IN EVANGELIUM SECUNDUM MATTHAEUM

 PROLOGUS.

 Argumentum Sancti Hieronymi in Evangelium secundum Matthaeum.

 Et hoc est quod sequitur : Principium, etc. .

 CAPUT I.

 in caput I matthaei

 Sequitur,

 CAPUT II.

 IN CAPUT II MATTHAEI

 Dicit igitur :

 CAPUT III.

 IN CAPUT III MATHAEI

 CAPUT IV.

 IN CAPUT IV MATTHAEI

 Et hoc est quod sequitur :

 Et hoc est, quod sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 CAPUT V,

 IN CAPUT V MATTHAEI

 Dicit igitur:

 Et ideo sequitur secundum hujus particulae :

 Dicit igitur :

 Et ideo sequitur:

 CAPUT VI.

 IN CAPUT VI MATTHAEI

 Dicit igitur :

 Et hoc est, quod sequitur :

 Dicit igitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 Sequitur :

 Dicit igitur :

 Sequitur :

 CAPUT VII.

 IN CAPUT VII MATTHAEI

 Dicit igitur :

 et hoc est, quod sequitur :

 CAPUT VIII.

 IN CAPUT VIII MATTHAEI

 et hoc est, quod sequitur :

 CAPUT IX.

 caput IX: matthaei:

 CAPUT X.

 IN CAPUT X MATTHAEI

 et hoc est, quod sequitur:

  Et sequitur me.

 CAPUT XI.

 IN CAPUT XI MATTHAEI

 CAPUT XII

 IN CAPUT XII MATTHAEI

 Sequitur:

 Et hoc est quod sequitur :

 Dicit igitur:

 CAPUT XIII.

 IN CAPUT XIII MATTHAEI

 Dicit igitur :

 Sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 et hoc est, quod sequitur :

 Et hoc est, quod sequitur :

 CAPUT XIV.

 IN CAPUT XIV MATTHAEI

 Et hoc est quod sequitur :

 Et hoc est quod sequitur :

 CAPUT XV.

 IN CAPUT XV MATTHAEI

 Et hoc est quod sequitur :

 Et sequitur causa admirationis :

 CAPUT. XVI.

 in caput XVI matthaei:

 Sequitur :

 Et hoc est quod sequitur

 CAPUT XVII.

 IN CAPUT XVII MATTHAEI

 Dicit igitur de tempore :

 Et hoc est quod sequitur :

 Et hoc est, quod sequitur :

 CAPUT XVIII.

 IN CAPUT XVIII MATTHAEI.

 Dicit igitur caelestia terrenis comparando :

 Et hoc est, quod sequitur :

 CAPUT XIX.

 IN CAPUT XIX MATTHAEI

 Dicit igitur :

 Dicit igitur : Amen dico vobis, fideli promissione. Ad Titum, I, 2: Quam promisit, qui non mentitur, Deus, Quod

 CAPUT XX.

 . IN CAPUT XX MATTHAEI

 Et hoc est, quod sequitur :

 CAPUT XXI.

 IN CAPUT XXI MATTHAEI

 Et hoc est quod sequitur :

 et hoc est, quod sequitur :

 CAPUT XXII.

 IN CAPUT XXII MATTHAEI

 Dicit igitur : Ligatis, obligatione reatus, pedibus, et manibus, Non adspiciam hominem ultra, et habitatorem quietis. Non revertetur oculus meus

 Et hoc est quod sequitur:

 Et hoc est quod sequitur :

 CAPUT XXIII.

 IN CAPUT XXIII MATTHAEI

 Dicit igitur : Vae vobis, Scribae et Pharisaei hypocritae. Eccli, ii, 14 : Vae duplici corde, et labiis scelestis, et manibus malefacientibus, et

 Dicit igitur : Vae vobis , Scribae et Pharisaei hypocritae.

 Et hoc est, quod sequitur :

 CAPUT XXIV.

 IN CAPUT XXIV MATTHAEI.

 Sequitur :

 Dicit igitur I

 CAPUT XXV.

 IN CAPUT XXV MATTHAEI

 Et hoc est, quod sequitur :

 Et hoc est, quod sequitur :

 CAPUT XXVI.

 IN CAPUT XXVI MATTHAEI:

 Dicit igitur :

 Et hoc est, quod sequitur :

 Dicit igitur : Et colaphis eum caeciderunt Isa. L, 6 : Corpus meum dedi percutientibus, et genas meas vellentibus.

 CAPUT XXVII..

 IN CAPUT XXVII MATTHAEI.

 Et hoc est, quod sequitur :

 Et hoc est, quod sequitur :

 Et hoc est, quod sequitur :

 CAPUT XXVIII.

 IN CAPUT XXVIII MATTHAEI

Et hoc est, quod sequitur :

" Et crucifigendum. " Ad Hebr. XII, 2 : Proposito sibi gaudio sustinuit crucem, confusione contempta.

Sic ergo praedicit paenas suae Passionis in verbis condemnationis Judaeorum, et in factis inflictis a Gentibus. In factis autem illusio fuit confusionis : flagellatio, afflictionis : crucifixio, utriusque, et afflictionis et confusionis. Ad Philip. ii, 8 : Factus obediens usque ad mortem, mortem autem crucis. Hanc autem Passionem ante saepe revelavit, ut sciatur nihil pati nisi quod voluit, et praeelegit : et sic discipuli videntes infirmitatem in crucis Passione, non. dubitent de divinitate quae per mortem, mortem expellit. Habacuc, iii, 4 et 5 : Ibi abscondita est fortitudo ejus. Ante faciem ejus ibit mors.

Est et alia causa revelationis hujus : quoniam si Christus, qui omne bonum meruit, amara pati in mundo elegit, et honores fugit, multo magis nos, qui nihil boni meriti habemus, non nisi amara in mundo quaerere debemus. Luc. XXIV, 26 : Nonne haec oportuit pati Christum, et ita intrare in gloriam suam ? 1 Petr. l, 11 : Praenuntians eas quae in Christosunt passiones, et posteriores glorias. II ad Corinth.I, 5 : Sicut abundant passiones Christi in nobis, ita et per Christum abundat consolatio nostra.

Et hoc est, quod in argumentum consolationis sequitur : " Et tertia die resurget. " Supra, XII, 40 : Sicut fuit Jonas in ventre ceti, etc. Et ibidem est expositum . Celerem autem dat Resurrectionem, ut Passio minus deterreat, et ut paena per imitationem magis impigra fiat. Psal. xl, 11 : Tu autem, Domine, miserere mei, et resuscita me : et retribuam eis. Haec est dies tertia, qua Jesus transito mari mortalitatis, mane in littore stetit aeternitatis . Lucae, XXIV, 21 : Nos sperabamus quia ipse esset redempturus Israel: et nunc super haec omnia tertia dies est hodie quod haec facta sunt.

" Tunc accessit ad eum. mater filiorum Zebedaei cum filiis suis, adorans et petens aliquid ab eo.

Qui dixit ei : Quid vis? "

Haec est pars, in qua ponitur repressio ambitionis et livoris, et suadetur humilitas Praelatis, et affectus fraternae societatis. Dividitur ergo in tres partes : in quarum prima reprim.it temerariam ambitionem : in secunda, livoris indignationem : in tertia, suadet humilitatis societatem, cum affectu charitatis esse tenendam. Et haec patent in littera expresse. Sic enim Praelati opus erit perfectum in eo quod instanter fit, et patienter exemplo Passionis : et sine ambitione et indignatione humilitatem praetendit, et charitatem societatis aemulatur.

In prima harum tria facit. Primo enim temere petentis per ambitionem honoris proponitur petitio : secundo, per Dominum, hujus ambitionis in auctores petitionis hujus moderata et congrua retor- quetur repressio : tertio autem verae viae ad conregnandum fit ostensio.

in harum prima parte adhuc tria sunt, scilicet supplicantis devotio, petiti

generalis expositio, et tertio, cum voluntas ejus requiritur, explanatio explicita petitionis.

In quilique autem ostenditur petentis devotio, scilicet congruitate temporis, accessu familiaritatis, destitutione viduitatis, debito pietatis, et reverentia adorationis.

De congruitate temporis dicit : " Tunc, " videlicet, quando mentionem fecerat de Resurrectione, in qua regnaturus erat in potestate : de qua dicit, Infra, xxviii, 18 : Data est mihi omnis potestas in caelo, et in terra. Forte scivit scriptum esse, Jerem, XXIII, 5 : Regnabit reae, et sapiens erit: et putabat hoc discipulis in hac vita statim forte dan dum, decepta simplicitate foeminea : et scivit tantarum passionum merito ad magnum honorem fore exaltaudum, in quo consortes petebat esse Filios. Ad Philip. ii, 9 : Propter quod et Deus exaltavit illum, et donavit illi nomen quod es super omne nomen." Accessit, " ausu familiaritatis, et consanguinitatis. Ad Hebr. IV, 16 : Adeamus cum fiducia ad thronum gratiae, ut misericordiam consequamur, et gratiam inveniamus in auxilio opportuno.

" Mater filiorum Zebedaei. " In hoc notatur viduitatis destitutio : quia si Zebedaeus adhuc viveret, mater officium petendi pro his patri commisisset : unde est quasi dicat mater orbato patre. 1 ad Timoth. v, 5 : Quae vere vidua est, et desolata, speret in Deum, et instet obsecrationibus et orationibus die ac nocte. Thren. v, 8 : Pupilli facti sumus absque patre, matres nostrae quasi viduae. Et in commotionem hujus fit mentio Zebedaei, qui fuit ita amicus Jesu, quod aequanimiter sustinuit derelinqui a filiis, ut sequerentur Jesum. Matth. IV, 22 : Relictisretibus et patre, secuti sunt eum. Unde eliam mater nunc sollicitudine debilis mariti libera, relicta domo, secuta est Jesum, sicut dicit Chrysostomus.

" Cum filiis suis. " Ecce debitum pietatis. Cum enim Deus matrem filiorum esse voluit, a communiter accidentibus voluit eam habere pietatem et curam ad filios. III Reg. III, 26 : Commota sunt quippe viscera ejus super filio suo, Isa. XLIX, 15 : Numquid oblivisci potest mulier infantem suum, ut non misereatur filio uteri sui ?

" Adorans. " Ecce reverentia adorationis. Exod. IV, 31 : Proni adoraverunt, scilicet in terram. I Reg. xxv, 48 : Quae, scilicet Abigail, adoravit prona in terram. Psal. CXXXI, 7 : Adorabimus in loco ubi steterunt pedes ejus. Propter omnia ista mulier argui de temeritate non meretur.

" Et petens aliquid ab eo. " Exprimitur petitio implicite ut ante obtineatur promissio exauditionis, quam explicite desiderium petentis exponatur. Forte audierat eum dixisse : Petite, et dabitur vobis . Et ibidem, VII, 8 : Omnis qui petit accipit. Et maxime quia dixerat, Matth.vi, 3i : Quaerite regnum Dei,

" Qui dixit ei. "

Ecce requiritur voluntas petentis. Nec ignorantis est quaestio, sed praescientis : et ideo quaerentis, ut ostendat ignorantiae esse petitionem : et hoc est : " Quid vis? " Ad Roman. VIII, 26 : Quid oremus, sicut oportet, nescimus. Marc, x, 30 : Quid vultis ut faciam vobis ?

" Ait illi : Die ut sedeant hi duo filii mei, unos ad dexteram tuam, et unus ad sinistram in regno tuo. "

Ecce expressa petitionis explanatio. Et in hac tria continentur, fides videlicet petentis, quid, et quibus petit.

Fides, cum dicit : " Die. " Quasi di- cat : Verbo tuo cuncta obediunt. Psal XXXII, 9 : Dixit, ei facta sunt.

Quid petit ? " Ut sedeant lvi duo filii mei, unus ad dexteram tuam, et unus ad sinistram. " Sedere enim regnantis est. Sapient. VI, 22 : Si delectamini sedibus et sceptris, o reges populi, diligite sapientiam, ut in perpetuum regnetis. Ita loquitur sapientia regibus. Luc. I, 32 : Dabit illi Dominus Deus sedem David patris ejus. Forte audierat eum dicentem, Supra, XIX, 28 : Sedebitis ei vos super sedes duodecim, judicantes duodecim tribus Israel : et putabat statim implendum hic in mundo post celerem resurrectionem. Unde determinat proximitatem sessionis desideratam utrique filio, dicens : " Unus ad dexteram tuam, et, unus ad sinistram in regno tuo. " I Reg. XXIII, 17 : Tu regnabis, et ego ero tibi secundus. Genes, xli, 40 : Uno tantum regni solio te praecedam. Sed mirum erat de muliere, quae semper audierat Dominum detestari sinistram, per quam significantur mundanae divitiae : et tamen petit unum esse a sinistris. Proverb. III, 10 : Longitudo dierum in dextera ejus, et in sinistra illius divitiae et gloria. Matth.xxv, 33 : Statuet... haedos a sinistris. Sed humanum passa, etiam temporalem prosperitatem cupit filiis : et ut et hic, et in aeternis sint in honore. Cantic. II, 0 : Laeva ejus sub capite meo, et dextera illius amplexabitur me. Nescivit enim, quod Christus coram Pilato professus est dicens, Joan. xviii, 36 : Regnum meum non est de hoc mundo.

" Respondens autem Jesus dixit : Nescitis quid petatis. "

Ecce repressio elationis. Et pius Dominus non arguit matrem, sed filios, qui adhuc carnales existentes matrem ad petendum induxerant : nec illorum imputavit temeritati aut malitiae, sed ignorantiae, dicens : " Nescitis quid pietatis, "

Quasi dicat : Quod mulier nescit non imputo, quia non est imbuta doctrinae meae sapientia, sed vos de ignorantia arguo, qui ab initio mecum estis, et multa de dextra petenda, et nulla de sinistra audistis. Matth.xv, 10 : Adime ei vos sine intellectu estis? Ad Hebr. v, 12 : Cum deberetis magistri esse propter tempus, rursus indigetis ut vos doceamini quae sint elementa exordii sermonum Dei.

" Potestis bibere calicem quem ego bibiturus sum ? Dicunt ei : Possu-. mus. "

Ecce verte viae ad conregnandum ostensio. Et habet quatuor distinctiones : requiritur enim virtus patiendi, fit professio inexpertae virtutis ad sustinendum, praedictio fit futurae passionis, et instructio, quorum sit honor confessionis.

Requisitio quidem virtutis patiendi fit, cum dicitur : " Potestis bibere calicem quem ego bibiturus sum ? " Calix autem dicitur calida potio, sicut dicit Cassiodorus. Non calore ignis, sed quoniam calidi potus, sicut vinum calidum, et claretum propinatur, quod calefaciendo inebriat. Et calix etiam (dicit Martianus) dicitur quasi silix, quia de silicibus pretiosis antiquitus fiebant : et hoc modo passio ex charitate suscepta dicitur calIX, quia ita ebrii amoris est, quod hominem oblitum sui prodigum facit proprii sanguinis. Psal. XXII, 5 : CalIX.meus inebrians quam praeclarus est! Infra, XXVI, 39 : Pater rni, si possibile est, transeat a me calix iste. Dicitur calix communicatio sanguinis Christi. I ad Corinth.x, 16 : Calix benedictionis, cui benedicimus, nonne communicatio sanguinis Christi est ? Dicitur etiam in malo calix potio irae vindicantis. Psal. lxxIV, 9 : Calix in manu Domini vini meri plenus mislo. Aliquando etiam oblivio insania) mundanae, et ambitionis dicitur calix. Jerem. li, 7 : Calix aureus Babylon in manu Domini, inebrians omnem terram. Dicitur etiam calix carnalis

voluptatis : et praecipue ingluviei ventris. Proverb. XXIII, 29 et 80 : Cui vae ? cujus patri vae ? cui rixae ? cui fovea ? Nonne his qui commorantur in vino, ei student calicibus epotandis ?

" Dicunt ei : Possumus. "

Ecce inexperta virium praesumptio. Sicut Petrus, Luc. XXII, 33 : Tecum pal alus sum et in carcerem et in mortem ire. Et postea negavit ad vocem ancillae. Sic et isti post modicum relicto eo, fugerunt . Joan, XIII, 36 : Quo ego vado, non potes me modo sequi,

" Ait illis : Calicem quidem meum bibetis. "

Ecce praedictio futurae Passionis.

Et hoc est quod dicit : " Calicem quidem meum bibetis. " Et tria dicit : Passionem, et patientium intentionem, et Passionis modum.

Passio importatur per " calicem, " Psal. cxv, 13 : Calicem salutaris accipiam, et nomen Domini invocabo.

Intentio patientium importatur per " meum, " quia Passio latronis non est passio Christi : sed quae fit pro Christo. I Petr. IV, 15 et 18 : Nemo vestrum patiatur ut homicida, aut fur, aut maledicus, aut alienorum appetitor. Si autem ut Christianus , etc. Matth. V, 11 : Beati estis, cum maledixerint vobis..., homines scilicet, et dixerint omne malum adversum vos mentientes propter me. Causa enim facit Martyrem, non paena.

Modus importatur, cum dicitur, " bibetis, " quia facile intrat quod bibitur : et ita facile quis patitur, cum in gaudio et charitate patitur. II Machab. VI, 20 : Intuens autem quemadmodum oporteret accedere, voluntarie praeibat ad supplicium. Jerem. XLIX, 12 : Quibus non erat judicium, ut biberent calicem, bibentesbibent : et tu, quasi innocens relinqueris ? Non eris innocens, sed bibens bibes. Dubitatur autem de Joanne, qui martyrio non occubuit. Qualiter ergo verum est verbum Christi : Calicem quidem meum bibetis ? Sed respondetur, quod quia voluntas prompta fuit, et exhibuit se tortori, cum in ferventis olei dolium mitteretur, quantum ad se calicem bibit : sed superiori virtute Dei protectus fuit. Jacobus autem occisus est gladio Herodis De Joanne, Joan. XXI, 22: Sic eum volo manere donec veniam, quid ad te ? Tu me sequere,

" Sedere autem ad dexteram meam vel sinistram, non est meum dare vobis, sed quibus paratum est a Patre meo, "

Ecce instructio quorum sit honor confessionis in regno. Dicit autem duo : primo enim profitetur hoc non esse personae propter id quod in persona est : secundo, hoc ostendit esse meriti, non. personae.

De primo dicit : " Sedere autem ad dexteram meam vel sinistram, " Hic est honor proximi confessus, de quo dicitur, Luc. XXII, 28 : Ego dispono vobis, sicut disposuit mihi Pater meus, regnum.

" Non est meum dare vobis : " quia et si meum sit dare, non tamen est meum vobis dare propter personae acceptionem junctam sanguine : sed potius, Matth. XI, 12 : Regnum caelorum vim patitur, et violenti rapiunt illud. Audiant hoc Praelati, Christus enim dicit non esse suum dare sedem honoris in acceptione personarum : et cujus erit dare sedem illam praeter meritum? Si enim Christi non est, consequens est, ut etiam Vicarius Christi potestatem in hoc non habeat. Jacob. II 1 : Nolite in personarum acceptione habere fidem., Domininostri Jesu Christi gloriae, hoc est, honores ecclesiasticos.

" Sed quibus paratum est a Patre meo, " qui non parat nisi amicis. I ad Corinth.II, 9 : Quod oculus non vidit, nec auris audivit, nec in cor hominis ascendit, quae praeparavit Deus iis qui diligunt illum . Psal. lxvii, 11 : Parasti in dulcedine tua pauperi, Deus.

" Et audientes decem, indignati sunt de duobus fratribus. "

Tangitur repressio indignationis et li-

IVoris : et fit invitatio ad opus humilitatis, et ad affectum fraternae societatis : et ideo dividitur in partes tres secundum tria quae dicta sunt, sicut patet in littera.

Dicit ergo : " Audientes decem " alii Apostoli, " indignati sunt. " Causa indignationis hujus exprimitur a Luca, XXII, 24, ubi dicitur, quod facta est contentio inter eos, quis eorum videretur esse major: et ideo indignati sunt de duobus qui se praeferebant. Tamen licet praelati non sint aliis, tamen privilegium accepit uterque : Jacobus quidem primus Apostolorum laureatus : et Joannes sicut a concupiscentia carnis fuit alienus, ita a dolore corporis in morte fuit immunis. " Indignati" igitur sunt de praelatione duorum, quibus pares erant in electione Apostolatus. Ad Ephes. IV, 31 : Omnis amaritudo, et ira, et indignatio, et clamor, et blasphemia tollatur a vobis cum omni malitia. Ad Coloss. III, 8 : Deponite iram, indignationem, malitiam, blasphemiam. Et, ibidem, v. 21 : Patres, nolite ad indignationem provocare filios vestros.

" Jesus autem vocavit eos ad se, et ait: Scitis quia principes gentium do- minantur eorum, et qui majores sunt potestatem exercent in eos. Non ita erit inter vos. "

Ecce persuasio humilitatis. Et tria facit : primo enim benigne advocat, ut indignationem tumentis animi bonitate vincat : secundo, fastum interdicit: tertio, suasum humilitatis indicit.

Dicit ergo : " Jesus autem vocavit eos ad se, " ut ipsa appropinquatio tumentis vinceret animum, et ut formam humilitatis in ipso adspicerent. Psal. XXXIIi, 12: Venite, filii, audite me. Genes, XLIX, 2 : Congregamini, et audite, filii Jacob, audite Israel patrem vestrum.

" Scitis quia principes gentium dominantur eorum. " Ecce interdicit fastum, non modo tyrannorum, sed etiam eorum qui in urbanitatibus praesunt. Principes autem sunt, qui actus ordinant legibus, et officiis, et urbanitatibus. Domini autem, qui culmine altitudinis, et copiis, et robore, continent multitudines, ne seditione, vel bello concutiantur. Potestates autem, quae repellunt insurgentes. Et ideo isti vocantur benefici, sicut dicit Plato in urbanitatibus. Tyranni autem, qui omnia corrumpunt, malefici vocantur : et illi etiam vocant se dominos. Isa. XIX, 4 : Tradam aegyptum in manum dominorum crudelium, et rex fortis dominabitur eorum. Luc. XXII, 25 : Reges gentium dominantur eorum : et qui potestatem habent super eos, benefici vocantur.

" Non ita erit inter vos. "

Quasi dicat: Fastus Tyrannorum etiam a civilibus damnatur : ego ad perfectionem justitiae invitans etiam fastum interdico urbanitatum. Beda : " Quoties " hominibus praeesse cupio, Deum prae" " ire contendo : scriptum est enim de c( Christo, Luc. II, 51 : Ei erat subditus

" illis, Deus hominibus. " Eccli. XXXII, 1 : Rectorem te posuerunt, noli extolli: esto in illis quasi unus ex ipsis. I Petr. v, 3 : Non ut dominantes in cleris, sed forma facti gregis ex animo,

" Sed quicumque voluerit inter vos major fieri, sit vester minister:

Et qui voluerit inter vos primus esse, erit vester servus. "

Ecce persuasio humilitatis. Et dicit duo : qualis sit major, et qualis primus. Major autem refertur ad principatum, et primus ad dominium.

Dicit ergo : " Quicumque voluerit. " Ex modo loquendi notat voluntatem nostram debere consentire humilibus. Ad Roman. XII, 16 : Non alta sapientes, sed humilibus consentientes.

" Inter vos. " Ex modo loquendi notat Praelatum non supra subditos, sed inter subditos esse debere. " Major fieri, " in honore principatus ordinando actus aliorum. " Sit vester minister. " Eccli. m, 20 : Quanto magnus es, humilia te in omnibus. Sic enim eris forma aliorum.

" Et qui voluerit, "

Ut ex voluntate, non coactus descendat, " inter vos. " Augustinus : " Hono-" re coram vobis-Praelatus sit vobis, litt more coram Deo substratus sit pedice bus vestris. " " Primus esse, " dignitate dominii, " sit vester servus, " hoc est, formam servitutis exhibeat. I ad Corinth. IX, 19 : Cum liber essem ex omnibus, omnium me servum feci, ut plures lucrifacerem. Ad Philip. II, 8 : Semetipsum exinanivit, formam servi accipiens. Job, XXII, 29 : Qui humiliatus fuerit, erit in gloria. Proverb. XXIX, 23 : Humilem spiritu suscipiet gloria.

" Sicut Filius hominis non venit ministrari, sed ministrare, et dare animam suam redemptionem pro multis. "

Ecce exemplo sui persuasio simul humilitatis et fraternae charitatis.

Dicit ergo : " Sicut Filius hominis non venit ministrari. " Persuadet humilitatem. Lucae, XXII, 27 : Quis major est, qui recumbit, an qui ministrat ? nonne qui recumbit ? Ego autem in medio vestrum sum sicut qui ministrat.

Et hoc est quod dicit : " Sed ministrare. " Joan. XIII, 4 et 5 : Surgit a caena...., et coepit lavare pedes discipulorum,

" Et dare animam suam redemptionem pro multis. " Persuasio est fraternae charitatis : summum enim ministerium est pro fratribus dare animam. Dicitur autem hic dupliciter anima : ab animeitate, et ab animalitate. Animam dictam primo modo hoc est, spiritum tradidit in manus Patris. Lucae, XXIII, 46 :. Pater, in manus tuas commendo spiritum meum. Animam dictam secundo modo, hoc est, vitam mortalem tradidit in manus tortorum. Jerem. XII, 7 : Reliqui domum meam, dimisi haereditatem meam, dedi dilectam animam meam in manu inimicorum ejus. Et notanda sunt quatuor, scilicet, quod gratuite dedit, et quid, et ad quid, et pro quibus. Quod gratuite : quia dicit, " dare, " non vendere. Isa. LII, 3 : Sine argento redimemini. Ad Roman. XI, 35 : Quis prior dedit illi, et retribuetur ei ? Quid dedit, quia " animam. " Nihil habuit melius, nihil charius, nihil intimius. Isa. LIII, 10 : Si posuerit pro peccato animam suam, videbit semen longaevum. Joan. XV, 12 : Majorem hac dilectionem nemo habet, ut animam suam ponat quis pro amicis suis. Ad quid autem ? quia " redemptionem : " non enim stulte, vel inutiliter dilectam dedit animam, sed ut redimeret amicos. Osee, XIII,14: De, mcrle redi-raam eos, Psal. cxxix, 7: Apud Dominum misericordia, et copiosa apud eum redemptio. Et, Isa. liv, 5 : Redemptor tuus, Sanctus Israel, Deus omnis terrae vocabitur. Pro quibus ? " pro multis " efficienter, pro omnibus autem sufficienter. Ad Roman. viii, 32 : Eliam proprio Filio suo non perpecit, sed pro nobis omnibus tradidit illum. Isa. un, 12 : Ipse peccata multorum tulit, et pro transgressoribus rogavit, ut non perirent.

" Et egredientibus illis ab Iericho, secuta est eum turba multa.

Et ecce duo caeci, sedentes secus viam, audierant quia Jesus transiret. "

Haec est pars capituli, quae invitat Praelatos ad illuminationem subditorum per doctrinam : ut sicut purgant instantia et humilitate operis, ita illuminent caecos per doctrinam praedicationis.

Tanguntur autem tria : miraculi opportunitas, devotio eorum in quibus factum est, et miraculi perfectio. Et haec patent in littera,

Opportunitas miraculi tangitur ex tri-. bus : ex loco quem deserunt : ex praesentia turbae aedificandae ad fidem : ex frequentia transitus viae.

De primo dicit : " Et egredientibus illis ab Iericho, " eundo Jerusalem ad Passionem. Jericho interpretatur defectus : quia omnem qui in nobis erat, defectum auferre perrexit. Dicit autem Hieronymus, quod " latrones manebant " in via: " et ideo Dominus ivit vias illas, ut illos doctrina et miraculis converteret. Luc. x, 30 : Homo quidam descendebat ab Jerusalem in Jericho, et incidit in latrones. Psal. XVI,4: Propter verba labiorum tuorum ego custodivi vias duras latronis . Translatio Septuaginta.

" Secula est eum turba multa, " pro- pter multas causas, quas supra, viii, 1, uotavimus. Haec autem specialis causa est, quia jam tempus erat paschale in proximo, et sequebatur eum ad diem festum, dulcedine sermonum suorum adeo delectata, quod sensit, ut dicit Chrysostomus. Psal. cxviii, 103: Quam dulcia faucibus meis eloquia tua, super mel ori meo ! Lucae, XXIV, 32 : Nonne cor nostrum ardens erat in nobis, dum loqueretur nobis in via, ei aperiret nobis Scripturas ?

" Et ecce duo caeci, sedentes secus viam. "

In frequentia transeuntium : et ideo plures miraculum diffamare poterant. Marc. x, 46 et seq., non fit mentio nisi de uno caeco, qui ex magna felicitate incidit in miseriam caecitatis et mendicitatis, et erat famosissimus : et ideo solum illum commemorat. Secus autem viam sedebant, ut eleemosynam acciperent a peregrinantibus in Jerusalem. Job, XXXVIII, 18, 24 : Indica mihi,... per quam viam spargitur lux, dividitur aestus super terram. Proverb, IV, 18 : Justorum semita quasi lux splendens. Et in praesagium hujus, caeci se ponebant ad viam verae lucis. Joan. I, 9 : Erat lux vera quae illuminat omnem hominem venientem in hunc mundum.

Unde sequitur : " Audierunt quia Jesus transiret. " Baruch, III, 14 : Disce..., ubi sit lumen oculorum, et pax. Luc. II, 32: Lumen ad revelationem gentium, et gloriam plebis tuae Israel.

" Et clamaverunt, dicentes : Domine, miserere nostri, fili David, "

Ecce eorum devotio, in quibus factum. est miraculum. Et tangit duo : supplicationem, et instantiam.

In supplicatione tanguntur quatuor : intentio devotionis, professio fidei, peti tio misericordiae, ratio quare erant audiendi.

Intentio devotionis in clamore, cum dicit: " Clamaverunt, " I Regum. IV, 5 : Cum venisset arca foederis Domini in castra, vociferatus est omnis Israel clamore grandi, et personuit terra. Psal. XVI, 6 : Ego clamavi, quoniam exaudisti me, Deus : inclina, aurem tuam mihi,

" Dicentes: Domine. " Professio est fidei de Domino, quod potest praestare quod petitur. Ad Romanos, x, 12: Idem Dominus omnium, dives in omnes qui invocant illum," Miserere nostri. "

Petitio misericordiae relevantis miseriam : erat enim valde compatiens, et super afflictos pia gestans viscera. Joel, II, 13 : Benignus ei misericors est. Eccli. XXXVI, 1 : Miserere nostri, Deus omnium, et respice nos, et ostende nobis lucem miserationum tuarum.

" Fili David, " mansueti, et misericordis : et ideo congruum est ut nos miseros audias. Marci, x, 48 : Fili David, miserere mei. Isaiae, XXVI, 8: Nomen tuum et memoriale tuum in desiderio animae." Turba autem increpabat eos ut tacerent. At illi magis clamabant, dicentes: Domine, miserere nostri, fili David, "

Hic ostenditur instantia caecorum in tribus : in increpatione turbarum, in multiplicato clamore, et in ejusdem sermonis iteratione.

De primo dicit: " Turba autem, " quae

vere turba a turbando dicitur. I Rogum, II, 17 : Erat peccatum puerorum grande nimis coram Domino : quia, retrahebant homines a sacrificio Domini. Joan. VII, 49 : Turba haec, quae non novit legem, maledicti sunt. Turba haec turbam tumultuantium cogitationum designat, quae orantes frequenter impedit. Eccli. x, 1:

Muscae morientes perdunt suavitatem unguenti." At illi magis clamabant. " Forte audierant eum dixisse, Luc. XVIII, 1 : Quoniam oportet semper orare, et non deficere. Et iterum, Luc. XI, 8 : Propter improbitatem ejus surget, et dabit illi quotquot habet necessarios.

" Domine, miserere nostri, fili David. " Psal. LVI, 2 : Miserere mei, Deus, miserere mei : quoniam in te confidit anima mea. Et iterum, Psal. x sec. Hebraeos, x, 14 : Tibi derelictus est pauper, etc.

" Et stetit Jesus, et vocavit eos, et ait: Quid vultis ut faciam vobis ? Dicunt illi: Domine, ut aperiantur oculi nostri, "

Hic ponitur perfectio miraculi. Et tanguntur sex : status Domini transeuntis, vocatio miseri, requisitio desiderati, professio petiti, adeptio voliti, et gratuitas sanitatis.

De statu transeuntis dicit: " Stetit Jesus, " tentus misericordia cordis. Isa. XXVII, 5 : An potius tenebit fortitudinem, meam. Et loquitur ibi de fortitudine irae impellentis ad non curandum hominem. Marci, x, 49: Stans Jesus illum, scilicet caecum, praecepit vocari.

" Vocavit eos. " Ecce secundum : et haec vocatio est adspiratio conversionis. Job, XIII, 22 : Voca me, et respondebo tibi: arut certe loquar, ei tu responde mihi

" Et ait : Quid vultis ut faciam vobis ? " Ecce tertium : et fit haec inquisitio, ut coram turba exponant honestum, et utile, et congruum sibi esse desiderium suum : hoc autem meretur audiri. Proverb. x, 24 : Desiderium suum justis dabitur.

" Dicunt illi : Domine. "

Ecce quartum, Tob, v, 12 : Qualegaudium mihi erit, qui in tenebris sedeo, et lumen caeli non video ? Et ex modo loquendi intelligitur, quod isti habebant pupillus, et sine visu. Propter hoc dicunt : " Ut aperiantur, " non ut dentur nobis, " oculi nostri. " Psal. cxviii, 18 : Revela oculos meos, et considerabo mirabilia de lege tua. " Ut aperiantur, " inquam, ut videant te mirabilem : quia, Lucae, x, 23 : Beati oculi qui vident quae vos videtis.

" Misertus autem eorum Jesus, tetigit oculos eorum. Et confestim viderunt, et secuti sunt eum. "

Ecce quintum. Et tangit tria, scilicet inclinantem misericordiam, modum operis, et perfectionem.

Misericordia enim inclinat, Osee, XI, 8 et 9 : Conturbata est poenitudo mea. Non faciam furorem irae meae.

" Tetigit oculos eorum, " ut in tactu carnis latens appareat potentia deitatis. Joan. XI, G : Fecit lutum ex sputo, et linivit lutum super oculos caeci. Similiter, Supra, viii, 3 : Tetigit eum, scilicet leprosum... Et confestim mundata est lepra ejus. Et, Supra IX, 30 : Aperti sunt oculi eorum. Joan. IX, 5 : Quamdiu sum in mundo, lux sum mundi.

" Et secuti sunt eum : " intus melius illuminati, grati de dono illuminationis. Joan. VIII, 12 : Ego sum lux mundi : qui sequitur me, non ambulat in tenebris, sed habebit lumen vitae.

B. AlBERTI MAGNI,

RATISBONENSIS EPISCOPI, ORDINIS PRAEDICATORUM,

OPERA OMNIA,

EX EDITIONE LUGDUNENSI RELIGIOSE CASTIGATA, ET PRO AUCTORITATIBUS

AD FIDEM VULGATAE YERSIONIS ACCURATIORUMQDE

PATROLOGIAE TEXTUUM REVOCATA, AUCTAQUE B. ALBERTI VITA AC BIBLIOGRAPHIA SUORUM

OPERUM A. PP. QTETIF ET ECHARD EXARATIS, ETIAM REVISA ET LOCUPLETATA

CURA AC LABORE

Steph. Caes. Aug. BORGNET, Sacerdotis dioecesis Remensis,

ANNUENTE MENTEQUE PONT. MAI. LEONE XIII.

VOLUMEN VIOESIMUM PRIMUM ENARRATIONES IN MATTHAEUM (XX1-X XVIII) - IM MARCUM.

AdminBookmark

PARISIIS

APUD LUDOVICUM VIVES, BIBLIOPOLAM EDITOREM,

13, VIA VULGO DICTA DELAMBRE, 13

MDGGGXGIV

D.ALBERTI MAGNI,

DOCTRINA TOTO ORBE CELEBERRIMI,

IN EVANGELIUM MATTHAEI

LUCULENTA EXPOSITIO.