Scholium.

Ostendit, licet relatio creata habeat propriam accidentalitatem, id est, inhaerentiam, non ideo dari processum, quia non distinguitur inhaerentia relationis realiter ab ipsa, sed relatio seipsa inhaeret, quia repugnat eam sine inhaerentia existere, secus est de accidente absoluto, de quo late Doctor 4.

d. 12. q. 1. concl. secunda et tertia, et q. 2. ad 3. De distinctione et identitate relationum a fundamentis late agit Doct. 2. d. 1. q. 4. et 5. ubi et 3. d. 8. sig. de argum. tactum, tenet relationem, sine qua fundamentum esse nequit (hujusmodi est dependentia ad primam causam) non distingui a fundamento, alias vere distingui. Non dari processum relationibus ostendit num. 16. de quo latius agit 2. d. 1. q. 4. num. 24. Quod ait inseparabilitatem inferre identitatem, difficilem reddit opinionem, qua Doctori tribuitur, nempe totum distingui a partibus unitis, de quo 3. d. 2. q. 2. vide nostrum Sobolium ibi.

Ad secundum, licet esset magna difficultas de per se, tamen in proposito eam pertranseo, concedo tamen quod relatio, quae est accidens in creaturis, propriam habet accidentalitatem, quia illa est per se res, et non est illa res, in qua fundatur: nec est res per se ens, sicut substantia, ita oportet dare quod ipsamet per se sit res habens propriam accidentalitatem, quae non sit accidentalitas entis ad se, sed accidentalitas entis ad alterum. Sicut enim non est eadem entitas ad se et ad alterum, sic nec eadem accidentalitas accidentis entis ad se, et accidentis entis ad alterum. Et cum arguitur, quod est processus in infinitum. respondeo, standum est in ipsa relatione, nec ulterius proceditur, verbi gratia, in albedine fundatur similitudo, ista similitudo habet aliquam accidentalitatem propriam ab accidentalitate albedinis distinctam, sicut relatio est genus distinctum a genere qualitatis.

Sed quaeras de accidentalitate similitudinis, si ipsa est alia a similitudine? dico quod non, quia similitudo est sua accidentalitas ad fundamentum, et seipsa accidit fundamento, sicut seipa est ad oppositum. Universaliter enim quod convenit alicui sic, quod omnimoda contradictio sit illud esse sine hoc, hoc est idem realiter illi, et per oppositum, ubi non est omnimoda contradictio, non oportet esse omnino. Nunc autem contradictio est similitudinem esse et non esse ad fundamentum, et etiam non esse ad terminum, ideo accidentalitas sua ad fundamentum est idem sibi, sicut ipsamet est similitudo, vel habitudo ad oppositum.

Status est ergo, quia accidentalitas similitudinis non est alia res a similitudine, sed similitudo est quaedam res alia ab albedine, quia habitudo et etiam accidentalitas albedinis potest poni quaedam res alia ab albedine, quia albedo est quaedam res absoluta, et accidens absolutum potest esse sine contradictione, sine subjecto. Et ideo non est idem habitudini suae ad subjectum, nec seipsa accidit illi ; falsa est ergo illa : Qua ratione similitudo accidentalis albedinis habet aliam accidentalitatem ab albedine, pari ratione accidentalitas similitudinis habebit aliam accidentalitatem a similitudine. Falsa est etiam illa : Qua ratione accidentalitas similitudinis est eadem sibi, pari ratione accidentalitas albedinis est eadem sibi, quia albedo est ens absolutum, et similitudo relatio.

Et ex hoc non est contradictio, albedinem esse sine comparatione ad superficiem, est autem contradictio similitudinem esse sine comparatione ad fundamentum, et ideo illa comparatio non est eadem albedini, ista autem est eadem similitudini: nihil autem aliud est similitudinem esse, quam habitudinem hujus ad hoc. Nec tamen dico, quod relatio ad quodcumque comparetur, seipsa comparatur, quia potest comparari relatione rationis, quae non est ipsa, sed etiam forte potest comparari relatione, quae non est ipsamet, sed quae est realiter alia a se. Sicut proportionabilitas fundatur in propositione: sed hoc dico, quod relatio seipsa, et non alia comparatione comparatur, si tamen comparetur ad quodcumque sine quo est contradictio ipsam esse.