IN CAPUT XXII MATTHAEI

ENARRATIO.

" Et respondens Jesus, dixit iterum in parabolis eis, dicens. "

Hic inducitur tertia parabola, in qua non modo ostenditur abjectio Judaeorum, et vocatio gentium, sed etiam eversio civitatis, et occisio Principum, quae facta est sub Tito et Vespasiano. Et causa hujus eversionis non modo ponitur Christi occisio, sed etiam occisio discipulorum ejus, qui ad eos sunt missi, et Apostolorum, sicut fuit occisio Jacobi majoris per Herodem, et Jacobi minoris per pontificem, et Stephani et aliorum multorum.

Dividitur igitur parabola in duas partes : primo enim justam ostendit eversionem Judaeae : secundo, inducit generalem vocationem gentium, et Ecclesiae aedificationem, ibi, v. 8 : Tunc ait servis suis, "

In prima harum partium sunt tres paragraphi : in quorum primo beneficia gratiae ostendit in Deo praeparatae : in secundo, largitatem in invitatione, et contemptum ex eorum qui invitabantur ingratitudine : in tertio, magnifioentiam Dei describit in eorum quae praeparata sunt copiis, et instantiam invitationis, et malevolentiam vocatorum contra Domini beneficium. Et haec patent in littera per ordinem.

In primo horum paragraphorum duo dicuntur : in quorum priori Evangelista doctrinae hujus describit modum, et in secundo doctrinae proponit seriem.

Dicitur igitur:

" Et respondens Jesus. "

Supra, IX, 4 : Cum vidisset Jesus cogitationes eorum, dixit : Ut quid cogitatis mala in cordibus vestris ? Ita et hic respondet nequitiae cordis eorum, qua reluctabatur Christo vocanti eos ad Dei copulam. Psal. xxxii, 15 : Qui finxit singillatim corda eorum : qui intelligit omnia opera eorum.

" Dixit iter um. " II ad Timoth. IV, 2 et 3 : Insta opportune, importune... Erit enim tempus, cum sanam doctrinam non sustinebunt. Ezechiel. III, 8 : Dedi frontem tuam duriorem frontibus eorum.

" In parabolis, " Supra, xiii, 34 : Sine parabolis non loquebatur eis. Hujus cau- sa est duplex : unam reddit Dionysius in Caelesti Hierarchia : " Quia nobis non " est possibile lucere divinum radium, " nisi velaminibus similitudinum cir-" cum velatum. " Secunda est, quia coram rudi turba loquebatur, quae divina non caperet nisi per similitudines humanas exprimerentur. Turbas enim magis instruere intendit quam Principes, et Pharisaeos, quos scivit esse indociles. Ad Roman. I, 14 et 15 : Sapientibus ei insipientibus debitor sum. Ita (quod in me) promptum est et vobis, qui Romae estis, evangelizare.

" Simile factum est regnum coelorum homini regi. "

Ecce doctrinae series. Et dicit tria, assimilatum videlicet, et cui assimilatur, et in quo similitudo accipitur.

Assimilatum dicit : " Simile factum est regnum caelorum. " Regnum in regnante est animatum justum movens ex justo, et dirigens justum, et ad justum, ut ad finem omnia reducens : ut sic sit movens virtute, et dirigens sapientia, et finiens bonitate justitiae. " Caelorum " autem regnum est, quando haec omnia fiunt respectu justitiae coeli, quae divina est, et est omnis justitiae prima forma. Hoc est regmim, de quo, Supra, XIII, 41 : Colligent de regno ejus omnia scan dala. Apocal. v, 10 : Fecisti nos Deo nostra regnum. Supra, XI, 12 : Regnum coelorum vim patitur, et violenti rapiunt

Hoc igitur est, quod assimilatur " homini regi. " Ecoe cui assimilatur : et dicitur homo, quia humanus, et benignus, et misericors est, et praestabilis super malitia conversorum : sicut homo est animal mansuetum natura, et mollis tactus, et lenis corporis. Rex autem gloria, et rectitudine justitiae, et distributione graduum honoris, et continentia multitudinis, et gubernationis earum. Isa. XXXIII, 22 : Dominus legifer noster, Dominus rex nosier. Isa. XXXII, 1 : Ecoe in justitia regnabit rex, et principes in judicio praeerunt. I ad Timoth. I, 17 : Regiautem saeculorum immortali, invisibili, soli Deo honor et gloria in saecula saeculorum.

" Qui fecit nuptias filio suo. "

Ecoe in quo sollicitudo attenditur. Et notantur tria, scilicet factura, factum, et cui fit factura. In primo est opus divinum, quod Deus sine nobis, sed in nobis, et pro nobis operatur : in secundo, magnitudo amoris, et unitas conjunctionis, et jucunditas delectationis in hoc quod fecit : exprimitur in tertio altitudo materialis, et honor importatur : nubere enim natura, vel spiritus noster non potest altius et gloriosius, quam Filio Dei conjungatur. Resumentes igitur ab initio dicimus, quod bonum et gaudium nostrum in his verbis exprimitur, in assimilati magnitudine, ,in facientis bonum nostrum descriptione, et in eo in quo similitudo attenditur modo, et jucunditatis honore.

Magnitudo autem assimilati in duobus est : in assimilati ad nos congruitate, et in ipsius rei, quae assimilatur sufficientissima nobilitate. Non enim semper simile fuit regnum coelorum his quae perfecta sunt in nobis gratiae operibus : eo quod peccando illud amiseramus : et ideo nobis ad regnum coelorum, et conjunctionem divinam nulla erat congruitas. Sed pius rex hoc fecit, ut iterum congrueret redemptio, quod incompotens erat damnatis per peccatum.

Et hoc no tat, quando dicit : " Simile factum est, " pro oerto a Deo, qui refecit hoc quod defeoerat a coelestium assimilati one. Psal. lxxxv, 17 : Fac mecum signum in bonum, ut videant qui oderunt me, et con fund ant ur : quoniam tu, Domine, adjuvisti me, et consolatus es me. Amos, IX, 11 : Suscitabo iabernaculum David quod oecidit, et rexdificabo aperturas murorum ejus,

" Regnum. " Facti est nobilitas in origine, in potestate, in ordine, in divitiis, in gloria. Origine enim coeleste est. Joan. XVIII, 36 : Regnum meum non est de hoc mundo. Sapient. v, 17 : Accipient regnum decoris, et diadema speciei, sive pulchritudinis, de manu Domini. Potestas autem regni istius invincibilis est in omni justitia, qua agit regnantes, qua dirigit operantes, qua revincit insurgentes. Daniel. VII, 14 : Potestas ejus, potestas aeterna, quae non auferetur : et regnum ejus, quod non corrumpetur. Et ideo regnum David dicitur, qui manu for tis, et adspectu desiderabilis interpretatur. Ordo ejus mirabilis est in officiorum congruitate, in urbanitatum honestate. De primo est illud Psalmi xlvii, 14 : Distribuite domos ejus, ut enarretis in pro genie altera. De secundo, Proverb. XXXI, 23 ; Nobilis in portis vir ejus, quando seder it cum senatoribus terras. De utroque, III Regum, x, 5, quod regina Saba videns ordines, et habitacula ministrantium, non habebat ultra spiritum. I ad Corinth. XIV, 40 : Omnia secundum ordinem fiant, scilicet in vobis, quilibet in suo officio sit utilis, et gradu honoris secundum urbanitates honestus. Ad Roman. XI, 13 : Ministerium meum honorificabo. De divitiarum copiis, sine quibus regnum non dispensatur, III Reg. x, 23 : Magnificatus est rex Salomon super omnes reges terrae divitiis, et sapientia, Ad Roman. x, 12 : Dives in omnes qui invocant illum. Eccli. xliv, 6 : Divites in virtute. I ad Corinth. i, 5, 6, 7 : In omnibus divites facti estis in illo, , in omni verbo, et in omni scientia : sicut testimonium Christi confirmatum est in vobis : ita ut nihil vobis desit in ulla gratia. De gloria autem, Joan. I, 14 : Vidimus gloriam ejus, gloriam quasi Unigeniti a Patre, plenum gratiae et veritatis. Psal. VIII., 6 et 7 : Gloria et honore coronasti eum, Domine : et constituisti eum semper opera manuum tuarum. Hoc est regnum coelorum undique perfectum, de quo dicitur, Luc. XVII, 21 : Regnum Dei intra vos est. Et de quo immediate dictum est : Auferetur a vobis regnum Dei, et dabitur genti facienti fructus ejus Et de quo, Supra, VI, 10, dicitur : Adveniat regnum tuum. Quid enim melius fieri potest homini quam divinus sit? Sui boni origine invincibilis, et ad omnia sufficiens virtutis perfectione, ut dicere possit : Omnia possum in eo qui me confortat . Congruus tempori, et loco, et Deo, et hominibus, in ordine sufficiens, et copiosus in omnibus Spiritus sancti bonis, et gloriosus in decore virtutis et honestatis : hic jam regnat super terram. Apocal. v, 10 : Regnabimus super terram. Hoc est regnum, in quo nullum scandalum. Sapient. VI, 22 : Diligite sapientiam, ut in perpetuum regnetis. Ecce quanta est assimilati nobilitas.

Per hoc autem, quod " coelorum " est, amplitudo designatur : sicut enim dicit Seneca in Naturalibus Quaestionibus : " Centrum est, o homines, in

" quo navigatis : punctum est, pro quo " litigatis : infinita sunt spatia caeli, " quae non curatis. " Psal. XVII, 20 : Eduxit me in latitudinem : salvum me fecit, quoniam voluit me. Eccli. XXIV, 8 : Gyrum caeli circuivi sola.

" Homini regi. " Describitur ab habitu animi et dignitate honoris. Benignus est rex: vere rex est, qui omnia bene et utiliter disponit. Ferus autem rex et inhumanus degenerat in tyrannum, de quo dicitur, Ezechiel. XXXII, 2 : Leoni gentium assimilatus es. Et, ibidem, XIX, 3 : Leo factus est : et didicit capere praedam, hominesque comedere. Zachar. IX, 9 : Ecce rex tuus veniet tibi justus . Matth. XI, 29 : Discite a me, quia mitis sum. Rex autem dicitur regula justi indeflexibilis. Jeremiae, XXIII, 5 et 6 : Regnabit rex, et sapiens erit: et faciet judicium et justitiam in terra... Et hoc est nomen quod vocabunt eum : Dominus Justus noster. Et ideo dicitur, ibidem, quod in diebus illis salvabitur Juda, et Israel habitabit confidenter. Sed contra de tyrannis dicitur, Proverb. XXVIII, 12 : Regnantibus impiis ruinae hominum. Isa. XIX, 4 : Tradam aegyptum in manu dominorum crudelium, et rex fortis dominabitur eorum.''

Hic ergo rex. " fecit, " opere suo, et expensis praeparavit. I ad Corinth. II, 9 : Quod oculus non vidit, nec auris audivit, nec in cor hominis ascendit, quae praeparavit Deus iis qui diligunt illum. " Nuptias. " In natura, in spiritu, in gloria. In natura, quando sibi nostram naturam univit : in spiritu, quando spiritum hominis sibi conjungit : in gloria, quando hominem totum in luce suae deitatis implebit. Primae factae sunt in Virginis utero : secundae, in conscientiae thalamo : tertiae, in faciei Dei secreto. De primis dicitur, Psal. XVIII, 6 : In sole posuit tabernaculum suum : et ipse tamquam sponsusprocedens de thalamo suo. De secundis, Osee, II , 19 : Sponsabo te mihi in sempiternum. De tertiis, Apocal. xIx, 7 et 8 : Venerunt nuptiae Agili, et uxor ejus praeparavit se. Et datum est illi ut cooperiat se byssino splendenti et candido. Primae significantur per nuptias quae factae sunt in Cana galiaeae : ei erat mater jesu ibi . Cana enim interpretatur zelus, quem habuit Filius Dei, ut nobis conjungeretur. Secundae significantur per conjunctionem Abisag ad David in castitatis perfectione. Tertiae, per conjunctionem Esther cum beatissimo Assuero, qui secundum nomen suum omnes in copula nuptiarum Esther beatificat. Primae perficiunt individuitatem vitae in persona : secundae, individuam vitam in uno spiritu : tertiae retinent individuae vitae consuetudinem in gloria. De prima est illud Psal. lxiv, 5 : Beatus quem elegisti, et assumpsisti. De secunda, F ad Corinth. vI, 17 : Qui adhaeret Domino, unus spiritus est. De tertia, Psal. xxx, 21 : Abscondes eos in abscondito facie tuae a conturbatione hominum. Haec est magnitudo amoris in omnibus, cumulus jucunditatis, et unitas individuitatis. De primo, Cantic. vIII , 6 : Fortis est ut mors dilectio. De secundo, Baruch, Iv, 86 : Vide jucunditatem a Deo tibi venientem. De tertio, Deuter.Iv, 4 : Qui adhaeretis Domino Deo vestro, vivitis universi. Psal. lxii, 9 : Adhaesit anima mea post te : me susoepit dextera tua."

Filio suo, " Ecce honor maritalis : altior enim nulla potest esse conjunctio, quam ut caro Filio Dei, spiritus Verbo Dei, homo totus gloriae Dei conjungatur. Ad. Ephes. v, 25 : Viri, diligite uxores vestras, sicut et Christus dilexit Ecclesiam. Et sequitur, V. 32 : Sacramentum hoc magnum est : ego autem dico in Christo ei in Ecclesia. Sapient. xIx, 20 : In omnibus magnificasti populum tuum, Domine, et honorasti.

" Et misit servos suos vocare invitatos ad nuptias, et nolebant venire. "

Hic exprimitur largitas. Et dicuntur duo, scilicet largitatis munificentia, et ingratitudinis eorum qui vocantur malitia.

Et dicit quatuor de primo : benignitatem vocantis, in hoc quod misit servos eis qui venire debebant per seipsos : et honestatem vocationis, ne aliquis verecundetur se ingerere : et debitum veniendi ex parte vocatorum, quia invitati fuerant : et solemnitatem, festi, ad quam vocabantur.

De primo dicit, quod " misit servos. " Jerem. xliv, 4 : Misi ad vos omnes servos meos prophetas, de nocte consurgens, et mittens. Jerem. I, 7 et 8 : Ad omnia quae mittam te ibis, et universa quaecumque mandavera tibi loqueris. Ne timeas. Hieronymus dicit, quod " quidam " libri habent servum. " Et tunc per servum intelligitur Moyses. Exod. m, 10 : Veni, mittam te ad eos. Verior tamen littera est servos : et tunc per servos intelliguntur Prophetae.

" Vocare, " ne forte seipsos ingerentes verecundentur. Numer. xvI, 2 : Proceres synagogae per nomina vocabantur. Ad Roman. vIII, 29 et 30 : Quos praescivit, et praedestinavit conformes fieri imaginis Filii sui..., hos et vocavit. " Invitatos : " qui debitum habebant veniendi per invitationem legis naturae et circumcisionis, et legis scriptae. Proverb. Ix, 3 : Misit ancillas ut vocarent ad arcem, et ad maenia civitatis,

" Ad nuptias. " Ecce solemnitas conjunctionis Dei cum homine. Apocal. xIx, 9 : Beati qui ad coenam nuptiarum Agni vocali sunt.

" Et nobebant venire. " Ecce ingratitudo per simplicem inobedientiam. Proverb. I, 24 : Vocavi, et renuistis : extendi manum meam, ei non fuit qui adspioeret. Job, xIx, 16 : Servum meum vocavi, et non respondit : ore propria deprecabar ilium.

" Iterum misit alios servos, dioens : Dicite invitatis : Ecoe prandium meum paravi, tauri mei et altiliaoc- cisa sunt, et omnia parata : venite ad nuptias. "

Iterata et instans magnifioentiae vocatio, et ingratitudo cum. malitia exercita in vocantes.

Vocatio autem describitur per iterationem, quae notat desiderium Dei, ut veniant : per honestatem nuntiorum; per ostensionem delicatae et sumptuosae praeparationis,

Dicit igitur : " Iterum. " Psal.XCIV, 10 : Quadraginta annis proximus fui generationi huic, et dixi : Semper hi errant corde .

" Alios servos, " Apostolos in prima missione. Supra, x, 5 et 6, quando dixit : In viam gentium ne abieritis, et in civitates Samariianorum ne intraveritis. Sed potius ite ad oves quae perierunt domus Israel. Matth. xv, 24 : Non sum missus nisi ad oves quae perierunt domus Israel.

" Dicite invitatis, "

Per prophetas qui primo vocaverunt invitatos in lege. Et est allegatio praeparati convivii. Et dicuntur quatuor : opportunitas temporis, diversitas prseparationis, complementum abundantiae, et vocatio.

Temporis opportunitas importatur, cum dicitur : Ecoe prandium meum paravi. " Quasi dicat : Hora prandii est : et haec est hora sexta, quando parum ante Spiritus intus reficiens super disci- pulos effusus est , quando ructare musti crapulam judicabantur diseipuli. Genes. xliii, 16 : Intro duc viros domum..., quia mecum sunt comesturi meridie.

Joan. XXI, 12 : Venite, prandete.

" Tauri mei. " Ecoe praeparatorum diversitas. Tauri autem sunt maturi viri, qui in utroqueTestamento jugum Domini portantes, et trahentes, agrum cordis subditorum excoluerunt. Isa. xxx, 24 : Tauri tui, et pulli asinorum qui operantur terrain, commistum migrna cornedent sicut in area ventilatum est. Migma commistum, spiritus est in littera ; ventilatum in area, mysterium est ex historia elicitum flatu sancti Spiritus. Job, I, 14 : Boves arabant, et asinae pasoebantur juxta eos.

" Et altilia, " ab alendo dicta, quasi alitilia : et sunt levia saginata, alte volantia : levia spiritus libertate, saginata pinguedine devotionis, alte volando contemplatione veritatis. Psal. liv, 7 : Quis dab it mihi pennas sicut columbae, et volabo, et requiescam ? Psal. lxii, 6 : Sicut adipe et pinguedine repleatur anima mea. Et de utraque istaram praeparationum, Genes. xv, 9 et 10, ubi Abraham vitulum et avem, arietem et capram immolavit. Genes. XVIII, etiam vitulum tenerrimum Angelis praeparavit.

" Et omnia parata sunt. " Ecoe abundantiae sufficientia, quam praeparavit in duloedine sua pauperi Deus . Nec poterant omnia parata esse nisi in seipso : in quo est omnis boni plenitude, in quo panis purissimae et solidae veritatis, refectio delicata dulcissimae bonitatis, pinguedo charitatis, sapor deitatis, vinum sapientiae, convivantes personae, lint-, eum munditiae, minister et pater omnis boni, promptuarium copiosissimum, divitiae Dei, symphonia cantus Angelorum societas omnium bonorum. Psal. xli, 5 :

In voce exsultationis et confessionis , sonus epulantis. Luc. XXII, 29 et 30 : Ego dispono vohis sicut disposuit mihi Pater mens regnum, ut edatis, et bib atis super mens am me am in regno meo. Isa. xxv, 6 : Faciei Dominus exercituum omnibus populis in monte hoc convivium pinguium, convivium vindemiae, pinguium medullatorum, vindemiae defaecatae.

" Venite ad nuptias. " Supra, XI, 28 : Venite ad me, omnes qui laboratis et onerati estis, et ego reficiam vos.

" I11i autem neglexerunt, et abierunt alius In villam suam, alius vero ad negotiationem usam :

Reliqui vero tenuerunt servos ejus, et contumeliis affectos occiderunt. "

Ecoe ingratitudo Et exaggeratur tri- pliciter : negligentia, et occupatione, et nequitia in nuntios.

De negligentia dicit : " Illi autem, " non curantes epulas spirituales, " neglexerunt, " deliciis earnis resoluti. Ad Philip. III, 18 et 19 : Inimicos crucis Christi : quorum finis interitus, quorum Deus venter est : et gloria in confusione ipsorum qui terrena sapiunt. Ad Hebr. XIII, 10 : Habemus altare, de quo edere non habent potestatem qui tabernaculo deserviunt : et ideo, quia non habent potestatem veniendi ad mensam Domini, pigritia ventris venire negligunt. Eccle. VII, 19 : Qui timet Deum, nihil negligit. Genes. xlii, 1 et 2 : Quare negligilis ? Audivi quod triticum venumdetur in .aegypto,

"Et abierunt. " Secundum impedimentum. Zachar. VII, 11 : Noluerunt attendere, et averterunt scapulam reoedentem. Joan. v, 40 : Non vultis venire ad me ut vitam habeatis.

" Alius in villam suam. " Diversitas tangitur variae occupationis detinentis. " In villam. " Per villain intelligitur omnis occupatio humani laboris, a vocatione aeternorum retinens : quia agricultura prsecipuum est in quo laborat humana neoessitas. Luc. XIV, 18: Villam emi, et neoesse habeo exire, et videre illam : rogo te, habe me excusatum. Sic Cain exivit in agrum, et factus est homo agricola omnino deditus fructibus agri : et ideo non respexit Deus ad Cain, et ad munera ejus . Ideo praecepit Deus ut terra et homines sabbatizarent, ut in quiete cordis et laboris epulis Dei interess ent. " Alius vero ad negotiationem suam. " Quaecumque lucra sunt pra3ter laborem manuum, in negotiationes hic dicuntur. Psal. lxx, 15 et 16 : Non cognovi negotiationem , iniroibo in poientias Domini. Osee, XI, 12 : Circumdedit me Ephraim in negotiatione sua, el in dolo domus Israel. Ezechiel. XXVIII, 16 : In multitudine negotiationis tuae repleta sunt interior a tua iniquitate. Eccli. XXVI, 28 : Difficile exuitur negotians a negligentia.

" Reliqui vero. "

Expressa malitia triplex : captivitatis, vituperationis, et occisionis.

De prima dicit : " Reliqui vero tenuerunt servos ejus. "' Act. XII, 3 et 4 : Ap posuit ut apprehenderet et Petrum.... Quern cum apprehendisset, misit in career em. Ad Hebr. XI, 36 : Captivati sunt. Act. v, 18 : Posuerunt eos in custodia pub Iica.

" Et contumeliis affectos. " Ecoe vituperatio. Matth. x, 25 : Si patremfamilias Beelzebub vocaverunt, quanto magis domesticos ejus ! Sic et vos vocabunt. Psal. XXI, 8 : Deriserunt me : locuti sunt labiis, et moverunt caput.

I ad Corinth. iv, 12, 13 : Maledicimur, et benedicimus... : blasphemamur, et obsecramus. Tamquam purgamenta hujus mundi facti sumus, omnium peripsema usque adhuc.

" Occiderunt. " Matth. xx, 37 : Jerusalem, Jerusalem, quae occidis prophetas, et lapidas eos qui ad te missi sunt. Psal. XLII, 22 : aestimati sumus sicut oves occisionis. I ad Corinth. xv, 31 : Quotidie morior per gloriam vestram, fraires.

" Rex autem cum audisset, iratus est : et missis exercitibus suis, perdidit homicidas illos, et civitatem illorum sucoendit. "

Tangitur hic destructio Judaeorum. Et tangit iram judicis, et instrument a ultionis, et ipsam ultionem duplioem in occisione hominum, et eversione civita- tis.

Causam ergo irae judicis tangit, cum dicit: " Rex, " qui justitiam negligere non potest. Isa. XXXII, 1 : Ecoe in justitia regnabit rex.

" Cum audisset " clamorem sanguinis, nullo alio nuntiante : et est argumentum, quod in apertis criminibus judex de officio suo prooedere debet ad ultionem. Genes. IV, 10 : Vox sanguinis fratris tui clamat ad me de terra. II Machab. VIII, 3 et 4 : Vooem sanguinis damantis ad se audiret..., et indignaretur super his.

" Iratus est. " Psal. cv, 40 : Iratus est in furore Dominus in populum suum, et abominatus est hsereditatem suam. Isa. lxiv, 5 : Ecoe tu iratus es, et peccavimus : in ipsis fuimns semper,

" Et missis exercitibus suis. " Ecoe instrumenta vindictae, exercitus Titi et Vespasiani missi contra eos : propter hoc vocatur Dominus Sabaoth,hoc est, exer-

cituum . Isa. VIII, 8 : I bit per Judam, inundans, et transiens usque ad collum veniet. Et erit exiensio alarum ejus, imp lens latitudinem terrae tuae, o Emmanuel : quia exercitus isti expanderunt se in terra Domini.

" Perdidit homicidas illos. " I Joan. III, 15 : Omnis homicida non habet vitam aeternam in semetipso manentem. Luc. XIX, 27 : Inimicos meos illos, qui noluerunt me regnare super se, adducite huc, et interficite ante me.

" Et civitatem illorum, " Jerusalem, " sucoendit, " ad litteram. Thren. II, 3 : Sucoendit in Jacob quasi ignem flammae devorantis in gyro. Isa. x, 16 : Sucoensa ardebit quasi combustio ignis. Isa. I, 31 : Sucoendetur utrumque simul, non erit qui exstinguat. Ista est olla sucoensa, in qua excocti sunt Judaei .

" Tunc ait servis suis : Nuptiae quidem paratae sunt, sed qui invitati erant non fuerunt digni. "

Hic abjectis Judaeis, agitur de gentium vocatione. Et habet partes duas : vocationem, et vocatorum discretionem.

In vocatione tria sunt : reprobatio Judaeorum, vocatio gentium, impletio nuptiarum.

De reprobatione dicit : " Nuptiae quidem paratae sunt. " In ea prseparatione prsedestinationis est gratiae appositio, et omne sacramentum Incarnationis, et salutis. Isa. v, 4 : Quid est quod debui ultra faoere vineae meae, et non feci . Joan. XIX, 30 : Consummatum est.

" Sed qui invitati fuerant, " per Prophetas, et prim am missionem Apostolorum, Judaei videlicet, " non fuerunt digni. " Act. XIII, 46 et 47 : Quoniam... indignos vos judicatis aeternae vitae, ecoe convertimur ad gentes : sic enim praece-pit nobis Dominus. Propter hoc Judaei dicuntur faeces. Isa. xlix, 6 : Parum est ut sis mihi servus ad suscitandas tribus Jacob, et faces Israel convertendas : ecoe dedi te in luoem gentium, ut sis sains mea as que ad extremum terrae.

" Ite ergo adexitus viarum, et quoscumque inveneritis, vocate ad nuptias.

Et egressi servi ejus in vias., congregaverunt omnes quos invenerant malos et bonos, et impletae sunt nuptiae discumbentium. "

Ecoe vocatio Gentium. Et dicuntur duo : injunctio vocationis, et obedientia servorum.

Injunctio continet tria : unde vocantur, et quam generaliter, et ad quid.

J3icit enim : " Ite. " Luc. x, 3 : Ite, ecoe ego mitto vos. Joan. xv, 16 : Posui vos ut eatis, et fructum afferatis, et fructus vaster maneat.

" Ad exitus viarum, " hoc. est, ad omnes vitae professiones et actus. Jerem. III, 2 : In viis sedebas, exspectans eos. Proverb. I, 20 : Sapientia foris clamitat, in plateis dat vooem suam. Job, XXXI, 4 : Ipse consider at vias meas, et cunctos gressus meos dinumerat.

" Et quoscumque inveneritis." Sapient. VI, 8 : Pusillum et magnum ipse fecit, et aequaliter cur a est illi de omnibus. Job,III, 19 : Parvus et magnus ibi sunt, el servus liber a domino suo. Psal. CXIII, 13 : Pusillis cum majoribus. Ad Galat. III, 28 : Non est Judaeus, neque Graecus : non est servus, neque liber : non est masculus, neque foemina.

" Vocate ad nuptias. " Isa. xxx, 29 : Canticum erit vobis sicut nox sanctificatae solemnitatis: et Iaetitia cordis sicut qui pergit cum tibia, ut intret in montem Domini. Sed, heu ! hodie viae Sion lu-gent, eo quod non sint qui veniant ad solemnitatem .

" Et egressi servi, etc. "

Servorum hic tangitur obedientia, et Ordinis Praedicatorum egressus. Isa. XXVII, 6 : Qui ingrediuntur impetu ad Jacob, florebit et germinabit Israel, et implebunt faciem orbis semine. Psal. CXXVI, 4 : Sicut sagittae in manu potentis, ita filii excussorum. Est autem egressus de Judaea ad Gentium vias. Cantic. VII, 11 : Egrediamur in agrum, commoremur in villis.

" Congregaverunt, " in unum cor, et unam animam, et unum baptisma, et unam fidem, et unum spiritum, et unius religionis professionem, " omnes quos invenerunt. " Psal. xlix, 5 : Congregate illi sanctos ejus, qui ordinant testamentum ejus super sacrificia. Genes. xlix, 2 : Congregamini, et audite, filii Jacob, audite Israel patrem vestrum.

" Bonos et malos. " Boni sunt politicis virtutibus praediti, mali autem vitiosi. Unde, Act. x, 2, de Cornelio dicitur, quod erat vir religiosus, ac timens Deum cum omni domo sua, faciens eleemosynas multas plebi. De Job, I, 1 : Vir simplex, el rectus, ac timens Deum el reoedens a malo. Supra, XIII, 47 : Simile est regnum coelorum sagenae missae in mare, et ex omni genere piscium congreg anti. Ecclesia enim praesens congregat bonos et malos : infernus tantum malos, et coelum tantum bonos. Psal. lxxxvi, 5 : Memor ero Rahab et Babylords, scientium me : ecoe alienigenae, et Tyrus, et populus aethiopum, hi fuerunt illic.

" Et impletae sunt nuptiae discumbentium. " Act. XIII, 48 : Crediderunt quolquot erant praeordinati ad vitam seternam. Haec enim impletio non est nisi perfecta Ecclesiae per mundum dilatatio : domus enim nuptialis mundus est, ut fiat quod dicitur, Malach. I, 11 : Ab ortu soils usque ad occasion, magnum est nomen meum in gentibus : et in omni loco sacrificatur, et offertur nomini meo oblatio munda. Psal. CXII, 3 : A so lis ortu usque ad occasum, laudahile nomen Domini.

" Intravit autem rex ut vlderet discumbentes : et vidit ibi hominem non vestitum veste nuptiali.

Et ait illi : Amice, qoomodo huc intrasti non habens vestem nuptialem ? At ille obmutait. "

Ecoe vocatorum discretio. Et habet quinque particulas, sive versus : in primo continetur visitatio per discussionem : in secundo, reatus inventio per aetuum ponderationem : in tertio, redargutio per peccati objectionem : in quarto, condemnatio per suppliciorum interminationem : inquinto, in similibus judicii informatio per discipulorum instructionem. Et haec per ordinem jaoent in littera.

De primo dicit, quod " intravit, " per inquisitionem, " ut videret, " per famae, et confessionis, et testimonii veritatem, " discumbentes, " in Ecclesia pabulum accipicntes, et sacramentis communicantes : et sic intrat adhuc in bono Praelato, quando visitat. Genes, XXXVII, 14 : Fade, et vide si cuncta prospera sint erga fraires tuos, et pecora : et renuntia mihi quid agatur. Psal. lviii, 6 : Intende ad visit andas omnes gentes : non miserearis omnibus qui operantur iniquitatem.

" Et vidit, " per aetuum ponderationem, " ibi hominem : " si fidern informem non haberet, bestia vocaretur. Unde, I ad Corinth. xv, 32 : Ad bestias pugnavi Ephesi

" Non vestitum veste nuptiali, " quod est vestimentum charitatis, et honestae conversationis. Daniel. VII, 10 : Judicium sedit, et libri aperti sunt, I ad Co- rinth. IV, 5 : Veniet Do minus, qui et illuminabit abscondita tenebrarum, et manifestabit consilia cordium : et tunc laus erit unicuique a Deo. De veste autem nuptiali, Isa. lxi, 10 : Induit me Dominus vestimentis salutis, el indumenta juslitiae circumdedit me.

" Et ait illi, "

Increpando, objiciens aetuum turpitudinem : " Amice. " Eccli. XXXVII, 1 : Est amicus solo nomine amicus. Simile, Infra, XXVI, 50 : Amice, ad quid venisti ? " Quomodo huc, " ad numerum fidelium, et sacramentorum participationem, ad ecclesiasticum offlcium vel beneficium, " intrasti ? " Judicum, XVIII, 3 : Quis te huc adduxit ? quid hic agis ? quam ob causam huc venire voluisti ? Isa. XXII, 16 : Quid tu hic, aud quasi quis hic ?

" Non habens vestem nuptialem. " Sophon. I, 8 : Visitabo superomnes qui induti sunt veste peregrina. Ad Ephes. IV, 24 : Induite novum hominem, qui secundum Deum creatus est injustitia, et sanctitate veritatis. " At ille, " redarguente conscientia, " obmutuit. " Isa. XXXVIII, 15 : Quid dic am, aut quid re spondebit mihi, cum ipse feoerit ? Job, IX, 3 : Si voluerit contendere cum eo, non poterit ei respondere unum pro mille. Propter hoc dicitur, Eccle. IX, 8 : Omni tempore sint vestimenta tua Candida, el oleum de capite tuo non deficiat.

Sic quaeretur a Prselatis : Quomodo huc intrasti? Quomodo vixisti? et,. Quomodo rexisti ? et, Quomodo intrasti non veniens per ostium? Joan. x, 1 : Qui non intrat per ostium in ovile ovium, sed asoendit aliunde, ille fur est et latro. Quomodo vixisti ? Zachar. XI, 17 : 0 pastor, et idolum, derelinquens gregem. Amos, VI, 4 et seq. : Qui dormitis in lectis eburneis, et lascivitis in stratis vestris : qui comeditis agnum de grege, et vitulos de medio armenti ; qui canitis ad vooem psalterii, sicut David putave-runt se habere vasa cantici: bibentes vinum in phialis, et optimo unguento delibuti, et nihil patiebantur super contritione Joseph. Dormire in lecto eburneo, est resolutum esse in voto castitatis : quia ebur castitatem significat. Lascivire in stratis, est transgredi metas voluptatis, turpitudinis libidine per incestum et pluralitatem foeminarum, et hujusmodi. Quomodo rexisti ? Isa. XIV, 20 : Tu terram tuam disperdidisti, tu populum tuum occidisti. Jerem. xiii, 20 : Ubi est grex qui datus est tibi, pecus inclytum tuum ? Jerem. xxxiii, 13 : Adhuc transibunt greges ad manum numerantis, ait Dominus. Contra. omnia haec dicit bonus pastor. Genes. XXXI, 38, et seq. : Viginti annis fui tecum. Oves tuae et caprae steriles non fuerunt, arietes gregis tui non comedi : nec captum a bestia ostendi tibi, ego damnum omne reddebant : quidquid furto peribat, a me exigebas. Die noctuque aestu urebar et gelu, fugiebatque somnus ab oculis meis.

" Tunc dixit rex ministris : Ligatis manibus et pedibus ejus, mittite eum in tenebras exteriores : ibi erit fletus, et stridor dentium.

Multi enim sunt vocati, pauci vero electi. "

" Tunc dixit rex ministris, " Angelis bonis, qui faciunt hoc imperio : et malis, qui faciunt hoc ministerio. Supra, xiii, 49 et 50 : Exibunt Angeli, et separabunt malos de medio justorum, et mittent eos in caminum ignis.

Dicit autem triplicis paenae interminationem, Prima notat impossibilitatem redeundi ad gratiam : secunda dicit exclusionem a gloria : et tertia, cruciatum in gehenna.