Index Verborum, Sententiarum, Et Rerum Memorabilium. Quae In Tomo Tertio Continentur.

1577C A

A litteram saepe per He pronuntiant Hebraei, 331.

Aaron Pontifex obiit in Beroth, 171.

Abacuc sepulcrum monstrabatur in villa Ceilla, 186, 207; et in Gabatha, 223.

Abarim, mons in quo mortuus est Moses, 142.

Abela, vini fertilis, 158.

Ablactationis tempus quinto anno statutum, vel anno duodecimo, ex sententia Hebraeorum, 335.

Abraham secundum traditiones Hebraeorum de igne liberatus est, cum noluisset Chaldaeorum idola colere, 323, 324. Ejus mausoleum, et quercum Mamre, quae superstitiose colebatur, 130, 195.

Abuti. Non habet veram laetitiam et cor bonum qui creaturis supra modum abutitur, 462.

1578C Accentuum varietas in nominibus Hebraicis diversam efficit significationem, 309.

Accusare majorem suum nemo audet, 454.

Acheldama Syrum est nomen, non Hebraeum, 89.

Adad quartus regnavit in terra Idumaea, 218.

Adam. Omnis pene Scriptura hoc idiomate plena est, quo universum genus hominum Adam filios vocat, 466.

Adam sepultus dicitur in civitate Arbee, vel in loco Calvariae, 130.

Adolescentiae stultitia est copulata, 484.

Adommim, locus in quo crebro sanguis fundebatur a latronibus, cujus meminit Dominus in parabola Descendentis de Jerusalem in Jericho, 149.

Adrahimel decolum Assyriorum, quod Samaritae venerati sunt, 162.

Aegyptus, Mesraim appellatur in Scriptura sacra, 13., Tempore Hieronymi lingua Aegyptiorum dicebatur Ham 1579 316. Humilis et jacens do Aethiopia venientibus aquis irrigatur, 399.

Aermon, mons quem Phoenices Sanior, Amorrhaei Sanir vocabant: in cujus vertice insigne templum idolorum, 145.

Aethiopia ab Hebraeis dicitur Chus, 319.

Agar eadem quae Cetura, juxta opinionem Hebraeorum, 343.

Ain littera, vocalis est apud Hebraeos, 11. Per G legitur apud LXX Interpretes, ibid. et 17, 35, 42, 130, 218.

Alexandria, Diospolis, sive Jovis civitas dicitur, 84.

Alphabetum Hebraeorum se explicasse dicit Hieronymus, 73.

Alma in Scriptura Hebraice semper significat virginem absconditam, non adolescentulam nuptam, 342, 343.

Altare Templi erat in parte tribus Benjamin, 379.

Amalec et Chananaeus vocatur in Deuteronomio Amorrhaeus, 202.

Amandi tempus est post Deum liberos et propinquos, 411.

Amor. Nemo potest duobus amoribus possideri; si carnis amator es, amorem spiritus non capis, 505.

Amos prophetae sepulcrum in Tecua, 206, 283.

Ana quid invenerit in deserto; aquas calidas, an stagnum, an asinos velocissimos, 363.

Anea, vicus in quo habitatores omnes erant Christiani, 151.

Angeli praesident huic mundo, 487. Unicuique nostrum Angelus adhaeret comes, quo ad Deum verba nostra perferuntur, 428. Angeli terram circumeunt, et sunt administratorii spiritus, qui instar avium nostra verba et cogitationes ad coelum perferunt, 479. Angeli praepositi super homines, praevalent hominum potestati, et prohibere possunt injurias a clientibus, 429. Angeli ubi in ortu Domini cecinerint, 361.

Anima ingreditur in corpora parvulorum, 482. Ridendi sunt qui putant animas cum corporibus seri, et non a Deo, sed a corporum parentibus generari, 492.

Antichristum populus Israel pro Christo suscepturus est, 426.

Apher, unus ex posteris Abrahae duxit adversus Libyam exercitum; et ibi victis hostibus consedit. Ejus posteri Aphricam nuncuparunt ex nomine atavi, 344.

Apollinarius Laodicenus nec Judaeis placere potuit, nec Christianis; quia ab Hebraeis procul est, et sequi LXX Interpretes dedignatur, 491, 492.

Apostoli et Apostolici viri plerumque testimoniis abutuntur, quae jam fuerant in gentibus divulgata, 371. Per Apostolos, quasi per parvulos scyphos, in toto orbe credentibus effusa sapientia est, 401. Apostoli et Evangelistae, necnon et Salvator noster multa quasi de veteri Testamento proferunt, quae non sunt in LXX Interpretum exemplaribus, 303.

Aquae omnes atque torrentes per occultas venas ad matricem abyssum revertuntur, 316.

Aquae calidae erumpebant in Amantha, 147. Sponte humus eas effert in Beelmaus, 170. Ad radices montis urbis Gadarae, aquae calidae etiam erumpebant, balneis desuper aedificatis, 227.

Aram fratris Abrahae sepulcrum in Ur Chaldaeorum, 287.

Ararat, est Armenia, in cujus montibus superstites erant reliquiae arcae Noe, 126.

Arbee, in qua quatuor conditi sunt, nempe Abraham, et Isaac et Jacob, et ipse princeps humani generis Adam, 340.

Arcana Dei non quibuslibet narranda, 451.

Arcae Noe meminerunt omnes qui barbaras scripserunt historias, 126.

Archelai regis Judaeae tumulus ostendebatur propter Bethleem, 167.

Areopolis, urbs a Marte dicta juxta quosdam, 162.

Argentum, cui obediunt omnia; talenta sunt de Evangelio, 478. Argentum et aurum semper Scriptura divina super sermone ponit et sensu, 400.

Artemis, est Diana, 99.

Asor, metropolis omnium regnorum Philistiim, 145.

Avaritia neque inopia, neque copia minuitur, 430.

Avarus semper eget, 430. Stultissima parcitate se cruciat, aliis devoranda conservans, 433.

Auxilium. Quos non possumus re, consilio adjuvare debemus, et solatio fovere, 445.

B

Balaam de stirpe Buz, in libro Job dicitur Eliu; primum vir sanctus et Prophetes Dei, postea per inobedientiam et desiderium munerum Divini vocabulo nuncupatur, 339. De Fathura civitate fuit, 214.

Balsamum et poma palmarum gignuntur apud Balam urbem, 167.

Baraciba Doctor Hebraeorum, quem unum vel maxime admirabantur Judaei, Hieronymi tempore, 424.

1580 Barbam superioris labii mystacam vocant Graeci, 32.

Beelphegor, idolum Moab cognomento Baal, quem Latini Priapum vocant, 170.

Benith construxerunt Samaritani, qui de Babylonis regione transierant, 179.

Beris mons in Armenia, in quo erant vestigia quaedam arcae Noe, 126.

Betharam a Syriis Bethramtha, ab Herode in honorem Augusti, Libias vocata, 172, 174.

Bethleem in tribu Zabulon, et Bethleem in tribu Juda, 177. Civitas augustior Roma, 381.

Bethfogor, mons Moabitarum, 214.

Bitumen ex monumentis arcae Noe avellebant, et eo utebantur qui se expiabant, 126.

Boia vulgo dicebant torques damnatorum, 43.

Bonum omne et veritas certo fine concluditur; malitia vero atque mendacium sine fine sunt, 496. Juxta dispositionem Dei bonum est unumquodque cum opus est, 412. Omnia quae in hoc mundo sunt, bona quidem per se dicere possumus; sed ad Deum comparata, pro nihilo reputantur, 386. Quae bona homini dederit Deus in hac vita, 449.

C

Cain quo signo cognoverit munera Abel placuisse Deo, 310. Vagus et profugus oberravit in terra, 312.

Calamitas. Qui injuste a potentioribus opprimuntur, consolatorem nequeunt reperire, 418.

Calcare terrena, sapientiae, scientiae, atque virtutis est, 405.

Callirhoe, urbs e quo aquae calidae prorumpentes in maro Rubrum defluunt, 321.

Canna Latinum, de Hebraea lingua sumptum est, 39.

Canticum Canticorum ad eos proprie facit mentionem, qui tantum superna desiderant, 384.

Cappadoces habitaverunt in Gaza, pristinis cultoribus interfectis, 218.

Capreae vulneratae appetunt dictamnum, 444.

Carduenorum mons in Armenia, 126.

Carthago putatur esse Tharsis, 286.

Charitas. Plurimorum inordinata est charitas, quod in primo loco debent diligere, diligunt in secundo, 524. Si filius malus est, et domesticus bonus; domesticus in charitate filii collocetur: et ita fiet ut sanctorum ordinata sit charitas, 525. Vera charitas et a nullo livore violata, quanto augetur numero, tanto crescit et robore, 422.

Christus. Antequam in corpore cerneretur, jam vocatus in Scripturis, et cognitus Prophetis et Sanctis Dei erat, secundum hominem, in quo minor est Patre, 435. Nativitas Christi ab umbra sumit exordium, 523. Corpus ejus crater magnus, in quo non meraca divinitas, sed humanitate media temperata est, 401. A Nazareth vocatus Nazarenus: sed et nos apud veteres quasi opprobrio Nazaraei dicebamur, quos nunc Christianos vocant, 255. Tam in fronte Geneseos, quam in principio Joannis Evangelistae, coeli et terrae conditor approbatur, 305. In semine Abrahae, id est, in Christo juravit servus Abrahae, 341. In praeliando fortior quodammodo fit, annitentibus nobis per liberum arbitrium, 423. Cujus caput Christus est, oculos suos semper habebit ad Christum, et os in sublime elevans, numquam de inferioribus cogitabit, 403. Nullum bonum plenum, donec Christus manifestetur, 432. Cum Christus omnia ad se traxerit, et universos suis radiis illuminaverit, fiet restitutio principalis: et Deus erit omnia in omnibus, 389.

Christianorum plurimi vitali gurgite baptizabantur in Bethabara, 182.

Circumcisio. In circumcisione jurasse servum Abrahae tradunt Hebraei, 341.

Clementia Dei est cum peccator hic visitatur pro suo seclere, 315.

Codrantem per Q litteram Latini Quadrantem dicunt, 89.

Coelestia clausa erant antequam paradisi fores Christus cum latrone reseraret, 416.

Cogitationes. In multis studiosis et quotidiana meditatione sudantibus, vix invenitur cogitatus purus, et viri dignus vocabulo, 449.

Comedere. Nemo comedere, vel cum opus est parcere potest absque Deo, 406.

Compitum est bivium, ubi diligentius debet viator aspicere, quod iter gradiendi cupiat, 365.

Confessio et poenitentia, peccati remedium, 474.

Contemplatio. Humanus animus non potest semper esse in contemplatione rerum coelestium, 410.

Corojatha, vicus Christianis omnibus florens, 183.

Correptio. Recta ornatum recipiunt, curva correptionem, 394.

Crassus dux captus, et Romanus exercitus caesus in Charra urbe Mesopotamiae, 190.

Creator. Ex rerum aequalitate, cursu, ordine, atque constantia intelligimus Creatorem, 413.

1581 Curiositas scientiae damnatur, 441. Tormentum habet inutile, 457.

Cyprus et Cypricittium, 194.

Cyrenius, apud Latinos melius effertur et verius per Q litteram, ut dicatur Quirinus, 94.

D

David, Saulis filiae displicens, magis placuit Deo, 409. David et Jesse sepulcrum, 167.

Declamator. Signum insipientiae est, tam ejus qui loquitur, quam eorum eorum qui audiunt in Ecclesia declamatorem, cum quodam lenocinio ac venustate verborum excitare plausus, 467.

Detractio. Sanctis non detrahendum, quia Angeli nostra verba et cogitationes ad Deum perferunt, 479. Detractor et serpens aequales sunt, 474. Ignoscendum detractoribus nostris, 446.

Deus solus semper est id quod fuit, 386. Ut benignus et clemens, minimorum quoque et omnium recordatur, 392. Sobrie de Deo loquendum et cogitandum, 427. Qui plura voluerit de divinitate disserere, incidet in stultitiam, ibid.

Deuteronomium. Illud volumen scripsit Moses juxta montes Aureos, 184. Ad occidentem Moab juxta Jordanem contra Jerichum, 198. In Lobon illum librum legit, 238. In Taphol eum scripsit, 282.

Diabolus per bonorum abundantiam corruit, 396. Rex vitiorum et peccati operatur in nobis perditionem, 451. Semper novarum rerum cupidus, 476. Fautor errorum, 411. Ad instinctum diaboli peccata peccatis cumulantur, 394. Omnes gressus diaboli, nequitiae sunt et fraudes, 309. Retibus ejus omnia plena sunt, 529. Numerus seductorum a diabolo nequit supputatione comprehendi, 394.

Dialectus quinta Graecorum vocatur Aeolis, 318.

Didrachmum Hebraice dicitur Bace, semiuncia est, 341.

Dies vitae. Non prolongant dies suos ii, qui multo tempore vivunt, sed qui grandes eos faciunt bonorum operum magnitudine, 455.

Diligentia. Qui cum diligentia et cautione agit universa, potest omnia vana dicere, 402.

Diluvii recordantur antiqui Scriptores exotici, 126.

Dioscuri sunt Castor et Pollux, 100.

Diphthongos habet lingua Hebraica, 58.

Discernere. Difficile invenitur qui discernere queat virum sapientem, ab his qui videntur esse sapientes, 450.

Discipuli. Post multum silentium, de discipulis effici debemus magistri, 412.

Displicere. Vana sunt universa sub sole, dum invicem nobis in bonorum et malorum finibus displicemus, 393.

Divitiae. Nulla sapientia est, terrenas divitias congregare, 405. Non est in nostra potestate habere divitias, quas injusti saepe plus possident, 440. Dei donum est posse frui divitiis, 432. Viro sancto graves sunt, 325. Languor est pessimus pro divitiis cogitatione torqueri, et perituras opes, in tristitia, in gemitu, in litibus, casso labore conquirere, 431.

Docere. Pro saeculorum quotidie in pejus labentium vitio, docemus nunc in Ecclesiis quod nescimus, 411.

Doctor. Falsus doctor adulatur et decipit nec quaerit conversionem audientium, sed plausus et laudem, 437. Docet ea quae populum audire delectet, quod peccatores palpet in vitio, et strepitus concitet audientium, 478. Divitias et cibos, et opes per delectabilia promissa conquirit, ibid. Auditores futuro incendio praeparat, et vinculis peccatorum magis innectit, 437.

Doctus. Non sine periculo etiam doctus vir disputat cum haereticis, 473. Docti in Ecclesia apprehendunt sapientes saeculi in astutia eorum, 400.

Dominus sanctus est cum eo qui sanctus est, et pervertitur apud eum qui sua voluntate fuerit ante perversus, 441. Dominus noster in torrente traditus est, dedicans regenerationem nostram et Baptismi sacramentum, 346.

Donatus praeceptor Hieronymi, Terentium exposuerat, 390.

Dona. Malum est atque peccatum Deo satisfacere velle, non obedientia et operibus bonis, sed victimis, donis, et sacrificiis, 426.

Dorcas, hoc est, caprea ex jusita sibi vi nomen accepit. Ab eo enim quod acutius videat, Dorcas appellata est, 528.

E

Ebionitarum dogma, et habitatio hujusmodi Hebraeorum, 190.

Ebrietas. Idioma linguae Hebraeae est, ut ebrietatem pro satietate ponat, 368.

Ecclesia, plura in ea armenta quam homines, plures oves quam servi, ancillae atque vernaculi, 399. Per negligentiam 1582 principum, omnis Ecclesiae corruit altitudo, 477.

Ecclesiastica anima omnibus animabus est melior; si non est melior, non est Ecclesiastica, 514.

Ecclesiastes Graeco sermone appellatur, qui coetum, id est, Ecclesiam congregat: quem Latini concionatorem vocant, 383. Liber Ecclesiastes ex sententia Hebraeorum meruit auctoritatem propter ultimum capitulum, ut in divinorum Voluminum numero poneretur, 496. Est Liber Salomonis poenitentiam agentis, 392. Male quidam opinantur nos ex hoc libro ad voluptatem et luxuriam provocari, 385. Numquam tristitiam luctus, festivitati convivii praetulisset, si bibere et vesci alicujus putasset esse momenti, 433. Non provocat ad luxuriam, neque in Epicuri dogma corruit, 486.

Ecclesiasticus vir Scripturis coelestibus eruditus, semper cupit discere, 434.

Eden, sacri paradisi locus ad Orientem, 199.

Editionem quintam invenit Origenes in Actio littore, et eam magnifice aperteque disseruit, 499.

Eleemosyna. Non eligendus cui bonum faciamus, 482. Indiscrete faciendum bene, et omni petenti dandum, 479. Qui considerat cui benefaciat, et non omni petenti se tribuit, saepe praeterit eum qui meretur accipere, 481. Qui largitur egentibus, non granum seminis, sed ipsum panem serit, fenore quodam multiplicationem illius praestolans, in die judicii multo amplius quam dederat reperturus, 479. Quidquid supra victum et vestimentum habere possumus, in pauperibus nutriendis et egentium largitione consumendum est, 413. Nihil est bonum in vita ista, nisi quo laetatur homo in opere suo faciens eleemosynam, et futuros sibi thesauros in regno coelorum praeparans, 418.

Elam, a quo Elamitae principes Persidis, 322.

Electi in Christo ante constitutionem mundi, in prioribus saeculis jam fuerunt, 329.

Eloqui. Non possumus eloqui omnia quae sentimus, 395.

Emath magna, Antiochia: minor Epiphania juxta Aedessam, 209.

Engada, vicus Judaeorum, unde opobalsamum veniebat, 206.

Engaddi palmarum et balsami fertile, 328.

Ephrata et Bethleem unius urbis vocabulum est, 360.

Ephratha, regio Bethleem, in tribu Juda; non in tribu Benjamin, 202.

Epicurus asserebat, per innumerabiles periodos eadem et iisdem in locis, et per eosdem fieri, 391.

Episcopus. Difficilis est accusatio adversus episcopum, si enim peccaverit, non creditur; et si convictus fuerit, non punitur, 454.

Eruditus qui fuerit in Scripturis, quanto plus scire coeperit, tanto ei in his oritur major obscuritas, 446. Eruditus vir latet saepe in obscuro, et persecutiones patitur, dum imprudens favorem vulgi consequitur, 465.

Esaias, apud Hebraeos ab I littera sumit exordium, 101.

Esau, eo quod pilosus esset, dictus est Seir, 267. Edom vero, id est, rufus, sive fulvus, quia pro rubro cibo vendiderit primogenita sua, 346.

Esbus, urbs insignis Arabiae, a quibus possessa, 202.

Esse. Melius est omnino non esse, nec sensum habere substantiae, quam infeliciter vel esse, vel vivere, 419.

Eucharistia. Hoc solum habenius in praesenti saeculo bonum, si vescamur carne Domini et cruore potemur, non solum in mysterio, sed etiam in Scripturarum lectione, 413.

Eunuchus Candacis reginae baptizatus in fonte juxta Bethsur, sive Bethsoron, 175. Eunuchi erant Antistites et Pontifices Heliopoleos, 367.

Euphrates, fluvius Mesopotamiae, in paradiso oriens, 202. Secundum Sallustium auctorem certissimum, fontem habet in Armenia, ibid.

Eusebium reprehendit Hieronymus, 195, 202.

Eva, dicitur mater viventium, 310.

Evangelium. Divisis linguis credentium, totus Evangelica praedicatione mundus expletus est, 139.

Evila, ubi aurum purissimum, et gemmae pretiosissimae carbunculus, smaragdusque nascuntur, 199.

Excusatio. Non sunt vanae excusationes quaerendae, nec danda occasio carni ad peccandum, quasi necessitate compulsi ea faciamus quae nolumus, 428, 429.

Exercituum magistri, archimagiri dicuntur in Scriptura id est, coquorum principes, 364.

F

Far. Aegyptiorum mos est far vocare Theran, quod tempore Hieronymi corrupte Atheran nuncupabant, 369.

Femina. Nullus sanctorum, nisi perraro, feminas genuisse narratur, 400.

Fenon, ubi aeris metalla damnatorum suppliciis effodiuntur, 214.

Fetus vernus melior est, quam autumnalis, 354.

1583 Fides. Credendum est eum venisse qui scriptus est: sed non requirendum, quomodo et quantus, et qualis venerit, 436.

Filius omnis, ad comparationem parentum, infans vocatur et parvulus; tam apud Romanos, quam apud Hebraeos, 336.

Finis. Absque Deo adjutore ad finem nostrum pervenire non possumus, 464.

Fortitudo semper in propatulo aemulos habet, 301.

Fortuna. Male quidam aestimant omnia fortuito geri, et variam in rebus humanis fortunam ludere, 461.

Fratres. Filii dicuntur fratres in Scriptura sacra, 345. Fratrum peccatis non ignoscens, plus justus est, quam justum est, 443.

G

Galgala quae et Golgol, ubi praecipua legis Mosaicae praecepta adimpleta dicuntur, 219. Locus ille miro cultu habitus, ibid.

Ganges, Phison creditur circumiens terram Evila, 199, 211.

Garizim et Gebal duo montes vicini juxta Jericho, 219. Error Samaritanorum, ibid.

Gaza, quomodo fuit in sepulcrum sempiternum, 218.

Gehenna unde appellata, 223.

Genesis, caput omnium librorum, 305. Vocatur Bresith apud Hebraeos, 306.

Geon, apud Aegyptios Geon etiam Nilus vocatur, in Paradiso oriens, et universam Aethiopiam circumiens, 215.

Gethsemani est ad radices montis Oliveti, ubi Ecclesia aedificata erat, 227.

Gigantes dicti Enacim, derelicti in Azoto, 146. In Gaza fortissimi Allophilorum, 218.

Gog et Magog non sunt Gothi, ut quidam putabant, sed potius Getae, 318.

Graeci omnes pene insulas, et totius orbis littora, terrasque mari vicinas occuparunt, 319.

Gratia quaedam dicitur inutilis, 444.

Sine Gratia Dei, scientiam non consequimur, 464.

Gregorius Ponti episcopus, Origenis auditor, metaphrasim scripsit in Ecclesiasten, 424.

H

H a plerisque aspiratio, non littera putatur, 34. Grammatici eam non putant litterae loco habendam, 91. Per H leguntur tria nomina, 106.

He litteram per a legunt Hebraei, sicut econtrario. Vide A.

Heth littera Hebraeorum duplicem habet aspirationem, et a LXX exprimitur per χ Graecum, 7, 317, 366.

Haereticus omnis et falsum dogma defendens, impudenti vultu est, 450. Haeretici falsis dogmatibus acquiescentes, laeta sibi et prospera repromittunt, 396. Ligna sunt infructuosa, et saltus absque utilitate pomorum, 473. Divitias dogmatum congregant in malum suum, 431. Multiloquium haereticorum et vanitas arguitur, 475. Sagena eorum, est sermo affabilis, blandum eloquium, simulata aut coacta jejunia, vestis humilis, virtutum imitatio, 465. Frustra laborant et affliguntur in studio Scripturarum; quia ambulant in deserto, et veritatis civitatem invenire non valent, 475. Falsum sacramentum, et pollutum habent baptisma, 448.

Hebraei. Proverbium Hebraeorum quando sunt in angustia constituti, 339. Hanc habent consuetudinem, ut voluminibus ex principiis eorum nomina imponant, 304. Feminino genere exprimunt, quod nos solemus absolute et neutraliter appellare, 449. Hebraeus sermo Chi Graecam litteram non habet, 7.

Hebron, sive Chebron condita est septem annos, antequam conderetur Tanis urbs Aegypti, 190.

Herculi extorquere de manu clavam, magnarum est virium, 301.

Hieria, regio Indiae, 199, 258.

Hieronymi infantia tempore Constantii imperatoris, 195. Hieronymi Hebraeus praeceptor, quo Scripturas sanctas instituente perlegerat, 393, 412, 424, 428, 438, 459, 466, 470, 471. Hieronymus non probat expositionem praeceptoris sui Hebraei, 428, 459. Non probabat saepius quod in Latinum transferebat sermonem, 195, 207. Contra conscientiam suam, noluit opinionum rivulos consectari, fonte veritatis omisso, 381. Ne novitate nimia lectoris studium deterreret, veteres interpretes aliquando secutus est, ibid. Non arguit errores LXX Interpretum, 303. LXX Interpretum consuetudini se coaptavit in his, quae non multum ab Hebraicis discrepabant, 381. Romae Ecclesiasten sanctae Blesillae legerat, ut eam ad contemptum hujus saeculi provocaret, 381.

Hirundo pullos suos novit de sua oculare chelidonia, 444.

Homo. Hominum vita post diluvium non est contracta in centum viginti annos, 315, 318. Homo non est insensibilis et stolidus a Dro creatus: sed relinquitur ipsi liberum arbitrium, 1584 in eligendo bonum, et vitando malum, 442. Ad hoc natus est homo, ut Creatorem suum intelligens, veneretur eum metu, et honore, et opere mandatorum, 496. Colonus et hospes mundi homo datus est, ut brevi vitae suae fruatur tempore, et spe prolixioris aetatis abscissa, cuncta quae possidet, quasi ad alia profecturus aspiciat, 412. Interior homo post quartum decimum pubertatis annum in nobis exoritur, 424. Insipiens homo futura numquam cogitat, sed praesentibus et caducis quasi magnis atque perpetuis delectatur, 425. Homines errore saeculi raptati et turbine, non intelligunt ruinam peccatorum suorum, et in his exsultant quae magis digna sunt planctu, 396. Non curandum quid de nobis loquantur homines, 446.

Hormiscus, torques, vel monile, 515.

Hortorum delicias locus Thopheth praebebat irrigatus fontibus Siloe, 300.

Hyperbolice dicitur, quod aves, et parietes nuntiant quae audierint nobis loquentibus, 479.

I

Idola dicuntur primum fabricata tempore Enos, 312, 313.

Illecebrae. Ibi vitiorum illecebrae sunt, ubi tegmen putabatur esse virtutum, 477.

Imprecatio. Ecclesiastes imprecatur male his qui non habent timorem Dei; et optat ne diu differantur a poena, 455.

Incerta nunc omnia apud homines, et utrum per amorem Dei sustineant, ut Job: an per odium, ut plurimi peccatores, nunc habetur incertum, 457.

Infernus. Non multum intererat perire cum corpore, vel inferni tenebris detineri ante adventum Christi, 416.

Ingratum hominum genus pro beneficiis acceptis, 466.

Interpretatio. Non debemus in Scripturarum interpretatione opinationum pannos pro voluntate nostra consuere, sed unum disputationis servare textum et ordinem et eumdem sensum, 429. Simplex intelligentia interpretatione non indiget, 427.

Invidiae livor exarsit in doctissimos viros, 301. Latentes etiam invenit, ibid. Nihil vanius aut instabilius, quam homines non suas flere miserias, vel propria lugere peccata, sed melioribus invidere, 420.

Invidus aliena felicitate torquetur, et patet insidiis gloriosus, 420. Quanto quis fratri invidet, tanto ipse amplius contabescit et deperit, ibid.

Ira pro correptione et eruditione in minores posita, 439. Ira semper juncta superbiae est; et sapiens, si iracundus sit, insipiens arguitur, ibid. Ira furens et recens, cum fuerit dilata, facilius sedatur et potest auferri, ibid. Irascendum et nobis, si quando peccamus, irascendum et aliis; quia per tristitiam vultus melior fit animus, 437.

Isaac natus in Geraris, non ad quercum Mambre, 337. Vel hora nona, vel ante solis occasum spirituales Deo victimas offerebat; et in campo orationi vacabat, 343.

Ismael ludens cum Isaac, vel idola faciebat, vel joco sibi primogenita vendicabat, 335.

Itabyrium, est mons Thabor in campo maximo, 235.

J

Jacob quare dictus sit Israel, 357.

Jericho, prima, secunda, et tertia, 230, 231.

Jerusalem, ipsa est quae et Salem, etc., 231.

Jethira habebat omnes habitatores Christianos, 234.

Job non est de stirpe Esau, ut quidam male aestimant, 339. Domus ejus in Carnaim Astaroth, 182. Post Balac filium Beor dicitur regnasse, 195.

Jobab idem qui Job esse putatur, 365.

Joannis Baptistae reliquiae conditae sunt in oppido Palaestinae, quod dicitur Sebastes, 271.

Jordanis fluvius oritur de fontibus Paneadis, et in mare Mortuum interit, 139. Erumpit ex rivo Dan et Jor, quod fluvium significat, 195, 230. Dan et Jor fontes Jordanis, unde et nomen accepit, 328.

Josephi ossa in Sichem sepulta, 274. Ejus mausoleum in Sichem tempore Hieronymi cernebatur, 374.

Josue sepulcrum monstrabatur juxta Tamna, 223, 283.

Judae tribus bellicosissimis viris pollens, in omnibus tribubus tenuit principatum, 174. Frustra de otio sabbati gloriantur, 307.

Judicium. Plurimi judicati in hac vita ante diem judicii, 444. Deus non per partes et per singulos nunc judicat, sed in futurum reservat judicium, ut omnes pariter judicentur, et secundum voluntatem et opera sua ibi recipiant, 415. In judicio quando Dominus coeperit judicare, tunc futura est veritas; nunc injustitia dominatur in mundo, ibid.

Jupiter Enyalius Martem significat, 266. Jupiter Gamelius, ibid. Jovis amasius et catamitus, poculum ipsi Jovi porrigebat, 356.

Justitia requiem habet iniquitas laborem, 421. Inhumana 1585 justitia est quae fragilitati conditionis hominum non ignoscit, 443. Justitia et pietas in nobis debent praecedere scientiae lumen, 407. Grandis libra justitiae est, et cui, et quantum, et quamdiu, et quale, vel in re, vel in consilio tribuere, 446.

Justus in se sinistram non habet maxillam; sed totum in eo dextrum est, 469. Justis ea frequenter eveniunt, quae impiis evenire debuerant; et impii tam feliciter in hoc mundo degunt, ut eos putes esse justissimos, 456. Pro incerto vitae hujus et lubrico statu, et justus concidit, et peccator exsurgit, 418. Justus et peccator nequaquam pari exitu tenebuntur; quia hic ad refrigeria, ille perget ad poenam, 404.

K

K apud Latinos, exceptis Kalendis, superflua littera putatur, 34. Per C exprimitur, 91.

L

Labor. Maxima est inter homines vanitas, ut alter labore alterius perfruatur, et sudor mortui deliciae sint viventis, 405.

Lacrymas solum habere nobis licet in calamitatibus, dum opprimimur a potentioribus, 418.

Lactantius. In praeclaro Institutionum suarum opere, Y litterae meminit, et de dextris ac sinistris, hoc est de virtutibus et vitiis, plenissime disputat, 469.

Laetitia. Non solum corporalis laetitia, sed etiam spiritualis tentatio est possidenti, ita ut indigeat corripiente stimulo ne elevetur, 396. In convivii laetitia, si quid timoris Dei habere videbamur, amittimus, 436.

Laqueus. Omnia retibus plena sunt: diabolus laqueis cuncta complevit, 529.

Larvarum natura est terrere parvulos, et in angulis garrire tenebrosis, 303.

Lavacra salubria in Betoaenea, 151, 175.

Laus. Frequenter post mortem multi laudantur in Ecclesia, et beati in his quae non probabiliter fecerant, publice sive a successoribus, sive a populis praedicantur, 454.

Legio Romana, cognomento Decima sedebat in Aila in extremis finibus Palaestinae, 130.

Lex antiqua rigida, imbenigna, non parcens, peccantem interficit. Evangelii gratia miseretur, et ad poenitentiam provocat 409.

Libris ex principiis eorum nomina imponunt Hebraei, 306. Innumerabiles libri, una Lex, unum Evangelium nominantur, 495. Libros quos maximo labore componunt homines, segnibus et otio torpentibus saepe tradunt, 404.

Linguae immoderatae periculum, 479.

Litterae Hebraeorum, Aleph, He, Heth et Ain aspirationes suas vocesque commutant; 3 littera χ, Chi, Graeca non habetur apud Latinos, 190.

Lucas, ut proselytus, litteras Hebraeas ignorabat, 371.

Luctus. Populus peccator in vestibus pullis luxisse describitur, 462.

Lucullus Romanus consul obsedit et cepit Nisibi urbem Mesopotamiae, 126.

Luna stetit orante Josue in Ailon, 143.

Lybies ab Hebraeis dicitur Phut, 319.

Laabim, Phutaei dicti sunt, 320.

M

Machabaeorum sepulcra in Modim. Ostendebantur tamen eorum reliquiae Antiochiae, 247, 250.

Majorum sequenda vestigia, et ab auctoritate eorum discrepare non debemus, 495.

In Maledictum et in detractionem regum et principum non debemus prorumpere, 479.

Manaim castra interpretantur, 356.

Manasses post captivitatem restitutus in regno, et longo deinceps vixit tempore, 443, 456.

Mannus quid sit, 471.

Marcion et Valentinus melioris se dicunt naturae esse quam conditor est, 450. Marcion et Manichaeus rabido ore dilaniabant veterem Legem, Evangelium tantum suscipientes, 480.

Mare apud Hebraeos vocatur omnis congregatio aquarum, 306. In Scripturis pro occidente ponitur, 326.

Mariae sororis Mosis sepulcrum monstrabatur in Cades, 183.

Martis idolum in Areopoli vocatum Ariel, 162.

Martyres et Machabaei pro Lege Dei atque justitia visi sunt in sua perire justitia, 442.

Massa de recentibus ficis compacta apud Hebraeos Debelath, apud Graecos Palatha vocatur, 27.

Mathusala quo anno mortuus sit, 314.

Meditatio quotidiana et frequens lectio, animae solet magis labor esse quam carnis, 495.

1586 Melchisedech juxta opinionem Hebraeorum fuit Sem filius Noe, 328.

Melchom, idoium Ammonitarum, 250.

Mesopotamia ideo dicittur, quod duobus fluviis, Euphrate ambiatur et Tigri, 102.

Metallofenum, locus juxta Aurea, 199, 211. Idem qui Fenon, seu Finon, ibid.

Merita. Non est in praesenti retributio meritorum, sed in futuro, 465.

Miraculum. Una Dei in Aegypto signorum operatio molliebat corda credentium, et incredulos indurabat, 441.

Miserabilis uterque est, et qui propter opes periclitatur, et qui propter inopiam egestate conficitur, 420.

Moria. In monte Moria creditur templum aedificatum, 337. De Geraris usque ad montem Moria, id est, sedem templi, iter dierum trium erat: de quercu autem Mamre usque ad eumdem montem, vix unius diei iter plenum fuit, 338.

Mors. Praesenti cadavere mortuorum, conditionis nostrae et fragilitatis humanae commonemur, 436. Quare dies mortis melior sit die nativitatis, ibid. Ubicumque ceciderimus mortis tempestate subversi, ibi jugiter permanebimus, 480.

Moses Deo irascente primum, dehinc inspirante legem suscepit, 494.

Mulier. Caput omnium malorum mulieres, 447. Omnes mulieres non ad virtutem, sed ad luxuriam deducunt, 448. In ruina generis humani, facilior ad casum est mulier, ibid. Corpus sanctarum mulierum non vis maculat, sed voluntas, 324.

Mundus ex diversis subsistit, et eodem modo vita hominis super terram, 442. Tanta malitia in mundi hujus capacitate versatur, ut non possit recipere ordinem et perfectionem suam, in quibus primum conditus est, 394.

N

Nabau, sive Nabo, mons in quo mortuus est Moses, 251.

Nazareth, idolum Assyriorum, 253.

Nemrod primus in populo tyrannidem insuetam arripuit, regnavitque in Babylone, 320.

Nephthali. In Nephthali aquae calidae nascebantur, 377.

Nineve urbs Assyriorum, et Nineve urbs Judaeorum in angulo Arabiae, 251.

Nisibi a Joviano imperatore Persis tradita, 128.

Nives aestivae Tyrum ob delicias deserebantur a monte Aermon, 143.

Noe non fuit justus secundum justitiam consummatam, 315.

Nomen. Quatuor homines in veteri Testamento nominibus suis vocati sunt antequam nascerentur, 332. Nomina Hebraea secundum accentorum et litterarum diversitatem, in varias significationes commutantur, 15, 33, 36, 88, 98, 100, 114.

Naturas haeretici quidam introducebant, quae non recipiunt sanitatem, 384.

Novum nihil volebant sub sole haeretici, nisi quod fuerat in praeteritis saeculis, antequam fieret, 391.

Noxia plurima in rebus sunt creata, ut dum vitamus ea, ad sapientiam erudiamur, 395.

Numerus singularis in bono semper, accipitur, duplex in malo, 421.

O

Obrizum, genus auri quod Graeci fulvum vocant, 81.

Olei natura est, ut et lumen alat, et fessorum solvat laborem, 463.

Ommei, sive Ommim, gens valida in Save, 267.

On, Graece Heliopolis, exstructa erat antequam Jacob ingrederetur Aegyptum, 258. On sive Aun, civitas Samariae, ibid.

Ophir, regio Indiae sic dicta ab Ophir uno de posteris Eber, 258, 275.

Opera. Novo operi venia concedenda, 303. Ex optimis operibus semina haereseon capiunt perversi, et alienos labores calumniantur, 405. Error quorumdam circa opera mortuorum, 459. Nullum bonum opus post mortem homines perpetrare possunt, ibid.

Or, mons in quo mortuus est Aaron, 258.

Origenes post Apostolos Ecclesiarum magister Appellatur, 4. In Homiliis suis communem Editionem sequebatur, in tomis Hebraicae linguae quaerebat auxilia, 303. Supplevit in libro Hebraicorum Nominum quod Philo Judaeus omiserat, 3. Omnes vicit in caeteris libris, in Cantico Canticorum se ipsum superavit, 499.

Otium et desidia rubigo sapientiae est, 473.

Ovium Italicarum et Mesopotamiae una natura esse traditur, 355.

1587 P

P litteram non habent Hebraei. Abusive eorum nomina per F scripta sunt apud Latinos, 96, 101.

Palae, vulgo ventilabra nuncupabantur, 96.

Panem coelestem fastidiebat Israel, et Aegyptiorum carnes desiderabat, 138.

Paradisus dicitur conditus ante coelum et terram, 307. De paradiso et ejus fluminibus quid sentiendum ex Sallustio certissimo auctore, 202.

Passer numquam in Scriptura legitur in malam partem, 489.

Passiones. In ira omnes perturbationes animi comprehenduntur: in carnis malitia, universae corporis voluptates, 486.

Pater. Juvenes et stulti dicuntur in Scriptura, qui a veteri auctoritate desciscunt, et cana praecepta parentum contemnunt, 476.

Patientia non solum in angustiis, sed et in laetioribus necessaria est, ne plus quam condecet exaltemur, 439. Convenit justo parum habere simplicitatis, et propter nimiam patientiam, dum ultionem reservat Deo, stultum videri; quam statim se vindicantem sub velamento prudentiae exercere malitiam, 468. Dei patientia in occulto est, quae sinit tribulare nunc sanctos, et peccatores non visitat pro scelere, ut justis possit aeterna bona restituere, et peccatoribus mala inferre perpetua, 443.

Patriarcharum nominum onmium etymologiae ponuntur, 350.

Paulus. Manifestissima in benedictione Benjamin prophetia de Paulo apostolo, 379.

Peccatum. Aliud est cogitatione, aliud opere peccare, 470. Peccatum odoris est putidi; virtus spirat unguenta, 505. Propter unum peccatum multae justitiae pereunt, 468. Qui peccavit et fecit malum, mortuus est; in eo enim quod peccavit, statim mortuus est. 454. Peccator ignorans contemplationem spiritualem, prohibet a vera jucunditate cor suum, 402. Irae Dei est in peccatorem, ut diebus ac noctibus opes congreget, et nequaquam eis utens, his relinquat qui in conspectu Dei justi sunt, 406. Quia peccatores non statim arguuntur atque corripiuntur, putant nequaquam futurum esse judicium, et in scelere perseverant, 453. Peccatorum remedium ex conversatione bona nascitur, non ex tumenti et superflua dignitate, 470.

Pecunia. Argentum secundum Graeci sermonis ambiguitatem, potest et pecunia transferri, 430. Pecuniosi primitus dicti referuntur, qui plura habuerunt peculia, id est, pecora, ibid.

Inter Perfectos et amore consummatos, magister et discipulus aequales sunt, 385.

Perversus, nisi ante corrigatur, non poterit adornari, 394.

Petra, civitas Arabiae, cognominata Jectael, a Syris dicta Recem, 259.

Philo Judaeorum disertissimus dicitur, 1. In libro Hebraicorum Nominum omiserat ut Judaeus nomina novi Testamenti, 3.

Philosophi etsi omni studio veritatem quaesierint, et sapientiam se comprehendere putaverint, ad veritatis lumen pervenire non potuerunt, 475. Suorum dogmatum falsitates conantur asserere varietate ac multiplicatione sermonum, 499.

Phoenicum antiquitates Hieronymus Aegyptius conscripsit, 126.

Pietas. Tempus odiendi est in martyrio, cum pro Christi confessione rigidos nos pietas oppugnat inimica, 411.

Pincernae ministerium non vile putabatur officium apud antiquos, sed erat maximae dignitatis apud barbaros, 365.

Piscina probatica, id est, pecualis, eleganter describitur, 182.

Plangendum est in praesentiarum, ut postea saltare valeamus, illa saltatione qua David saltavit ante arcam testamenti, 409

Plausus. Si compositione verborum, vel instinctu diaboli, plausus populi excitaverimus, contra conscientiam nostram scire nos arbitramur, de quo aliis potuimus persuadere, 411.

Poenitentiae medicina proposita peccantibus, 444. Libenter Deus suscipit poenitentem, 462. Deus non statim scelus hominum ulciscitur, sed differt poenam, dum exspectat poenitentiam, 453. Ad vocem episcopi sive presbyteri, per poenitentiam consurgunt peccatores, 489. Omnibus per poenitentiam in integrum restitutis, solus diabolus in suo permanebit errore, 394.

Porphyrii calumnia, qua Evangelistas coarguebat, confutatur, 307.

Portio haec nostra est, praemiumque perpetuum, si hic pro virtutibus laboremus, 402. Pars nostra est, ut in nostro studio et labore laetemur, 432.

Praeceptum. Non debemus tractare quare Deus unumquidque 1588 praeceperit, sed quodcumque videmus esse mandatum, hoc pia mente implere festinemus, 451.

Praedicator. Qui tantum eo tempore Dei verbum praedicat, quo populus libenter auscultat, et secunda aspirat aura rumoris, sator negligens, et ignavus agricola est, 482. Sapientium verba pungunt, non palpant, nec molli manu attrectant lasciviam; sed errantibus et tardis poenitentiae dolores, et vulnus infligunt, 494.

Praescientia. Ex praescientia et praedestinatione Dei, jam ea facta sunt quae futura sunt, 391. Non tollit liberum arbitrium, sed causas ante praecedere innuit, quare unumquodque sit factum, 435.

Principes veri, et judices quales sint, 476.

Profectus. Sic debemus vivere, ut semper praesentes dies meliores nobis sint, quam praeteriti, 439.

Promissio. Melius est ancipitem diu librare sententiam, quam in verbis facilem, in opere esse difficilem, 428.

Prophetae. Nubes sunt Prophetae et omnes Sancti, qui praecepta doctrinarum pluere possunt, 481.

Proverbiorum liber, non ut simplices arbitrantur, patentia habet praecepta, sed quasi in terra aurum absconditum, et in nuce nucleum, 493.

Providentia. Omnia Deo fiunt disponente, et non easu aut fortuito, 461. Cuncta non sive voluntate Dei disposita sunt, et Deus omnia in utilitatem hominum facit, 452. Eventus rerum providentiae Dei reservandus, dum nos in operibus bonis laboramus, 482. Deus jussit humanis usibus elementa servire, ut homines haec videntes, intelligant esse providentiam, 413.

Psalmus LXIV et Psalmus LXXI secundum historiam super Salomone conscripti sunt; tametsi ad prophetiam Christi et Ecclesiae pertineant, 386. Quindecim psalmi graduum sunt, per quos primum erudimur in lege, 480.

Psomthom-phanech, sive Saphaneth phanee quid significet? 367.

Ptolemaeus Platonis fuit sectator. Judaeos magni idcirco faciebat quia unum Deum colere dicerentur, 303.

Punica lingua Hebraeo sermoni contermina est, 362.

Pythagoricorum doctrina est tacere per quinquennium, et postea eruditos loqui, 410. Decretum illud de silentio quinquennii mutuatum est e libro Ecclesiastis, ubi dicitur, Tempus facendi, et tempus loquendi, ibid.

Q

Q litteram, exceptis Latinis, nulla alia lingua habet, 44.

Quercus Mambre superstitioso cultu celebris usque ad tempora Constantii regis, sive imperatoris, 130, 195.

Quis, pronomen, in Scriptura non pro impossibili, sed pro difficili semper accipitur, 417.

R

Res et Daleth parvo apice distinguuntur, 452.

Ratio naturalis, quam etiam peccatoribus Deus auctor inseruit, deducit ad sapientiam requirendam, stultitiamque calcandam, 397.

Recem, rex ejusdem urbis quae et Petra dicitur, dictus est etiam rex Madian, 262. Recem, alia in tribu Benjamin, ibid.

Regnum Dei appellantur volumina Legis et Prophetarum, 433.

Remmam, domus idoli Damasceni, 263.

Reprobi habent aliquando Deum in seipsis habitantem, 423.

Rhinocorura, vox addita a LXX Interpretibus ob notitiam loci, 263, 298.

Rhodii Hebraice Rodanim, vel Dodanim dicuntur, 15.

Risus dissolvit ridentem, ira corripit et emendat, 437.

S

S triplex apud Hebraeos: quomodo legatur, 16, 266.

Sade Hebraeum nec s, nec z nostrum sonat, 92.

Sabbatum in principio dissolutum est, 307.

Sabee vocis multiplex interpretatio, 337.

Sacerdos. Primogeniti officio sacerdotum functi sunt apud Hebraeos, antequam Aaron in sacerdotium eligeretur, 348.

Sacramentum. Mysterium Ecclesiae Christianae non est in victimis irrationalibus immolandis, sed in oblatione panis et vini, id est, Corporis et Sanguinis Domini Jesu Christi, 329.

Saeculum. Omne bonum praesentis saeculi confusio est, futuri perpetua fortitudo, 477.

Salem, Sichem dicitur et Jerusalem, 358, 359.

Salomon tria habuit nomina, 383. Sapientior fuit, non Abraham et Moyse et caeteris Sanctis, sed his qui fuerunt ante se in Jerusalem, 394. Juxta numerum vocabulorum suorum, tria volumina edidit, in quibus parvulos docet, et viros maturae aetatis, et perfectos atque consummatos, 1589 384. Salomon non habuit similem sui filium Roboam, 404. Multa scripta Salomonis antiquata, nec in memoria duraverunt, 496.

Salus. Simpliciores nonnumquam salutem consequuntur, quam doctriores amittunt, 417.

Salutaris. Quae provincia in Palaestina dicta sit Salutaris, 337.

Samaritani a quibus sumpserunt exordium, 278.

Samson et Dalila unde fuerunt, 277.

Sancti. Ante adventum Christi, Sancti omnes detinebantur in inferno: non autem post resurrectionem Domini, quia cum Christo sunt, 464.

Sapiens. Vir sapiens in Scripturis laborat et componit libros qui in manus stultorum veniunt, et frequenter calumniis patent, 405. Qui sapiens est, semper de futuro saeculo cogitat, quod ducit ad dextram; qui vero insipiens, de praesenti, quod positum est in sinistra, 469. Melior est sapiens cum divitiis, quam tantum sapiens et quare, 440. Sapiens vadit ad domum viri, qui se corripiat delinquentem, ut adducat ad lacrymas, et provocet propria flere peccata, 437. Dolor sapientum et perfectorum qualis sit, 395. Multorum exemplo probatur, quod interdum sapientissimi homines necessariis indigeant; cum in Ecclesia imperitissimi quique floreant, et prudentes se esse arbitrentur, 465. Sapientis hominis est, sapientiam praeviam sequi, et vanos non considerare rumores, 446. Sapiens perfectus nulla argutione indiget, nulla calumnia conturbatur, 438. Quanto magis quis sapientiam fuerit consecutus, tanto plus indignatur subjacere vitiis, et procul esse a virtutibus quas requirit, 395. Sapientia per tormenta quaedam et intolerabilem laborem, jugi meditatione et studio nobis provenit, 395. Latet in abdito et profundo: nec ita se praebet mentibus, ut lumen visui, ibid. Probatur in bonis appetendis, et in malis declinandis, ibid. Est lignum vitae quae nisi in medio virtutum plantetur, ligna caetera siccabuntur, 398. Plus potest in angustia constituto praestare, quam quaelibet maximae potestates, 445.

Saracenorum mons et desertum dicitur Pharan, 191. Vagi et incertis sedibus universas gentes incursant, et impugnantur ab omnibus, 330.

Sarai nomen mutatum in Sara. Errores Graecorum circa mutationem hujus nominis, 331.

Satanas contrarius interpretatur, 347.

Sub Saule necdum regnabatur in Jerusalem, 390.

Scientiam Dei non latet quod clam cogitamus, 479.

Scire. Magis opinamur, quam scimus quod verum est, 401. Superflua cura et sollicitudo per diversa crucians a Deo hominibus data, ut scire cupiant, quod scire non licitum est, 393. Praecipitur nobis, ne velit homo plus scire quam Scriptura testata est, 435. Non potest homo tam liquido et pure scire sapientiam Creatoris, quam scit ille qui conditor est, 403. Quanto amplius scire quaerimus, tanto magis ostendimus vanitatem nostram et verba superflua, 435.

Scriptura divina brevi circulo coarctata est, et quantum dilatatur in sensibus, tantum in sermone constringitur, 495. Verus cibus et potus, qui ex Verbo Dei sumitur, scientia Scripturarum est, 413. Earum notitia divitiae Christi, 303. Sapientia sequenda, et scientia Scripturarum quasi in conjugium copulanda, 463. Notitia Scripturarum non potest haberi cum mundi divitiis, 303. Non possumus scire sensum Scripturarum, nisi eum per verba discamus, 394. Cum sint plurimi qui Scripturarum occulta dicantur posse se solvere; rarus est qui veram inveniat solutionem, 450. Omnes artes absque doctore non discimus; sola Scripturarum doctrina tam vilis aut facilis multis videtur, ut non indigeat praeceptore, 411. Omnes res difficiles, et magno labore discuntur, contra eos qui putant otiosis sibi et vota facientibus venire notitiam Scripturarum, 390. Historiae paupertas, sive simplex intellectus, non est praetereundus, dum sensum anagogicum in Scripturis sequimur, 406. Moris est Scripturarum, quamvis multos libros, si inter se non discrepant, et de eadem re scribantur, unum volumen dicere, 495. Imperativum modum pro optativo ponunt, 506.

Securus. Nemo debet se nunc putare securum; sed ei tractanda sunt arma in hoc belli tempore, ut victor quondam requiescat in pace, 411.

Seir montes a quo dicti, 348.

Senectus. Omni tempore bona agenda, tam in aetate longaeva, quam in juventute; quia non prodest adolescentiae frugalitas, si senecta ducatur in luxu, 483.

Sensus magis debemus sectari quam verba, 495.

Septenarius numerus plenus et perfectus, 461.

Septuaginta Interpretes Scripturarum sacramenta Ptolemaeo regi prodere noluerunt, 303. Horum errores non arguebat Hieronymus, ibid. Graece quinque tantum libros Mosis reddiderunt, ibid. Plusquam caeteri Hebraicis consonabant 1590 illi libri, ibid. Ab Hieronymo vindicantur, 340.

Sepulcrorum venditores castigantur, exemplo Ephron Hetthaei, 340, 341.

Sermones. Si cujus sermo non pungit, sed oblectationi est audientibus, iste non est sermo sapientis, 494. Quare melior sit finis sermonis, quam exordium, 438.

Servi interdum subita a diabolo dignitate perflati, vias publicas mannis terunt; dum nobilis quisque et prudens paupertate oppressus, graditur itinere, officioque servorum, 471.

Sicera dicitur apud Hebraeos omne quod inebriare potest, 96.

Sichar sive Sichem, Neapolis est urbs Samaritanorum, 541.

Siclus Latino sermone, Hebraice dicitur Secel, qui habet unciae pondus, 341.

Simeonis tribus in medio tribus Judae habitabat, 174. Simeon et Levi propriam haereditatem non acceperunt, 375.

Simulacra a similitudine, et similitudo Latinum nomen ab Hebraeo Semel derivatur, 86.

Sin elementum stridulum Hebraeorum, Isaac paululum declinavit, et pro eo Samech pronuntiavit, 348.

Sinai mons aliquando mons Horeb dicitur secundum Hieronymum, 191.

Soccho Samaritani condiderunt, 274.

Sol interitum mundi ortu suo quotidie indicat, et occasu, 387. Quando per austrum currit, vicinior terrae est; quando per aquilonem, sublimi attollitur, 389. Una atque eadem solis operatio liquefacit ceram, et siccat lutum, 441.

Sollicitudinis causa et distentionis non est in Deo, sed in illo qui sponte sua ante peccavit, 407.

Somniis qui credit, vanitati se et ineptiis tradit, 426.

Sonthomphanec, sive Saphaneth Phanee, interpretabatur ab Aegyptiis Salvator mundi, 17. V. Psomthomphanech.

Spiritus. Apud Hebraeos et spiritus, et ventus similiter appellantur Ruha, 439. Spiritus sanctus a principio vivificator, conditor, et Deus, 306.

Sponsi divini quomodo jungimur amplexibus, 319.

Stultitia caruisse sapientia prima est, stultitia autem carere non potest, nisi qui intellexerit eam, 395. Stultitia contra sapientiam bellum gerit, et quidquid prudentiae in docto viro viderit, zelo stimulata non recipit, 474. Stulti ex suo ingenio universos judicant, 469. Stultus in eo doctum, in eo se putat esse sapientem, si verba multiplicet, 475. Stulti in hoc saeculo a facie diaboli sublevantur, dum principes, servorum ingrediuntur vilitate, 395.

Superbia. Nihil est in hoc mundo deterius, et omni vento inanius, quam superbus et sibi placens, cui nihil placet, nisi quod ipse fecerit, 435.

Syros Assurim vocatos fuisse nonnulli contendunt, 344.

Syrtis a tractu nomen habet impositum juxta Sallustium, 104.

T

Templum. Non laudis est ingredi domum Dei, sed sine offensione ingredi, 426.

Terentius Comoediarum suarum Prologos in defensionem suam scenis dabat, 301. Eum quasi publici aerarii furem criminabatur Luscius Lanuinus, ibid.

Testamentum. Quomodo legendum vetus et novum Testamentum, 483. Praecipitur nobis ut in utrumque Instrumentum, tam vetus scilicet quam novum pari veneratione credamus, 480. Aeternae poenae praeparantur his qui nequaquam utrumque sociant Testamentum, 482, 483.

Testimonia multa proferunt de veteri Testamento Christus et Apostoli, quae non leguntur in codicibus LXX Interpretum, 303.

Thabor, mons in Galilaea, 283. V. Itabyrium.

Tharsis regio, 286. Omne Pelagus Tharsis appellatum, 299.

Tharsus metropolis Ciliciae, Paulo apostolo gloriosa, 318.

Theman dicitur apud Hebraeos omnis Australis regio, 282.

Theodotion in multis cum LXX Translatoribus consentit, 396.

Theraphim, imagines vel figurae, 70, 355.

Theristron, genus Arabici vestimenti, quo mulieres provinciae illius velantur, 343.

Thus oritur apud Sabaeos, 319.

Tigris et Euphrates oriuntur in Armenia, 202. Tigris dictus propter velocitatem, 279.

Timor. Duplex metus et timor Dei, incipientium scilicet et perfectorum, 497. Qui timet Deum, nec prosperis elevatur, nec opprimitur adversis, 445. Imitator conditoris sui, absque respectu personarum omnibus benefacere festinat, 444.

Torrens nusquam in Scriptura, absque additamento, in bonam partem legitur, 389.

Thrachonitis et Ituraea eadem regio, 279.

Tribulationibus variis quamvis coarctemur, nihil blasphemum loquendum, nihil impium sentiendum, 479.

1591 Trinitatis confessio apud Christianos, 460.

Tullius rex Oratorum, et Latinae linguae illustrator, repetundarum accusatur a Graecis, 301.

Tyberias in honorem Tiberii Caesaris exstructa ab Herode, 191. Legis habebat notitiam, et ideo ager irriguus dicebatur, juxta opinionem Hebraeorum, 378.

Tyrus Hebraice dicitur Sor, 46, 93. V. Sor.

U

Unguentum. Moris est Hebraeorum, unguentum bonum, oleum nuncupare, 436.

Usus. Donum Dei est, talem viro justo dari mentem, ut ea quae curis vigiliisque quaesivit, ipse consumat, 406.

V

Vau et jod litterae Hebraeorum tantum magnitudine differunt, 366. V. Jod.

Vana sunt omnia tamdiu, quamdiu veniat quod perfectum est, 386. Nihil vanius in hoc mundo, quam terram manere quae hominum causa facta est, et ipsum hominem terrae omnium in pulverem repente dissolvi, 387. Non debemus ea studiose appetere, quae dum tenentur, intereunt, 385.

Pro Verbo otioso rationem reddituri sumus, et omne quod non aedificat audientes, in periculum vertitur loquentium, 497.

Veritatem per foramen, et quasdam tenebrosas cavernas aspicimus, 488.

1592 Vernum tempus anni, tempus electum est, 360.

Virago cur Eva dicta sit, 308.

Virgilius, compilator veterum dicebatur, 301. Idem philosophus et poeta, 469.

Virtutes apud philosophos in meditullio sunt positae, et omne quod nimis est, sive sursum, sive deorsum, reputatur in vitio, 443. In medio sunt; et nimietas omnis in vitio est, 469. Se invicem sequuntur, et qui unam habuerit, habet omnes, 468. Non est aemulatio in virtutibus, 509. Bonos dies viventi faciunt; vitia, malos, 439. Spirant unguenta, 509. Qui post vitia se refraenat, et virtutum est sectator, laudatur ab Ecclesiaste, 398.

Vita. Haec pars nostra est, et hic laboris fructus, si in hac vita umbratili, vitam veram invenire valeamus, 463.

Vitio nostro ad pejora labimur quotidie, 448.

Voluntas. Melius est juxta sensum cuncta agere, qui animae est oculus, quam voluntatem cordis sequi, 435.

Voluptas et concupiscentia comparatur Ebrietati, quae evertit animi vigorem, 397. Praeterita voluptas praesentem non juvat, et exhausta non satiat, 396. Quanto crescunt divitiae et voluptates, tanto sapientia deest in hominibus, 397. Homines luxuriae et voluptatibus totos se tradunt, et quaerunt divitias, quae in necessitate non liberant, 467.

Y

Y, littera philosophorum, quid significet, 424, 469.