luctantium, tota Jacob nocte luctatum. Quid enim grande, si, ut illi aiunt, luctans aut superarit, aut victus sit? Sed juxta rationabilem et convenientem patriarchae luctam, talem illi colluctationem fuisse credendum est, qualem hi habent qui possent dicere: Non est nobis colluctatio 0545C adversus carnem et sanguinem. Non necesse est totum nunc loci illius excutere sacramentum, cum in suo loco, si vixero, plenius disserendum sit. Quaerimus autem ( Consule Quaestiones Hebraicas in Genesim) ubi in veteri Testamento Paulus haec legerit, aut qua auctoritate quae minime scripta sunt, publicarit. Et conjicimus ex his quae de praeliis et singulari certamine, verbi 0546A 673 causa, David adversum Goliam, et filiorum Israel contra alienigenas, et caeteras gentes, scripta sunt in Lege, et Jesu, et libro Judicum, et Regnorum, et Paralipomenon, altius intellexisse Apostolum (I Reg. XVII) ; et spirituale bellum sensisse de carneo, quo pugnantes victi sint, sive superarint, et satrapas quidem uniuscujusque loci, supernarum fuisse indicia (( Al. judicia)) potestatum: reges autem gentium singularum, imagines eorum qui nunc rectores mundi, tenebrarumque dicuntur: malos vero homines spirituales nequitias in coelestibus demonstrasse. Et videtur nobis Apostolus aliis verbis haec dicere: O Ephesii, quae de praeliis Israelis adversum nationes legitis, videntur quidem carnem sonare vel sanguinem, verbi gratia, Aegyptiorum, Idumaeorum, 0546B Ammonitarum, Moabitarum, et gentium caeterarum: sed si vere vultis scire, cognoscite quia illa universa figuraliter contingebant illis (I Cor. X) . Scripta sunt autem propter nos, in quos fines saeculorum decurrerunt, ut intelligamus ex illis, non esse nobis pugnam adversum carnem et sanguinem, sed adversus spirituales quasdam et invisibiles potestates, adversus rectores earum tenebrarum, quae huic mundo incubant, et errorem hominibus incredulitatis offendunt, et adversum spiritualia nequitiae, quae habitant in coelestibus: non quo daemones in coelestibus commorentur, sed quo supra nos aer, hoc nomen acceperit. Unde et aves quae volitant per aerem, volucres coeli esse dicuntur. Nam et in alio loco de daemonibus quod in aere isto vagentur, Apostolus ait: In quibus 0546C ambulastis aliquando juxta saeculum mundi istius, secundum 674 principem potestatis aeris spiritus, qui nunc operatur in filios diffidentiae (Ephes. II, 2) . Haec autem omnium doctorum opinio est, quod aer iste qui coelum et terram medius dividens, inane appellatur, plenus sit contrariis fortitudinibus. Post haec retractandum, a quo principatus, et potestates, et 0547A rectores tenebrarum mundi, et spiritualia neguitiae in coelestibus, ut hoc sint, acceperint potestatem. Et quidem dicat alius, apostatam diabolum satellitibus suis diversa officia commisisse, et non esse harum distributionum auctorem Deum. Cui potest illud diligens lector opponere, et quomodo scriptum est: Non est enim potestas, nisi a Deo (Rom. XIII, 1) ? Quod si de hominibus dicitur, quanto magis de his qui sunt subtilioris meliorisque naturae? Nec statim qui hoc sentiat, blasphemiae eum crimen incurrere: quia unusquisque juxta suam voluntatem diversa ministeria sortitus sit. Quomodo enim in urbibus eos qui aliquid commisere flagitii, videmus vel bestias alere, vel secare marmora, vel mundare spurcitias cloacarum, vel praeesse gladiatoribus, et fundendo 0547B reorum sanguini destinari: ita et daemones ex proprii arbitrii libertate, insidiarum, fraudum, scelerum, atque perjurii, et reliquam vitiorum provinciam esse sortitos, ut sint rectores tenebrarum, quia esse lucis principes noluerunt. Hi ergo rectores mundi atque tenebrarum, cum adversum aliquem colluctantes supplantaverint cum, fecerintque corruere, statim illum suo mundo et suis tenebris quibus principantur, annectunt. Ob quam causam fortius laborandum, ut qui semel audivimus: Ego elegi vos de isto mundo: jam non estis 675 de isto mundo: si enim essetis de mundo, mundus quod suum esset, amaret (Joan. XV, 19) , non redeamus ad mundum, nec subjiciamur ei: sed crucifigatur nobis mundus, et nos ei, ut rector lucis, Jesus proprio mundo nos 0547C copulet, et sub Patris esse faciat ditione, erutos de spiritualis nequitiae potestate, et de coelo eorum quod transiturum est, nec Dei sedes appellari potest. Impium quippe est, ut spiritualia nequitiae in coelestibus, eum coelum tenere credantur, de quo loquitur Deus: Coelum mihi thronus est (Isai. LXVI, 1) . Itaque qui intelligit quanta in isto mundo, nobis et praesentibus, et absentibus fiant: dum ea videre non possumus, sive propter corpus humilitatis nostrae hoc fragile atque terrenum, quo anima involvitur, sive quia carnalibus oculis subtilior natura non panditur: hic videbit quae sint tenebrae quae ab Apostolo nunc dicantur: quod scilicet aut tota vita ista terrena, tenebrae nuncupentur (lux quippe lucet in tenebris, et tenebrae eam non comprehenderunt (Joan. I, 5) , aut 0547D animae lumen et sensus, terrenum corpus, et corpus mortis, et humilitatis obumbret, operiat et obcaecet. Sciamus autem quod, excepto praesenti loco, nec in 0548A veteri, nec in novo Testamento, κοσμοκράτορας, id est mundi rectores, umquam legerimus: quod nomen idcirco Paulus apostolus finxit: quia necesse habebat ad Ephesios disputans, rebus novis et invisibilibus nova nomina coaptare. Adhuc propter hoc quod ait in coelestibus, quia videtur ambiguum, dicendum, subaudiri posse illud ad omnia, ut sit sensus: Non est nobis colluctatio adversus potestates in coelestibus, et rectores tenebrarum istarum in coelestibus, et spiritualia nequitiae in coelestibus; et non tantum, adversum spiritualia nequitiae in coelestibus. Maxime si intelligimus (ut jam supra expositum est) quomodo coelestia nominentur propter volucres coeli, et quod in usu dicitur, pluviam venire de coelo: non quo pluvia e coelo veniat. Philosophi 0548B quippe aiunt, non amplius, quam duobus millibus passuum a terra distare nubes, ex quibus fundantur pluviae, et imber irroret. Juxta quem sensum cataractae quoque coeli in diluvio apertae esse feruntur. Verumtamen quanto quis pejor fuerit, tanto vicinior erit terrae locis, et pinguiori substantiae. Siquidem et terra, et circumdatus nobis 676 aer habent pinguedinem suam: Aiunt quidam et animas corporibus liberatas, si attenuatae fuerint in praesenti vita, et lima, ut ita dicam, ἀσκήσεως atque virtutum, in subtile corpus attritae, non habitaturas in pinguioribus locis: sed Deo, qui incorporeus est, vicinas fore. Si vero tales fuerint, de quibus dici possit; Filii hominum, usquequo gravi, sive pingui corde (Ps. IV, 3) , secundum crassitudinis suae pondus ad infima detrahi, 0548C et pinguedine praegravari. Post hoc et illud pariter disserendum, an hac terra et aere aliquis pinguior locus sit, qui a plerisque appellatur Infernus, in quo hi qui dicuntur inferi, commorentur. Quinam vero isti sint, et quam vel cognationem, vel diversitatem habeant, ad eos qui spiritualia nequitiae in coelestibus appellantur, non est praesentis temporis disputare. Reliquum est, ut quid inter colluctationem carnis et sanguinis, et inter rectores tenebrarum istarum, et spiritualia nequitiae in coelestibus sit, in duobus apud Apostolum manifestius discamus agminibus. Quando enim vult humanas tentationes, hoc est, colluctationem carnis et sanguinis indicare, despiciens eas atque contemnens loquitur: Quis nos separabit a charitate Dei: tribulatio, an angustia, an persecutio, 0548D an fames et nuditas, et periculum, et gladius? Juxta quod scriptum est (Ps. XLIII, 22) : Propter te mortificamur tota die, reputati sumus ut oves occisionis. Sed 0549A in his omnibus superamus, propter eum qui dilexit nos (Rom. VIII, 35, 56) . Quando vero docere nos vuit de adversariis potestatibus, et rectoribus tenebrarum, et spiritualibus nequitiae in coelestibus, ab alio quasi capite sumit exordium, et dicit: Certus sum enim, quia neque mors, neque vita, neque angeli, neque principatus, neque praesentia, neque futura, neque fortitudo, neque altitudo, neque profundum, neque alia quaelibet creatura poterit nos separare a charitate Dei, quae est in Christo Jesu Domino nostro. Prolixius forsitan quam lector voluerit, de hoc capitulo disputatum sit: sed, quaeso, det veniam difficultati ipsius loci et personae Ephesiorum, qui post artes magicas scire debuerant, a quibus fuissent aliquando decepti.