IN EVANGELIUM SECUNDUM MATTHAEUM

 PROLOGUS.

 Argumentum Sancti Hieronymi in Evangelium secundum Matthaeum.

 Et hoc est quod sequitur : Principium, etc. .

 CAPUT I.

 in caput I matthaei

 Sequitur,

 CAPUT II.

 IN CAPUT II MATTHAEI

 Dicit igitur :

 CAPUT III.

 IN CAPUT III MATHAEI

 CAPUT IV.

 IN CAPUT IV MATTHAEI

 Et hoc est quod sequitur :

 Et hoc est, quod sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 CAPUT V,

 IN CAPUT V MATTHAEI

 Dicit igitur:

 Et ideo sequitur secundum hujus particulae :

 Dicit igitur :

 Et ideo sequitur:

 CAPUT VI.

 IN CAPUT VI MATTHAEI

 Dicit igitur :

 Et hoc est, quod sequitur :

 Dicit igitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Sequitur :

 Dicit igitur :

 Sequitur :

 CAPUT VII.

 IN CAPUT VII MATTHAEI

 Dicit igitur :

 et hoc est, quod sequitur :

 CAPUT VIII.

 IN CAPUT VIII MATTHAEI

 et hoc est, quod sequitur :

 CAPUT IX.

 caput IX: matthaei:

 CAPUT X.

 IN CAPUT X MATTHAEI

 et hoc est, quod sequitur:

  Et sequitur me.

 CAPUT XI.

 IN CAPUT XI MATTHAEI

 CAPUT XII

 IN CAPUT XII MATTHAEI

 Sequitur:

 Et hoc est quod sequitur :

 Dicit igitur:

 CAPUT XIII.

 IN CAPUT XIII MATTHAEI

 Dicit igitur :

 Sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 et hoc est, quod sequitur :

 Et hoc est, quod sequitur :

 CAPUT XIV.

 IN CAPUT XIV MATTHAEI

 Et hoc est quod sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 CAPUT XV.

 IN CAPUT XV MATTHAEI

 Et hoc est quod sequitur :

 Et sequitur causa admirationis :

 CAPUT. XVI.

 in caput XVI matthaei:

 Sequitur :

 Et hoc est quod sequitur

 CAPUT XVII.

 IN CAPUT XVII MATTHAEI

 Dicit igitur de tempore :

 Et hoc est quod sequitur :

 Et hoc est, quod sequitur :

 CAPUT XVIII.

 IN CAPUT XVIII MATTHAEI.

 Dicit igitur caelestia terrenis comparando :

 Et hoc est, quod sequitur :

 CAPUT XIX.

 IN CAPUT XIX MATTHAEI

 Dicit igitur :

 Dicit igitur : Amen dico vobis, fideli promissione. Ad Titum, I, 2: Quam promisit, qui non mentitur, Deus, Quod

 CAPUT XX.

 . IN CAPUT XX MATTHAEI

 Et hoc est, quod sequitur :

 CAPUT XXI.

 IN CAPUT XXI MATTHAEI

 Et hoc est quod sequitur :

 et hoc est, quod sequitur :

 CAPUT XXII.

 IN CAPUT XXII MATTHAEI

 Dicit igitur : Ligatis, obligatione reatus, pedibus, et manibus, Non adspiciam hominem ultra, et habitatorem quietis. Non revertetur oculus meus

 Et hoc est quod sequitur:

 Et hoc est quod sequitur :

 CAPUT XXIII.

 IN CAPUT XXIII MATTHAEI

 Dicit igitur : Vae vobis, Scribae et Pharisaei hypocritae. Eccli, ii, 14 : Vae duplici corde, et labiis scelestis, et manibus malefacientibus, et

 Dicit igitur : Vae vobis , Scribae et Pharisaei hypocritae.

 Et hoc est, quod sequitur :

 CAPUT XXIV.

 IN CAPUT XXIV MATTHAEI.

 Sequitur :

 Dicit igitur I

 CAPUT XXV.

 IN CAPUT XXV MATTHAEI

 Et hoc est, quod sequitur :

 Et hoc est, quod sequitur :

 CAPUT XXVI.

 IN CAPUT XXVI MATTHAEI:

 Dicit igitur :

 Et hoc est, quod sequitur :

 Dicit igitur : Et colaphis eum caeciderunt Isa. L, 6 : Corpus meum dedi percutientibus, et genas meas vellentibus.

 CAPUT XXVII..

 IN CAPUT XXVII MATTHAEI.

 Et hoc est, quod sequitur :

 Et hoc est, quod sequitur :

 Et hoc est, quod sequitur :

 CAPUT XXVIII.

 IN CAPUT XXVIII MATTHAEI

IN CAPUT XXI MATTHAEI

ENARRATIO.

" Et cum appropinquassent Ierosolymis, venissent Bethphage ad montem Oliveti, tunc Jesus misit duos discipulos, "

Hic incipit agere de temporibus novissimis statum Ecclesiae describentibus.

Habet autem tres patres :.in quarum prima demonstrat potestatem abjicientis Synagogam, et vocantis gentes : in secunda, describit ipsam abjectionem cum sua causa, et incipit circa medium istius capituli, ibi, v. 17 : " Et relictis illis abiit. " In tertia, describit judicium novissimum abjectorum, et vocatorum : et incipit in capitulo xxv, 31 et seq.

In demonstratione potestatis Christi abjicientis, et vocantis facit duo : primo enim demonstrat potestatem, et Dei gloriam : secundo, convincit contradicentes, ibi, v. 15 : Videntes autem Principes Saoerdotum. "

Adhuc, prior harum duo habet :. primo enim demonstrat gloriam in confessione laudis et veritatis : secundo, exercet auctoritatem suae justa potestatis, ibi, v. 12 : " Et intravit Jesus in templum. "

Adhuc, in priori horum duo dicit : modum videlioet regis gloriose venientis, et confessionem laudis ex parte turbae recipientis, ibi, v. 8 : " Plurima autem turba. "

In prima tria continentur : injunctio ex parte Domini, confirmatio facti, et impletio obsequii. Et haec patent in littera.

Circa primum quinque seriatim interponuntur : unde, et quis, et quos, et quo, et ad quid misit.

De primo dicit :

" Et cum appropinquassent, etc. "

Nam Jesus veniens de Jericho transeundo caecos sanaverat : sic enim continuatur ad praecedens.

Dicit autem tria : loci propinquitatem, quo tendebat : locum proprium, quem transibat : et locum communem, unde mittebat.

De primo dicit : " Et cum appropinquassent " jam ad locum Passionis, plus affectu, quam viae spatio. Deuter. IV, 7 : Non est alia natio tam grandis, quae habeat deos appropinquantes sibi, sicut Deus noster adest cunctis obsecrationibus nostris. Joan. xvii, 19 : Pro eis ego sanctifico meipsum. Joan. xviii, 4 : Jesus... processit, et dixit eis. Ideo enim ante passionem revelavit, ut sciretur quia ex electione libera se Passioni obtulit.

" Ierosolymis : " quia eo quod erat metropolis pluraliter nominatur propter multitudinem habitantium, quia non tam civitas fuit quam patria multorum. Isa. II , 2 et 8 : Fluent ad eum omnes gentes. Et ibunt populi multi, et dicent: Venite, et ascendamus ad montem Domini. Isa. I, 26, secundum Septuaginta : " Post hoc vocaberis civitas sancta, ma" ter civitatum in Israel. " Nostra littera habet : Urbs fidelis. Hoc etiam congruit : quia per passionem itur ad visionem aeternae pacis. Ad Ephes. II, 14 : Ipse est pax nostra, qui fecit utraque unum, et medium parietem maceriae solvens, inimicitias in carne sua, etc. Joan. XIV, 27 : Pacem relinquo vobis, pacem meam do vobis.

" Et venissent Bethphage. " Ecce locus proprius, quo transivit : est autem nomen compositum ex hebraeo et graeco : Beth AdminBookmark enim hebraicum interpretatur domus : AdminBookmark graecum interpretatur

comedere, quod est officium oris : et ideo dicitur, quod interpretatur domus buccae : et est juxta Bethaniam.

" Ad montem Oliveti, " vitulus Sacerdotum. Unde, Lucae, XIX, 29, in eadem historia ponitur etiam Bethania, quae domus obedientiae interpretatur. Marci autem, XI, 1, idem penitus dicitur, quod hic. Congruit autem : quia Bethphage confessionem veritatis significat, unde mittuntur Apostoli. Infra, xxviii, 19 : Euntes, docete omnes gentes. I ad Corinth. I, 17 : Misit Christus evangelizare. Ezechiel. II, 8 : Aperi os tuum, et comede quaecumque ego do tibi. Et sequitur, III, 2 : Cibavit me volumine. " Ad montem Oliveti. " Ecce locus communis congruus missioni, qui est excellentia et celsitudo misericordiae. Jerem. XXXI, 23 : Benedicat tibi Dominus pulchritudo justitiae, mons sanctus, Psal. lxvii, 17 : Mons, in quo beneplacitum est Deo habitare in eo. AdminBookmark enim graece, latine sonat misericordiam. Olei enim natura lucis ministra est, laboris, et dolorum per unctionem et solamen, et excellit cunctis liquoribus : sic Passio ad quam venit, illuminat : quod significatur, Tobiae, XI, 13 et seq., ubi per fel, hoc est, amaritudinem piscis, qui Christum significat, illuminatus est Tobias. De secundo, Eccli. XXXVIII, 7 : Unguentarius faciei pigmenta suavitatis. De tertio, Jacob. II, 13 : Superexaltat autem misericordia judicium. " Tunc, " opportuno tempore,

" Misit Jesus. "

Ecce quis misit ? Auctor videlicet salutis. Ad Hebraeos, II, 0 et 10 : Videmus Jesum, propter passionem mortis, qloria et honore coronatum, ut gratia Dei pro omnibus gustaret mortem. Decebat enim eum.... auctorem salutis eorum per passionem consummare. illius enim est mittere. Abdiae, v. 1 : Legatus ad gentes missus est. Isa.XVIII, 2 : Ite, Angeli velooes, ad gentem convulsam et dilaoeratam.

" Duos discipulos suos, "

Tria dicit : quot, et cujus professionis, et cujus vitae.

Quot, quia " duos : " ut charitatis inter se fruerentur solatio. Eccle.IV, 11: Si dormierint duo, fovebuntur mutuo : unus quomodo calefiet ? Luc. x, 1 : Designavit Dominus Jesus et alios septuaginta duos, scilicet discipulos, et misit eos binos ante faciem suam, in omnem civitatem et locum quo erat ipse venturus.

" Discipulos, " qui doctrinam Christi profitentur. Isa.VIII, 16 : Signa legem in discipulis meis. Joan. VIII, 31 et 32 : Si manseritis in sermone meo, vere discipuli mei eritis : et cognosoetis veritatem.

" Suos. " Ecce sanctitas vitae : non enim Christi essent nisi per informationem vitae. Ad Roman.VIII, 9 : Si quis Spiritum Christi non habet, hic non est ejus. I Paralip. xii, 18 : Tui sumus, o David, et tecum, fili Isai.

" Dioens eis : Ite in castellum quod contra vos est. "

Ecce quo mittit. Tria dicit : iter imperat, et quo vadant, et difficultatem exponit.

Primum notat per hoc quod dicit : " Ite. " Quasi dicat : Nolite stare. Proverb. vi, 3 : Discurre, festina. Luc. x, 3 : Ite : ecce ego mitto vos. Ezechiel. I, 9 : Unumquodque eorum ante faciem suam gradiebatur.

" In castellum. " Ecce quo. Et non. dicit civitatem, quiajam se contra Deum incastellaverat, et munierat, et munitio- nes posuerat : quia a dignitate prima recesserat. Eccle. IX, 14 : Civitas parva, ei pauci in ea viri.

" Quod contra vos est. " Ecce difficultas. Non enim contra eos fuit tantum in situ, sed etiam in voluntate nocendi. Judith, ii, 6 : Omnemque urbem munitam subjugalis mihi. 11 ad Corinth. x, 5 : Consilia destruentes, et omnem altitudinem extollentem se adversus scientiam Dei, et in captivitatem redigentes omnem intellectum in obsequium Christi,

" Et statim invenietis asinam alligatam, et pullum cum ea. "

Ecce id ad quod, sive propter quod misit. Et dicit duo : unum praedicendo, et alterum injungendo.

En quod praedictum est : " Statim invenietis : " ne haesitent de injuncto ministerio, dubitantes an alter prior solverit, et adduxerit, et oporteat exspectare ultra placitum. Genes. XXVI, 20 : Voluntas Dei fuit ut cito occurreret mihi quod volebam. IV Regum, IV, 14 : Ne mihi moram facias in eundo.

" Asinam alligatam, et pullum cum ea. " Quasi diceret : Asinam alligatam et pullum non alligatum : quia, dicit Marcus XI, 4, quod invenerunt pullum ante januam : quia super eum nullus hominum sederat, sicut dicitur, Luc. XIX, 30 . Nec adhuc ligabitur loro. Asina enim est gentilitas Samariae, habens lorum legis, et retinens idololatriam. Pullus autem significabat idololatriam indomitam, cui nullus umquam fraenum legis alicujus imposuit. Job, XI, 12 : Vir vanus in superbiam erigitur, et tamquam pullum onagri se liberum natum putat. Onager est asinus agrestis : AdminBookmark enim graece, latine est asinus : asinus enim significat homines gentiles : est enim animal brutum inter alia rationis expers, melancholicum, frigidum, de infirmitate capitis moriens, pigrum, duri oris, et ideo rigidorum comestivum, tenuissimi lactis, et ideo lac ejus multum ablutivum, et valens ptisicis, quia ex subtilitate penetrat, et restituit humidum radicalium membrorum : est etiam animal oneriferum, in ciuilibus fortissimum, spissae pellis, inerme, innocens, laboriosum, parvo pabulo contentum, post laborem sufficit ei si convertatur et revertatur super dorsum, in depositione superfluitatis humidae, vel siccae, amans commune stabulum, in vere lascivum, et luxuriosum : quae omnia facile gentibus adaptantur. Et quia asina significat Samariam, quae etiam asinaria interpretatur : et Philippus Samariae praedicavit sicut dicitur, Act. VIII, 5. Pullus autem significat gentilitatem in toto silvestrem, cujus primo gentili Cornelio oenturioni primo praedicavit Petrus . Ideo duo discipuli missi creduntur Philippus fuisse, et Petrus.

Sed quomodo dicit pullum stantem cum ea, si pullus stetit ante januam ?

Adhuc, ante quam januam stetit pullus ?

Dioendum, quod asina fuit animal emptum ad communes usus pauperum, qui in asoensu montis ferre sua onera non poterant, nec habebant unde animalia conduoerent : et ideo in genere asini fuit emptum animal, quia in petrosis plus valent asini quam equi, prvcipue in calidis regionibus, in quibus multum magni sunt asini. In sexu autem emerunt asinam, ut fructu ventris continue haberentur animalia pauperibus subservienti.

Dioendum igitur ad secundum, quod janua fuit stabuli communis ibidem ante portas aedificati. Cum ea autem dicitur fuisse pullus, quia sequebatur asinam, et stabat non. longe a matre, sicut pulli sequi matrem consueverunt.

" Solvite, et adducite mihi : Et si quis vobis aliquid dixerit, dicite quia Dominus his opus habet, et confestim dimittet eos.

Hoc autem totum factum est ut adimpleretur quod dictum est per Prophetam dicentem. "

Ecce injunctum ministerium. Et dicit duo : praeceptum, et responsionem ad. id quod allegare possent impedimentum.

De primo dicit duo : " Solvite, " hoc est, absolvite a vinculis errorum et peccati. Matth. xviii, 18 : Quaecumque solveritis super terram, erunt soluta ei in caelo. Joan. XI, 44 : Solvite eum, et sinite abire.

Secundo dicit : " Adducite, " per attractionem charitatis.

" Et si quis vobis, etc. "

Ecce exclusio impedimenti, quod possent allegare : et littera plana est.

" Dicite quia Dominus " Mirum videtur, si Dominus universorum venturus in gloria indigentiam dicatur habere asini pauperum, et si aliegabitur a discipulis, vix alicui credibile erit. Sed Dominus dives in spiritualibus, I ad Corinth. I, 5 : In omnibus divites facti estis in illo : pauper autem in temporalibus, et erat notae paupertatis : propter hoc recipiebatur verbum discipulorum. Psal. lxxxvii, 16 : Pauper sum ego. et in laboribus, etc. Matth. VIII, 20 : Filius hominis non habet ubi caput reclinet.

" Et confestim dimittet eos. " Unde Lucas, XIX, 83, dicit eos dixisse : Quid solvitis pullum, ? Nec credendum est, ut dicit Hieronymus quod " Dominus in " tam brevi itineris spatio in utroque

" animalium istorum asinaverit, quia ri-" diculum esset : sed utrumque adduci " fecit, et forte utrumque sterni fecit, " propter mysterium quod diximus, et " propter prophetiae congruentiam. " Nec currum, vel equum pompv et belli amatorem elegit Dominus, quia fallax equus ad salutem . Et iterum, Psal. XIX, 8 : Hi in curribus, ei hi in equis. Amatores mundi sunt : sed nos in humilitate Homini ambulantes, in nomine Domini Dei nostri invocabimus . Amos, II, 15 : Asoensor equi non salvabit animam, suam. Genes. xlix, 11 : Ligans ad vitem pullum suum, et ad vineam, asinam suam. Haec est littera Septuaginta .

" Hoc autem totum factum est. "

Quod videlioet discipulos misit, quod duo animalia duci praecepit, quod ea quae dicta sunt, praedixit : et est illud totius facti confirmatio per auctoritatem " Ut adimpleretur quod dictum est. " Matth. v, 18 : Iota unum, aut unus apex non praeteribit a lege. " Per Prophetam " Zachar. IX, 9 " dioentem . "

" Dicite filiae Sion : Ecce rex tuus venit tibi mansuetus, sedens super asinam, et pullum filium subjugalis. "

Tria dicit : jubet instanter vocem laetitiae praedicari, et cui. sit praedicanda, et quid.

" Dicite, " inter vos Praedicatores. Isa. xii, 5 : Annuntiate hoc in universa terra.

" Filiae Sion. " Ecce cui. Filia Sion est Jerusalem, quia ab arce Sion tuebatur. Psal. lxxxvi, 3 : Diligit Dominus portas Sion super omnia tabernacula Jacob.

Quid autem dicendum sit ?

" Ecce Rex tuus. "

Describitur autem hic Christus veniens ab octo : ab evidentia venientis, a dignitate potestatis, a connaturalitate hominis, ab appropinquatione amoris, ab utilitate operis redemptionis, ab optimo habitu cordis, a quiete regiminis,.ab humilitate conversationis, et a simplicitate subjectionis.

Primum notatur per demonstrationem. Luc. III, 6 : Videbit omnis caro salutare Dei . Luc. II, 30 et seq.: Viderunt oculi mei salutare tuum, quod parasti, etc,

" Rex. " Ecce dignitas potestatis. Isaiae, xlix, 10 : Miserator eorum reget eos, et ad fontes aquarum potabit eos. Rex autem est : ne dicat de caetero populus ejus : Non habemus regem, nisi Caesarem : quia, Daniel. IX, 26 : Non erit ejus populus qui eum negaturus est. Sed potius cantet cum Isaia, xxxiii, 22 : Dominus legifer noster, Dominus rex noster. Et, Jerem. xxiii, 5 : Regnabit rex, et sapiens erit.

" Tuus. " Per hoc notat ad nos connaturalitatem per humanitatem assumptam. Isa. IX, 6 : Parvulus natus est nobis, et filius dalus est nobis, et factus est principatus super humerum ejus. Ad Hebr. XI, 16 : Non confunditur Deus vocari Deus eorum. II Machab. I, 2 : Benefaciat vobis Deus, et meminerit testamenti sui quod locutus est ad Abraham, et Isaac, et Jacob, servorum suorum fidelium.

" Venit. " Per hoc tangit appropinquationem amoris. Proverb. VIII, 31 : Deliciae meae esse cum filiis hominum, Isa. lxvi, 12 : Ecce ego declinabo super eam quasi fluvium pacis, et quasi torrentem inundantem gloriam gentium quam sugetis. Habacuc, II, 3 : Veniens veniet, et non tardabit.

" Tibi. " Tangitur utilitas. Unde dicit Glossa, quod pro nobis veniet, si devoti : contra nos, si indevoti. Luc, II, 34 : Ecce positus est hic in ruinam et in resurrectionem multorum in Israel. I Petr. II, 7 et 8 : Vobis igitur honor credentibus : non credentibus autem lapis offensionis et petra scandali his qui offendunt verbo, nec credunt in quo et positi sunt.

" Mansuetus. " Ecce optima animi dispositio : si enim saevus esset, acoedere non auderemus. Matth. XI, 29 : Discite a me quia mitis sum et humilis corde. Numer. XII, 3 : Moyses erat vir mitissimus super omnes homines qui morabantur in terra.

" Sedens. " Ecce quies regiminis, in quo non tumultuat concupisoentia, sed residet tranquilla sapientia. Isa. XVI, 5 : Praeparabitur in misericordia solium, et sedebit super illud in veritate..., judicans et quaerens judicium, etc. Luc. I, 32 : Dabit illi Dominus Deus sedem David patris ejus.

" Super asinam. " Ecce humilitas. Act. VIII, 33 : In humilitate judicium ejus sublatum est .

" Et pullum filium subjugalis. " Ecce simplicitas sine omni duplicitate fastus saeculi. 1 Paralip. XXIX, 17 : Scio, Deus meus, quod simplicitatem diligas. Supra, x, 16 : Simplices sicut columbae. Asellus enim valde est simplex, et rude animal quasi nihil habens astutiae.

" Euntes autem discipuli, feoerunt sicut praeoepit illis Jesus.

Et adduxerunt asinam et pullum, et imposuerunt super eos vestimenta sua, et eum desuper sedere feoerunt. "

Ecce impletio injuncti obsequii. Et notantur tria : obedientia, et modus obediend i, et superabundantia.

Obedientia notatur, cum dicit : " Euntes autem discipuli fecerunt, " Et per participium euntes notatur diligentia. Quasi dioeret : Continue ibant, donec feoerunt quod dixerat. Exod.XXIV, 7 : Omnia quae locutus est Dominus, faciemus,

" Sicut praecepit illis Jesus. " Ecce modus. Simile, Luc. XIV, 22 : Factum est ut imperasti, et adhuc locus est,

" Et adduxerunt asinam et polum. "

Contradixerunt quidam, sicut dicit Lucas : et illi responderunt sicut praecepit Dominus : quod brevitatis causa tacet Matthaeus, et significat adductionem Gentium, ut dictum est supra 2. Isa.LXVI, 20 : Adducent omnes fratres vestros de cunctis gentibus donum Domino. Isa. XIV, 2 1 Tenebunt eos populi, et adducent eos in locum suum,

" Et imposuerunt super eos vestimenta sua. " Ecce superabundantia in duobus : in mollitie stramenti, et in adjutorio insessionis : et littera patet. Vestimenta sunt conversationes virtutum positae super gentes conversas. Apocal. XVI, 15 : Beatus qui custodit vestimenta sua, ne nudus ambulet. Apocal. iii, 18 : Suadeo tibi, ...ut vestimentis albis induaris, et non appareat confusio nuditatis tuae.

" Et eum desuper sedere fecerunt. " Secunda superabundantia : juverunt eum ascendere super asinum. I ad Corinth. III, 9 : Dei sumus adjutores. Juverunt enim Apostoli Christum, ut praesideret mentibus fidelium simplicium et indoctorum. II ad Corinth. VI, 1 : Adiuvantes autem exhortamur, etc. Adjutorium autem istud est potius ex parte asini qui tenetur, et aptatur, et sistitur, quam ex parte Christi asoendentis. Littera nostra in Zacharia XI, 9, aliquantu- lum variatur in verbis, et non in sensu : dicit enim sic : Exsulta satis, filia Sion: jubila, filia Jerusalem : Ecce Ilex tuus veniet tibi iustus, et salvator : ipse pauper, et ascendens super asinam, et super pullum filium asinae.

" Plurima autem turba straverunt vestimenta sua In via : alii autem caedebant ramos de arboribus, et sternebant in via.

Turbae autem quae praecedebant et quae sequebantur clamabant, dicentes : Hosanna filio David ! benedictus qui venit in nomine Domini : Hosanna in altissimis ! "

Ecce devotio turbae recipientis. Et habet duas partes : in quarum prima continetur tripudium turbae concomitantis : in secunda, admiratio turbae in civitate recipientis, ibi, f. 10 : " Et cum intrasset, etc. "

In prima sunt tria signa devotionis : in stratu vestimentorum, in succisione ramorum, et in uniformi laudis praeconio. Et hvc patent in littera.

De primo dicit : " Plurima autem turba, " quv, ut dicit Joan, xii, 9, convenerat ad diem festum, et exierat de Bethania ad Christum videndum, " straverunt vestimenta sua in via. " Via secundum sensum litterae lapidosa fuit, et dura, et fuerunt in ea scopuli acuti et spinosi, et fuit valliculosa et defossa inter lapides. Cogitabat ergo, quod animal dure calcans pede offenso forte oespitaret, et sedentem concuteret : et pede laeso acutis scopulis forte claudicaret, et sedentem inaequaliter portando laederet : vel forte in defossum calcando caderet, et sessorem dejiceret. Et contra primum straverunt vestimenta, ut molliter calcans suaviter portaret. Contra secundum sternebant flagra arborum, et frondes, ne acuta pedem figerent, et sic aequaliter veheret. Contra tertium magnos sternebant ramos, ut defossa tegerent, et sic animal tute ponens pedem sessorem secure portaret. Sternentes autem vestes, mystice significant sanctos Martyres, qui vestimentum corporis straverunt, ut Christus cordibus insideret. Cantic. v, 3 : Exspoliavi me tunica mea, et quomodo induar illa ? II ad Corinth. XII, 15 : Ego autem libentissime impendam et superimpendar ipse pro animabus vestris.

" Alii caedebant ramos de arboribus. " Per quos significantur virores virtutum, et sanctorum verborum. Judicum, IX, 49 : Certatim ramos de arboribus praecidentes, sequebantur duoem,

" Et sternebant in via, " scilicet corda ut pararent Domino iter, Isa. xl, 4 : Omnis vallis exaltabitur, et omnis mons et collis humiliabitur, et erunt prava in directa, et aspera in vias planas. Levit. xxiii, 40 : Sumetis vobis ramos ligni densarum frondium spatulasque palmarum, et laetabimini coram Domino Dco vestro.

" Turbae autem quae praecedebant, et quae sequebantur. "

" Praecedentes significant eos qui

" prvcedebant Christi in carne praesen-" tiam : qui sequebantur, significant " fideles post adventum Christi in una " fide confessionem laudis cantantes, " ut dicit Augustinus. Joan. viii, 56 : Abraham pastet vester exsultavit ut videret diem meum. Ecce praeoedens. Isaiae, xliii, 5 et 6 : Ab Oriente adducam semen tuum, ei ab Occidente congregabo te. Dicam Aquiloni : Da : et Austro : Noli prohibere. Ecce turba sequens.

Et de hujus laude dicit quatuor : intensionem devotionis, quae notatur in clamore : desiderium salutis, quod notatur per Hosanna : praeconium veritatis, quod notatur cum dicit " filio David : " et quarto, praeconium deitatis, dicendo : " Benedictus, etc. "

Dicit ergo : " Clamabant, dicentes. " Isa. xl, 9 : Exalta in fortitudine vocem tuam, qui evangelizas Jerusalem.

" Hosanna, " hoc est, Salva, obsecro. Compositum ex corrupto verbo, et integro : Osi enim est salva : Anna, interjectio desiderantis, et aufertur in media per syiialiephen : et dicitur Hosanna, hoc est, salva, obsecro 1. Matth. I, 21 : Ipse salvum faciet populum suum, etc. Eccli. xlvi, 1 et 2 : Magnus secundum nomen suum, maximus in salutem electorum Dei, expugnare insurgentes hostes.

" Filio David. " Ecce praeconium veritatis secundum naturam humanam, et secundum naturam divinam. " Filio David, " cui jure successionis debetur regius honor. Jerem. XXIII, 5 : Suscitabo David germen justum, Ad Roman. I, 3 : Factus est ei ex semine David secundum carnem.

" Benedictus. " Ecce praeconium deitatis : nomen enim Domini est notitia deitatis innata ei. Ad Philip. II, 9 : Donavit illi nomen quod est super omne nomen. " Qui venit in nomine Domini, " in dictis testatis per facta : et ideo benedictus est. Veniens autem in nomine proprio maledictus est. Joan. v, 43 : Ego veni in nomine Patris mei, et non accipitis me : si alius venerit in nomine suo, illum accipietis.

" Hosanna in altissimis ! " Bis idem dicunt : et geminatio notat affectum. " In altissimis, " antem hominis, quia venit de altitudine humanae naturae, quantum ad immunitatem peccati. Joan. III, 31 : Qui de caelo venit, super omnes est. De altis divinitatis, quia virtute caelestis Dei omnia fecit. Joan. III, 13 : Filius hominis, qui est in cado. De altis hominis, quia suscitat de terra inopem, et de stercore erigit pauperem : ut collocet eum cum principibus, et solium gloriae teneat . Lucae, II, 14 : Gloria in altissimis Deo, et in terra pax hominibus, etc.

" Et cum intrasset Jerosolymam, commota est universa civitas, dioens : Quis est hic ?

Populi autem dioebant : Hioest Jesus propheta a Nazareth. Galilaeae. "

Ecce laus turbae in civitate suscipiente Dominum. Et dicit tria : causam moventem ad laudem, commotionem laudis, et confessionem.

Primum est : " Cum intrasset Jerosolymam. " Psal. xlvii, 2 : Magnus Do-minus et laudadilis nimis, in civitate Dei nostri, in monte sancto ejus. Felix est civitas, quam sua potentia visitavit : felicior, quam sanguine suo consecrare venit : felicissima, in qua gaudia resurrectionis multis sibi consurgentibus ostendit. Isa. LI, 3 : Gaudium et laetitia invenietur in ea, gratiarum actio, et vox laudis.

Commota est universa civitas, " mirans frequentiam, nesciens veritatem. Psal. xcv, 9 : Commoveatur a facie ejus universa terra. Job, xxxvii, 1 : Super hoc expavit cor meum, et emotum est de loco suo.

" Dioens : Quis est hic ? "

Ecce confessio laudis. Et secundum tria genera populi tripliciter exponitur : devoti enim dixerunt hoc admirative. Et est simile, Supra, VIII, 27 : Qualis est hic, quia venti et mare obediunt ei ? Psal.XXIII, 10 : Quis est iste rex gloriae ? Dominus virtutum ipse est rex gloriae. Simplices autem dixerunt hoc ignorando. Joan. IX, 36 : Quis est, Domine, ut credam in eum ? Invidi dixerant hoc despiciendo. Joan. vii, 12 : Quidam dioebant : Quia bonus est, alii autem dicebant : Non, sed seducit turbas. Luc. vii, 49 : Quis est hic, qui etiam peccata dimittit ? Despective enim dictum est. Tali autem confusione existente in turba, asina instruit prophetam, Numer. XXII, 28, hoc est, humilis et simplex plebecula, Doctores et Pontifices.