Dicit igitur :

" Aut quomodo dicis fratri tuo : Sine, ejiciam festucam de oculo tuo : et ecce trabs est in oculo tuo ?

Hypocrita, ejice primum trabem de oculo tuo, et tunc videbis ejicere festucam, de oculo fratris tui. "

Secunda ratio est, quae est post discussionem delicti purgatio, Dicit igitur :

" Aut quomodo, "

Omnis judex, aut sacerdos, vel quilibet alius, " dicis fratri tuo, " trahendo eum in causam, vel citans coram te : si judex es Ecclesiasticus, vel saecularis, frater est aequalis per naturam et participationem divinae paternitatis. " Sine, " hoc est, dimitte absque defensione tui, " ejiciam, " per vindictam, vel discussionem et purgationem judicii, " festucam de oculo tuo, " sicut superius expositum est, parvum genere, vel nocumento, vel circumstantia gradus alleviantis peccatum, " et ecce trabs " peccatum magnum in genere, nocumento, et circumstantia gradus aggravantis, " inoculo tuo est, " quo tua, vel aliorum providere habes? Ad Romam II, 21 et seq. : Qui alium doces, teipsum non doces : qui praedicas non furandum, furaris : qui dicis non moechandum, moecharis : qui abominaris idola, sacrilegium facis : qui in lege gloriaris, per praevaricationem legis Deum inhonoras. Et ideo subjungit invectionem I

" Hypocrita, "

Larvate : quia judicando alium larvam tibi alligas justitiae, et secundum viam propriam justitiae non tenes veritatem et formam, " ejice prius trabem de oculo tuo, " hoc est, de providentia, qua tibi prospicere debes, " et tunc videbis, " claro lumine providentiae, quo prospicere debes aliis, " ejicere festucam de oculo fratris tui. " Unde Chrysostomus : " Quis audiet eum docentem, qui se " ipsum non audit ? " I ad Timoth. iii, 5 : Si quis domui suae praeesse nescit, quomodo Ecclesiae Dei diligentiam habebit? Eccli.XIV, 5 : Qui sibi nequam est, cui alii bonus erit ?

" Nolite dare sanctum canibus. "

Hic incipit pars illa, quae est de distributione sacrorum, qu ae ministris et Rectoribus Ecclesiarum committuntur. Licet enim faciles velit eos esse ad indulgendum, eo quod hoc facit ad lucrum animarum, non tamen vult eos esse improvidos et faciles ad sacra indignis communicandum. Et ista occasione etiam inducitur pars ista : quia possent credere, quod ex quo non debent me. minisse injuriarum, quod etiam in hoc benignitatem deberent ostendere, quod facile communicarent sacra talibus. Et dicit, quod non : quia ex hoc non sequitur lucrum, animarum, sed contemptus Sacramentorum,

" Et hoc est : "

" Nolite dare sanctum, etc, "

Dicit autem duo : primo enim ponit inhibitionem, et secundo, adjungit inhibitionis rationem.

Inhibitio autem duplex est : prima est : " Nolite dare sanctum canibus. "

In qua tria notantur, scilicet quid prohibet ex parte ministri Ecclesiastici, cum dicit : " Nolite : " et quid non est communicandum, quia " sanctum : " et quibus non est communicandum, quia " canibus, "

" Nolite dare. "

In primo notatur, quod ministri Ecclesiae voluntatem habeant non communicandi sanctificationes canibus, quamvis aliquando rapiant eas de manibus eorum. : quia publice accedentem, de quo nesciunt caninum peccatum, nisi occulte, arcere non debent a communione Sacramentorum, quia per hoc proderent : sed occulte dissuadere, et inhibere : et in aperto non voluntarie, sed quasi coacti sustinere, Sicut ipse Dominus inter alios secum in catino intingentem non prohibuit Judam, ut dicitur, Matth.XXVI, 23, et Marc, XIV, 20.

Secundum est :

" Sanctum, "

Quod non est communicandum.

Et distinguit Chrysostomus inter sanctificatum et sanctificationem, ea distinctione quam ponit Augustinus inter sanctum Sacrum (alias, sacrans) et sanctum Sacramentum. Et ut hoc bene intelligatur, dicendum, quod sanctificatio proprie est forma illa qua3 facit sanctitatem in omnibus quibus imponitur : sicut est benedictio et invocatio Trinitatis in sacramentis Ecclesiae, Sanctificans autem et sacrum est sacramentum Ecclesiae invocatione divini nominis sanctificatum, et gratiam conferens ei qui accipit. Sanctificatum autem non sanctificans est id.

quod benedictione aliqua sanctificatur, sed gratiam non confert. Et hoc non proprie sanctum vocatur : quia sanctum est quod formam habet sanctitatis, sicut facientem sanctitatem in alio cui confertur : et hoc modo aqua benedicta, et prandium benedictum, et caetera hujusmodi sunt sanctificata. I ad Timoth. IV, 5 : Sanctificatur enim per verbum Dei, et orationem. Sanctum ergo,quod hic vocatur sanctum, est sanctum sacrans, quod est sanctum sacramentum Ecclesiasticum, sicut Baptismus, Confirmatio, et Eucharistia, et alia hujusmodi. Unde de figura Eucharistiae dicitur, I Reg. XXI, 4 : Si mundi sunt pueri, maxime a mulieribus, manducent. I ad Corinth.XI, 28 et 29 : Probet autem seipsum homo : et sic de pane illo edat, et de calice bibat. Qui enim manducat et bibit indigne, judicium sibi manducat et bibit, non dijudicans corpus Domini, Hoc igitur est sanctum.

Hoc dicit non esse dandum

" Canibus. "

" Canis enim, ut dicit Chrysostomus,

" duas habet immunditias : quia nec un-" gulam dividit in. duo, nec ruminat, " Et ego addo, quod tres habet secundum proprietates moris : duae autem immunditiae, ut dicit Chrysostomus, significant . immunditiam ex infidelitate et ex moribus, sicut sunt pagani, haeretici, et perfidi Judaei.

Tres autem immunditiae secundum mores sunt, una in latratu, et duae in cibo. In latratu autem duas habet proprietates singulares, quae sibi soli inter animalia conveniunt. Inter omnia enim animalia habet, quod vix emittit voces nisi ad abigendum supervenientes : cum alia animalia ad hoc non vociferent. Secunda est, quod cum clauso ostio deintus latrat, statim latrat ad quaelibet impellentem ostium, antequam consideret utrum blandimento caudae respiciendus sit, vel minantibus latratibus abi- gelidus. In cibo autem duas habet : quia et vorax est animal, ultra saturitatem se superimplens : propter quod etiam in hominibus talis appetitus vocatur camnus. Secunda est, quod redit ad vomitum, et iterato devorat eum.

Infideles igitur et corrupti in moribus significantur ex duabus immunditiis legalibus. Contentiosi autem et semper contra veritatem garrientes significantur ex hoc, quod non nisi abigendo latrat. In epistola III Joannis, vv. 9 et 10 : Diotrephes non recipi nos. Propter hoc si venero, commonebo ejus opera quae facit, verbis malignis garriens in nos : et quasi non ei ista sufficiant, neque ipse suscipit fratres, ei eos qui suscipiunt prohibet, et de ecclesia ejicit. Per hoc autem quod latrat, non discernendo prius utrum amicus sit, vel non : significat iram, quae oppugnat non discernendo quid oppugnet. Per voracitatem autem significat carnis et avaritiae insatiabilitatem, quae sunt duae filiae sanguisugae . Isa. lvi, 11 : Canes impudentissimi nescierunt saturitatem. Per reversionem ad vomitum significat inconstantiam paenitentiae et virtutis : quia si etiam aliquid boni aliquando inceperint, statim ad pristina mala relabuntur. II Petr.II, 22 : Canis reversus ad suum vomitum : et, Sus Iota in volutabro luti.''

His ergo sancta non sunt danda.

Secunda inhibitio est :

" Neque mittatis margaritas vestras ante porcos : ne forte conculcent eas pedibus suis, et conversi dirumpant vos. "

Et hic utitur alio modo loquendi quam prius.

Et quatuor hic notantur : quorum pri- mum est, quod non dicit : Nolite mittere, sed dicit: " Neque mittatis, " innuens, quod hoc in nostro opere est cavendum, ne aliquo modo fiat.

Secundum est, quod dicit : " Margaritas. " Margarita enim est id quod invenitur in ostrearum conchis conclusum, Et hoc significat sanctarum Scripturarum sacrum et pretiosum intellectum in littera sicut in concha clausum. Unde, Psal. cxviii, 127 : Dilexi mandata tua super aurum et topazion. Et, Psal. xviii, 11 : Judicia Domini vera, desiderabilia super aurum et lapidem pretiosum multum. Matth.xiii, 46 : Inventa una pretiosa margarita, abiit, et vendidit omnia quae habuit, et emit eam,

Tertio, notandum est quod dicit : " Vestras, " cum hoc de sanctis supra non dixerit : quia licet Spiritu revelante percipiamus veritatem Scripturae, tamen quia studium adhibemus, nostrum est quod revelatur. Ad Romam II, 16 : In die, cum judicabit Dominus occulta hominum, secundum Evangelium meum. Quaedam tamen Glossa hic ad idem refert et sanctum et margaritam, et dicit veritatem Evangelii per utrumque significari : per sanctum quidem, quia sanctificatum est et inviolabile : per margaritam autem propter proprietatem quae inducta est, et quia propria corruptione non corrumpitur. Sed prima expositio est magis propria.

Quartum, quod hic notatur, est quod dicit : " Ante porcos, " quia veritas Scripturae exposita proponitur ante audientes potius quam detur eis : et magister unus, qui in caelis est, docet omnem illum qui docetur a.

Sed attendendum est, quod porcus quatuor pessimas habet proprietates, praeter immunditiam legalem, quam tangit Chrysostomus. Una est, quia est animal inter omnia naturalia animalia mon- struosum. Secunda est, quia numquam

est sui capitis erectivum, sed semper depressivum. Tertia est, quia cibi est sordidissimi. Quarta autem, quia in luto semper quaerit volutari.

Monstruositas autem est, quia conjunguntur in eo oppositorum animalium proprietates quasi quaedam membra monstruosa. Cum enim nullum animal in duo dividens ungulam, sit, quod non tamen ruminet, porcus in. duo dividit ungulam, et non ruminat. Adhuc, animal fissi pedis in multos digitos habet multos filios, et dividens ungulam in duo tantum parit unum, et raro duos gemellos. Porcus autem convenit cum utroque : quia non habens in multa fissum pedem, sed in duo dividens ungulam, parit multos porcos simul. Adhuc, animal in duo dividens ungulam, habet in uno loco corporis mammillas : et animal in multa dividens, habet multas per totam longitudinem ventris mammillas. Porcus autem dividit in duo pedem, et per longitudinem ventris totam habet mammas. Adhuc, animal dividens ungulam, habet sepum : porcus dividit, et non habet, sed sagimen. Adhuc, in pilis medium est inter hericium et pilosum, quasi compositum ex utroque. Adhuc, culmos habet in mandibula inferiori ad corrixandum, et similiter in mandibula superiori, licet sint breviores quam elephas : cum culmos habeat, non habet nisi in inferiori mandibula : et sic multa monstruosa deprehenduntur in porco. Propter quod etiam porcus dicitur quasi spurcus (alias, spurius) ex talibus compositionibus : quia cum. conveniat diversis animalibus, semper retinet ex quolibet magis spurcam proprietatem : et quoad haec significat monstruosos homines ex diversis vitiis compositos. Numer. xiii, 34 : ibi vidimus monstra quaedam filiorum Enac de genere giganteo.

Per hoc autem, quod est capitis depressivum, significat totos inhiantes terrenis,

Psal, XVI, 11 : Oculos suos statuerunt declinare in terram. Daniel. xlii, 9 : Everterunt sensum suum, ei declinaverunt oculos suos ut non viderent caelum, neque recordarentur judiciorum justorum.

Cibi etiam est vilissimi, significans eos qui pascuntur immunditiis. Job, xxx, 7 : Esse sub sentibus delicias computabant. Isa. XXXVI, 12, dicit Rapsaces, qui diabolum significat, se esse missum ad viros qui sedent in muro, ut comedant stercora sua, et bibant urinam pedum suorum. Thren.IV, 5 : Qui nutriebantur in croceis, amplexati sunt stercora.

Quod autem in luto volutatur, ut dicit Petrus , significat transitum de peccato in peccatum : et non quiescit nisi in foetore. Jerem. xlviii, 11 : Fertilis fuit Moab ab adolescentia sua, et requievit in faecibus suis.

Immunditia autem legali est immundum : eo quod non in toto est immundum, ut dicit Chrysostomus, quia dividit ungulam, sed in parte est immundum, quia non ruminat. Et per hoc significat non errantes in fide, sed in moribus : de quibus dicit Apostolus, ad Titum, I, 16 : Confitentur se nosse Deum, factis autem negant.

His ergo margaritae non sunt proponendae. Eccli. XXI, 18 : Verbum sapiens quodcumque audierit scius, laudabit, ei ad se adjiciet : audivit luxuriosus, et displicebit illi, et projiciet illud post dorsum suum. Proverb. XVIII, 9 : In auribus insipientium ne loquaris, quia despicient doctrinam eloquii tui,

Sed contra, Matth.x, 27, dicitur : Quod in aure auditis, praedicate super tecta. 11 ad Timoth. IV, 2 : Insta opportune, importune. Marc. XVI, 15 : Praedicate Evangelium omni creaturae.

Responsio, quod sancta sunt non talibus communicanda, quamdiu tales sunt: et si praedicatur eis, hoc non est quod exponantur eis occulta et clausa in Scri- pturis profunda, sed potius fidei rudimenta : et hoc non contrariatur ad ea quae sunt hic dicta. Joan. II, 23 et seq. : Multi crediderunt in nomine ejus... Ipse autem Jesus non credebat semetipsum eis, eo quod ipse nosset omnes, ei quia opus ei non erat ut quis testimonium perhiberet de homine : ipse enim sciebat quid esset in homine, I ad Corinth.II, 6 et 7 : Sapientiam loquimur inter perfectos : sapientiam vero non hujus saeculi, neque principum hujus saeculi, qui destruuntur : sed loquimur Dei sapientiam in mysterio, quae abscondita est,

" Ne forte, etc. "

Istud est secundum, ubi dictarum prohibitionum assignat rationem, et ponit duas : unam, quae sumitur ex parte Sanctorum, et margaritarum : et aliam, ex parte eorum quibus ista sunt credita tamquam dispensatoribus.

Prior est haec : " Ne forte conculcent eas pedibus suis. " Et dicit : " Forte, " propter libertatem arbitrii : quia possunt conculcare, si volunt. Et dicit : " Eas, " innuens margaritas, quae primo ante sancta praeponuntur. Et non dicit : rumpent eas, quia verba Dei rumpi non possunt, licet possint vilipendi. Eccli. XIX, 12 I Sagitta infixa in femore canis, sic verbum in corde stulti. Psal. xliv, 17 : Projecisti sermones meos retrorsum.

" Et conversi dirumpant vos, "

Secunda ratio sumpta ex parte ministrorum. Et est sensus : " Conversi," sive caries, sive porci, contra vos, " dirumpant vos, " quia tales accepta potestate impugnant et occidunt Sanctos. Psal, lxxviii, 2 : Posuerunt morticina servorum tuorum escas volatilibus caeli. Dirumpunt etiam aliquando ad mala vitia pertrahendo.

Hoc est igitur, quod dicit de impedimentis istis.

" Petite et dabitur vobis: quaerite, et invenietis : pulsate, et aperietur vobis. "

Hic incipit pars illa, quae est de exemplis quae monstranda (alias, monstrantur) ab his in quibus lex est perfecta, et intentio recta secundum superius inductum modum.

Et dividitur in tres partes : ita quod in prima ostenditur, quales esse debeant in affectu pietatis: in secunda, quales in operibus communicationis, ibi, v" 12 : " Omnia ergo quaecumque vultis. " In tertia, quales in progressu, sive profectu virtutis, ibi,v. 13 : " Mirate per angustam portam. "

In priori autem haram duo continentur : quorum primum est, quibus modis affectus pietatis ad Patrem ostenditur : secundum autem de fiducia, qua id quod pie petimus, impetrator, ibi, v 8 : Omnis enim qui petit, accipit.

Continuatur autem primum ad praecedens secundum Chrysostomum, tribus modis : et secundum Augustinum, quatuor : et secundum quatuor continuationes quatuor recipit distinctiones.

Secundum Chrysostomum, prima continuatio ejus ad omnia praecedentia : dictum enim est de legis impletione, de justitiae modo secundum omnes partes sui, de non judicando aliquo : quae omnia magna sunt, et supra hominis infirmi virtutem. Quia cum natura omnia armaverit animalia, aut robore corporis, aut armis ut cornibus, aut dentibus, aut unguibus, aut velocitate, aut aliquo tali, homini fortissima imperantur, cum debilissimus sit : et hoc ideo est, quia Deus ipse virtus ejus est. Unde, II Reg. xxii, 2 et 3 : Dominus petra mea et robur meum, et salvator meus. Deus fortis meus, sperabo in eum. Et ideo ad fortitudinem suam post omnia inducta monet eum converti, dicens : Non desperitis de imbecillitate vestra, quia magna impero, sed

" Petite, et dabitur vobis, "

Et secundum hunc modum tria sunt necessaria ad implenda praedicta : robur gratiae, unde possimus : quaesitio viae per quam perficiamus (alias, proficiamus), et perfectio per quam ad statum perfectionis introeamus. Primo namquepaupertatem, et destitutionem nostram cognoscentes, non quaerimus, quia scimus hoc quod deest, quod virtutem et robur implendi ministrat : et haec est gratia virtutis a Deo danda.

Sed hac habita, dubitamus de modo proficiendi qui magis expedit nobis, et congruit secundum statum, et compendiosior est ad profectum : hoc enim ignoratur, et ideo quaeritur :