Lectio 1

Posita excellentia charitatis ad alia dona, hic consequenter apostolus comparat alia dona ad invicem, ostendens excellentiam prophetiae ad donum linguarum.

Et circa hoc duo facit.

Primo ostendit excellentiam prophetiae ad donum linguarum; secundo quomodo sit utendum dono linguarum, et prophetiae, ibi quid ergo est, fratres, etc..

Circa primum duo facit.

Primo ostendit, quod donum prophetiae est excellentius, quam donum linguarum, rationibus sumptis ex parte infidelium, secundo ex parte fidelium, ibi fratres mei, etc..

Prima pars dividitur in duas.

Primo ostendit, quod donum prophetiae est excellentius dono linguarum, quantum ad usum eorum in exhortationibus seu praedicationibus; secundo quantum ad usum linguarum, qui est in orando. Ad haec enim duo est usus linguae, ibi et ideo loquitur, etc..

Circa primum duo facit. Primo enim praemittit unum, per quod continuat se ad sequentia, et hoc est quod dicit: dictum est, quod charitas omnia dona excellit, si ergo ita est, sectamini, scilicet viribus, charitatem, quae est dulce et salubre vinculum mentium. I Petr. IV, 8: ante omnia charitatem, etc.. Col. III, 14: super omnia autem charitatem habete, etc..

Secundo subdit illud per quod continuat se ad sequentia. Et hoc est quod dicit aemulamini, etc.. Quasi dicat: licet charitas sit maior omnibus donis, tamen alia non sunt contemnenda. Sed aemulamini, id est ferventer ametis, spiritualia dona spiritus sancti. I Petr. III, 13: quid est, quod vobis noceat, etc..

Licet autem aemulatio quandoque sumatur pro ferventi dilectione, quandoque pro invidia, tamen non est aequivocatio; imo unum procedit ab alio; zelari enim et aemulari designat ferventem amorem alicuius rei.

Contingit autem quod res amata ita diligatur ferventer ab aliquo, quod non patitur sibi consortem, sed ipse vult eam solus et singulariter. Et iste est zelus, qui secundum quosdam est amor intensus, non patiens consortium in amato. Hoc tamen contingit in spiritualibus, quae possunt perfectissime a multis participari, sed solum in illis quae non possunt a multis participari. Unde in charitate non est huiusmodi zelus non patiens consortium in amato, sed tantum in corporalibus, in quibus provenit, quod si aliquis habet illud quod ipse zelat, doleat: et ex hoc consurgit aemulatio, quae est invidia. Sicut si ego amo dignitatem seu divitias, doleo quod aliquis habet eas, unde et ei invideo.

Et sic patet, quod ex zelo surgit invidia.

Cum ergo dicitur aemulamini spiritualia, non intelligitur de invidia, quia spiritualia possunt a multis haberi, sed dicit, aemulamini, ut inducat ad ferventer amandum deum.

Et quia inter spiritualia est gradus quidam, quia prophetia excedit donum linguarum, ideo dicit magis autem, ut prophetetis, quasi dicat: inter spiritualia magis aemulamini donum prophetiae. I Thess. V, V. 19 s.: spiritum nolite extinguere, prophetias nolite spernere.

Ad explanationem autem totius capitis praenotanda sunt tria, scilicet quid sit prophetia, quot modis dicatur in Scriptura sancta prophetia et quid sit loqui linguis.

Circa primum sciendum est, quod propheta dicitur, quasi procul videns, et secundum quosdam dicitur a for faris, sed melius dicitur a pharos, quod est videre. Unde I reg.

C. IX, 9 dicitur, quod qui nunc dicitur propheta, olim videns dicebatur. Unde visio eorum quae sunt procul, sive sint futura contingentia, sive supra rationem nostram, dicitur prophetia. Est igitur prophetia visio seu manifestatio futurorum contingentium, seu intellectum humanum excedentium.

Ad huiusmodi autem visionem quatuor requiruntur.

Cum enim cognitio nostra sit per corporalia et per phantasmata a sensibilibus accepta, primo exigitur quod in imaginatione formentur similitudines corporales eorum quae ostenduntur, ut dionysius dicit quod impossibile est aliter lucere nobis divinum radium, nisi varietate sacrorum velaminum circumvelatum.

Secundum quod exigitur est lumen intellectuale illuminans intellectum ad ea quae supra naturalem cognitionem nostram ostenduntur cognoscenda. Nisi enim ad similitudines sensibiles in imaginatione formatas intelligendas adsit lumen intellectuale, ille cui similitudines huiusmodi ostenduntur, non dicitur propheta, sed potius somniator. Sicut Pharao, qui licet viderit spicas et vaccas, quae erant indicativa futurorum quorumdam, quia tamen non intellexit quod vidit, non dicitur propheta, sed potius ille, scilicet ioseph, qui interpretatus est. Et similiter est de Nabuchodonosor, qui vidit statuam, et non intellexit, unde nec propheta dicitur, sed Daniel.

Et propter hoc dicitur, Dan. X, 1: intelligentia opus est in visione.

Tertium quod exigitur, est audacia ad annuntiandum ea quae revelantur. Ad hoc enim deus revelat, ut aliis denuntientur. Ier. I, 9: ecce dedi verba mea in ore.

Quartum est operatio miraculorum, quae sunt ad certitudinem prophetiae. Nisi enim facerent aliqua, quae excedunt operationem naturae, non crederetur eis in his, quae naturalem cognitionem transcendunt.

Secundum ergo hos modos prophetiae, dicuntur aliqui diversis modis prophetae.

Aliquando enim aliquis dicitur propheta, qui habet omnia ista quatuor, scilicet quod videt imaginarias visiones, et habet intelligentiam de eis, et audacter annuntiat aliis, et operatur miracula, et de hoc dicitur Num. XII, 6: si quis fuerit inter vos propheta, etc..

Aliquando autem dicitur propheta ille, qui habet solas imaginarias visiones, sed tamen improprie et valde remote.

Aliquando etiam dicitur propheta, qui habet intellectuale lumen ad explanandum etiam visiones imaginarias, sive sibi, sive alteri factas, vel ad exponendum dicta prophetarum, vel Scripturas apostolorum. Et sic dicitur propheta omnis qui discernit doctorum Scripturas, quia eodem spiritu interpretatae sunt quo editae sunt. Et sic Salomon et David possunt dici prophetae, inquantum habuerunt lumen intellectuale, ad clare et subtiliter intuendum; nam visio David intellectualis tantum fuit.

Dicitur etiam propheta aliquis solum ex hoc quod prophetarum dicta denuntiat, seu exponit, seu cantat in ecclesia, et hoc modo dicitur I Reg. XIX, 24 quod Saul erat inter prophetas, id est, inter canentes dicta prophetarum.

Dicitur etiam aliquis propheta ex miraculorum operatione, secundum illud eccli.

C. XLVIII, 14, quod corpus elisei mortuum prophetavit, id est, miraculum fecit.

Quod ergo dicit hic apostolus per totum caput de prophetis, intelligendum est de secundo modo, scilicet quod ille dicitur prophetare, qui per lumen intellectuale divinum, visiones sibi et aliis factas exponit. Et secundum hoc planum erit, quod hic dicitur de prophetis.

Circa secundum sciendum est, quod quia in ecclesia primitiva pauci erant quibus imminebat fidem christi praedicare per mundum, ideo dominus, ut commodius et pluribus verbum dei annuntiarent, dedit eis donum linguarum, quibus omnibus praedicarent.

Non quod una lingua loquentes ab omnibus intelligerentur, ut quidam dicunt, sed, ad litteram, quod linguis diversarum gentium, imo omnium loquerentur. Unde dicit apostolus gratias ago deo, quod omnium vestrum lingua loquor. Et Act. II, 4 dicitur: loquebantur variis linguis, etc.. Et hoc donum multi adepti sunt a deo in ecclesia primitiva.

Corinthii autem, quia curiosi erant, ideo libentius volebant illud donum, quam donum prophetiae.

Quod ergo dicitur hic loqui lingua, vult apostolus intelligi lingua ignota, et non explanata, sicut si lingua theutonica loquatur quis alicui Gallico, et non exponat, hic loquitur lingua. Vel etiam si loquatur visiones tantum, et non exponat, loquitur lingua. Unde omnis locutio non intellecta, nec explanata, quaecumque sit illa, est proprie loqui lingua.

His ergo visis ad expositionem litterae accedamus, quae plana est.

Circa hoc ergo duo facit.

Primo probat, quod donum prophetiae excellentius est dono linguarum; secundo excludit quamdam obiectionem, ibi volo autem vos, etc..

Quod autem donum prophetiae excedat donum linguarum, probat duabus rationibus, quarum prima sumitur ex comparatione dei ad ecclesiam; secunda ratio sumitur ex comparatione hominum ad ecclesiam.

Prima autem ratio talis est: illud per quod facit homo ea non solum quae sunt ad honorem dei sed etiam ad utilitatem proximorum est melius, quam illud quod fit tantum ad honorem dei; sed prophetia est non tantum ad honorem dei sed etiam ad proximi utilitatem, per donum vero linguarum solum illud fit quod est ad honorem dei; ergo, etc..

Huius autem rationis ponit medium, et primo quantum ad hoc quod dicit, quod qui loquitur lingua, honorat tantum deum. Et hoc est quod dicit qui loquitur lingua, scilicet ignota, non loquitur hominibus, id est, ad intellectum hominum, sed deo, id est, ad honorem dei tantum. Vel deo, quia ipse deus solus intelligit. Sap. I, 10: auris zeli dei audit omnia, etc..

Et quod non loquatur homini, subdit nemo enim audit, id est intelligit. Sic enim frequenter accipitur, non audire, pro non intelligere.

Matth. XIII, 9: qui habet aures audiendi, audiat.

Quare autem soli deo loquatur, subdit quod ipse deus loquitur. Unde dicit spiritus autem dei loquitur mysteria, id est occulta.

Matth. X, 20: non enim vos estis, qui loquimini, etc.. Supra II, 11: nemo novit quae sunt spiritus dei, etc..

Secundo probat id quod dicit, quod prophetia est ad honorem dei et utilitatem proximorum. Unde dicit nam qui prophetat, etc., id est explanat visiones seu Scripturas, loquitur hominibus, id est ad intellectum hominum, et hoc ad aedificationem incipientium, et ad exhortationem proficientium.

I Thess. V, 14: consolamini, pusillanimes.

Tit. II, 15: loquere et exhortare, et ad consolationem desolatorum.

Vel aedificatio pertinet ad spiritualem affectionem, quia ibi primo incipit aedificium spirituale. Eph. II, 22: in quo et vos coaedificamini, etc.. Exhortatio vero ad inductionem ad bonos actus, quia si affectus est bonus, tunc actus est bonus. Tit. II, 15: haec loquere et exhortare. Consolatio vero inducit ad tolerantiam malorum. Rom. XV, 4: quaecumque scripta sunt, ad nostram doctrinam scripta sunt.

Ad haec enim tria inducunt praedicantes divinam Scripturam.

Secunda ratio talis est: illud quod est utile soli facienti est minus quam illud quod prodest etiam aliis; loqui autem linguis est utile soli ei qui loquitur, prophetare vero aliis prodest; igitur, etc..

Huius autem rationis ponit medium, et primo quantum ad primam partem medii, et hoc est quod dicit qui loquitur lingua, semetipsum, etc.. Ps. XXXVIII, 4: concaluit cor meum intra me, etc.. Secundo quantum ad secundam partem, et hoc est quod dicit qui autem prophetat, ecclesiam, id est fideles, aedificat instruendo. Eph. II, 20: superaedificati supra fundamentum apostolorum et prophetarum.