Et hoc est quod sequitur :

" Et ideo virtutes operantur in eo, "

Hypallage est. Ipse virtutes operatur in eis. Vel, dicatur quod propria, et non figurata est locutio :. quia duae sunt causae virtutum, una quidem meritoria per con-

gruitatem, et si non per condignitatem : et haec est ex parte populi: alia est ex parte facientis effectiva miraculi. Et de primo loquens, dicit : " Ideo virtutes operantur in eo. "

" Herodes enim tenuit Joannem, et alligavit eum, et posuit in carcerem. "

Secunda pars istius historiae, in qua describitur occisio Joannis.

Dividitur autem pars ista in tres partes: in quarum prima ostenditur Joannis captivitas : in secunda, occisio : et in tertia, sepultura. Et haec omnia patent in littera.

In prima harum duo dicuntur : captivitas, et causa captivitatis.

Captivitas autem tribus exaggeratur malis: tentione, alligatione, et incarceratione. Quorum primum fuit temerarium tenere prophetam : secundum, impium ligare membra plena Spiritu sancto : tertium, sacrilegium incarcerare eum qui multos solverat a carcere daemonum.

Et hoc est quod dicit:

" Herodes enim tenuit Joannem, "

Eum scilicet qui expeditus debuit praecedere Christum in spiritu et virtute Eliae, impediens, quantum in ipso fuit, salutis viam.

" Et alligavit eum, " qui libere sonare debuit, ut vox verbum, impediens salutis auditum.

" Et posuit eum in carcerem, " qui major erat inter natos mulierum, ad quem omnes relictis propriis exibant ad videndum : et in hoc recludens virtutis formam et exemplum.

" Propter Herodiadem, uxorem fratris sui.

: Dicebat enim illi Joannes : Non licet tibi habere eam. .

Et volens eum occidere, timuit populum, quia sicut Prophetam eum habebant. "

" Propter Herodiadem uxorem fratris sui," scilicet Philippi, Hic tanguntur causae captivitatis : et dicuntur hic tria,.

scilicet vera causa, modus ,causae, et effectus in Herode.

Causa enim fuit meretrix mulier, thorum veri mariti adulterio simul et stupro oommaculans : erat enim ista Herodias filia Aretae regis, qui quia odivit Philippum, filiam Philippo abstulit: et cum Philippus adversaretur Herodi propter impietatem et crudelitatem istius Herodis, in dolorem Philippi eam Herodi copulavit: et ipsa meretrix existens et fornicatrix in hoc consensit, et sicut in littera innuitur, hoc fieri procuravit, Eccli. xxiii, 31 et seq. : Erit in dedecus... mulier omnis relinquens virum suum, et statuens haereditatem ex alieno matrimonio : primo enim in lege Altissimi incredibilis fui I: secundo in virum suum deliquit: tertio in adulterio fornicata est, Eccli. XXVI, 10 : Sicut boum jugum quod movetur, ita ei mulier nequam : qui tenet illam quasi qui apprehendit scorpionem. Eccle.VII, 27 : Inveni amariorem morte mulierem, quae laqueus venarorum est, ei sagena cor ejus, vincula sunt manus illius. Et subjungit modum causae istius :

" Dicebat enim illi. Joannes: Non licet tibi habere eam. "

Levit. xx, 21 : Qui duxerit uxorem fratris sui, rem facit illicitam, turpitudinem fratris sui revelavit. Levit.

XVIII, 16 : Turpitudinem uxoris fratris tui non revelabis,

Et attende modestiam Joannis, qualiter sine improperio, solius veritatis amore, non ex se, sed ex lege potius monens de veritate quam corripiens, illicitas de-. testatur nuptias. Deferens enim.regi, attendens quod dicit Apostolus, ad Roman. XIII, 7 : Cui honorem, honorem : non dicit : Progenies viperarum, sed simpliciter : " Non licet tibi habere eam. " Sapient. VII, 30 : Sapientiam non vincit malitia. Omnino enim haec audiebatur fornicatio in rege populi Dei, et talis, ut uxorem fratris sui contra legem haberet . Sed hoc fuit, quod dicit Amos, v, 10 : Odio habuerunt corripientem in porta : et loquentem perfecte abominati sunt,

Sed qualiter dicit : Non licet tibi habere eam, cum iste fuerit alienigena ex patre Idumaeo. Dicunt autem quidam, quod forte legem Dei assumpserat, maxime quia mater dicitur Judaea fuisse : vel si hoc non fuit, tamen Praelatus populi Dei existens, legis forma esse debuit, quamdiu praefuit : et ideo peccavit contra legem. Vel dicatur, quod contra omnem legem naturalem et altam est habere uxorem alicujus, et praecipue contra ordinem conjunctorum sanguine : est enim hoc crimen committere contra fratrem, et est faedatio fratris.

" Et volens eum occidere. "

Ecce quid fecit tam levis admonitio in stupratore adultero : crudelitatem in prophetam, et timorem mundanum, quorum utrumque fuit maximum vitium.

De crudelitate dicit : " Volens eum occidere, " Psal. liv, 24 : Viri sanguinum et dolosi non dimidiebunt dies suos. Sapient. II, 12 : Circumveniamus jus tum , quoniam inutilis est nobis, et contrariusest operibus nostris, et improperat nobis peccata legis.

De timore mundano ait: " Timuit populum. " Non quidem propter irrationabilem tumultum populi, sed potius propter propriam culpam : quia se culpabilem cognovit. " Quoniam sicut prophetam cum habebant, " et majorem propheta. Sapient. XVII, 10 : Cum sit timida nequitia, dat testimonium condemnationis : semper enim praesumit saeva perturbata conscientia. Timor autem iste mundanus non correxit culpam conceptam, sed. potius machinatus est causam quae videretur opportuna ad scelus perpetrandum. Timor autem Dei corrigit culpam, sicut dicitur, Eccli. I, 27 et 28 : Timor Domini expellit peccatum : nam qui sine timore est non poterit justificari.

" Die antem natalis Herodis, saltavit filia Herodiadis in medio, et placuit Herodi.

Unde cum juramento pollicitus est ei dare quodcumque postulasset ab eo.

At illa praemonita a matre sua : Da mihi, inquit, hic in disco caput Joannis Baptistae. "

Hic incipit agere de morte Joannis. Et tangit duo, causam videlicet, et decollationem.

Causam autem describit ab opportunitate temporis importuni et illiciti, dum inter vina sitiretur sanguis innocentis, et inter epulas .esuriretur caput Prophetae ad mensam deportatum. Describit etiam ab inducente saltatrice garria histrionica motus meretricios (alias, meretricis) matris detegente : et describit ab illicito, et stulto juramento tam regis quam sacrilegi proditoris. De primo dicit:

" Die autem natalis Herodis. "

Dies quam celebravit, cum tamen nocumentum mundo illatum est, ut tam profanus nasceretur : in quo is in cujus nativitate mundus gaudere praecipitur, occideretur. Paraverat autem tunc festum principibus, et populis Galilaeae, sicut dicitur, Marc. VI, 21. In hac autem die, cum in peccatis, et ad tantum facinus natus est, potius erat lugendum, sicut dicit David, Psal. l, 7 : Ecce in iniquitatibus conceptus sum, et in peccatis concepit me mater mea. Ad Ephes. II, 3:. Sumus natura filii irae. Job, III, 3 : Pcruat dies in qua natus sum, et nox in qua dictum est : Conceptus est homo. Jerem, xx, 14 et 15: Maledicta dies in qua natus sum ! dies in qua peperit mater mea, non sit benedicta ! Maledictus vir, qui annuntiavit patri meo, dicens : Natus est tibi puer masculus ! Haec potius plangendo dicere debuit Herodes, quam natalis sui festum celebrare, qui tantum infelicitatis commisit ut decollaret Joan-.

cc Saltavit filia Herodiadis in medio, et placuit Herodi. "

Causa inducens hic describitur, quae fuit repraesentatio turpissimi conceptus in matre, et admonitio scorti in uxore adultera et stupratrice, et libidinis incentivum in tota convivantium societate. Saltus enim motus repraesentavit concupiscentiae (alias, concupiscentiam) ignominiosae suae matris, quae eam in libidinis concepit moribus. Filia autem dicitur Herodiadis, eo quod non fuit filia Herodis : quia consuetum est in Scriptura filias potius dici patrum quam matrum : nec praesumitur filia fuisse Philippi, quia. illa non petisset caput ejus qui reprehendit separationem matris suae a patre quem diligeret. Et quia non fit mentio patris istius filiae, praesumitur vilem patrem habuisse, et ex scorto matris nata : quod Herodes potius verecundari debuit, quam allici ex hoc In tam detestabile facinus perpetrandum . Praeterea, filiae nobilium non. discunt saltus, sed potius in verecundia puellari honestas exspectant nuptias : et ideo omnium scorti matris fuit ista testimonium. Et debuit dixisse Herodes, sicut Jehu dixit Ioram, IV Reg. IX, 22 : Adhuc fornicationes Jezabel, matris tuae, et veneficia ejus multa vigent : et interfecisse filiam, et praecipitasse matrem ignominiosam. Saltu autem ipso, in quo verecunda nudantur, et motibus inordinatis dispositio repraesentatur turpitudinis, fomenta libidinis accipiebant assidentes. Proverb. VII, 10 et 11 : Occurrit mulier ornatu meretricio, praeparata ad capiendum animas : garrula ei vaga, quietis impatiens.

" Unde cum juramento pollicitus est ei dare quodcumque postulasset. "

Addit alius Evangelista : Licet dimidium regni mei , Et ex hoc accipitur, quantum iste possessus fuit amore libidinis, qui talia obtulit thura libidinis aris, ut dimidium offerret regni sui. Ostenditur autem, quod turpis fuit in causa jurandi, stultus in jurando, et impius in reddendo. Libido enim causa fuit, stultitia generaliter jurare fecit, et vera impietas pietate mendaci contecta est. Exod, xx, 7 : Non assumes nomen Domini Dei tui in vanum. Iste autem assumpsit in turpem causam, et in stultum sacramentum. Supra, v, 34 : Ego dico vobis, non jurare omnino. De hoc autem, ibidem, plura dicta sunt: et ideo hic transeunda .

In juramento autem isto tria considerantur: obligatio stulta, ejus cui. obligatur petitio, ejusdem a scortatrice subornatio (alias, subordinatio). De obligatione jam dictum est.

''Joseph, Ant. xvii, 5, 4, vocat eam Salome et dicit eam filiam fuisse Philippi, quem, ut supra notavit D. Albertus, dereliquerat Herodias ut Herodi Antipae copularetur.

De subornatione subinfertur:

" At illa praemonita a matre sua, "

Non curam agente de filia, sed de scorti, et stupri sui libidine retinenda sine reprehensione. Timuit enim, quoniam populus habebat Joannem sicut prophetam, quod aliquando concitatus populus cogeret Herodem ad dimittendum eam : et ideo subornavit filiam. Apocal. XVII, 6 : Vidi mulierem ebriam sanguine sanctorum, ei de sanguine martyrum Jesu," Da mihi in disco caput Joannis Baptistae. "

Notantur in hoc inverecundia saltatricis, crudelitas, et profana impietas. Verecundiae puellaris est non posse videre etiam animalia mortua et occisa. Sed, Eccli. XXVI, 12, dicit causam, quod fornicatio mulieris in extollentia oculorum, et in palpebris illius agnoscetur .

Omnis mulier meretrix etiam est crudelis : et ideo ferali raptu quaerens satiari paenis, non simpliciter petit abscidi caput, sed sibi in disco dari, in quo cibus offerri (alias, afferri) consueverat. Jezabel pro certo ista filia, quae, III Reg. XXI, 2, juramento juravit se in crastino occisuram Eliam prophetam. Profanum autem non addere testimonium turpissimae causae, cum nomen proponit occidendi et officium, dicens : " (Joannis Baptistae,)) quia Joannes (in quo est gratia) dicitur Baptista : via enim fuit paenitentiae et purificationis. Causam ergo mortis quam posuit, Deus voluit sic exprimi : ut excusaretur scortum petens, et occisor obediens, et occisi declararetur causa, quae martyrem facit et sanctum : pro zelo enim legis et castit alis est interfectus.

Marc. VI, 23 : Quidquid petierit dabo tibi, licet dimidium regni mei. Cf. supra eiiaarationem in Matth.v, 33"

37.

" Et contristatus est rex : propter juramentum autem et eos qui pariter recumbebant, etc. "

Hic tangitur interfectio. Et tanguntur duo : primo enim repetuntur causae inducentes, et postea subinfertur decollatio.

Inducentia autem sunt duo : obligatio stulti juramenti, et discumbentes, quibus in velamen malitiae praemittitur falsae pietatis exterior obumbratio.

De qua dicit : " Et contristatus est rex. " Fingebat enim coram populo se libenter audire Joannem, et multa facere pro eo. Et ideo etiam nunc simulat tristitiam, ac si victus religione juramenti facere cogatur. Innata enim . erat ei ex patre fictio, qui. etiam se velle adorare Christum simulabat , Isa. XXXII, 7 : Fraudulenti vasa pessima sunt : ipse enim cogitationes concinnauit ad perdendos mites in sermone mendacii, cum loqueretur pauper judicium, " Propter juramentum, ''" Ecce una causa, non attendens quod stulte voverat meliori consilio esse retractandum, et in turpi voto mutandum esse voluntatis decretum : quanto enim pius proceditur in malo, tanto est pejus : et ideo jurando stultus, procedens ad impletionem juramenti efficitur impius, et homi- cida.

c( Ei propter eos qui pariter recumbebant," quorum mentes saltatrix in

libidinem verterat, turpi motu lasciviae verecunda praetendens : qualis enim fuit rex, tales vocavit convivas. II Petr. II, 13 et 14 : Voluptatem existimantes diei delicias, coinquinationes, et maculae deliciis affluentes, in conviviis suis luxuriantes vobiscum : oculos habentes plenos adulterii, et incessabilis delicti : pellicientes animas instabiles.

" Jussit dari.

Misitque et decollavit Joannem in carcere.

Et allatum est caput ejus in disco, et datum est puellae, et illa attulit matri suae.

Et accedentes discipuli ejus tulerunt corpus ejus, et sepelierunt illud, et venientes nuntiaverunt Jesu. "

Ecce occisio. Et tangit tria : deliritatem imperantis, impietatem obsequentis, et infandam feritatem petentis.

De primo dicit : " Jussit dari, " mandato sacrilego. Sapient. VI, 5 : Cum essetis ministri regni illius, non recte judicastis. Daniel. XIII, 53 : Innocentes opprimens, et dimittens noxios.

" Misitque, etc. "

Ministrum detestabilem, sceleris exsecutorem, " et decollavit, " per illum, Joannem in carcere. " Non enim produxit eum populo, timens ne populus corriperet eum, volens esse occultum, ut nemo sciret, nisi discumbentes, quorum mentes scortatrix per saltatricem dementaverat. Isa. lvii, 1 : Justus perit, et non est qui recogitet in corde suo : et viri misericordiae colliguntur, quia non est qui intelligat: a facie enim malitiae collectus est justus.

" Et allatum est caput Joannis, etc. "

Ferale autem peccatum peteritis est triplex, unumdelectari in visu capitis : quod notatur, cum dicit : " Allatum est caput Joannis in disco, " ut vel sic satiaretur paenis ejus. Et secundum est remuneratio saltatricis, quod dicit : " Datum est puellae. " Tertium est pretium, et redemptio liberi scorti, quod dicit : " Puella dedit matri suae, " sic (alias, se) a scorto non temperans.

Reatum incidit perjurii et homicidii

Herodes : et ne crederetur a populo, qui Joannem prophetam habuit, libenter occidisse, reatum illiciti juramenti adjecit, et per convivium natalis sui opportunitatem tanti sceleris inquisivit, sicut innuitur, Marc. VI 20 et seq. Eccli, IX4 : Cum saltatrice ne assiduus sis: nec audias illam , ne pereas in efficacia illius. Et quod quidem fecit Jezabel aperta infidelitate per voluntatem, et non potuit perficere per opus, quia fugit Elias. Juravit enim dicens : Haec mihi faciant dii, et haec addant, nisi hac hora cras posuero animam tuam sicut animam unius ex illisi Aperta enim, crudelitas effugitur. Et similiter, quod rex israel juravit se facturum in ira, et impatientia, IV Reg. VI1 : Haec mihi faciat Deus et haec addai, si steterit caput Elisei, filii Saphat, super ipsum hodie ! Et impeditus fuit perficere per seniores Israel, Similiter quod inconsulte juravit David se interfecturum Nabal stultum, consilio meliori mutavit per interventum Abigail sapientis mulieris 2. Sed dolus non habet remedium : dolo enim detinuit, ne evaderet, et libenter eum audire simulavit, et discipulos obsequi permisit,ne putaretur velle occidere sub obtentu nefandae religionis, necessitatem occidendi sibi paravit, mentes convivarum poculis et saltatricis gestibus, et uxoris meretriciis (alias, meretricis) commentis obtinuit : et sic nefas quod conceperat, perpetravit. Jerem. IX8 : Sagittvulnerans lingua eorum, dolum locuta est. Psal. x secundum Haebraeos, 9 : Insidiatur in abscondito, quasi leo in spelunca sua. Insidiatur ut rapiat pauperem. Eccli. xii, 16 : In oculis suis lacrimabitur inimicus, ei si invenerit tempus, non satiabitur sanguine.

" Et accedentes discipuli, elo. "

Quos, ut dolum simularet, coram Judaeis non prohibuit, " Tulerunt corpus ejus. " Ex hoc innuitur, quod de illo loco ad locum alium tulerunt.

" Et sepelierunt illud. " Ultima pars est ista de sepultura Joannis. Dicit autem Hieronymus, quod Joannes in Sebaste est occisus,et in Macheronta sepultus. Sebaste autem fuit, quae et Samaria dicebatur, ubi Herodes fecit domum regiam,in qua forte carcerati custodia detentus fuit Joannes, Et cum hoc concordat Josephus. In Ecclesiastica autem historia et in chronicis Eusebii narratur contra factum fuisse : quod scilicet in Macheronta occisus sit, et in Sebaste sepultus. Sed de capite omnes confitentur, quod Jerosolymis sepultum sit. Machoronta autem oppidum est ultra Jordanem, in sorte duarum et dimidiae tribuum.

" Et venientes nuntiaverunt Jesu. " Ecce quantum profuit missio discipulorum Joannis ad Jesum, Supra, IX, 2 et seq. Persuasi enim tunc a Domino, nunc veniunt, et nuntiant Jesu de morte : et qui prius aemulati sunt eum, nunc praenuntiant pericula, ut caveat sibi, ne similiter a doloso Herode occidatur. Luc. XIII, 31 : Exi, et vade hinc : quia Herodes vult te occidere.

" Quod cum audisset Jesus, secessit inde in navicula in locum desertum seorsum : et cum audissent turbae, secutae sunt eum pedestres de civitatibus. "

Hic incipit agere de novae gratiae multiplicatione. Manifestatur autem in nobis dupliciter multiplicatio gratiae : uno modo, quando ea quibus abutendo ingrati efficimur, in usum gratiae convertuntur, et in usu illo abundant : secundo autem modo manifestatur in nobis gratia per effectum proprium. Primum horum est gratiae divinae in nobis signum, secundum autem est gratiae complementum. Ex primo, conformitas auctoris gratiae ad eum qui dedit legem ostenditur, quia ille pavit populum in deserro, in quo legem dedit . Ex secundo, rigoris legis datae ostenditur temperamentum. Secundum incipit, ibi, v. 22 : " Et statim compulit Jesus discipulos. "

In primo autem horum tria determinantur, quorum unum est gratiae istius causa, et opportunitas : secundum, perfectio cum circumstantibus eam, ibi, v. 18 : " Qui ait eis : Afferte mihi illos. " Tertium autem est istius gratiae superabundantia, ibi, i. 20 : " Et manducaverunt omnes. "

Prima harum dividitur in tres : in quarum prima ponitur opportunitas istius gratiae : in secunda, allegatio discipulorum ignorantium exhibitionem futurae gratiae : et in tertia ponitur instructio de gratia exhibenda. Et haec patent in littera.

In prima harum sunt tres paragraphi: in quorum primo continetur opportunitas ex loco, in quo necesse fuit exhibere refectionis gratiam : in secundo, devotio turbarum, expostulans per congruitatem devotionis quod fleret : in tertio ponitur praeexhibitio gratiae minoris, quae signum est secuturae gratiae communis. Et haec patent in littera.

In primo horum quatuor dicuntur, quare videlicet a loco in quo fuit secessit, et recessit, et quo instrumento, et quo pervenit. Et hoc plane dicit littera.

De primo dicit :

" Quod cum audisset Jesus, "

Quod Herodes sic in innocentes debaccharetur, et dolos tenderet ad occi- dendum eos : et maxime quod sibi etiam (volens placere Judaeis) insidiaretur : non quod hoc prius nesciret sine nuntio : quia dicitur, Eccli. xxiii, 29 : Domino Deo antequam crearentur omnia sunt agnita. Sed in hoc et in omnibus aliis assumptae humanitatis ostendit naturam, sciens futuras haereses Manichaeorum negaiuras veritatem assumpti hominis.

" Secessit inde, etc. "

Ne temeritati Herodis locum daret homicidium homicidio, vel potius Deicidium Propheticidio cumulandi, parcens ex misericordia etiam his qui in sordibus erant, ne nimis sordescerent : et quia nondum impleta adhuc erant sacramenta nostrae salutis : et ut fugere discipulis ostenderet pro tempore, et declinare rabiem persequentium, cum grex non quaeritur, sed tantum persona. Unde, Luc. XIII, 32 et 33, dicitur : Dicite vulpi illi : Ecce ejicio daemonia, et sanitates perficio hodie, et cras, et die tertia consummor. Verumtamen oportet me ambulare hodie et cras et sequenti die, quia non capit Prophetam perire extra Jerusalem. Supra, XII, 14 et 15 : Pharisaei consilium faciebant adversus eum quomodo perderent eum. Jesus autem sciens recessit inde : et secuti sunt eum multi, et curavit eos omnes.

" In navicula, " quae fuit recedendi instrumentum, quo citius se furori subduceret, et quo non sequi possent.

"In locum desertum seorsum. " Quia enim fuit locus, utcumque praestabat latendi habitaculum : et quia desertus, vitavit insidiantium Pharisaeorum et Scribarum notitiam : et quia seorsum, longe a via, sequestravit a tortorum notitia. Marci, VI, 31 : Venite seorsum in desertum locum, et requiescite pusillum. Psal. lxii, 3 : In terra deserta, et invia, etinaquosa : sic in sancto apparui tibi, ut viderem virtutem tuam et gloriam tuam.

" Et cum audiss

Secundus est paragraphus. Audiverunt autem turbae forte per nautas, vel per atios commeantes : non enim quaesivit omnino latere, sed a loco furoris et frequentia invidorum Pharisaeorum se subducere : desertum enim istud erat juxta mare Galilaeae, quod est Tiberiadis, sicut dicitur, Joan. VI, 1. Et erat in finibus Bethsaidae, sicut dicitur, Marc. VI, 45, et Luc. IX, 10 : quia omnes quatuor Evangelistae scribunt istam historiam. Et ideo multitudo maxima de civitatibus et finibus illarum civitatum ad eum illuc properavit.