IN EVANGELIUM SECUNDUM MATTHAEUM

 PROLOGUS.

 Argumentum Sancti Hieronymi in Evangelium secundum Matthaeum.

 Et hoc est quod sequitur : Principium, etc. .

 CAPUT I.

 in caput I matthaei

 Sequitur,

 CAPUT II.

 IN CAPUT II MATTHAEI

 Dicit igitur :

 CAPUT III.

 IN CAPUT III MATHAEI

 CAPUT IV.

 IN CAPUT IV MATTHAEI

 Et hoc est quod sequitur :

 Et hoc est, quod sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 CAPUT V,

 IN CAPUT V MATTHAEI

 Dicit igitur:

 Et ideo sequitur secundum hujus particulae :

 Dicit igitur :

 Et ideo sequitur:

 CAPUT VI.

 IN CAPUT VI MATTHAEI

 Dicit igitur :

 Et hoc est, quod sequitur :

 Dicit igitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Sequitur :

 Dicit igitur :

 Sequitur :

 CAPUT VII.

 IN CAPUT VII MATTHAEI

 Dicit igitur :

 et hoc est, quod sequitur :

 CAPUT VIII.

 IN CAPUT VIII MATTHAEI

 et hoc est, quod sequitur :

 CAPUT IX.

 caput IX: matthaei:

 CAPUT X.

 IN CAPUT X MATTHAEI

 et hoc est, quod sequitur:

  Et sequitur me.

 CAPUT XI.

 IN CAPUT XI MATTHAEI

 CAPUT XII

 IN CAPUT XII MATTHAEI

 Sequitur:

 Et hoc est quod sequitur :

 Dicit igitur:

 CAPUT XIII.

 IN CAPUT XIII MATTHAEI

 Dicit igitur :

 Sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 et hoc est, quod sequitur :

 Et hoc est, quod sequitur :

 CAPUT XIV.

 IN CAPUT XIV MATTHAEI

 Et hoc est quod sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 CAPUT XV.

 IN CAPUT XV MATTHAEI

 Et hoc est quod sequitur :

 Et sequitur causa admirationis :

 CAPUT. XVI.

 in caput XVI matthaei:

 Sequitur :

 Et hoc est quod sequitur

 CAPUT XVII.

 IN CAPUT XVII MATTHAEI

 Dicit igitur de tempore :

 Et hoc est quod sequitur :

 Et hoc est, quod sequitur :

 CAPUT XVIII.

 IN CAPUT XVIII MATTHAEI.

 Dicit igitur caelestia terrenis comparando :

 Et hoc est, quod sequitur :

 CAPUT XIX.

 IN CAPUT XIX MATTHAEI

 Dicit igitur :

 Dicit igitur : Amen dico vobis, fideli promissione. Ad Titum, I, 2: Quam promisit, qui non mentitur, Deus, Quod

 CAPUT XX.

 . IN CAPUT XX MATTHAEI

 Et hoc est, quod sequitur :

 CAPUT XXI.

 IN CAPUT XXI MATTHAEI

 Et hoc est quod sequitur :

 et hoc est, quod sequitur :

 CAPUT XXII.

 IN CAPUT XXII MATTHAEI

 Dicit igitur : Ligatis, obligatione reatus, pedibus, et manibus, Non adspiciam hominem ultra, et habitatorem quietis. Non revertetur oculus meus

 Et hoc est quod sequitur:

 Et hoc est quod sequitur :

 CAPUT XXIII.

 IN CAPUT XXIII MATTHAEI

 Dicit igitur : Vae vobis, Scribae et Pharisaei hypocritae. Eccli, ii, 14 : Vae duplici corde, et labiis scelestis, et manibus malefacientibus, et

 Dicit igitur : Vae vobis , Scribae et Pharisaei hypocritae.

 Et hoc est, quod sequitur :

 CAPUT XXIV.

 IN CAPUT XXIV MATTHAEI.

 Sequitur :

 Dicit igitur I

 CAPUT XXV.

 IN CAPUT XXV MATTHAEI

 Et hoc est, quod sequitur :

 Et hoc est, quod sequitur :

 CAPUT XXVI.

 IN CAPUT XXVI MATTHAEI:

 Dicit igitur :

 Et hoc est, quod sequitur :

 Dicit igitur : Et colaphis eum caeciderunt Isa. L, 6 : Corpus meum dedi percutientibus, et genas meas vellentibus.

 CAPUT XXVII..

 IN CAPUT XXVII MATTHAEI.

 Et hoc est, quod sequitur :

 Et hoc est, quod sequitur :

 Et hoc est, quod sequitur :

 CAPUT XXVIII.

 IN CAPUT XXVIII MATTHAEI

Et hoc est quod sequitur

: " Et tertia die resurget, " ne nimis dejiciantur tristitia Passionis, et ne dubitent de ea quam fecerunt, confessione deitatis.

Act. x, 39 et seq. : Quem occiderunt suspendentes in ligno, hunc Deus suscitavit tertia die, et dedit eum manifestum fieri non omni populo, sed testibus praeordinatis a Deo.

" Et assumens eum Petrus, coepit increpare illum, dicens: Absit a te, Domine : non erit tibi hoc. "

Increpatoria est Petri instructio. Et tria tanguntur : quorum primum est Petri zelus et fervor: secundum, Petri increpatio : et tertium, cum increpatione instructio.

Circa primum ponit zelantem, et modum zeli, dicens : " Et assumens eum Petrus, " seorsum, ne videretur temerarius, " coepit increpare illum, " scilicet modo increpantis durescere : zelabat enim suam confessionem, et putabat Filium Dei vivi non debere mori: zelabat etiam amicabilem Christi praesentiam, et abhorruit eum talia pati debere, et aequanimiter sustinere non poterat. Marc, viii, 32: Et apprehendens eum Petrus, caepit increpare eum.

" Dicens: Absit a te Domine, " scilicet quod Filius Dei vivi intereat. " Non erit tibi hoc. " Ex pietate,et amore victus dicebat. Hieronymus dicit, quod in Hebraeo habetur : " Propitius esto tibi, Do" mine : non erit tibi hoc. "

" Qui conversus, dixit Petro : Vade post me, Satana : scandalum es mihi : quia non sapis ea quae Dei sunt, sed ea quae hominum. "

Ecce increpatio.

Dicit ergo : " Qui, " Jesus, " conversus, " ut inspiceret eum, cui ante procedens dorsum verterat, intuitus eum in- duxit erubescentiam. Luc. XXII, 62 et 62 : Conversus Dominus respexit Petrum,.. Et egressus foras Petrus flevit amare. " Dixit " ergo " Petro. " II Reg. xviii, 33 : Quis mihi tribuat ut ego moriar pro te ? " Vade post me, " conformitate voluntatis. Fiat voluntas tua sicut in cado et in terra . Luc. xxii, 42 : Non mea voluntas, sed tua fiat. I Reg. III, 18 : Dominus est: quod bonum est in oculis suis faciat.''

" Satana, " qui meae adversaris voluntati, nescieris tamen, et ex amore: et ideo non in perpetuum es repellendus ut diabolus , sed instruendus es, ut non praecedas, sed sequaris meam voluntatem. " Scandalum es mihi, " hoc est, scandalum in me accipis ruinae tuae. I sa. viii, 15 : Offendent ex eis plurimi, et cadent. " Quia non sapis ea quae Dei sunt, " per zelum indiscretum. Ad Coloss, III, 2 : Quae sursum sunt sapite, non quae super terram, " Sed ea quae hominum, " humane me zelando et diligendo. II ad Corinth.v, 16 : Nos ex hoc neminem novimus secundum carnem. Et si cognovimus secundum carnem Christum, sed nunc jam non novimus. In prima enim confessione nihil revelavit caro et sanguis, nunc autem in affectu caro et sanguis ista Petro revelabant. Ad Roman. viii, 5 : Qui secundum carnem sunt, quae carnis sunt sapiunt. Ad Philip. III, 19 : Gloria in confusione ipsorum qui terrena, sapiunt.

" Tunc Jesus dixit discipulis suis : Si quis vult post me venire, abneget semetipsum, et tollat crucem suam, et sequatur me. "

Hic invitat ad compatiendum. Et dicit duo: invitationem, et rationem quare invitatio sit recipienda. Invitationem dicit primo.

Dicit ergo : " Tunc Jesus dixit discipulis suis. " Sed contra, Marc. VIII, 34 : Convocata turba cum discipulis suis, dixit: Si quis, etc. Responsio: Discipulis dixit magis quam aliis, quia Pradati hic primi debent esse.

" Si quis vult, etc. "

Tangit hic quinque sequenda : videlicet difficultatem sequentium, libertatem, formam, profectum, et in quo sequantur.

De primo dicit : " Si quis. " Quasi dicat: Rarus est, sed tamen laudabilis.

16 : Pauci electi. Luc. xii,

32 : Nolite timere, pusillus grex:. Circa difficile autem est bonum virtutis.

" Vult. " Notat libertatis voluntatem. II ad Corinth.IX, 7 : Non ex tristitia, aut ex necessitate: hilarem enim datorem diligit Deus,

" Post me. " Formam meam ante se habens praecedentem. Ad Hebr. xiii, 13: Exeamus ad eum extra castra, improperium ejus portantes, Isa. xlv, 1-4 : Viri sublimes ad te transibunt, et tui erunt: post te ambulabunt, vincti manicis pergent, et te adorabunt, teque deprecabuntur.

" Venire. " Tangitur profectus. Jerem. LI, 50 : Venite, nolite stare: recordamini procul Domini, et Jerusalem ascendat super cor vestrum.

" Abneget, etc. "

Tangit in quo, quia in tribus : in propriae voluntatis abnegatione, in carnis mortificatione, quia his duobus tollitur sequendi impedimentum : et virtutis perfectione, quae est ipsa insecutio.

De primo dicit: " Abneget. " Non tantum abneget partem, sed totum abneget " semetipsum, " in omnibus quorum causa est ipse : quia illa vel vana, vel mala sunt: et induat Deum quem con- fessus est Petrus, ut illius voluntas tam Deo quam per eum fiat. Psal. xliv, 11 : Obliviscere populum tuum, et domum patris tui. Ad Titum, II, 12 : Abnegantes impietatem, et saecularia desideria, sobrie, et juste, et pie vivamus in hoc saeculo.

" Et tollat crucem suam, " hoc est, cruciatum, qui eum pro peccati mortificatione, et carnis castigatione proportionabiliter contingit. I ad Corinth.IX, 27 : Castigo corpus meum. Ad Galat. VI, 17 : De caetero nemo mihi molestus sit: ego enim stigmata Domini Jesu in corpore meo porto.

" Et sequatur me, " perfecta imitatione virtutis. Praecedere enim nemo potest eum, qui exsultavit sicut gigas ad currendum viam, a summo caelo, etc . Concomitari etiam nullus in passionibus, quia, Thren. I, 12 : 0 vos omnes, qui transitis per viam, attendite, et videte, etc. Psal. xliv, 3 : Speciosus forma prae filiis hominum. Sequatur ergo necesse est, vel abscedat. Eccli. xxiii, 38 : Gloria magna est sequi Dominum. I Petr, ii, 21 : Christus passus est pro nobis, vobis relinquens exemplum, ut sequamini vestigia ejus.''

" Qui enim voluerit animam suam salvam facere, perdet eam : qui autem perdiderit animam suam propter me, inveniet eam. "

Ratio est, quare sequendus sit. Et sunt tres rationes: prima quarum est, quia hoc solum est salutis : secunda autem, quia id solum est utilitatis : tertia autem, quia hoc solum est securitatis.

In prima autem ratione duo sunt rami per oppositum accepti, ut magis probetur et eluceat veritas propositi.

Dicit igitur, primo sumens in opposito, unde intendit avertere : " Qui enimvoluerit, " eo quod vitium est voluntarium. Genes. IV, 7 : Subter te erit appetitus tuus. " Animam suam, " ab animalitate dictam, " salvam facere. " Vel in persecutione negando Christum, ne occidatur : vel in delectabilibus carnis fovendo, ne tristetur. " Perdet eam, " in gehenna, si negat, et si delectabilia sequitur. Iterum " perdet, " quia in affectu delectationis, in qua moritur, perpetuo manebit : et tunc, ut dicit Bernardus, " In aeternum non obtinebit, quod " vult : et tamen quod non vult, in per" petuum sustinebit. " Vel, " perdet, " quia cum semina boni sint sparsa in anima, tanto magis bonum naturale perditur, quanto vitium adimens bonum saepius iteratur. I ad Corinth.VI, 13 : Esca ventri, et venter escis. Deus autem et hunc, et has destruet. Joan. xii, 25 : Qui amat animam suam, perdet eam.

" Qui autem perdiderit animam suam, etc. "

Per oppositum eligendo mortem, antequam me neget : vel subtrahendo delectabilia animalitati : vel tertio, faciendo bona, disperdet animalitatem. Quo enim plus honesta per rationem facimus, eo plus brutalis in nobis perditur sensus, et affectus. Daniel. IV, 33 : Sensus meus reversus est ad me, ei ad honorem regni mei, decaremque perveni. Sicut enim homo evacuando bonum naturae et rationis, mutatur in bestiales sensus et affectus, ita etiam faciendo honesta, et rationis bona, paulatim redit humanus honor, et regnum rationis et decor. Unde Nabuchodonosor delicias sequenti primo dictum est : Regnum tuum, transibit a te: et ab hominibus ejicient te, et cum bestiis et feris erit habitatio tua . Joan. xii, 25 : Qui odit animam suam,.., custodit eam, etc.

" Quid enim prodest homini si mundum universum lucretur, animae vero suae detrimentum patiatur? Aut quam dabit homo commutationem pro anima sua? "

Ratio est sumpta ab utilitate. Et habet duos ramos : unus ostendit esse nullum lucrum in his qui perdunt animam : secundus sumitur ab aestrmatione boni animae et mundi.

Dicit ergo : " Quid enim prodest homini " rationali, si mundum in deliciis et divitiis et honoribus, " lucretur, " quae sunt stercora. Ad Philip, iii, 7 et 8 : Quae mihi fuerunt lucra, haec arbitratus sum propter Christum detrimenta. Verumtamen existimo omnia detrimentum esse, propter eminentem scientiam Jesu Christi Domini mei, propter quem omnia detrimentum feci, et arbitror ut stercora, ut Christum lucrifaciam. " Animae vero suae, " Non ab animalitate, sed ab animeitate dictae : " detrimentum patiatur. " Continuum enim detrimentum, ut diximus, patitur rationis naturale bonum animae ex boni mundani illicita perfruitione. Habacuc, II, 6 : Vae ei qui multiplicat non sua ! et usquequo aggravat contra se densum lutum ? Non nostra enim, non humana bona, sed jumentina, in quibus infigitur animus, et impeditur virtutis profectus. Psal. lxviii, 3 : Infixus sum in limo profundi, ei non est substantia.

" Aut quam dabit homo " rationalis, " commutationem pro anima sua, " quam perdit continue. Thren. I, 6 : Egressus est a filia Sion omnis decor ejus. Job, II, 4 : Pellem pro pelle, et cuncta quae habet homo, dabit pro anima sua. Ezechiel, vii, 19 : Argentum eorum, et aurum eorum non valebit liberare eos in die furoris Domini. Proverb. XI, 4 : Non proderunt divitiae in die ultionis : justitia autem liberabit a morte.

" Filius enim hominis venturus est in gloria Patris suis cum Angelis suis : et tunc reddet unicuique secundum opera ejus. "

Hic ponitur ratio a consideratione securitatis in judicio divino. Tangit autem judicis dispositionem, et judicii.

Circa judicem tangit quatuor : formam in qua judicabit, certitudinem futuri adventus ad judicium, majestatem, et ministros.

De primo autem dicit : " Filius enim hominis, " quia in forma hominis, in qua judicatus est, judicabit. Joan. v, 27 : Potestatem dedit ei judicium facere, quia Filius hominis est. Act. xvii, 31 : Statuit diem in quo judicaturus est orbem in aequitate, in viro in quo statuit, fidem praebens omnibus, suscitans eum, a mortuis.

Secundo, certitudinem autem adventus ad judicandum dicit : " Venturus est. " Quod enim venturum est, veniet, et non tardabit. Isa. xxxv, 4 : Ecce Deus vester ultionem adducet retributionis.

" In gloria Patris sui. " Ecce majestas. Daniel. VII, 14 : Dedit ei potestatem, et honorem, et regnum. Luc. XXI, 27 : Videbunt Filium hominis venientem in nube cum potestate magna et majestate.

" Cum Angelis suis. " Ecce ministri. Infra, XXIV, 29 : Virtutes caelorum commovebuntur. Daniel. vii, 10 : Millia millium ministrabant ei, ei decies millies centena millia assistebant ei.

" Et tunc reddet unicuique, "

Teste conscientia, " secundum opera sua. " Modus est judicii. II ad Corinth.v, 10 : Omnes nos manifestari oportet ante tribunal Christi, ut referat unusquisque propria corporis, prout gessit, sive bonum, sive malum. Lsa. XVI, 5 : Sedebit super solium in verit cite in tabernaculoDavid, judicans et quaerens judicium, et velociter reddens quod justum est.

" Amen dico vobis, sunt quidam de hic stantibus qui non gustabunt mortem, donec videant Filium hominis venientem in regno suo. "

Hic quia multa dixit de Passione, quae credibilis fuit omnibus propter naturam passibilem assumptam, et confirmat ea quae dixit de Resurrectionis gloria, ut tolerabilior sit invitatio ad patiendum.

Et hoc est : " Amen dico vobis, " hoc est, fideliter, " sunt quidam de hic stantibus. " Qui? Tres, Petrus, Jacobus, et Joannes, " qui non gustabunt mortem, " quia mors gustata fert mortem, sicut quaelibet res gustata suum fert saporem : boni autem gustant mortem, mali bibunt eam. Jerem. XXV, 28 : Bibentes bibetis.

" Donec videant, " oculis corporis : et sicut dixit supra, xiii, 16 : Vestri autem beati oculi, quia vident, etc. " Filium hominis, " tectum humilitate Passionis, " venientem " ad notitiam : vel, a morte, " in regno suo. " Vel, splendore regni in transfiguratione : vel, regni haereditate in gloria Resurrectionis : vel promittit aliquos visuros Ecclesiae dilatationem, Luc. IX, 27 : Donec videant regnum Dei. Sapient. X, 10 : Ostendit illi regnum Dei.